Reizen van Cornelis de Bruyn door de vermaardste deelen van Klein Asia, de eylanden Scio, Rhodus, Cyprus, Metelino, Stanchio, &c., mitsgaders de voornaamste steden van Aegypten, Syrien en Palestina

XLIXe Hoofdstuk.
Togt na Bethanien en heilige plaatzen, tusschen Jerusalem en daar mitsgaders omtrent Bethanien gelegen.

Togt na Bethanien; Plaats daar Judas zich verhing; Huys van Simon den melaatschen

Na alle de gemelde heilige plaatzen in en omtrent Jerusalem bezichtigd te hebben, begaven wy ons den 22^sten der gemelde maand October ’s morgens vroeg na Bethanien en ontmoeteden vooreerst, niet verre buyten de stad, de plaats daar Judas, nadat hy den Heere Christus had verraden, zich verhing, en vervolgens die daar onze Zaligmaaker den vygeboom vervloekte.

Verders aan Bethanien naderende ziet men het huys van Simon den melaatschen, daar Maria Magdalena de kostelyke zalve over de voeten van den Heyland uitstortte. Marc. 14:3.

Kasteel van Lazarus; Bethanien; Huys van Maria Magdalena

Hierna komt men in Bethanien, ‘tgeene omtrent drie Italiaansche mylen ⁺ van Jerusalem werd gerekend. En ziet daar vooreerst op een kleynen berg of heuvel de ruïnen van het Huys of Kasteel van Lazarus, en beneden aan den voet van denzelven heuvel zyn graf, daar Christus hem vier dagen nadat hy den geest had gegeven uit opwekte, mitsgaders den steen daar het mee toegeslooten wierd. Men daald er in langs twintig treeden in de rots gehouwen, doch vry wat ongemakkelyk. Ten eynde van dezen komt men aan een trap van zes houte treeden, en door derzelver midden in een kleyne kapel, waaruyt men, wendende ter slinker hand, in het graf zelve treed. ’t Is een kleyne grotte, met een tafel daar het lighaam van Lazarus op gelegd wierd en op welke tegenwoordig door alle priesters die zich te Jerusalem bevinden, zonder onderscheid, de mis gedaan word.

Het dorp Bethanien doed zich van buyten op gelyk op N^o 125 werd aangeweezen, alwaar de ruïnen van het Huys van Lazarus met de letter A zyn geteekend. Het bestaat in weinige huyzen, niet veel beter als hutten; d’Arabiers die hier woonen, geneeren zich ⁺ met den landbouw. Men heeft er ook eenige olyfboomen die goede vrugten draagen.

Bethania

Buyten Bethanien ziet men de fondamenten of grondvesten van het Huys van Maria Magdalena gelyk ook die van het Huys van Martha, beyde zusters van Lazarus, en daar dicht by de waterput, alwaar Martha tot den Zaligmaaker zeyde: ‘Heere, indien gy hier waart geweest, myn broeder zoude niet zyn gestorven’. Joh.11:21. Ik dronk een goede teug van het water der gemelde put en vond het zeer goed. Hierby legd een grooten steen daar Jesus, komende van Jericho, op ging zitten rusten en met Martha over het sterven van haar broeder Lazarus sprak.

+ Ruim 5,5 km.

+ voorzien in hun levensonderhoud

Bethphage

Voortgaande na den Olyfberg komt men aan het vlek Bethphage, alwaar Christus was wanneer hy om d’ezelinne

[p. 267]

stuurde met dewelke hy zyne intrede op palmzondag in de stad Jerusalem deed.

Hier begind den Olyfberg, en ziet men de Doode Zee, berucht wegens het verzinken der bekende vier steden. ’t Gezicht van den gemelden berg vertoond zich in de teekeninge N^o 125. De Doode Zee is aangewezen met B, en daar de Jordaan zich in dezelve stort met C. Bekwaamlyk kan aan de slinker zyde, van waar ik het teekende, gezien worden hoedanig hy met een tak of arm daar inloopt.

Mar Morto

Vervolgens kwamen wy aan een huys dat tegenwoordig door de Turken word bewoond. Hier zouden d’apostelen in geweest zyn wanneer den Heere Christus ten hemel voer, ‘tgeen den engel hen kwam boodschappen, zggende: ‘Ziet gy de hemelvaart Christi niet?’ En hoewel deze omstandigheden vry wat verschillen van ’t verhaal van Lucas, cap. 24, vs. 50, 51 en in de Handelingen der apostelen 1:9, 10, 11, zouden deze paters deze overlevering niet gaarne tegengesproken hebben.

Plaats daar Christus ten hemel is gevaaren; Spelonk van S. Pelagia; Spelonk der apostelen

Daarna komt men aan de plaats daar men zegd dat de Zaligmaaker ten hemel is opgevaaren, zynde aldaar tegenwoordig een mosquêe der Turken die in het midden een kleyne kapel heeft en een vryen ingang aan de Christenen toelaat.

Thans ⁺ wyst men een kolom aan, staande in d’aarde, alwaar de plaats zoude wezen daar den engel tot Maria kwam en haar zeyde dat zy binnen drie dagen zoude sterven. Hierby toond men de Spelonk van S. Pelagia, een vermaarde hoer die, berouw hebbende van haar ontuchtig leven, in manskleederen om niet bekend te zyn, hier haare zonden kwam beweenen en er ook gestorven is.

Wyders toond men de plaats daar Christus zyne discipelen het ‘Vader ons’ leerde, gelyk ook daar ⁺ hy het oordeel predikte, alwaar nog een stuk van een kolom ter gedagtenis staat.

Wat verder voortgaande ontmoet men een groote spelonk met twaalf boogen, door de keyzerin Helena ter gedagtenis van de twaalf apostelen gesticht, ter inzicht ⁺ dat zy het geloofsformulier aldaar tezamen gesteld zouden hebben.

+ vervolgens

+ evenals de plaats waar

+ in aanmerking nemend

Spelonk der propheeten

Vervolgens zagen wy de Spelonk der propheeten, die de verwoesting van Jerusalem voorzeyden. Zy is heel groot en heel uit de levende rots ⁺ gehouwen. In den ingang of het eerste vertrek ziet men boven een rond gat daar het licht door schynd, en zynde wyders met brandende toortzen in het tweede (‘tgeen zeer groot is) getreeden, vind men er hunne grafsteden welke vyftig in getal zyn, misgaders zes kolommen van zonderlinge dikte, mede uit de rots gehouwen. Ik nam de maat van een derzelven en bevond ze acht-en-tachtig palmen in den omvang. In het inkomen ter slinkerhand ontmoet men een heel groote doorgang daar men bukkende moet ingaan. Hier vond ik veele andere vertrekken, doch die door het instorten van het bovengewelf meerendeel verstopt zyn. Zo men voorgeeft zouden dezen zich strekken tot aan de plaats daar d’apostelen het Credo of Geloof hebben gemaakt, die er egter een goed stuk weegs vandaan legd.

Deze spelonk is zeer vreemd en fraay om te zien, doch de begraafplaatzen zyn niet zo heerlyk als die in de Spelonk der koningen, vermits er voor yder lighaam maar een plaats in de rots is uitgehakt ter grootte daar bekwaamlyk een lyk in kan leggen, en altemaal in de zyden van de rots, twee of drie voet hoog van de grond, gelyk men in veele oude grotten van Italien vind.

Thans kwamen wy op den Olyfberg, ter plaatze daar Christus de stad Jerusalem beweende. Voor dezen heeft er een kerk der Christenen gestaan, doch tegenwoordig is zy in een Turksche mosquêe veranderd. Van hier traaden wy door de Poort van St. Steven weder in de stad en vervoegden ons na het klooster daar wy op den middag aankwamen.

+ de ruwe, onbewerkte rots