Emblemata of Zinne-werck

[p. 180]

Emblemata. XXV.

God kan 't niet voughen, naer ons ghenoughen.

En leeft dan noch de Heer? magh dit de hemel luchten?
De menschen trotsen God, dien oock de beesten duchten.
Als hy zijn blixem schiet, de Thracer op de been,
En schiet met God om strijd, daer van hy hout te leen.
Dit doen wy oock (ô schrick) die Christi naem belijden:
Wy slaen van achter uyt, ten sy ons God wilt mijden,
En doen wat ons gelieft. Wy stellen hem een wet,
Die Heer is van dit al, en alleen wetten zet.

[p. 181]

Wt-legghinghe.

Wy zijn alle van natuere tot ghemack en ghenuchte gheneghen, en dat zonder eenighe zondelickheyd, zoo wy maer en wisten, of verstaen en wilden, hoe en waer de zelve te zoucken en te vinden zijn. Een goed Christen en magh hem zelven, in deze weereld, niet anders als strijd en teghen-stood voort-stellen. Deur verdriet en on-ghemack moeten wy, langhst den wegh der hellen, in het Koninck-rijcke der hemelen in-gaen. Dat Koninck-rijck moet gheweld lijden, en die alleen, die gheweld daer op doen, zullen 't in-nemen. Zoo dat een Christen-mensche, zonder hope van de op-standinghe ten eeuwighen leven, de ellendighste zoude zijn van alle menschen, jae oock zelfs van alle dieren. Hoe groot is dan ons mis-verstand, zoo wy in deze weereld onzen loon ont-fanghen willen, en even-wel noch een grooter verwachten in de toe-kommende weereld.

De mensch, eer dat hy is op dezer aerd' gheboren,
Is tot veel duyzend qua'en van God gheschickt te voren.
De een sterft in de krijgh, de ander by zijn heyrd;
De een sterft in de zee, de ander op der eerd'.
En of-men zich verbergh' in ver'-gheleghen landen,
'T ghevaer wert niet ont-gaen, noch doodes scherpe tanden.
Want zieckte, moeyt' en pijn, schaed', doodelick verderf
Zijn van God toe-gheschickt den menschen tot een erf.
Zoo God ons had' ghestelt, als Enghels, hier beneden,
Vry van al on-gheval, en eeuwelick in vreden,
Het waer noch on-bekent, wat dat voor-zichtigheyd,
Wat kloeckheyd mochte zijn, en wat standvastigheyd:

[p. 182]

 

Die niet bekent en zijn in 's weerelds blijde zaecken,

 

Als ons Fortuyn toe-lacht; maer als zy ons doet smaecken

 

Den kelck van teghen-spoed; als zy ons teest en pluckt,

 

En met veel zieckte quelt, met pijn en banden druckt.

 

't En is, vriend, niet van nood, noch oorboor voor de menschen,

 

Dat zy, van zorgh bevrijt, al hebben dat zy wenschen:

 

't Is zomtijds onghelijck veel beter, dat by beurt

 

Een swaere droeffenis de zoete vreughd af-keurt.

 

Dit houdt ons in 't geheel: maer die altoos wel wilde

 

Zich sien in 't zelve point, den hemel even milde,

 

En zou niet langh bestaen. Dit is Naturâs wet,

 

Die zy van aen-beghin de schepsels heeft ghezet.

 

Men ziet den hemel zelf zich on-ghelijck beweghen:

 

Zomtijds zoo is hy schoon, zomtijds vol mist en reghen.

 

De Zomer volght de Lent: dan krijght den Herft zijn keer:

 

De Winter komt daer nae; dan keert de Lente weer.

 

Jndien dan alles wert veranderlick bevonden,

 

De mensch, roock ende wind, en moet niet zijn ont-bonden

 

Van die ghemeene wet: 't is recht dat, voor en naer,

 

De mensch, een zoon' des tijds, verander' met zijn vaer.

 

En wy zien allen dagh, om ons noch meer te stijven,

 

Dat niet, in eene stand, op dezer aerd, kan blijven:

 

Wanneer het dan ghebeurt, dat zom-tijds 't een verdriet,

 

Of 't ander on-gheluck de hemel op ons ghiet;

 

Men moet het met ghedult, Godvruchtelick verdraghen,

 

En dencken by zich zelf, 't is Godes wel-behaghen:

 

'T moet goed zijn, hoe het zy noch voor ons on-bekent,

 

Al wat ons dreyght en dringht, al wat de hemel zent.

Maer wat ist van ons goddelooze menschen? wy oordeelen Gods oordeelen, en weghen die op de verdorven balance van ons

[p. 183]

on-vernuftigh vernuft: wat daer niet deur en slaet, en kan noch in uyt-gheef, noch in ontfangh verstrecken. Caesar zeyde tot zijn Piloot, dat hy niet vreezen en zoude in zee te houden, en teghen het on-weer op te zeylen, al was het dat de hemel en de sterren, door een nood-schicksel, dat zochten te beletten. Vertrouw, riep hy, want 't is Caesar, dien ghy voert. Augvstvs insghelijcks, door een tempeest gheslinghert en ghedreven zijnde, begon den God Neptunus te beroupen en te dreyghen: en dede, in eenighe hoogh-tijdighe spelen, zijn beeld wegh-nemen, om hem over hem te wreken. Alzoo gheesselde Xerxes de zee, en wierper boeyen in, om de zelve aen den band te legghen. Men vermelt oock van een Christen Koninck, dat, zijnde van Godes hand geslaghen, hy in heete gramschap swoer, zich zelven te wreken, en begheerde, datmen hem in thien jaer niet aen-bidden, noch van hem spreken zoude.

Ghewis, ô groote God, de reden-looze dieren,
Die hier in velden gaen, en daer in bosschen swieren,
Op dat deur 't groen gewas zy mochten zijn ghespijst,
Uw goedheyd bidden aen, en volghen, dat ghy wijst.
Al het gheschubde vee, dat deur de zee gaet spelen;
Al het ghepluymde volck, dat met haer helder kelen,
De lucht zeer zoete breeckt; het wout, de rots, het veld,
Die hebben al te zaem haer onder u ghestelt.
Die alles, bleeck van vrees, niet teghens u en kicken;
Die alles, als verbaest, voor u ghezichte schricken:
Zoo maer in 't alderminst ghy dijne gramschap wijst,
Het schijnt dat met bescheyd, eerbiedingh in haer rijst.
De mensche, zonder meer, de mensch van u gheschapen,
Niet, als een ander dier, om naer de aerd te gapen,

[p. 184]

 

Maer hoogher van geboort, en boven al vol-maeckt,

 

Dat is, dat roert, dat leeft, of naer dees weereld smaeckt:

 

Jn wien ghy hebt gestelt de trecken van uw wezen,

 

Wiens aenzicht heerlick-schoon ten hemel is gherezen;

 

Aen wien ghy zoo veel goeds mildadigh hebt ghetoont,

 

Die van u met verstand en wijsheyd is ghekroont;

 

Hy alleen, hy alleen, met toe-ghesloten ooren,

 

Als d'adder veel-tijds doet, heeft u bestaen te stooren:

 

Hy alleen heeft bestaen, vol van ondanckbaerheyd,

 

Te quetsen d'eer en lof van uwe Majesteyt.

 

Hy alleen knort en mort, hy alleen is t'on-vreden;

 

Hy alleen redelick, leeft teghen alle reden.

 

Maer in de prickel Gods is 't hart zijn hiel te slaen.

 

Duyck, mensche, zijt ghy wijs, laet t'onweer over-gaen.