Mosalect. Bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur

[p. 268]

Kemmedie sjpele
Roermonds

Eeder jaor hool de famfaar mit Sint Cecilia eine grote soepee, wo duchtig gesjrans waerde. Maeters braodwòrs waerde daobie verwirk, naodet de eerste laegte in de maag al teveure mit einen taejer of drie ertesoep mit verkespeutjes aangevuld waar.

Dao zote dan de bläözers van de famfaar mit häören direkteur en 't besjtuur en het kirkekoor mit meneer Keplaon, want de meiste leje van 't kirkekoor ware jao auch lid van de famfaar.

Òm de soepee te kinne beköstige goof de famfaar ei paar waeke teveure ein toneeloetveuring, want det brach nog al get in de laaj en köste ware d'r zo good es neet mit gemeujd.

Dit jaor sjpeelde ze in de patronaatzaal ein geweldig sjoon sjtök: ‘De Wraak van de Edelvrouw’ hoot det, en sjpeelde in d'n tied van de ridders en zo saort luuj.

- De Ridder Kunibert det waar d'r eine dae veur nieks dougde en veur alles in sjtaot waar. Zien vrouw had d'r de deur oetgesjmete mit häör zeunke, mer zien dochter - Adelheid - die had d'r bie zich gehaje, de linkmiechel,* òm mit einen angere ridder te laote trouwe, mit eine namens ‘Dagobert’, dae auch al eine sjlechte naam had en wo Adelheid netuurlik geine zin in had.

Vader Kunibert, dae wòl det persé höbbe, want daen Dagobert had klematte* zat en Kunibert waar d'r lilk doorhaer, en meinde noe det Dagobert waal get zòl aafsjuve es d'r zien nette dochter kreeg.

Adelheid det vriejde sjtiekem al lang mit eine brave, oppassende angere ridder, en dae hood ‘Winfridus’. Winfridus kòs mer neet bie Adelheid kòmme want d'n aaje Kunibert hool zien dochter toezjoer gevange.

Intösse zote Mevrouw Kunibert mit häör zeunke - Oswald - lilk in d'r ozel* en mòste mer zeen wie ze aan de kòs kwame.

Kunibert wòl noe Adelheid achter de gang laote trouwe mit dae gemeine ridder en gelasde de sjlotgeistelik òm die twee te trouwe. Det deej dae brave man neet, en òmdet d'r 't neet wòl doon, sjtook Kunibert hem dood mit ziene sabel.

Daomit ware die twee aevel nog neet getrouwd en Dagobert mòs veur eine nuuje geistelik oet.

Prònt wie Dagobert veur die boodsjap weg waar, dao kwaam dich op ins dae goje Winfridus binne, en dao hadse de pòppe aan 't danse.

De sjlotgeistelik bleek nog neet heelemaol dood te zeen en trouwde ein-twee-drie Adelheid mit Winfridus en sjtòrf toen veurgood.

Dao kwaam auch in-ins mevrouw Kunibert de kamer in mit Oswaldje. - Wo die zo gauw vanaaf kwame, det kwaam d'r neet op aan, ze ware in elk geval dao.

Wie ze zoge waat d'n aaje oetgesjpook had mit dae geistelik waerde Mevrouw Kunibert giftig en greep de sabel van häöre miens en wòl hem daomit te lief.

Juus wie ze hem ein wòl verkoupe, kwaam Dagobert weer nao binne, dae zeker geine geistelik had kònne vinje, want hae waar mer allein.

En toen kwaam dich dao det Oswaldje in aksie! Dae greep zich de sabel van Winfridus, dae d'r bie sjtòng te kieke of d'r get in de bòks gedaon had.

Oswald maakde kòrte mette mit Dagobert en sjtook hem, wie klein det d'r waar, mit de sabel door 't hert!

Noe loge d'r al twee lieke.

Toen wòl Oswald auch zie vader op dezelfde meneer oet d'n tied helpe, mer det kòs zie moder toch neet good höbbe, want zie had hem

[p. 269]

net opgetròkke, en daorom deej mevrouw Kunibert det zellef.

Wie d'r drie lieke loge waar 't sjtök oet.

Jeuke had deze keer mit moge goon en sjpeelde de ròl van Oswaldje. Hae kinde fijn zien ròl. Hae hoofde neet väöl te zègke mer hae mòs presies wete waat d'r doon mòs. Veural es d'r dae sabel bie Winfridus oet de sjeij mòs trekke, det waar ei moment det kwaam d'r sekuur op aan.

De zaal waar sjtampvol miense en rouk, wie 't sjpeel begòs. Wulmke moogde drie maol hèl sjtampe en de gerdien aope trekke es 't begòs.

't Toneel waar eine ridderzaal, mit muibels van 't patronaat en mit bleumkespepier behange. Allein d'n troon wo Kunibert op zoot, det waar de sjtool van meneer Keplaon en òm hem nog indrökwekkender te make hadde ze dae versierd mit pepiere roze.

Kunibert had eine purpere mantjel òm mit gòldjgeloen derlangs en ein möts op van rood pepier. Aan ein oraanje sjerp hòng ziene sabel.

Jeuke sjtòng mit zie moder veur d'n troon van Kunibert en loerde ins de zaal in of d'r zien eige moder neet zoog, want die mevrouw Kunibert det waar zien echte moder neet, det waar de paersknech van d'n Enesbejer, mer 't waar prònt ei vroumes.

‘Wat toeft gij langer op dit slot, vrouwe,’ zach Kunibert. ‘Ga toch henen en verlaat deze contreien, ons huwelijk bestaat niet meer!’

‘O, wrede ridder,’ zach de paersknech, ‘prangt uw geweten u dan niet? Ziet uw zoon, zijn schamel gezich tekent nu reeds droefenis.’

Jeuke had eine kop wie ei gezòndj hötje* rood moos en me kòs op 't schamel gezich gaar gein droefenis gewaar waere, want achter de koeliesse dao zoog Jeuke wie Wulmke gezichter taege hem sjneej, en toen kòs d'r zich neet haaje van de lach.

‘Ziet, de knaap weent,’ zach moder Kunibert en trok Jeuke op zich aan en loog hem ein dieke, zjwaor handj op zien kop.

Nao lang sjtechele mòs mevrouw Kunibert toch d'r oet en ze noom Oswaldje aan ein hendje mit. Toen kwaam Adelheid de ridderzaal binne. Adelheid waar ei lank sjtök maedje, mit twee lang vlasvlechte. Det waar de lange van de mölder, mer det kòsse neet zeen esse 't neet wis.

De lange sjtòng noe veur d'n troon en zach: ‘Nimmer zal ik gedogen dat ridder Dagobert mij huwe, liever nog sneef ik’.

‘Ha, ha, ha,’ lachde zie vader, ‘gij zult wel eens anders kalle, mijn duifje.’

- ‘Zèk mer “doef”!’ reep eemes oet de zaal.

‘Zoudet gij uwen heer en vader ongehoorzaam wezen?’

Mer Adelheid wòl neet en dao opins kwaam Dagobert binne. Hae had hoog sjtevels aan, as mòs d'r dadelik de baek gaon vaege, eine jas mit golje knuip aan en eine sjakko op. Omdet d'r eine grote sjnòr had, kòs me neet zeen det 't Kuitebouwer van de koperasie waar. Kuitebouwer sjprook heel angers Hollands es die angere, mer wie d'r auch moelde, hae had toch gei sukses bie Adelheid, auch neet wie zie vader hem gelasde Kuitebouwer te beminne.

Adelheid waar ruum eine kop grooter es Dagobert en sjtòng sjtevig op de bein.

Wie Dagobert get te vrech wòl waere, en Adelheid gezach had det 't beschroomd enige schreden terug ging wijke, sjreefde weer eemes oet de zaal: ‘Sjlaag hem op die moei, Adelheid!’

En toen waar 't poos.

De vrouwluuj hadde oet kòmpassie mit vrouw Kunibert en Oswald al ei bietje gejank en auch wie Adelheid zo nieks kòs doon taege die twee sjmeerlep, hadde ze aaf en toe sjtiekem ein träönke weggevaeg. Besjaamp veur angere es die zoge det ze mòste janke.

Auch meneer Keplaon mòs zich de traone oet de auge vaege, mer det kwaam van de lach.

Noe ote ze babbeltjes* en zachte taegenein det 't zo sjoon waar. De mansluuj sjtònge op en ginge ei glaas beer drinke. Wie de bel drie kere gegange had en Wulmke drie kere gesjtamp had, toen begòs 't tweede bedrief.

De geistelik dae die twee neet wòl trouwe, waerde zo ongeveer aafgemaak en wie Mevrouw Kunibert de sabel van häöre miens te pakke had, ging d'r ei geweldig ‘hoera!’ op in de zaal. Mer wie Oswaldje de sabel van Winfridus beet had en Dagobert doodsjtook, toen had geer det mòtte heure!

‘Prònt tegooi!’ Dao loog daen Dagobert!

[p. 270]

Jeuke had had de sabel waal neet zo flot oet de sjeij kinne kriege es wie d'r gemeind had, mer Winfridus had hem ei bietje gehòlpe en de sjeij vasgehaaje, zodet Jeuke baeter kòs trèkke. Dagobert had waal efkes mòtte wachte eer d'r gesjlach kòs waere.

Wie moder Kunibert toen Oswaldje verhinjerde òm auch ziene pap nao 't jeenseits te helpe, toen vònje ze det erg naobel van die edelvrouw.

Oswald zoog dus van zie veurnaeme aaf en loot 't moder opknappe.

Die meijde mit eine fòrse sjlaag Kunibert veur de vlakte, dae mit troon en al òmver veel, in de gauwigheid nog ein rits bleumkespepier van de koelies aaftrok en baovenop Dagobertzaliger veel.

't Applaus waar geweldig!

Wulmke tròk de gerdien toe en toen weer aope en dao sjtònge de lieke mit de anger akteurs te buige.

Wulmke loot de gerdien weer toegaon en toen waar 't gedaon.

En es geer sòms meinde det ze dao in det Zandjberge gein kemedie kòste sjpele, dan zòlt geer d'r noe waal angers euver dinke.

Driek Rademaekers