Mosalect. Bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur

[p. 282]

Nao 't kaartconcours
Roermonds

Baer Sjtaeves waar'ne gooje veertiger; hae waar vriegezel en zoot nogal good in zien knabbe. Indertied had 'r 'n aardig sjtuuverke geërf van 'n aaj sókkertant, en noe deej d'r nog waal get d'r bie van 'n laevesverzeekering, mer zoo heel drök had 'r 't dao noe neet mit, zoodet me waal kós zégge det 'r rintjeneerde. In elk geval hae had 'n heel gerös laeve. Door de boet* had 'r dan ouch gooj zin, zoodet zien vrunj good mit 'm kóste opsjeete. Hae goof al ins ei rundje en kós achter zienen halve-lieter aardig vertélle, en al waar d'r döks ouch al ins aan 't knuipe*, och, det waerde waal door de vingers gezeen; hae droog d'r in eeder geval väöl toe bie det de aaj vrunj zich aan häör sjtamtaofel neet vervaelde.

Allein es ze aan 't kaarte waare, dan móste ze zich sóms ergere op Baer. Hae kós nogal good kaarte. Of 't kwaam ómdet 'r zooväöl tied had óm zich te oefene of ómdet 'r d'r mesjien aanlik veur had, me wist neet, mer ei feit waas, det 'r nogal döks ei pötje wón. Maar det waas toch de raeje neet wooróm zien vrunj zich sóms kwaod maakde, want Baer waar geine pennefoekser* dae 't te doon waas óm de duite oet de pot, nae det neet, mer hae wól weete det 'r good kós kaarte, zuus te, en det waar 't 'm. Aan de kaarttaofel mós hae den held zeen, hae wis alles 't béste. Had 'r eine 'n partie verlaore en looge nao 't sjpeel de kaarte op de taofel, dan waas 't: ‘Det zól mich aevel ouch waal 'n oetkaarte zeen! Mit zón kaart verleere, 't is sjanj. Wét se wie ich det gedaon had: eers de teen weg en de ach in de henj haaje, dan waars te zoo fien gewónne gewaes wie ich weit neet waat. Nae jóng, det had ich angers aangelag!’ Dan keek d'r de krink ins róndj en es ze noe maar allemaol jao knikde, dan waas 't good, mer oowee es ins eine get taege dórs te sjpraeke, dan hads te de póppe aan 't danse! Dan ging Baer zich ins good rechop zitte, sjoof ziene sjtool get achteroet en dan ‘aan 'm es vrundj’, sóms mit de vuus op de taofel!

'nen Angere keer, es haezelf ins heel gooj kaart had en hae wón mit glans, mit veer sjräöm sóms, dan waar d'r in zien nopjes: ‘De's toeppe, hè jónges!’ ‘Jao mer Baer’, zag dan sóms ins eine, ‘mit zón kaart kint de sjtómste boer waal winne!’ Verdrejd, det waas väöl gezag, dan waas Baer in zien eer gekrenk. ‘Zoo, zoo, waat ger zékt, Sjtóffels’, waas 't dan, ‘waat ger mich zékt; en es ich dan ins eers roete neege had oetgesjpeeld, inplaats van kleevere teen, hè?’ Waar den angere dan mer zoo versjtenjig óm gouw toe te gaeve, dan waas 't nog neet erg, dan lag 't ónwaer zich waal weer, en dan waar geweunlik 't sjlot: ‘Nae jóng, doe mós Baer Sjtaeves neet leere kaarte!’

Al waerde noe ouch waal döks óm wille van de leeve vreede toegegaeve, toch waar 't neet te verwónjere det den ein of angere sóms ein voes in de tes maakde, veural es Baer 'm e bietje te zeer es 'ne kwaojóng behanjelde. Mer es dan 't kaarte gedaon waas en Sjtaeves op zien wins e rundje goof, waar det leid de meisten tied ouch al weer geleeje. Einen aovend, mit kruutse, waar 't aevel e bietje te erg gewaes: Baer ziene kammeraod had dich get gemaak, 't waas graovigheid! Haezelf had kaertjes dao zags te geer* taege, en noe maakde mich det uulskuuke van 'ne Wulm 'ne sjlaag! Glad verlaore de pertie! Dao brook Baer los: ‘Noe zit 'r dich dao verdikke mit troeveboer in de peut en hae lik mich hertenaos! Woo is toch in godsnaam die versjtandj, kaerel!’ En of Wulm noe al zag det 't ei vergaet waas, det 'r zich vertéld had en det det toch de béste al ins kós euverkómme, 't goof nieks, Baer waas nimmeer te haaje en op 't lés waerde hae zoo kwaod, det 'r zich bieëin pakde en nao hoes ging.

[p. 283]

Wie d'r de deur achter zich toegeklaats had, ging d'r ei daaverend gelach op en Wulm waar opins den held van den aovend. 't Kaarte waas gedaon, 't waar noe toch gein aardigheid meer, ze waare inins te zeer in 'n lollige sjtumming gekómme. 't Gelach en de lollige sjlaeg* waare neet van de lóch. Allein Wulm zoot sjtil veur zich oet te kieke.

‘Zit den troeveboer dich nog in de waeg, jóng?’ reep d'r eine.

‘Nae, det is 't 'm neet, maar ich waar mich get aan 't bedinke óm daen aaje moelemaeker ins ein loer te drejje. Heurt ins hie, waat tunk uch daovan?’

De köp woore bieëin gesjtaoke en Wulm óntwórp zien plan de campagne...

- Ei reuze idee, Wulm, det lappe ver 'm!

- Jóng, jóng, det gif 'n wiets!

- Veer zólle daen aaje gek waal klein kriege!

- Einen hoera veur den troeveboer!

- Allaa jónges, 'ne sjteevige gedrónke op de goojen oetsjlaag!

't Waas laat wie de vrunj daen aovend oeterein ginge.

De waek d'rop, op de kaartaovend, waare ze allemaol weer prezent. Baer ouch; de kwaoj buuj waar allang weer vergaete.

‘Veur det ver beginne’, zag Sjaarel, de sikkertaares van de club, (want ze hadde wörkelik ein kaartclub) ‘mót ich uch eers 'ne breef veurlaeze van Jam Joeksig, ger wét waal oos exkaartlid, dae veur e jaor of zés trök de sjtad oet gegange is nao Arnhem. Hae sjrief det dao op 't ougeblik ei kaartconcours gehaaje weurd, en noe vreug d'r of veer ouch neet 'ne vertaegenwäördiger wille sjtuure. Waat tunk uch?’ Ein ougenblik sjtilte...

- Sakkerzjwieks, det is al zoo get!

- Noe geis te kepot op de geit: ‘De roete buurkes’ vertaegewäördig op e concours in Arnhem!

- Waat zaes te mich daovan!

- Ei reuze-idee!

- Det gebeurt!

- Natuurlik, estebleef!

Toen ze ei bietje gekalmeerd waare, vroog Wulm: ‘Mer waem geit dan?’

- Natuurlik ooze Baer! Waem angers es ooze veurzitter!

- Det sjprik vanzelf! Lang laeve ooze veurzitter, hiep, hiep hoera!

- De lóch in mit 'm, laeve ooze kampioen!

Det waar nog ins ‘hertje waat moogs te’ veur Baer. Hae keek lachend de bende ins aan; zien rooj wengskes blónke wie gebraoje eppelkes en zie kaal köpke sjeen nog meer te sjeemere es angers. Toch goof d'r nog neet dierek toe, natuurlik neet, hoe mós toch neet laote merke det 'r zoo happetig* waas, nae, zie móste veule det ze nem neudig hadde. Mer te lange léste mós d'r veur de euvermach sjwichte en Baer sjtumde toe. Dao ging dich einen hoera op, det Sint Chrisjtóffel - 't waas nog in de goojen aajen tied - sjting te wieggele op zie vootsjtök. Merzjwiets, dao waerde nog ins op geklaats. De tónge raakde weer duchtig los!

‘Wanneer zól ich gaon, jonges?’ vroog Baer tösse de bedrieve door.

‘Nou, wanneer des te wils, euvermorge of zoo, kiek maar ins wie 't dich 't béste oetkump. Mer leefs zoo gouw meugelik.’

‘Nae dan gaon ich morge al maar. Ich pak sjtrakkes mien kóffers nog in.’

In triómf waerde Baer daen aovend nao hoes gebrach. Midden op de mert ginge dich die aaj gekke zelfs ‘de waever’* doon, mit Baer midden in de krink. Hae zelf waar 't meis in de wolke en sjpróng wie ei jónk veule róndj. Wie ze aan zien hoes waare, noom d'r ze zelfs nog allemaol mit nao binne, en zien aaj hoeshelderse die gans versjrik, half aangekleid kwaam kieke waat det toch veur ei lewejd waas, mós dich ocherm nog de kelder in óm ei lekker fleske op te haole.

's Angerendaags sjmorges sjtónge ze alweer mit e man of vief paraat óm Baer nao den trein te bringe. Om élf oere mós d'r vertrékke en half elf kwaam onze Baer nao boete, paosbés aangedaon, in eeder handj 'n aajerwéts reiskufferke en 't insigne van ‘De roete buurkes’ heel greujts op de revaer van zienen euverjas gesjtaoke. Van zien kufferkes waerde hae gouw óntlas en toen op de sjtaasie aan mit 'm. Op de Hamsjtraot keeke versjeie luuj häör nuusjerig nao: ‘Woo zólle ze mit Baer Sjtaeves op aan gaon?’ waar 't.

't Waas neet drök aan den trein en al gouw hadde ze Baer in 'n laeg coupé gesjörg.

[p. 284]

- Noe haaj dich sjtief, heur Baer!

- Dink aan de eer van Remunj en van ‘De roete buurkes’.

- Laot de tenj zeen, jóng!

Zoo ging 't mer door en toen den trein juus op vertrékke sjting, sjpróng de sikkertaares nog gouw op de traejplank en fluusterde Baer in 't oor: ‘Dao is al 'ne krans besjtéld, zorg det 't neet vergaefs is!’

Baer lachde ins mit 'n aer of det 'r wól zégge: laot det mer aan mich euver.

Den trein vertrok. Nog e paar maol mit de erm gesjwejd en Baer waas foetsie, op waeg nao 't kaartconcours...

Nao väöl zeuke had 'r Jam Joeksig zien adres gevónje en hoe belde. Jam deej zelf aope. Eers keek d'r 'm ins good aan en toen: ‘Hazzes deies, Baer, bös dich det kaerel! Woo kump daen hélgendaag vandan? Waat kums doe doon?’

‘Ich kóm nao 't kaartconcours!’ zag Baer heel greujts.

‘Woonao?!’ ‘'t Kaartconcours!’

‘Waat ver kaartconcours?!’

‘Mer sapperloot en doe...’, op ins hilt Baer op: dao kreeg d'r ein kwaoj gedachte: zólle die roepzek* mich vernäök höbbe?! Mer nae, hae...

‘Ich weit van gei kaartconcours aaf; waat wouwels te toch?’

‘Die sjweinjek!’ waas alles wat Baer kós oetbringe. - Juus kwaam 'ne tillegrambesjtéller: ‘H. Stevens; Adres Joeksig; Gracht Arnhem.’ ‘Kóm hie jóng!’ - Baer kreeg ei bietje mood; de waas mesjien de oplossing van 't raodsel. Zeenewechtig sjeurde hae 't pepier aope en loos:

‘Es te troeveboer höbs, neet 'm vashaaje! Wulm.’

Noe begreep d'r alles! Mit 'ne vlook frómmelde hae den tillegram inein en sjmeerde-n-'m, Jam gans verpapzak achterlaotend.

Boer waas de eerste waeke neet aan de sjtamtaofel te zeen!

J. Kats