Landlooperij
(1906)–M.J. Brusse–
Auteursrecht onbekendZwerftocht van een dagbladschrijver onder stroopers en schooiers
[pagina 77]
| |
Derde hoofdstuk.
| |
[pagina 78]
| |
was 'n rijkelui's happie, zoo tusschendoor de fijne gerechten, als ze tenminste niet te tranerig waren... En 'n rob, - liet je er nou 's tien magge schiete in 'n heel jaar... wij waren bijzonder gelukkig geweest hoor! - dat was tien rijksdaalders, nog geen vijf centen per dag... Dan 'n vletje moeten koopen voor 'n honderd vijftig gulden: je bracht 't ommers niet òp, want met te visschen was 't ook niks gedaan, dat zeien al de visscherlui van de brug... Nu was er nog één kans, en dat was als er in 't buitenveld en de duinen wat viel te stroopen... Voor 'n flink haas dertig stuivers, en 'n stuiver of wat voor 'n knijn, dat kreeg je d'r graag voor bij den poelier... We moesten 's 'n nachie gaan stroopen, 't was heldere maan en hij kon ze best raken... Als je er met stroopen rond kwam gescharreld tot tegen den winter, dan viel er wel weer op zee wat te vangen en te schieten... En, jò, 't was toch zoo'n echt leven!... Je eigen baas, altijd vrij, en Mina met 'r jongens alle dag om je heen... sodemelatafel jò, dat was koffie!... Want wat most je nou anders beginnen? Dat 't schieten nog ging was niks | |
[pagina 79]
| |
dan geluk, fijne neus van de jachthond. Z'n oogen waren heusch zoo schrikkelijk slecht. En nou had ie die bril wel, waar ie pas goed door kon hooren hoe fijn of ie zag, maar ze namen op de booten ommers geen stoker met 'n fok op z'n neus. As je je oogen in d'rlui dienst verspeeld had, dan schopten de heeren reeders je d'r uit en dan most je met je vrouw en je kinders maar op 'n houtje gaan bijten... Zie je, daarom wilde nie nou toch zoo graag dat die bedoeling 'm hier lukte... ‘Maat, we gaan stroope, en vannacht nog!’ - sloeg ie me ineens weer 'n deuk in m'n schouder, van geestdrift. - ‘En 't heele Nieuwediep is me neve en nichte, me oomes zijn allemaal berucht om 't dieve van wild, en die wille Toon d'rlui geweer wel 's leene voor 'n nachie! 'k Wor woest as 'k d'r an denk; wat zal me ze paffe! En jij mot ze drijve!’ Maar 'n geweer, dat leent de menschheid niet graag. Want dat is bedrijfskapitaal voor de stroopers van beroep, zoowel als voor die kleine schoenlappertjes, die groenteboertjes, al die scharrelaars, die er 's nachts op uitgaan, | |
[pagina 80]
| |
en wel zuiver uit gebrek meest. Allemaal maakten ze tegen Toon 'n fijn smoesje, schudden 'm hartelijk de hand om 't weerzien, haalden ouwe ‘bakken’ op, van toen ie nog zoo'n wilde snaak was; ja, de tantes en nichten schonken 'n bakkie koffie met 'n homp taai-taai, en eindeloos liep ik in die stille lage straatjes te wachten, voor de kleine huisjes met groene luiken, maar als ie dan kwam, was 't ook weer mis. Totdat ie op 'n Zondagavond laat al 'n goedigen ouwen buur - 'n heel vromen nog wel - met teksten ging zitten bewijzen, dat je best mocht schieten op den dag des Heeren, want dat ze 't kruit immers niet konne, en geen achterlajers, in den tijd van den Bijbel... Hij kreeg 'n fonkelnieuw spuitje mee, en zoo trotsch als de keizer liep ie ermee door de Spoorstraat, waar 't zoo druk als de Kalverstraat is, op Zondagavond, met allemaal braniënde jantjes en marineklanten, die er geuren met 'n fijn opgetuigde meid aan hun arm, en lange sigaren in opzienbarende meerschuimen pijpen. Opzichtig schreeuwde Toon de politieagenten gedag, die 'm allemaal nog kenden van vroegere | |
[pagina 81]
| |
vechtpartijen; - hij poende uitdagend: ‘saluut Jan, saluut Hein!’ 't emmesche geweertje op schouder, want omdat er 'n doek om den haan was, kon tòch geen klabak 'm wat maken. Maar stelt u nu voor, dat we eindelijk bij den kruitwinkel komen om patronen te koopen, en dat die zaak is: gesloten! Als Toon toen niet als 'n stoomfluit had kunnen razen en tieren, dan was ie zeker van woede gebarsten. Toch gaf ie 't niet op... 'n Neef, dien ie geen tien jaar gezien had, klopte nie op uit z'n bed en hij ging met 'm mee naar 't zolder, en bleef er net zoolang bij staan, tot die man gewillig wat pennetjes-patronen gevuld had... en als z'n vrouw niet op één dag had gelegen, dan had Toon 'm nog meegetroond óók, want die wist ze te zitten, die roover! En welgemoed stapten we toen samen naar buiten, door de donkerste slingerstraatjes - ‘omdat de kattebeiers anders achterdocht krijgen.’ 't Geweer hadden we technisch verdeeld. Toon droeg de kolf onder z'n baatje; ik als 'n wandelstok den loop 'n eind in me mouw, en ieder 'n dot patronen op zak... 't Was net fijn weertje, 'n heldere maan, en | |
[pagina 82]
| |
er zeilden lei-donkere bonken de lucht langs... ‘Zie je’ - zei Toon - ‘dan komme de veldwachters d'r ommers niet uit; die denke dat 't gaat regene, en we houwe 't toch lekker droog.’ Langs de forten, die als oude burchten en ruïnes in 't blanke maanlicht lagen, gingen we over 'n smal pad tusschen wijde landerijen, 't buitenveld in. Daar zag je God noch goed mensch; in de enkele boerenhuizen was alles donker, en de koeien lagen te slapen in de weiden, waar slierten van dauw overheen waarden... Alleen de vuurtoren was wakker, die geheimzinnige reus, die als 'n maaiend zwaard z'n witte schitterbundels telkens zwaaiend uitslingerde langs de lucht. ‘Nou niet praten’ - fluisterde Toon - ‘en goed uit je doppe gekeke, want die kattebeiers legge altijd te loere, waar je ze 't minste verwacht’... En ietwat schichtig gingen zijn oogen over de eindelooze vlakte, waar 't zoo ruischloos stil en zoo vreemd bleek licht was, alsof er opeens wel met ruw geweld iets te voorschijn zou springen... Behoedzaam klommen we 'n paar hekken over, heel zoetjes, met hooge stappen en | |
[pagina 83]
| |
tastend langs 't venijnige prikkeldraad, dat er soms verraderlijk àchter is gespannen. ‘Wat is dat daar ginder?’ - stond Toon ineens verschrikt stil. ‘Kom jò’ - lachte ik - ‘je lijkt Don Quichot wel: 't is 'n molen daar aan 't eind van den weg... zet toch je bril op...’ ‘Ssst!’ - fluisterde hij weer - ‘nee, geen bril op, die schittert in 't maanlicht, en hou je nou maar stil... Maar dáár zie ik dan toch warèmpel beweging... daar aan de slootkant... 't Zijne twéé kerels...’ ‘Maar Toon toch, 't is 'n zwart paard met 'n veule, die staan daar te drinke... hoe kom je zoo gek?’ ‘Nou ja, jij het mooi prate... ik heb al drie maal voor stroope gezete, en jij komt er met 'n boetetje af... Maar je mot niet denke dat 'k bàng ben’ - stoof ie ineens op. ‘Laat ze maar komme, 'k schiet ze dwars door d'r hart...’ - zei ie bar - ‘geef op die loop, dan zet ik me geweer in mekaar... En daar op dàt koolland, daar motte ze zitte...’ Meteen sprong ie, tjoep, over 'n sloot; ik 'm na... Nog even stil rondzien, want niet | |
[pagina 84]
| |
ver af stond 't huis van den boer, maar geen kiertje van licht... En toen gingen we op onze teenen door de smalle paadjes langs de dik gezwollen koppen van de koolen, die bewegeloos op lange rijen stonden, grijzend blauw in 't bleeke licht, en bij 't schuifelen er langs klapperden de dikke bladen tegen elkaar alsof 't lood was, in de stilte... Maar er schoot geen haas onder uit... ‘Zie je, maat,’ - zei Toon zachtjes - ‘nou gaan ik dáár aan de slootkant achter dat damhek legge met me geweer; en daa mot jij ze drijve... Voetje voor voetje loop je 't veld langs, 'n minuut of tien ver... en dan kom je weer net of je kuiert langs 't andere kantje weerom... Zoo jaag jij ze op, zie je, en as ik ze dan hoor, leg 'k ze neer... 't Is wel wat eenzelvig, hè, zoo elk alleen in de nacht...’ Want juist schoof er 'n zwarte wolk over de maan, en we stonden in áárdedonker. ‘Wat mòt jullie daar?’ - klonk plots 'n barre stem uitdagend van over de sloot... En 'n andere stem daar dreigend overheen: ‘Dàt benne stroopers!’ Roerloos van schrik bleven we staan, en | |
[pagina 85]
| |
gaven geen kik in 't pikzwarte donker.... Maar ineens kwam 't land weer in maanlicht, en toen zagen we twee ongure kerels, de ruige snoeten door verkreukte flambards overschaduwd; breede, vierkante knullen in zwarte oliejekkers, één op hoozen tot aan z'n middel, de ander op klompen, en zoo monsterden we elkaar zwijgend... Tot één van de twee pardoes uitschoot in 'n schorren lach: ‘Wel heer in de hemel, bè jij Toon?...’ ‘Bè jij dan Piet Struve en is dat Dirk Dekkers?’ - viel Toon verbaasd uit - ‘Ottenoje!’ ‘Ja! Wat doen jullie hier?’ ‘Wèl, stroope, hè, ik en me maat...’ ‘Wij gane onze palingfuike 's schouwe... Is dat geweer van je eige, hè Toon?’ ‘'n Fijn achterlajertje, man!’ ‘Nou!’ - zei Piet. ‘Maar ik heb er óók een.’ En onder z'n jekker liet ie 'n geweer zien, dat in tweeën hing om z'n schouders... ‘Ik ben in 't wit’ - wees ie trotsch op z'n borstrok - ‘dan ziene die haze je niet in dat maanlicht... Maar hier mot je niet zijn maat, hier paf je ze niet...’ | |
[pagina 86]
| |
‘Waar gaan jullie dan heen?’ ‘Na 't zaadland, hoor man!’ - zei Dirk, en hij wees in de verte met z'n langen knuppel. ‘Magge wijlui niet mee?’ - vroeg Toon weer, al pratend met gedempte stemmen over de sloot heen. ‘Vier samen stroopen er toch allicht meer dan twee - da 's vast hè?’ ‘Da 's vast’ - beaamde Dirk - ‘maar ik heb geen recht van zegge, want ik ben maar drijver; me maat hier, die het 't geweer...’ En Piet besliste: ‘Kom er maar af, me gaan same.’ Toen sprong Toon vijf voet hoog in de lucht, en hij grinnekte me toe met 'n gezicht, vuurrood van blijdschap: ‘Maat, dat zal wat geve... Want twee gehaaidere stroopers benne d'r niet, dan hier Piet en die Dirk... Die léve d'r heelemaal van, en gevaarlijke messestekers!... Ze hebbe allebei al 'n paar jaar gezete voor snije... Hier Dirk z'n ouwe vader zit nòg. Die heit 'n neut op, loopt kalm op 'n Urker visscherman an, en snijdt 'm pardoes in ze nek... Jò, da's toch koffie?’ Piet en Dirk wisten in de uitgestrektheid | |
[pagina 87]
| |
van akkers en weiden, die van de duinen af tot ver 't land in liggen, evengoed den weg als in hun eigen huis. In flinken pas stapten ze op hun doel af, over slooten en hekken en draadwerk heen, dwars door die velden, die allemaal op elkaar lijken in den vergrauwenden nacht, - Piet en Toon met de geweren voorop, als de jagers; Dirk en ik achteraan.... Er werd alleen maar fluisterend gesproken, en we mochten niet rooken, want lucifersvlammetjes en 't gloeien van pijpen en sigaren zie je te ver in den nacht. En bij elk damhek sloop Piet even zachtjes vooruit, om daar achter te zien of er geen ‘kattebeier’ op den loer lag.... Dan gingen we weer verder.... Zoo liepen we 'n goed half uur tot aan den zoom van 'n zaadland..... ‘Nou gane wij hier stiekempies legge, hoor maat,’ - zei Dirk tegen mij, en mèt liet hij zich vallen in 't dauwnatte gras. En zonder verdere afspraak liepen de jagers maar door, tot ze al gauw in de wazige verte waren verdwenen.... Dat was toen even wel wat raar, daar ineens met zoo'n wildvreemden ruigen strooper, die geniaal met 't mes speelt, heel alleen in | |
[pagina 88]
| |
den nacht te liggen op 'n andermans jachtveld, waar je weg noch steg weet, terwijl alles zoo spokig schijnt te waren om je heen in 't maanlicht, en angstig dreigende wolkgevaarten jagen zwarte schaduwen op je af over 't land.... Maar Dirk lag zóó goedig tegen me te praten, of ik z'n bloedeigen zoon was, dien hij z'n vak, en 't bijhoorend vloeken en zwetsen moest leeren. Want hij had al wel dadelijk in de gaten, dat ik voor dat werk nog wat vreemd stond. ‘Te jagen bij nacht met geweer,’ - zei ie fier - ‘dàt is 't effetieve vak van stroope; maar om dat te kenne, mot je de heele stroopers-bedoeling hebbe doorkrope. Daar hei je van die manne, die noeme zich stroopers.... En as je dan vraagt: hei jij wel 's haze gestrikt, dan zegge ze ja.... maar 'k val dood as 't waar is. Ik maak strikke voor alle beeste; - ik kan jou verdikkeme wel vange, bij wijze van spreke....’ En haarfijn legde Dirk me toen uit 't verschil tusschen strikken en strikken.... Hij vertelde dat ze voor hazen de strikken altijd veels te lang zetten. ‘Die zet je zóó hoog;’ | |
[pagina 89]
| |
en toen wees hij: z'n vuist in 't gras en daarbovenop z'n hand met de vingers gespreid. ‘Dan 't toppie van je duim: zóó hoog staat 'n strik voor 'n haas.... Kijk 'm die hooge voorpootjes maar 's an; zie je, dan komt die duimspeling onder z'n kin deur, en dan zit ie.... En voor 'n knijn 'n vuist hoog met je duimlid eruit, da's net zoo hoog tot z'n schoft.... dat mist nooit, maat!’ Hij leerde me, dat strikken-planten overdag-werk is. ‘D'r zijne d'r wel die zegge van bij avond, maar dat bestaat niet.’ De strik is van koperdraad; die komt op 'n opzetje te staan, 'n wilgetak met 'n inkeping d'r in, en omdat zoo'n tak levend is, knijpt dat kepie de strik an. En die heele bedoeling zet je met 'n touwtje vast aan 'n paaltje, anders gaat 't haas er met je strik nog van deur. Maar in 't witte zand van 't duin kan je geen haas vangen met 'n strik aan 'n paaltje, want dat zand knijpt 't paaltje niet vast. Als Dirk nu strikken gaat planten, dan stopt ie die tusschen z'n body. Maar stel nu dat de ‘kattebeier’ 'm hoort kloppen op z'n paaltje. Dan komt die er op af, en dan zegt ie: ‘Wat doe jij daar?’ - Dan zegt Dirk: | |
[pagina 90]
| |
‘Wat zou 'k hier doen? - 'n paaltje slaan, hè?’ - ‘Ja’, zegt de veldwachter weer, ‘maar da's voor te strikke’.... ‘Man-lief’ - antwoordt Dirk - ‘'k slaan 'n paaltje, voor de aardigheid zoo maar....’ ‘Ik zal jou wel aardighede!’ snauwt de kattebeier werom, en dan neemt ie Dirk's mokertje af.... tenminste as Dirk dat af-gééft; en anders taxeert ie 't en kóópt 't 'm af. Dan zeit ie: ‘hei jij nog strikke bij je?’ Nou, dan zeit Dirk nee hè, want 'n veldwachter het niet 't recht je te bevoelen; wel as je de mikmak in 'n zakkie op je rug het. Nou, dan neemt ie dat mee, of, as Dirk 't vasthoudt, schat ie 't weer: 'n kwartje an koperdraad, zeve cente touw.... zoo'n paar guldes waarde samen.... Maar dan met 'n paar dagen krijgt Dirk wéér 'n kallesansie wegens poging tot strikke zette, en dan wordt 't feit nog verzwaard door de onwilligheid om z'n bullen af te geven.... ‘En nou maat,’ - viel de strooper zichzelf in de rede - ‘nou gane we weer deris loopen. Zie je, an 't end van dit zaadland, bij 't damhek, daar leit Piet nou, en jou maat leit 'n end verderop bij de mole. Nou | |
[pagina 91]
| |
moste wij drijvers net zoolang wachte tot de jagers op d'rlui stekkie lagge, anders verjaagde wijlie 't wild vóór zullie d'r wazze.... Toe heb 'k gekeke wat 't luchie wou doen, want as de maan achter 't oppertje gaat, hebbe zij geen zicht over 't land; en 't is nou tòch al zoo krijterig buite; dat hè je altijd vóór volle maan; as tie afgaat wordt 't zicht weer veel verder. En nou jage wijlie de haze na hullie toe.... Hier op dat zaadland mòtte d'r zitte; daar hebbe ze de volle ruigte.... Je vindt ze ook wel in 't koolveld als d'rlui tafel gedekt isGa naar voetnoot1), maar nou snorre ze op 't zaadland d'rlui uitverkore kossie. Zie je maat, daar tussche de stoppels van 't gemaaide, daar valle die havertjes, en die beginne weer te groeie. Die jonge lissies, da's lekker zacht en sappig voor d'rlui; ja, ze wete duvels goed wat fijn smaakt; beter as jij, man.... Van die roglissies vrete ze óók wel, maar daar worde ze zoo branderig van onder d'r staart; dan zoeke ze 't lage land op; daar zitte ze dan met d'r peperhuissie onder water; as dat vóórlijf maar droog blijft. Dat kan geen | |
[pagina 92]
| |
nattigheid vele, want dan krijge ze de bot: dikke levers. En 'n haas dat dàt het, dat stinkt as de weerlag, al leeft 't ook nog as 'n hart....’ Dirk nam toen opeens 'n veldkijker uit z'n zak, keek daar mee rond of alles vertrouwd was, en toen zei ie: ‘Nou maat, nou gane me elk onze weg; jij loopt maar zoetjes an deur tot die bocht; dan kom je weer 'n stukkie weerom, en dan kuier je maar zoo lenigies voort langs dat hekkie.... Ik tippel de andere kant op, en as ik daar 'n haas opjaag, schiet ie uit in jouw koers, maar dan ziet ie jou staan, en dan vindt ie dat vreemd.... zie je, ze wille bij jou wel graag langs, om na dat pad toe te werke, maar dan motte ze zwenke, en ze neme d'rlui mars op na de gewere....’ En Dirk slenterde weg. Voetje voor voetje slungelde ik door de ritselende stoppels, benieuwd of ik nu eindelijk ook 'n haasje zou zien. Heel alleen kuierde ik achter m'n zwarte schaduw aan, in de wijde stilte.... En ik wist niet waar de jagers waren gedoken; of hun geweren niet bijgeval op mij waren gericht.... 't Gepiep van een kievit, vlak bij mijn voeten, deed me even schrikken.... | |
[pagina 93]
| |
't Was of er iets dreigde in dien bleeken maannacht, waar de vlagen uit zee gierend kwamen aanstrijken over de duinen.... En dat eeuwig gezwiep van die draaiende vuurtorenbundels!.... Maar toch óók vond ik 't wel gewichtig nu méé te doen aan de jacht; dat ik daar nu liep om de hazen naar de geweren te jagen. Dat maakt je een tikje bloeddorstig.... en toen ik ineens uit de stilte hoorde paffen, eerst twee maal, toen nog eens, wond 't me schrikkelijk op.... Maar 'k gevoelde me gevangen in 't zilverig maanlicht op 't wijde veld, omdat ik nòg niet zien kon waar de jagers toch lagen, en niet wist waarheen ik moest draven, om te hooren hoeveel ze er hadden.... Geen zwarte schim zag ik opdoemen boven 't land, en ik dorst niet te roepen waar ze toch waren.
* * *
Ineens kwamen er toen achter op het maanbleeke zaadland twee donkere lichamen overeind, en ik hoorde hun schor gefluister, druk als geruzie. 't Waren Toon en Piet. Toon had in elke hand een haas aan de achterpooten bengelen, en Piet betastte de bouten, | |
[pagina 94]
| |
witte borstjes en buiken met begeerige grepen, dat 't bloed 'm over z'n vingers droop.... 't Waren vette salemanders - zei ie, en met dreigende vuisten naar de kopjes met de star open oogen, vloekte en tierde nie, dat die krengen vier schoten hadden gekost. ‘Ik had ze allebei ommers al lam geschote’ - gromde Piet tegen Toon - ‘en ze viele voor jou hardstikkedood neer, wat had jij d'r toen nog twee poffe an te vermorse?’ Maar Toon zei: Piet had misgeschoten, en terwijl ze wegspankerden langs hem heen, had hij ze geraakt, dat ze liggen bleven. Daarom droeg hij ook den buit.... En in elke haas was maar één wondje te vinden, één door den kop, en de ander door 't hart. Daar hadden ze ruzie over; 't ging om de eer èn de hazen, en als 'n paar nijdige stieren stonden de sterke kerels tegenover elkaar, de koppen gebogen. Toen kwam Dirk ook aangestapt van 't zaadland; de stoppels knapten af onder z'n zware klompen. Hij gromde dat ze d'rlui bekken nou maar zouwe houde, want anders ging de kattebeier nog schoot met 't wild. Hij griste Toon de hazen af, haalde 'n | |
[pagina 95]
| |
groot mes uit z'n schee, sneed er de vliezen mee door in de achterpootjes, haalde ze kruislings door elkaar heen, en hing ze zóó over den knuppel op z'n rug. ‘De buit same deele!’ - besliste nie kort - ‘En me gane verder, bij de tweede vliet....’ Stom stapten we voort door den nacht. Nu en dan even schuw rondzien als er wat ritselde in de wijde stilte; maar dan was 't een kievit die opvloog, of 't klepperen van 'n damhek door den wind, die in gierende vlagen aanstreek over duin.... Eenmaal ook bolderde een goederentrein in kronkelende jacht door de velden, de groote glimoogen wijd opengespalkt, dat je rilde van zoo'n spokig zwart monster plots vlak langs je heen.... Daar achter viel de roerlooze nacht dan weer dicht. Maar er bleef angst in 't witte gezicht van de maan, alsof 't dreigend gevaar zag, verscholen in de blanke wazen van dauw, dat ons zou bespringen zoodra weer een wolkbonk 't donker ging maken.... Je voelde 't koud loeren in 't holst van je rug. De beenen stram van 't eindelooze stappen, de voeten zwaar van 't nat uit 't gras in onz' schoenen, klommen we al moeilijker over de | |
[pagina 96]
| |
hekken, - doodsbenauwd als de gluiperige punten van 't prikkeldraad je vastgegrepen hielden in je kleeren, die je dan losscheurde met wanhopende rukken.... Maar na 't vallen van de schoten, die de veldwachters hadden kunnen hooren, spraken we niet; alleen gromden aanhoudend de vloeken door de vastgebeten tanden van de stroopers.... Totdat Dirk en ik weer gingen liggen, en de jagers loom voortliepen naar hun stekkies. Want daar lag 'n klaverveld, donker vochtgroen achter 't zaadland, en in de zwarte duisternis tusschen de steeltjes der planten verbeeldden de kerels zich 'n gekrioel van veel hazen.... Meteen ging Dirk weer voort met z'n stroopersverhalen, grommig gefluisterd, met even 'n rust om 'n straal pruimsap sissend weg te mikken, alsof ie er de veldwachters mee wilde doorboren. ‘Zie je maat’ - zei ie - ‘as nou zoo'n sloerie van 'n kattebeier in 't veld 'n strik van je opdoet op 't pad van 'n haas of 'n knijn, dan prakkeseert ie: wie is die strooper? Maar dan plukt ie je strikke niet af. Nee, die verrajers magge 'n haas schiete om de strooper te vange! Heit ie er een, dan leit ie | |
[pagina 97]
| |
'm in je strik, en dan gaat hij legge loere.... Nou kom ik 's morges me strikke 's langs - met de morge, dan heb je 'n helder zicht, hè - en dan leit daar 'n haas in. Maar ik ben niet mal, maat, ik vat 'm niet op. 'k Mot jou niet hebbe, zeg 'k bij mezelf; da's geen zuivere koffie met jou, ze hebbe je d'r ingelege, me jonge. - En hoe zien ik dat nou? - As 'n haas d'r zèlf inloopt, heit ie 'n halve steek om z'n achterpoote heen; maar dat weet geen kattebeier; die leit 'm zóó neer, zonder 'n slag om z'n achterste beene, en dan is de verrajer verraje.... Zuk soort van foefies doet 'n strooper nou op met de jare, en omdat jij nou me maat bent, maak 'k je d'r letterwijs in.... ‘As de dage gane krieke loop ik al in 't veld, hoor, al ben ik ook de heele nacht an 't stroope geweest, want je leeft as de haze: 's nachs wakker, en overdag maar 's slape as je tijd heb. - En nou doen 'k 'n mooi pad op. Dat zoeke me in die ruige polle, daar legge ze opper; en is daar 'n weggetje afgevrete, dan heb je 'n pad. Want elk haas, zoo gauw 't geen zuigeling meer is, dat 't van z'n moer kan en uit z'n eige al | |
[pagina 98]
| |
vreet en zuipt, dan komt 't uit z'n leger vandaan en maakt 't z'n pad. Heb ik dat opgedaan en zet ik me strik, dan mòt ie erin. Maar nou heb 'k 'm twee dage staan en 'k vang 'm nòg niet. Dan kan 't zijn dat 't 'n ouwe is. Je het van die gehaaide kneppels, die loope niet te volle hard deur, - ja, 'k beloof je, die benne sekuur - en doen die je strik op, dan gane ze d'r met erlui kinnebak op legge strijke en dan ziene ze 't onraad. Maar ze motte toch vréte.... Laat ze nou 's d'r padje verlegge òm je strik heen! Maar dan verzet jij je strik, want je mot ze tòch hebbe. ‘Of je denkt: 'k kan 'm niet vange, laa' 's zien of ie verjaagd of soms dood is? Dan zet 'k 'n wilgetàk schuins over z'n pad heen, 'n end vóór me strik. Komt 't haas daar dan langs, dan knijpt ie je tak af met z'n bek, want dat leit 'm in de weg. Hij mot altijd vrij baan hebbe voor as ie overvalle wordt; dan mag geen takkie, geen blaadje 'm kwaad doen an ze pootjes. - Zóó zien ik nou weer of ie leeft.... 'k Verplant me strik nòg 's; 't kan an 'n kleinegeid legge; je kan wat onheil an dat pad hebbe gedaan, dat ie ziet.... en zoo knip je 'm tòch....’ | |
[pagina 99]
| |
Toen vond Dirk, dat 't zoetjes an tijd wier om weer 's lenigies op te loope. De jagers zouwe nou al wel op d'r buik legge te loere. ‘En as je nou soms 's 'n kattebeier opdoet, - waarschuwde nie - dan is 't van rikketikketik, maat; loope, loope, en geen name noeme, hoor; - rrrt, rrrt! hoor je die haze?.... As ze je nazitte - vrind-lief - dan werk jij je maar duin in; teuge die zwarte kante an ziene ze je niet, en je passie is vrij. Maar pakt ie je nòg, dan vrage die veldwachters: ‘Wat doen jij hier?’ En dan zeg je pertaal: ‘Wat doen jij hier?’ ‘'k Loer op jou’ - zeit ie - ‘jij bent 'n drijver, je stroopt’. Dat hiet je 'm netuurlijk te liege.... Je maakt maar 'n smoesie, dat je langs 't strand liep en net in 't veld gong voor 'n zoetwatersloot te zoeke om te drinke, want je verrekt van de dorst.... Zien je, dàt zeg je.... Dan kan ie je ommers niks make; je hebt toch niks bij je, en je loopt niet in de houding van jager op 'n andermans jachtveld; je het geen geweer en je draagt geen wild. Nou, dan weet hij ommers niks te zegge dan: ‘onthou jij je dag....’ En dan gaan je.... | |
[pagina 100]
| |
Toen stonden we stil aan 't eind van 't klaverland, en Dirk, die heel goedig bij alles 'n uitlegging gaf, vertelde, dat ie overdag z'n kijkies al had genomen. Nou sprak 't vanzelf, dat de haze uit 't land hier naar 't zaadland toe wilden werken. Daarachter lagen de jagers dan ook verdekt opgeschole, zoo laag mogelijk, met d'r schoene in 't water; want 'n haas die vlucht, houdt zich netuurlijk óók altijd gedoke! En nou joegen wij ze recht op hullie an, elk aan 'n kant van 't veld. ‘'n Haas ziet ommers niet wat er vlak voor 'm uit is; 'n haas en 'n knijn hebbe 'rlui gezicht op zij van d'r kop.’ En toen gingen we weer van elkaar, en na 'n poosje paften er twee vlammen in rook van onder uit den slootkant.... Op Dirk's bevel stond ik even stil, om de jagers den kans te geven nog eens te laden.... Maar ze kwamen dadelijk al overeind, want Toon had er een de achterpooten stukgeschoten, zoodat die bleef liggen, en Piet zwoer bij, hoog en bij laag, dat hij 'n tweede geraakt had, en dat ie hier of daar was gevallen.... Dat was toen 'n zoeken tusschen de stoppels, in de greppeltjes en tegen de polletjes op, | |
[pagina 101]
| |
met 'n gierigheid of er 'n schat lag begraven, waar de zwarte schimmen speurend om doolden, de ruggen gekromd in 't geheimzinnige maanlicht. Piet zei: Dàn was ie de sloot ingeduikeld. Hij nam een hooihark, die daar juist op 't land lag, en wroette en baggerde daarmee door 't water, dat 't borrelde en woelde met schitterglansjes van zilveren schijn. En wij allen gingen kruipend den kant langs, de oogen begeerig in 't gras. ‘'k Wou da' je 'm al had’ - zei Dirk droogweg. ‘Ik kijk me al scheel, en 'k heb 'n stijve nek van 't stare!’ - gromde Toon. Maar Piet deed niets dan vloeken en tieren, en in zijn nijdigheid sprong ie zelf te water, en plaste daar rond tot z'n hozen vol liepen tot aan z'n dijen. En Dirk weer: ‘Dat haas is heengegaan, man, die is t'r uitgeklabatterd. En hij ging weer 't veld in, lamenteerend van zoo'n evige zonde, en as je zoo zoowat had, dat je schiet op 'n haas, zonder 'm te grijpe, dat dan je heele nachie verpest was.... Want te stroope was toch zóó'n avetuur-spel!.... Verlee jaar nog | |
[pagina 102]
| |
had ie 't beleefd, daar ginder net bij de derde vliet, in 'n akelig stukkie zaadland; daar zatte d'r nou wel driehonderd.... En toe' ie pas lag, docht ie: zijn dat nou schape of benne 't haze, zoo groot as ze wazze.... En verdomd, ze hadde er tien van geschote: drie riksdaalders de man. Maar ineens sprong Piet weer den wal op: ‘Leg die hark daar 's netjes op ze plaas, man’ - riep ie mij toe - ‘voor as we 's werom mochte komme; anders ziet de boer dat....’ En toen meteen greep ie den haas, dien Toon door z'n achterste beenen had geschoten, en die nog leefde. ‘Vuile schuimer’ - schold ie 't dier uit, dat angstig opzag met pijn-flauwe oogen - ‘vuile doerak, waar is jou maat, hè? Ja kreng, jij weet 't.... Alla fort, gaat 'm zoeke!’ En hij zette den haas op z'n voorste pooten, hield de bloedende achterbeenen stijf in z'n hand, en liet 't stervende dier zóó loopen door 't veld, en telkens klonken door de stilte z'n woedende vloeken tegen 't beestje dat voortging, weer even neerzwijmde, overeind werd gerukt, kris en kras door 't land heen.... | |
[pagina 103]
| |
Dirk liep er achter, krimpend van 't lachen, tot ze opeens 't samen vloekend uitbrulden van blijde verbazing: 't stervende haasje had hen gebracht op 'n ruig polletje, waar z'n wijfje dood lag. En toen namen ze, woest van blijdschap, 't mannetje op, en legden z'n pootjes omhelzend om den nek van 't wijfje, en ze duwden de kopjes tegen elkaar, ‘om afscheid te zoenen.’ Maar Toon sprong er woedende bij, rukte 't stervende dier los en gaf 't den genadeslag met Dirk's knuppel.
* * *
We hebben dien nacht nog menig stuk zaadland afgejaagd; we hebben geloopen, rechtuit tot voorbij den derden vliet, en toen nog weer tot aan den zoom van de duinen; - maar zooals Dirk wel gezegd had: as je zoo zoowat het, dat je 'n haas raakt en je mot 'm zoo evig beschàrrele tot je 'm pakt, dan is 't niks meer gedaan. Trouwens, Dirk, met de vier kneppels op z'n rug, was vrij wèl gestemd, en 't was geen nijdigheid als ie de jagers hoonde dat ze d'r wel zàtte, maar dat je ze most wete | |
[pagina 104]
| |
te schiete. Want de warme hazenvracht over z'n schouder maakte 'm luimig gezind; je hoorde 't aan z'n zangerige rouladen van vloeken; vier beesies, dat was zes poppies temet.... sjonge, sjonge, 'n koninklijk nachtgeld! Maar gek hè - nooit nog had 'n kattebeier hèm voor te stroope te graze gehad.... wèl achter ze vodde gezete netuurlijk.... en tòch was ie altijd maar 't lekkerste azze de diertjes weer goed en wel op z'n vlierinkie hinge te druipe.... Verleje jaar winter nog; toe zouwe ze met z'n viere 'n nachie gaan jage; maar net op die dag komt z'n vrouw te bevalle, en toe bleef hij d'r in. Dat miste anders nooit, hoor, met stroope: geen plokkie of Dirk was er bij.... En daar krijge me verdikkeme de veldwachters die nacht de manne te pakke. Teunis liep met zes haze op ze nek. 't Was ijs in de sloote en 'r lag 'n weinigie sneeuw.... Daar kwamme de jagers hier zoowat heen en werkte 't duin in; allemaal verkleed in 't wit, de kappe over d'r-lui kop heen, dat die haze ze op vijf-en-twintig pas nog niet konne zien in de sneeuw. | |
[pagina 105]
| |
Maar de kattebeiers hadde dat pàffe gehoord, - begrijp ie? - en die gonge d'r uit.... Verdekt legge ze opgeschole achter 'n damhek! Die hoore dat gepraat en gefluit; dat was 's 'n pijpie opsteke en zoo.... en ze denke: dat gesprek dat komt nader; en daar is 't inééns: ‘manne geef je over!’ Teunis glijdt onderuit en ze nemen 'm te graze; Hannes vliegt op 't duin, maar die stoot ze poot tegen 'n pikketpaal kapot, en kan niet meer loope. Dus: de drijvers gevat; maar hier Piet, me maat, rikketikketik 'r van deur met Nekkie, de andere jager.... ‘En wat denke nou die kattebeiers? Da's stroope, dus Piet en Dirk die benne d'r bij, zoo vast as 'n lessie. ‘Maar nou kom ikke om zeven uur me bed uit gekrope, onschuldig as 'n lammetje met de Paasch, en ik kijk 's na buite wat 't windje wil doen, en nou heb ik daar achter me erfie van die hooirookies staan bij de boet van Andries z'n koeie.... en wie zien ik daar legge? - de veldwachter met Teun en zes haze.... Ik denk: die wordt goed, hou jij je maar sjakies. En 'k krijg al 'n inwendige verkneuteling van de | |
[pagina 106]
| |
lach, want ik had meteen in de smieze dat dat stelletje daar op mijn lag te loere. Nou gaan ik gewoonweg te melleke uit, en die kattebeier schreeuwt al: ‘Hei, Dirk, kom 'ris hier, bè jij vannacht in 't veld geweest, maat?’ Maar ik hou me gedekt hè, en 'k roep: ‘as jij me mot hebbe, kom je maar bij me.’ Mèt loop 'k na me vrouw: ‘Jaan’ - zeg ik - ‘geef jij me vijf cente voor te schere.’ En terwijl ik gemoedereerd-weg onder 't kwassie zit te suffe, komme me die kattebeiers met 'rlui drieë bij mijn wijf an dat kraambed, om d'r uit te hoore. Maar laat zij die sloeries effe mosterdpap proeve? Goed, ik loop van de scheerder zoo lenigies deur na hier Piet, en 'k zeg: ‘Maat, jij ben in 't buiteveld geweest, en de veldwachters hebbe twee manne te graze; kom uit je kooi vandaan, want de wachies speure op mijn en op jou.’ Hij schiet as 'n aal in ze kleere, en daar komme ze an. Ik doen ze ope: ‘Wel, jonges?’ - zeg ik zoo treiterig weg; en zij met zoo'n drukkie: ‘Names de heer offecier van justisie motte we je geweer af komme neme, Dirk Dekkers.’ En mèt stappe ze met 'r pertale poote in Piet ze pertaaltje. 'k Zeg: ‘as je wat te | |
[pagina 107]
| |
kakele heb, blijf je buite de deur; ik hèb potverdikkeme geneens geen geweer’.... ‘Ja’ - zeit die rooje - ‘je het weze stroope vannacht.’ Toe wier 'k zóó giftig, da'k tege die andere jachtopzichter zeg: ‘Hè jij me gezien? Zweer jij dat nou 'ris op je vurige nagels, met Piet te getuige.... dan laa' 'k je hange op slag, jou leelijke branie’.... En die vent sprak nou net zooveel van zich af, as die stomme haze hier op mijn rug. 'k Zeg: ‘je ziet er belam net uit as 'n geplukte vink;’ - dat was allemaal bloed en haar van die haze, mot je wete! En toe zeit die ouwe kattebeier weer: ‘'k veel tege 'n man in de uitvoering van ze ambt geen pertaliteit.’ ‘Die 's fijn’ zeg ik, want 'k wier toch zóó valsch: ‘breng mijn nou 'r is na de kantonrechter toe, as je lef het, die zit er toch voor.’ 'k Was razend, zoo kop an kop met die sloeries, want 'k had me pas ommers vrij. ‘Dat geeft de goeie groote God nou eris, - zeg ik - dat ik er vóór kom, met jou as getuige, dan stoot ik je al zóó uit je brood!’ ‘Hier Piet, die had lol, dat begrijp ie, maar die durfde zooveel niet te zegge, want | |
[pagina 108]
| |
die was 't gewéést, hè? ‘Je durft niet’ - zeg ik nog zoo. En belam, die Rooie zeit: ‘onthou jij je dag maar: je bent 't tòch zeker geweest’.... en zij ginge loope.... Nou, je snapt, die drijvers verraaide de jagers tòch niet, en ze kwamme vrij door mijn smoessie. ‘Maar nou is 't een dag of tien verder en nou heb ik zoo'n stuk aardappelland achter de boet en daar breng ik met me jonges zoo'n zoodje mist op, en daar zien ik toch verdraaid die briggedier met z'n sloome gezicht wéér bij me huis vandaan komme. Want 'n veldwachter zien ik op 'n afstand van hier wel na Tessel; daar bijt ik ommers dádelijk al 'n merk op. As d'r 'n nieuwe aangesteld is, dan gaan 'k bij 'm op vesite, dan kijk ik scherp toe hoe die loopt, hoe ie met z'n kop gaat, hoe ie heelemaal scharrelt. En as ik dàt nou maar weet, dan ken ik 'm weer al is die nog tweeduizend pas weg; en ik poes de plaat; heb ik toch de last niet van hèm, en hij niet van mijn.... ‘Goed, die briggedier komt mijn tegemoet, en ik zeg: heb jij 'n oog op me wijf, dat je an me huis gaat as ikke d'r niet in ben?’.... | |
[pagina 109]
| |
‘Hei jij dat gezien?’ - zeit ie - ‘wat kè jij dan fel kijke’... Affijn, hij maakt z'n smoes, en toe zeit ie ineens: ‘Zeg Dirk, wees nou 's mensch.’ ‘Ik ben toch geen beest?’ - zeg ik weer. - ‘Nee’ - zeit ie, zoo zoet as 'n klabbes - ‘maar om 'n aardigheid wou 'k nou toch wel 's wete, of 'k jou die nacht niet gezien heb in 't veld. Wat is nou as mensch jouw bekomst?’ 'k Zeg: ‘maat, je ben mis, maar doch' jij nou werachtig dat ik 't jou zou vertelle, as 'k wèl in 't veld was geweest? 'n Man, die z'n eige verraait is ommers ze leve niet waard.’ - ‘Ja’ - zeit ie zelf - ‘Dirk, daar hè je recht, 'n beschuldigde mag altijd vrij liege’... En hij neemt ze mars op en gaat.... Zoo liep Dirk maar fluister-grommend druk te redeneeren, z'n nachtbleeke sluwe gezicht aldoor in scherpe beweging, om op z'n ruigen snoet de gekkigheid en den angst te vertoonen, de kwaadaardigheid en de brutaliteit, en de klanten, die ie opvoerde in z'n verhalen. Maar onder al dat moelemaken staken z'n groenige oogjes schichtig naar links en naar rechts, vóór en achter ons uit, ver over | |
[pagina 110]
| |
de velden en door 't maanbleeke waas, kleintjes geknepen onder den rooverigen flambardrand, om scherper te turen of daar geen kattebeiers aan kwamen sluipen. En dan opeens gaf ie 'n heftig dreigend gebaar om me te laten stilstaan en zwijgen; dan diepte nie z'n kijker weer onder uit z'n olie-jekker op, en inspecteerde als 'n veldheer den omtrek in wijderen kring... ‘Kom mee’ - snauwde nie nijdig, omdat die doeraks 'm aldoor in onrust hielden, ook als ze er niet waren. En gedwee stapte ik weer naast den reus voort, met 't angstig ontzag van 'n jachthond, die elk oogenblik bang voor 'n schop van z'n baas is, omdat ie 'm boven zich uit hoort grommen en tandenknarsen. Maar dan ook plotseling was Dirk weer op dreef, en grunnekend zei ie: ‘Kijk maar goed uit maat,’ en hij trok een lat met spijkers voor me van 'n damhek af - ‘kijk maar goed uit, want as je 'n slapend haas opdoet, kan je 'm slaan... Dat heb ik belam as jonge snuiter toch 's gehad!... 'k Was nog geen twaalf jaar oud en toe ging ik al met Leendert, me kameraad in die jare, te knijnevangst uit... 't Had flink gesneud, en me | |
[pagina 111]
| |
hadde allebei 'n bezemstok van moeder gegapt. En nou komme me in die lage nolle in duin, maar d'r zatte geen knijne. En in ééne zien ik 'n haas; die zit doodstil en ie kijkt me maar an: want ze slape met 'rlui ooge wijd ope. Ik slaan d'r na toe, hij springt uit z'n leger, maar ik geef 'm 'n huplameko uit de pan dwars over ze ribbe, en meteen schreeuw ik: ‘Leendert, 'n haas!’ en die slaat 'm z'n kop zóó an panvisch... Me hebbe 'm voor 'n daalder verkocht an de dokter... ‘Zien je, dat knijne-delve is overdagwerk; maar 't is nie veel gedaan tegeswoordig... De knijne hoore wel onder 't schadelijke gedierte thuis, maar wat schiet je 'r mee op, want je mag ze ommers niet over 'n andermans jachtveld vervoere... 'n Paar jaar geleje moste ze opgeruimd worde hier uit 't duin, en dan konne de beste stroopers 'n buitengewone machtiging krijge om ze te ketse. Nou, dáár wazze ik en hier Piet bij, hè. Maar d'r ware zóóveel van die jagers gekomme, dat de knijne te wild wiere, en er viel er geneen meer te paffe. ‘Toe zeg ik zoo tege Piet: maat, we konne ze nog wel 's begaffele, hoor, zoo stiekem bekruipe; wat ik je brom. Me zàlle ze ripse! | |
[pagina 112]
| |
En me neme de batsGa naar voetnoot1) mee, de steel as 'n wandelstok in onze hande, de bats tege je lijf op... En nou kom ie op zoo'n mooi nolletje dat niet afkalft, met 'n knijnegat erin. Zien je, want je het van die bergies, die, as je d'r in werkt, uitschiete over je heen, en dan ben je begrave; de knijne, die gochemers, stikke niet onder 't zand. Zien je nou 'n knijn in z'n pijp gaan, dan steek je d'r eerst je stok maar 's in; dan weet je meteen hoe die pijp loopt; want anders ben je 'm kwijt as ie dichtzandt, en door je stok vin je 't altijd weerom. Maar die gate hebbe nog van die spruite, van die dwarsgange, zie je, en daar vroet je as de bliksem deurheen met je stok; douwe maar, zie je, tot je 't end voelt. Dan haal je je lat er weer uit en dan kijk je: zit er haar an, dan benne de knijne er binne. Middenin hebbe ze d'rlui kamer van wel 'n halve meter in 't vierkant; daar komme die gange in uit, en daar kunne de knijne zich in wende, want in zoo'n pijp het ie van de nauwheid de kanst niet om ommers te keere. Die kamers houwe ze allemaal schóón, man; ze doen d'r nooit vuil, hoor, | |
[pagina 113]
| |
en ze zitte er tegen mekaar òp om 'rlui te verwarme... Nou, dan rek je alleris met je arm, en je graaft weer 'n endje, en je grijpt met je hand, totdat je ze te pakke krijgt an d'rlui oore. Maar die loeders zitte zóó schoor in de grond, ze giere as de weerlag, dat je er as man zijnde 'n trek an het van wat ben je me, vóór je ze d'r uit haalt. Toch hebbe me 's eens uit zoo'n gat effetjes acht ramme gevierd; de een na de ander 'n tik achter z'n oore en neergegooid an 'n kant, tot je ze allemaal het... Zoo acht bij mekaar is maar geen prachtig gezicht!... ‘Tusschebeie kan je ook vroete, zukke lange ritte as ze soms hebbe, die knijne: van de teen tot 't kruintje van duin. En taai dat ze benne; 'n knijn is niet zóó maar mal dood in 'n strik... 'k Heb 't met zoo'n barrel gehad, die brak me strik deur, en ie was al zóó ver heen, dat ie niet meer kon loope, maar toe tòlde nie over z'n kop langs 't pad zóó ze hol in... en nòg was tie weg... ‘Och lieve man, zoo kan 'r nou niks van stroope of zoo-zoowat weze, of ik ben er van thuis. Eiere-zoeke is niemedal meer gedaan, want je mag niks meer doen in de teges- | |
[pagina 114]
| |
woordige tijd en vijfentwintig kiefteiere op één dag is 'n buitegewoontje. ‘Maar daar hei je nou eende. Dat doen je bij zware winters. Je stelt je verdekt op, bij zoo'n wak; daar komme ze drinke as 't lichte maan is; en dan leg je te loere as 'n luis voor 'n knoopsgat, tot ze komme vrage om 'n schot hagel. Grauwe ganze vin je in die zwinne, alles bij nacht hè, dan late ze je 't plezierigste nieuwjaar afwensche. Maar die vange me nou ook weer met 't vliegnet, begrijp ie? - van die simme met vooran twee dunne koldertjes. Me zette ze uit bij de swinne, want dat goed komt om deze tijd neer op 't zaadland; ze benne zoo dol op die lissies! Dat doene me bij donkere maan, en dàn àls maar drijve. Heb je nou 't geluk dat de trekking van de wind net op jouw swin staat, dan krijg je ze d'r in, want 'n vogel komt altijd òp in de wind, hè... Ze vliege d'rin, met 't donkere weer; die vleugels knijpe dan vast, en ie hangt op ze penne... De maze van de nette brei ik allegaar zelfs op segare-plankies. Met me oome - zoo'n ouwe roover - heb ik as kind ommers al dòtte patrijze | |
[pagina 115]
| |
gevange. Dat net draag je tussche twee man in; van achtere zoo'n zak, die sleept langs de grond, en de voorboel hangt over je schouwers. Dan gaan je eerst smorgens 't veld eris in, en dan hoor je die patrijze-háne al kraaië. Je wacht tot ze eris opvliege om 'rlui voedsel te zoeke, want dáár komme ze altijd weerom om te slape, zoolang ze er geen leed gehad hebbe. En dat doen je zoo'n morge of wat, en je strooit er wat boekweit om ze te voere. Maar dàn kom je weerom met je nèt. Daar zitte van die spaansche dames vooran: van die rammelende wilgetakkies met doorns:... Want je weet, 'n patrijs, die is doof. Maar dat rammele, dàt hoore ze wel, en dan vliege ze op... rrrt!... en meteen laat jij je net over d'rlui valle. De derde man, die draagt de kooi, want as je kan, hou je ze natuurlijk in leve... Zoo ruimde me oome ze àllegaar op, dat de heere bij hèm moste komme om de patrijze van 'rlui eige jachtveld te koope... Nog 's eens kwam de commissaris zelf met de veldwachter mee om oome's huis te visenteere, want ze zochte dat net... Hij krijgt ze in de linke, stopt z'n net in de aardappel-pot | |
[pagina 116]
| |
en hangt 't met de aar'appeltjes over 't vuur... Zij zoeke in hoeke en gate, vinde geen net, maar wel korve patrijze... “Kijk 's of de aarappels altemet gaar zijn” - zeit me oome zoo tege me tante. “Nee” - zeit die ouwe leukweg - “ze benne nog hard.” En de heere die kochte de vogels voor vijf-en-twintig stuivers 't stuk en liete ze vliege vlak vóór oomes deur...’ Dirk is verder overdag handlanger van 'n palingvisscher. Die pachten 'n stuk van den vliet, en daar zetten ze hun fuiken, en dan, met den zomerdag, gaat Dirk die om de twee morgens schouwen. Maar met rauw weer en donkerte vang je ze niet... ‘Zie je’ - zei ie - ‘deur de warmte geeft die grond salpeterig af, en dan motte ze tille om te aze... Maar da's geen pàling; allemaal van die rooie aal... De grauwe zit in de vaste klei, wel één, twee meter diep in 'n pijp in de grond; die aze óók niet; ze leve van 't vet van de klei, en zoo zitte ze allemaal kop an staart bij mekaar. Da's zeepaling, mot je wete, en nou kan je ze vange, want die loopt in de herfst, bang voor dat ijs dat 's winters uit zee komt...’ | |
[pagina 117]
| |
Toen kwamen eindelijk Toon en Piet op ons af. ‘Afnokke, maat, 't is vijf uur in de morge, me geve 't op!’ - We stonden weer op den weg waar 'n ieder mag loopen en de dag ging al schemeren over de duinen. De jagers deden hun geweren in tweeën; Dirk liet de hazen glijden in 'n zakje... En in eens, als verlicht, nu 't stiekeme werk weer achter den rug was, spraken ze luid op, en staken den brand in hun pijpen... ‘Tabé, maats!’ ‘Genacht hoor... die kattebeiers benne weer emmes verneuried!’ |
|