Logo DBNL
Reizen van Cornelis de Bruyn door de vermaardste deelen van Klein Asia, de eylanden Scio, Rhodus, Cyprus, Metelino, Stanchio, &c., mitsgaders de voornaamste steden van Aegypten, Syrien en Palestina (2014)

Reizen van Cornelis de Bruyn door de vermaardste deelen van Klein Asia, de eylanden Scio, Rhodus, Cyprus, Metelino, Stanchio, &c., mitsgaders de voornaamste steden van Aegypten, Syrien en Palestina

(2014)–Cornelis de Bruyn–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

XXIXe Hoofdstuk.
Bedrieglykheid der Grieken. Hoofdgeld der manlyke kinderen. Gebreken der Griekinnen. Gevaar der Franken van met dezelve te verkeeren. Straf der Griekinnen die zich in hoerery verloopen. Vreemde liefde-teekenen der Grieksche jongelingen. Het trouwen der Grieken. Jong Joodsch huwelyk.

Bedrieglykheid der Grieken

Eer ik de stad Constantinopolen verlaat, moet ik noch eenige dingen wegens de Grieken aanteekenen. Zy verscheelen wat hunne zeden belangd weinig van de Turken, dog zyn op ver na zo oprecht niet, weshalven men, als men ytwes met haar te verrichten heeft, op zyn hoede moet wezen om door hunne arglistigheid niet bedroogen te worden.

Wyders vind men er niet de minste schaduwe van die deftigheid en wetenschappen, waardoor zy eertyds zo vermaard zyn geweest, haare geleerdheid zynde verkeerd in domheid daar men naauwlyks weerga van zoude kunnen vinden. Doch men moet dit tot haare verschooning zeggen, dat het jok daar zy onder zuchten, al het vuur van haar verstand uitdooft. Ook zoude men beswaarlyk eenige natie vinden die niet veel van haar luyster zoude verliezen, indien zy de geweldenary van de Ottomannische heerschappy zo gevoelig moest beproeven, waarvan wy in het dertiende hoofdstuk al eenigzints gemeld hebben.

[Hoofdgeld der manlijke kinderen]

Alle de manlyke kinderen van de Grieken – gelyk ook van de Jooden – welke onderdaanen van den Grooten Heer zyn, moeten, tot den ouderdom van veertien jaaren gekoomen zynde, een zeeker hooftgeld betaalen, ‘tgeen zy harache of haradge noemen. ’t Bedraagd jaarlyks vier piasters, zynde omtrent 10 guldens. Doch degeenen welkers rykdommen bekend zyn, betaalen gemeenlyk eens zo veel. + Van deze schatting is niemand uitgezonderd, hoe arm hy ook mag wezen, uitgenomen die onder de protectie van eenige ambassadeurs zyn. Doch om malkander te verlichten gebeurd het wel, dat de Jooden in eenige steden een zeekere zomme gelds in ’t algemeen uitmaaken, daar dit hoofdgeld uit betaald kan worden. Maar ik heb nooit gehoord dat de Grieken die liefddadigheid voor malkanderen hebben (mogelyk by gebrek van vermoogen), waardoor dan – dat te beklagen is – diegeenen die het niet konnen betaalen, zomtyds genoodzaakt werden tot de Mahometaanen over te vallen. +

Veele gelooven dat derzelver eerstgeboorene zoonen janitzers van den Grooten Heer moeten wezen, doch het is onwaar, en nooit in gebruik gestelt geweest als doen de Turken Constantinopolen eerst hadden ingenomen. Maar in afgelegene plaatsen werd getuigd dat door de Turken de zoonen van de Grieken, boven de zeven jaaren oud geworden zynde, menigmaal weggenomen werden om in ’t serrail te dienen, gelyk reeds op ‘t 113de blad gezegd is. +

Gebreken der Griekinnen

Wat hunne vrouwen belangd, zy zyn ongelooflyk hovaardig, maar op ver na zo schoon niet als veele reyzigers ons dezelve hebben afgeschilderd. De fraaisten die ik eronder gevonden heb, waaren op het eiland Chio of Scio, daar ik te zyner tyd van zal spreeken. By deze hovaardy is een leuyheid gevoegd welke voor die der Turkinnen geenzints behoefd te wyken, en, hebben wy elders wegens de gebreeken van deze gesprooken, men beelde zich vry in, dat de Griekinnen noch ruym zo gebreekig zyn.

Gevaar der Franken om met dezelve te verkeeren

De Turken (dit zy echter van die van Smirna gezegt) laten niet toe dat de Franken by de Griekinnen verkeeren, maar – gelyk het geld hier te lande alles teweeg kan brengen – vervoegen zich degeenen die de gave der onthoudinge niet hebben, by den kady, van wien zy een verlofbriefje gaan haalen waarvoor gemeenlyk tien à twintig ryksdaalders betaald word. Anders loopt men gevaar van door den soubachi (zoveel als ‘schout’) by de kop gevat en in de gevangenis gesmeeten te werden, daar men, zo men een perzoon van eenig vermogen is, onder de twee- à driehonderd ryksdaalders niet uit komt.

Welke somme, indien ze niet spoedig genoeg betaald word, + zetten ze de juffer daar men by betrapt word, op een ezel, met de darmen van eenige doode kreng omhangen, en voeren ze aldus door de stad om, roepende van tyd tot tyd dat ze aldus gestraft werd, omdat ze by zulk of zulken perzoon in ontugt bevonden is.

‘k Heb er evenwel gekend die vrywillig aanboden zich by de Griekinnen te laaten betrappen, alleenlyk om het vermaak te hebben van dezelve aldus te zien omvoeren. Maar de soubachi, wel wetende dat er niet van te haalen was, en dat ze welhaast met de schepen daar ze mee gekomen waaren, weder na Holland stonden te keeren, wilde de moeyte niet doen van haar te gaan vangen. +

Wanneer de Turken ook vermoeden dat zich eenige Griekin tot hoerery laat gebruiken, haalen zy ze uit haar huis en doen haar door een vroedvrouw onderzoeken, welke haar maagd bevindende, werd ze weder losgelaaten, doch anders loopt ze gevaar van gestraft te werden. Maar zo de straf met geld afgekoft word, ‘tgeen eigentlyk haar + oogwit is, krygt ze weder een nieuwe maagdom.

Vreemde liefde-teekenen der Grieksche jongelingen

Gelyk het trouwen van de Grieken in een onbedachte jeugd geschied, zyn de liefdetekenen die de jongmans aan hunne vrysters betoonen, ook van een zonderlingen aart, te weeten: zy snyden zich omtrent derzelver wooning, of als ze in gezelschap met malkander vroolyk zyn, met een mes in den arm en betuigen aldus door het uitstorten van hun bloed de hevigheid van haare liefde. Voornamentlyk worden deze zotternyen (daar de Turken mede niet vry van zyn) in dronkenschap aangerecht. Ik heb er gezien welker armen zodanig gekorven waaren, dat er naauwlyks een gave plaats aan te vinden was.

Het trouwen der Grieken

De trouw der Grieken geschied op deze volgende wyze. De bruid werd in een kamer apart geleyd, zynde heel cierlyk toegemaakt, om van de vrienden en de bekenden gezien te werden. Alwaar drie of vier uuren gezeten hebbende, komen de speelmeysjes + (d’eene aan de rechter- en d’andere aan de slinkerhand) om haar te vergezelschappen. Als wanneer + den Griekschen papas werd gehaald, en in de kamer een stoel of tafeltje gezet, dienende in plaatse van een altaar. Op dit tafeltje werd een bord gezet waarop den eenen of den anderen heilig + is geschilderd. Daarbenevens leggen twee ringen en twee van wol gemaakte kroontjes, waarby twee brandende waskaarssen werden geplaatst.

Alsdan werd den bruidegom binnengeroepen en gezet aan de hooger hand + van de bruid, waarop dan den papas een groote schotel doed komen die hy voor haar beyden nederzet, eischende van de omstaande vrienden (of die daar tegenwoordig zyn) eenige vereeringen + voor degeenen die in het huwlyk staan te treeden. Waarop den kompaar + of peter, die den speelknegt is +, het eerste een vereering in de gemelde schotel legt; daaraan volgen alle die ter bruyloft zyn gekomen, en yder geeft naar zyn vermogen of liberaliteit. + Eenige geven een goude dukaat, andere een ryksdaalder, en de geringsten een agt-en-twintig; + sommige geven ytwes tot huisraad, als een met goud of zilver geborduurde neusdoek, kandelaars, of een kopere ketel of yts diergelyks. Dit gedaan zynde, komt den speelknegt en

neemt het geld uit de gemelde schotel, wind het in een der vereerde neusdoeken en steekt het in de boesem van de bruid, en zet het gegeven huisraad aan een zyde by malkander.

Dan komen den bruydegom en bruyd voor den priester, dewelke haar, alvoorens het formulier gelezen werd, met wierook en andere kruiden, benevens de omstaanders, berookt. Alle de omstaanders houden haar middelerwyle bezig met prevelen en menigten kruysjes te maaken, als + biddende voor degeenen die getroud staan te worden, waarop vervolgens den papas haar het formulier voorleest en troud, nemende eerst den ring van het gezeyde altaar, die hy dan geheiligd wezende (na wederom veel kruyssen gemaakt te hebben) aan des bruydegoms regterpink steekt, en dan zo mede dezelve ring aan des bruyds pink, hetgeene tot drie verscheide reizen aan haar beyden herhaald werd. Alsdan doed hy van gelyk aan beyde, met de kroontjes op hare hoofden te zetten. Dit geschied zynde geven zy malkander de regterhand, en werd haar een glas wyn gegeven daar ze een mond vol uit drinken, benevens de kompaar of ‘peter’. Het glas uit zynde werpt het den papas aan stukken, als wanneer + hy een zyden kleed over haar beyder hoofden leyd, en doed haar danssen of eenige diergelyke bewegingen maaken.

Wanneer alle deze ceremonien gedaan zyn, gaan de mannen en de vrouwsperzoonen, yder apart, en maaken haar dien avond of nagt vrolyk, en houden bruyloft, zynde het gezelschap veeltyds heel groot en de gerechten zeer menigvuldig, doch alle aangedischt in kleene schoteltjes, van welke tusschenbeiden verscheidene geduurende de maaltyd veranderd werden. Als het gezelschap zo groot is, hebben ze geen tafel, maar, gelyk ze alle op de Turksche wyze op de grond nederzitten, zo werd de spyze mede op de vloer nedergezet, en alle de gasten bedienen haar van een servet tot handreiniginge, ‘twelk zo lang is, dat het zich over de schoot van allen strekt.

Jong Joodsch huwelyk

Onder Jooden worden de partyen bywylen ook heel vroeg aan den anderen verknogt. By myn tyd trouwde een Jood van vyftien met een meysje van twaalf jaaren. En binnen een jaar wasser een kind uit dit huwelyk gesprooten, wanneer deze drie tezaamen omtrent 29 jaaren konden haalen.


Vorige Volgende