Emblemata of Zinne-werck

[p. 148]

Emblemata. XX.

Een oogh in 't zeyl, dat gheeft u heyl.

Een rinck van jonge lien, gevlochten by de handen,
Daer-om een snellick loopt, om yemand flugs te panden:
Elck-een die staet bevreest, en dickwils draeyt en went,
Beducht, waer deze loop zal nemen haest een endt.
De weereld is een rond, daer in wy menschen ringen;
De duyvel leyt den band, om ons in 't net te bringen:
Hy loopt, hy draeft, hy jaegt. elck-een sy op zijn wacht;
Want die niet om en ziet, in 't lijden wert gebracht.

[p. 149]

Wt-legghinghe.

Sy broeden Basiliskes eyeren uyt, en wercken spinne-webben, zeght de Propheet Iesaias; eet-men van haer eyeren, zoo moet-men sterven, vertreet-men 't daer-en-teghen, zoo vaert daer een ader uyt. Men verhaelt, dat de eyeren van de serpenten van buyten wit, glat en schoone zijn: maer van binnen zoo verghiftigh, dat die-ze komt te breken, schielick van die fenijnige lucht wert aen-gheblazen, en dood ter aerden neder-valt. Hier by konnen zeer wel de wel-lusten en ghenuchten dezes weerelds vergheleken werden, die van ghesichte vriendelick en toe-lacchelick zijn, maer hebben van binnen verborghen een doodelick verghift, dat een yeghelick die-ze handelt, en door het ghebruyck, ghelijck in stucken breeckt, een eeuwigh verderf aen-brenghet. 'T is oock een gedierte, dat veel-tijds slaept, en een doodelicken slaep verweckt, den ghenen die daer van ghebeten werden. Alzoo oock die daer leven in de ydele vermaeckinghen dezes weerelds, ghelijck ghebeten zijnde van dat vervloeckte serpent, slaepen tot den middagh der zonden, etende, drinckende, en zich wentelende in de misput van alle dertelheyd en on-ghebondenheyd. En wie isser, diens leven van alle kanten niet bevochten en wert, om zijn voeten tot dezen rey te leenen.

Yvalligh leven, ah! deur-brant met vier en swevel,
On-reyn, en zonder eer, verstijft in koud' en nevel:
In een valsch vader-land, als een on-weerde weerd,
Verbannen van u zelf, en van u zelf verteert.
O dorck van alle quaed, ô gote van ellende!
Ontrouwe, teghens u weer-spannigh zonder ende:

[p. 150]

 

Slavinne van het quaed, een vuyle kuyl van slick,

 

Den snellen als een vlam, den traghen als een strick.

 

Een kerckers leckerny, een lock-aes veler wenschen;

 

Een schielick kamer-spel, een droom van droncke menschen:

 

Gheen leven. Hoe? wilt ghy een leven zijn gheroemt,

 

Die maer een wild ghediert', een beeste dient ghenoemt?

 

Waerom bedrieght ghy my? waerom zijt ghy bedroghen?

 

Gheen leven zijt ghy, neen, maer eer des levens loghen:

 

Een dood; neen, oock gheen dood: de dood, die maeckt ons vry;

 

En ghy maeckt, dat elck-een de dood hier waerdigh zy.

Maer laet Ivlivs zijn beklagh, in zijn eyghen taele doen:

Ad vitam hanc.
Incerta, caduca, perusta ignibus furorum,
Immunda, inhonesta, rigens horridis pruuiis,
In falsa patria, hospes, & exul a te ipsa,
Sentina malorum, miserabilis cloaca,
Jnsida, rebellis tibi, serva pravitatis,
Tardis laqueus, subidis flamma, fossa caecis,
Tu delitium carceris, & carceris illex,
Desultoria fabula, somnium ebriosum:
Non vita. Quid ausim fera te dicere vitam?
Quid me hîc fallis inepta? quid & te ipsa ludis?
Tu mors potius, mors potius vocanda. Nempe
Non mors liberat: at facis esse morte dignos.

't En is niet om denken, wat subtijle netten datter voor ons leven uyt-ghespreyt werden: hoe gantsch zeer de Duyvel woedet, om ons den hemel te ontstelen, en deel-ghenooten der helle te maecken. Hy stelt ons op een hooghen bergh, en toont ons alle de Koninck-rijcken des weerelts, en haere heerlickheyd: hy be-

[p. 151]

looft ons die alle te gheven, zoo wy hem maer aen en bidden. Maer wat ist? Carbones thesaurus erunt. Alle de schatten en zijn niet meer als kolen, die ons een weynigh tijds verwarmen; maer daer naer door haer gebruyck vergaende, ons niet anders als koude en droefheyd laeten. Maer 't is hier, zoo ergens elders, Schipper ziet toe!

Men ziet den Duyvel vier-schaer bannen,
En daghen wat op aerden leeft:
Hy jaeght ter dood veel stercke mannen,
Met d'helsche swepe, dien hy heeft.

De deze gaet zijn ziel verslinden,
Deur 't swelgen van een koud vergift:
En deze wert een proy der winden,
Ghesmeten als een zeesche drift.

Die willen, met wraeck-gierigh' handen,
Beprouven, of zy, deur den dood,
Af-snijden mochten d'harde banden,
Die haer verstricken in de nood.

Zoo haest en zijn die niet ghekomen
Jn deze woeste weerelds zee;
Of werden stracks van hier ghenomen,
Gheslacht als een twee-maendigh vee.

Als onze draed is af-ghesponnen,
Mercurius ons schaduw' leyt,
Tot aen de kant, daer 't licht der zonnen
Zijn stralen nimmers uyt en breyt.

De wegh is breed, 't is licht om zincken
Naer 't swarte huys, daer 't meest al gaet:

[p. 152]

 

Men houft te kloppen, of te klincken,

 

De deur daer altoos open staet.

Hier is de moeyt' en 't werck geleghen,
Te weder-roupen zijnen treed,
En dringhen naer des hemels weghen,
Al-eer wy zijn een duyvels beet.

De Donderaer houdt, voor zijn poorte,
Twee tonnen, daer hy steeds uyt-ghiet,
Voor ons, in ons, naer ons' gheboorte,
Het geen' ons vreughd brenght of verdriet.

Wat mensch en heeft het niet verdroten,
Wanneer hy slechts maer heeft ghezien
De dooze veel te vrough ontsloten,
En dan de dinghen daer uyt vlien?

De hoop' alleen van allen dezen,
Js hier gesteuyt in 's weerelds reck:
Laet ons dan op ons' hoede wezen,
Dat zy niet mede wegh en treck.