Emblemata of Zinne-werck

[p. 143]

Emblemata. XIX.

Des mensches leven is een strijd,
Die noyt als met den mensch' en slijt.

Een weddingh, en gestrijd: twee trecken even zeere,
Aen een gedraeyde korst, zoo hart, als broos en teere.
Een beeld, een wonder-beeld, van 't menschelick gheslacht,
Verkeert, versteent, vervleescht, heel zonder geest, of kracht.
Hier staen de boden Gods, daer staen des duyvels knechten:
De mensche staet in 't mid, daerom sy stadigh vechten,
Zoo werden wy gesleurt, getrocken, en gereckt;
Tot dat wy eynd'lick zijn met duyster aerd' bedeckt.

[p. 144]

Wt-legginghe.

Wat kander in ons gezichte, jae zelfs in eenighe van onze zinnen, voor-vallen, dat niet en soude konnen, van een zedigh herte, tot zedighe leeringhe getrocken werden? De Kraeckelinghen, of gelijck die andere noemen, Treckelinghen, hebben my, t'anderen tijde, de gelegentheyd van onze menschelicke natuere in my zelven af-gebeeldet. Het is een geback, gezuyvert van zemelen, bestaende alleenelick uyt gezifte blomme. De mensche insgelijcks, ten aenziene van het beste deel, daer van hy een mensche ghenoemt is, is uyt Gods gheest voort-gheblazen, en gelijck als van een hemelsche stoffe tsamen gekneden.

Sanctius his animal, mentisque capacius altae
Deerat adhuc; & quod dominari in caetera posset,
Natus homo est: sive hunc divino semine fecit
Ille opifex rerum, mundi melioris origo. &c.

Naer dat, zeght de Heydensche Poeet, de werck-man aller dingen, en de oorsprongh des weerelds, de beesten geschapen hadde, ont-bracker noch een gedierte veel heyligher, en van hoogher begrijp, als de andere dieren: het welcke hy geschapen heeft van een Goddelick zaed, op dat het over de andere heerschen zoude. Het welcke zeer gelijckformigh is het ghene ons, in de eerste capittelen van de boucken onzer zaligheyd, wert voor-gedraghen. Ten anderen, gelijck de Kraeckelinghen niet recht-uyt gemaeckt, maer ghekrinckelt en ghedraeyt werden; zoo zijn wy, ellendighe tacken, naer dat de wortel verdorven was, zoo af-gekeert van den hemel, en naer der aerde neder-geboghen, dat de Apostel wel reden heeft gehadt, de natuerlicke mensche te noemen, een krom en verdraeyt gheslachte: en

[p. 145]

wederom: die de Goddelicke schriften verdraeyen tot haer eyghen verderffenisse. De kraeckelinghen in den oven gheleght, werden daer niet anders als een harde korste, en werden zoo naer uyt-gedrooght, dat zy zeer lichtelick ghebroken en verbrijzelt werden: wy oock, in den oven dezes weerelds gheschoven zijnde, verkorsten en verelen zoo gantsch zeer, door de warmte van deze licht voor-by-gaende dinghen, dat wy gantsch zonder gevoelen, zonder oordeel en verstand zijn, in alles wat Goddelick is, en den hemel aen-raecken mochte. Het verstand des vleesches is een vyandschap teghen God; het en wert de wet Gods niet onderdanigh, het en can oock niet. Daer steken zeven, dat is, on-eyndelicke grouwelen in ons; die ons oock daeromme, van natuere, kinderen des toorns, en erfghenamen der verdoemenisse maecken.

AEtas parentum pejor avis, tulit
Nos nequiores, mox daturos
Progeniem vitiosiorem.

Ons' ouders quade eeuw heeft ons in 't licht ghespogen,
Veel slimmer als zy zijn, en meer ter aerd ghebogen:
En naer ons insghelijcks zal kommen een gheslacht,
Jn allerhande quaed noch meer als wy versmacht.

Hierom staen wy oock zoo on-vast, en gelijck als op een slibberigh ijs, dat zoo ons de Heere niet gheduerigh de hand en biedet, dat wy telckens neder-storten, en den hals onzer zielen breken zouden. Want de Duyvel swiert gheduerigh aen onze zijden, en spert zijn schrickelick back-huys open, om ons als een brieschende leeuw te verscheuren. De spijze in onze maghe nederdalende, wert terstont van de natuerlicke hitte zoo bevochten, dat zy van ons niet en scheyt, voor dat zy in ons vleesch verandert is. Maer de booze gheest een-mael ter-deghen in ons ghevaren zijn-

[p. 146]

de, en hout niet op, voor dat hy ons van alle weer-tuygh berooft hebbende, ons tot zijn aes, en voedssel der helle gemaeckt heeft. Doch aen d'ander zijde is de Gheest des Heeren met zijn heyr-legher rontom ons ghekampt, om zijn uyt-verkorene van alle swarigheyd te beschermen, en tot het eeuwigh bezit des hemels te behouden. Ondertusschen werden wy zoo menigh-mael van de Sathan vervoert, en van de weereld af-gheleydet, dat elckend' een, zelfs de alder-beste van ons, met reden wel magh uyt-roepen: Jck ellendigh mensche, wie zal my verlossen van dit lichaem des doods.

Wanneer, ô goede God, uyt deze duyster kreken,
Vol doncker lucht en licht, uyt laeghen vol van list;
Uyt openbaer bedrogh van al des weerelds streken,
Die broos het licht der ziel benevelt en bemist,
Wanneer, ick zeggh' noch eens, wanneer zult ghy my haelen,
En eysschen wederom in 't rijck vol rust en licht?
Wanneer zult ghy op my van boven neder-daelen,
En weeren 't swarte kleed des doods van mijn gezicht?
Als liefd' haer eyghen zelfs verghetingh zal vergheten,
En al wat haer nu jaeght, zal wezen wegh-gejaeght;
Gheen wil meer hebben zal te willen, of te weten
Behaeghen aen haer zelf, die zich zo zeer mis-haeght.

Zoo spreeckt die groote Ivlivs in zijn eyghen taele, daer uyt ick dit over-gebracht hebbe:

Ex caligine tenebrosâ lucis opacae,
Ex insidiosis latebris, dolis apertis,
Ex fraudibus invisibilis, visibilisque
Mundi, fragilis qui sepelit lumina mentis,
Quando repetet me Deus ad quieta regna?

[p. 147]

 

Quando ex oculis eximet atra vela mortis?

 

Oblitusque suae amor oblivionis atrae

 

Nollet velle placere sibi ipse displicenti.

'T is dan een dwaeze dulligheyd, wanneer ons de Heere de armen opent, om ons in zijn eeuwigh rijcke op te nemen, dat wy dan noch aerzelen, en met de Israeliten, naer de vleesch-potten dezes weerelds omme-zien.

Est exilium vita misella nostri caeli:
Quo patria nos evocat ad pios penates.
Optare pium est igitur haec solvere vincla:
Mutareque pacificis servilia regna.

Dat is:

Ons leven vol ellend, dat rust noch lust kan vinden,
Js 's hemels ballinghschap, 't welck ons steeds roept, en bidt.
'T is dan een goede wensch, dees banden los te binden,
En wiss'len dees ellend', met 's hemels rijck bezit.