Mosalect. Bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur

[p. 238]

Broonk!
Mheers

D'r Hoebèèr treujt mit z'n dieke bluk dur d'r hoop leem, en sjtreujt mer sjnippelkes heksel* dur d'r vittige deeg, dè mit knööj um z'n kloompe krult. De bluk zoeke zich vas, en e mot zich ikkere kiër an e bee riete, vur 't wèr d'r oet te kriege.

De zon sjteet 'm rèèjt op z'n heujt*, en sjèèrepe druppelkes zjweet rutsje dur de vöörkes van zie berumpeld gezeejt. D'r roeje sjnuttelsplak met de zjwarte bulkes is al pratsnaat van 't weesje, en noe weesjt-e mer mit d'r moew van z'nne blowwe keël. Mè, d'r mortie* mot veerdig, oetsjeie geet neët! D'r weend en d'r renge howwe z'n huuske wer 'ns begaaid. Twie gevaagter* waore pus op de vitsje* bloëts. Hee treujt nog giftiger. Veerdig mot't. 't Is Broonkweèk, en dan is e gewèènt te klèène-n-en te witte. Alle luj zunt dat zoe gewèènt. Os Leeven Hiër mot toch alles sjoen hubbe went E e Zoondeg langs keump! En d'r Hoebèèr kiekt 'ns äöver 'n sjowwer g'n sjtraot aaf.

D'r Zjeng Frèèns sjmèèrt knööj leem, oe de joonkheed mit d'r den in z'nne moer how gezeëte. E had zich al lang versjangerneerd op dat loök, mè geplak woord 't neët. Mè noë mot 't. 't Is Vriedeg en e Zoondeg is 't Broonk!

D'r Naardes van d'r Driekes va Hanneske hujt met de ziekel* de nietelen aaf, die pus hovverwèègs g'n sjlow hange. En d'r Gieles van de Zjwanna sjteet boöve op'n ludder en greunselt* mit d'r witkwast op en aaf langs zie versjoöte hoes, dat 't oetziet wie 'n Meei-wei.

't Aod Mieke kruupt ineegekroöpe langs z'n huuske, en sopt mèr taar oet de sjtinge kan, en vrieft met d'r bursjtel dat d'r moer oonderlangs bleenk wie 'nne veersjgewiksde sjoön. Alle luj zunt huj verver, witter, plekker en zjwèrtseler. Ze zjweete. Ze weesje de druppelkes van naas en baard. D'r Hoebèèr zjwet, en... laacht! 't Deed 'm goöd in z'n ziël, wie 't deurpke mit 't memèènt sjoener wird. E hat sjpas wie ze allemaol helle!

En da kiekt d'r Hoebèèr wer neëve zich. Vöräövergeboek zit do zie Trienche, 't mèèdsje wat nog bie hun is. De aandere woenen oet, diej kommen-e Zotterdegaovend. D'r Pjèr al e Zotterdegnoön. Dè is op Sjophem 'nt zeejte* in 't verding*. E hat de mam beloft 'nne nuuje kèènke* mit te bringe vur i g'n goi kamer, en wat d'r Pjèr beloft, dat deed 'n ooch. Nelke, wat al e paar jaor getrowd is, keump ooch, mit de keender. D'r Hoebèèr laacht in z'n eege, en hat 't goöd ens e deenkt an al z'n keender. Braaf keender. Goddaank!

Mè da sjuut-e-op ins wer op. Mieljaar! e vergoot 't trèèje gaans. Z'n Trienche zit mer te geie. Trienche hat d'r ballesjolk um, en kruupt äöver g'n prevei*. Mit ee sjtuk metske puttert 't de sjpierkes graas tusje g'n sjting oet, en bruujt ze neëve zich op ee hupke. Wie d'r pap sjtil blèèf sjtoön, keek 't 'ns op. 't Zaog 'm in zich zelf griemele. ‘Wèèrem hé pap?’ ‘Jao keent, me kuus nog bitter a g'n molt sjtoö bie de mam.’ De mam is i ge sjpinche* en knèèjt en peersjt d'r vlaaiendeeg dat e prettelt tusje hör vinger. Mè diej mot ooch al ummertoew mit d'r sjolk weesje. Ah! Noë is der leem tiëg*, en oppedaod* zal e-n 'm klèène. Mè iersj mot d'r oöve gesjtok. Mèt e sjpiënche sjart-e d'r vittige knoeij va z'n kloompe, weesj mit d'r ruk van z'n haand 'n zoër druppel van 't peunt va z'n naas, en trekt no gebakkes, oe e d'r oöve driej dieke fagge* in z'n groëte moel duujt. E laacht! En in z'n eege repeteert e d'r nuuje persèèse-marsch. 'n Zjoer pertiej hat e! Ens 't e Zoondeg zoe gleuj is wie huuj, wat zal 'n 'm da oetkomme! E mot sjtrak z'nne ‘mie-bee’ nog 'ns goöd oonder hanne pakke, 'n is get greun oetgesjlaage hieje en dao.

Es e wer i g'n hoes keump, is de mam al de

[p. 239]

sjpies 'nt sjmèère. Rieste-, proeme-, öft*, en 'nne grummelkesvlaai. Dè grummelkesvlaai makt de vrouw vur h'm. Ze wit dat 'n do zoe van hilt. Ze sjmèèrt nuuj plaate mit 'n dieke zjwaarsj, likt d'r oetgerolden deeg op 'n wèrrem plaat, en sjmèèrt, en sjmèèrt! Aait en twintig vlaaie!

D'r mont keump op. 't Is Zotterdegaovend. I g'n hoezer is d'r kèènke aa, mè boete wird nog gewirk! D'r sjtikker* kretst i g'n sjting, en mak lokker vur de broonkpöölkes. Dur g'n deurp hink 'nne zeuteleke reük van veersje vlaai. 't Deed 'nne miensj goöd a z'n hart. 'nne Manskeël kump aaf. Me sjnoeft d'r reük van 'n fijn sigaar! Dèè hat de pöölkes geplaant bie d'r hier Pesjtoer!

Boöve-n-op g'nne bèèrg bleust eene 'nne persèèse-marsch. 't Sjalt truk tingen 't Mjallebusjke. D'r mont keump hoeger en laacht sjtillekes vur zich oet, ens e 't proöper deurpke zoe ziet ligge i g'nne sjloond*. Vaane sjokkele zich a g'n daaker.

In d'r tied gunt op Broonkmörrege de blinnen op. 't Is vreug daag huuj. D'r Jan van Pie hat al um vief oor geroffeld, en dè hat de luuj gewek. Sjtraot vur sjtraot is e nao gewes met z'n trom. En de luuj zunt klaor wakker en sjpringen op! Broonk! 't Is Broonk! D'r Hoebèèr sjteet op en lup i z'n himpsmoewe g'n döör oet. D'r doow liek äöver g'n len. 't Wird 'nne sjoenen daag. E vrieft zich i g'n han, en lup wer eën. Mam! Keender! V'r kriegen 'n sjoen Broonk, 'nne sjoenen daag. De zon brik deür, en sjpölt mit de blajjer van der noöteboom vur g'n hoes. Klokke loewe! Zunt dat dezelfde klokke van aandersj? Ze bimbammen döreen! De groëte zjoer en plechtig, de kling flot en blief do dur heër, zoe get wie e keend wat hoepelenterre en zingenterre oet g'n sjoël keump.

D'r Hoebèèr sjteet zich te wörrege mit zie bensje, en probeert 't vas te kriege an zie wit äöverhimp, dat zoe sjtief is wie 'n plaank! E holt z'nne goien hoöd oet de tuut, hinkt zich d'r ‘mie-bee’* um g'n sjowwer en geet no g'n keerk. 't Juubelt in 'm! E geet tusje de aander luuj op. Zunt dat dezelfde luuj van dis weëk? E mot in z'n eege laache. E bekiekt z'n han 'ns. Zjoër wirkhan, mit sjronne*. Do kriet 'n d'r drek bekaans neët oet. Mè e hat ze bewirkt mit d'r sjtieve bursjtel en e veult zich nuuj; e ruukt de mottebulkes in z'nnen trowjas. 't Deet 'm goöd, dè reük! Dat huurt bie de Broonk!

Laanksem en zjoer draage de mansluj an d'r hiemel! Zjweetdruppelkes loope hun langs g'n nak. D'r hiër Pesjtoër dè 't Allerhillgste dreugt hat de druppelkes vur g'nne kop sjtoö. Mè e gebiert neët d'r no! E hilt oos Leeven Hiër mer sjoen vur zich, dat E de luuj, z'n eenvoudige luujkes toch mer goöd ka zingene. Va wiet tusje de luuj ziet men 'm al aakomme, d'r hiemel. Wierook geet op, en trikt eweg dur de beum langs g'nne weëg. 't Aod Mieke, dat de persèèse neët mie ki mit make, is tot an d'r Hoebèèr z'n hoes komme, en zit do noe op z'n kneeje i g'nne sjtub. Ze hat de keender van Nelke bie zich. Ze deet ze op hun kneejkes zitte, en 't klingste sjteet vur hör, tinge hör aan. Mit hör maager vèèletige han pakt ze de kling keenderhennekes, en vowt ze sjoen bie-ee! ‘En bèèje! bèèje keenderkes!’ De harmeniej kump langs; wat sjpeüle ze sjoen! Do komme de bruudsjes, allemaol in 't wit, mit blomme en mej! Ze maoge gerus kort bie Slivvenhiër goö. Ze zunt goöd en braaf. De koerjonge bruuje mit de wierooksvaater, en d'r wierook keump langs hun deür, en e keump tich i g'n naas. 't Aod Mieke veult Slivvenhiër noë kort bie zich. Vaaster duujt 't de hennekes van 't klingt. Noe is E bie hör! ‘Geloofd zij Jezus Christus!’ Ze veult d'r zenge zeut zeenke in hör ziël. Wat is ze gelökkig! 'n Dieke traon peersjt zich oet 'n oogshukske. Ze beugt hörre kop, mit de witte höörkes, en lit zich sjtriële va Slivvenhiër. Da heeft ze hör aod höjt wèr Laanksem op. Aöveraal zitte luuj op hun kneeje. De Ierewach met dieke flambowwe geet vur hör deur, en da... mansluj, en nog 'ns mansluj!

't Sjnoönes, es de zon wit i g'n sjtraot liek, rammele binne de tèèldere, en oet g'n oöpe veenstere sjalt d'r blieje laach va keender, en d'r drukke kaal van groëte luuj, diej mèr neet oetgekalt komme äöver diej sjoen, sjoen Broonk!

Leo Wouters