De blokbrekersj en hunne ‘romantiek’
Valkenburgs
‘Brouwerij Jos. Theunissen Valkenburg’ sjteit op de flesj. De beugel waor verros, de gum van den dop bienao vergange. Meh iech höb miech de flesj mètgenómme es e soevenier. Iech höb ze gesjpeuld, d'r 'n fien bloom in gezat, en ze e sjoan plaetske in de kamer gegeve. Umtot die broeweriej allang neet miè besjteit, meh veural auch vanwege de plaats woa ich ze vóng. In 'n oud, al hièl väöl jaore neet miè gebruuk mergelwerk in de vallekebergse ‘berg’, wie veer de grotte neume...
Innige maonde gelêe koes iech 't neet miè oethouwte: iech moes weer ins de berg in, daen duustere, altied weer mysterieuze ónderwaereld, woavan ‘d'n ouwe Kaole’ (Caelen) zag dat 't e book ies daste in die' leeve neet oetgeleze kriegs; este 't ongevaer gelezen höbs, weursjte gepensioneerd, zag hee.
En zoa dwaalde veer door daen doolhof, mèt es innig leechpunt de luuch, die vraem sjième deeg danse tege de grèllige moere en gesjäörde dèkke. En veer sjtapde kallentaere nao ein van die mergelwerke, woa de luuj van Vallekeberg en umsjtreke in vreuger jaore, 's wintersj es urreges andersj nieks te verdeene waor en ze miè erremood es broad op de plank houwe, bie 't leech van e klein sjmoutlempke in de zandsjteine massa broken en sjtoten en zaegde. Mèt 'nen doefe sjlaag kraakde dan aaf en toe e groat sjtök oet de moer, woamèt de gangk alweer get deeper waor en e paar frang of marke (want dao betaalde ze doe' mèt) zeker waore, tenminste... es de knap neet kapot ging.
De moere sjtoont nog vol mèt houtskool-tekste, woabie me neet väöl fantasie hoof te höbbe um ziech in gedachte te verplaatse nao dae ‘goowen ouwen tied’, dae materieel bekeke lang zoa good neet waor. Meh de romantiek dae d'rumheer ies óntsjtange, ies gebleve, sjuus wie bie 't mienwèrkersjvak, woavan iech auch noats begrepe höb wat romantiek daomèt te maken houw.
‘Bid voor de mensen die hier werken - 1842’, lees iech örreges. En euveral zuus te nog de klein nieskes, woa-in de blokbrekersj e Moddergäödske neerzatte mèt e lempke d'r veur.
‘Cobbenhagen en Bekkers zijn 't gereedschap naar achteren brengen. Komen dadelijk terug’, sjteit örreges andersj. En 't ies sjuus es of Cobbenhagen en Bekkers eeder augenbliek kinne truuk kómme. Trouwens, euveral liek 't of de blokbrekersj ièrsj giestere zind opgehuërd mèt wèrreke. Euveral sjteit aangegeve wieväöl blök Hoffman of Jennekens of Prevoo gebroken höbbe.
Auch sjtaont nog euveral de typische groate mergelknabbe klaor um opgelâ te weere en hie en dao vingk me e sjtök kapot gereidsjap. Of, wie iech vandaag, die beerflesj van de broeweriej Theunissen.
Van wae maog die gewaes zeen? Wae haet zienen doorsj mèt dat vallekebergs beer gelösj? Waor 't mesjiens dae bewuste Cobbenhagen of Bekkers? Of waor 't Stevens, Quaedvlieg of Reynaerts? Want wieväöl van die echte vallekebergse familiename kump me in de berg neet tege?
Wieväöl auw opsjrifte, dieh herinnere aan Franse, Russe, Sjpanjaarde, Pruussje? Of aan de lètsten oorlog wie veer Vallekebergersj e veilig ónderkómme vónge in daen deepe berg: ‘Verblijf voor 42 personen’...
De berg ies e book... 't Sjteit vol mèt historie en mèt kunswerke, mèt intiem sjandäölkes en fiëstelike evenemente, mèt döl tuën en mèt dreuvige gebeurtenisse. De berg - dàt ies Vallekeberg. En och... wieväöl huujdsege Valle-
Auteursrechtelijk beschermd