Mosalect. Bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur

[p. 221]

De hane va Job
Margratens

Vel quis dedit gallo intelligentiam?
Wae haat d'r haan versjtand gegeeëve? (Job, 38. 36)

Van Mergraote zunt altied de biste hane komme. Dat liekt aan d'r groond en aan 't soart. Biej hane en biej peerd en biej vraoluuj kömpt 't op 't soart aan, op 't blood, op de veurzieëte*. De papiere van de hane van Mergraote zunt grellig aawd en zunt geloufspapiere. De hane van Mergraote gunt truuk op de hane van d'r hillige man, namens Job, oet 't land van Oes in Palestina.

Job waor eine miensj dae good how geboerd. Hae how jaore gehäöfd*, hae how good gelabeurd, good gehanteerd. Einen oppassende, wirkende, pattente, brave miensj, dae eeder 't zient gaof. Hae leet nog gein kroddel op z'n hart barsjte. Hae doog gei keend en gein deer koeëd. Went eine klauw in d'r weeëg loog, raapde hae 'm op, dat geine dreuver zow valle of in d'r duuster d'r nak dreuver zow breeëke. Veur alle gooj werke waor Job te veende en hae doog euveral aan mit. Eederein doog de kap veur 'm aaf. Went hae in oozen tied heij gelaefd, zowwe ze 'm van Roeëme zieëker 't kruus pro pontifietsje gesjikt höbbe. Eeder miensj gönde hae 't zient en hae waor vrund mit alle naobersj.

Job waor eine fiene boer. Zie good waor in orde. Alles loog op z'n plaatsj. De hegke waoren altied eeëve fien gesjaore. De reensjtein* bleeve liegke oewe ze looge. De leng waore zoeë zuuver wie 'n oug en hae sjoort de bitste vruchte. Hae waor sjatter van de regering en de gemeinte es get onteegend moos weeëre, en officiëele makeljong veur notarisse biej verkeup, of getuug, biej 't maake van testamente. De rechtbank en de richters vroogen hum raod en hae woort dek d'r biej gehaold es ze urges neet mieje oetkaome. Hae waor eine speciaal i boerezaake. De regering vroog: ‘Job wat dunkt uch, dunt veer dat zoeë good of wie zow v'r dat dooën.’ Käörmeester waor hae op fokdaag, en es luuj eine breef mooste sjrieve nao de Hieëre da gonge ze nao Job. Job waor 'n sjurreskar. Es te mer 's sjurresjkar has. Job wis euveral d'r weeëg, hae kant eederein, de hoeëg Hieëre en d'r kleine man.

Job how alle gelök. Hae how zieëve jonge en driej eege maedsjes. Este wils häöve mooste 'n gooj kloek höbbe. Ein gooj kloek bringt d'r twelf oet, mae neuëge of tieën heet me toch gaere, dan sjikke ze zich beeëter. Alle sjtel haw hae vol vieje zitte, en de weije leepe vol deere. Hae haw e köd van zieëve doezend sjäöp veur de wol, driej doezend kamieële, vief doezend sjpan ös veur 't plooge en 't veldwerk, vief doezend aezelinne veur de milk, e köd hoonder mit de fiengste boerehane, en eine hoop domesjtieke, nechs en maeg. Hae waor bekind es fokker. Ze kaome va wied oet Arabië en oet Egypte biej Job kamieële gelle. De sjäöp van Job hawwe de biste wol.

De jonge va Job hawwe zich allemaol good getrouwd. Van e groeët dink leet 't zich beeëter sjpanne, kriegste ze gemeeëkelikker d'r tussje. Ze hawwe zich good ingedriejd en zich gein kraanke hoon gevange. De maedsjes waoren alledriej konnen introuwen biej hunne miensj en ze waore mit gowd behange. De jongen en de maedsjes va Job heele kirremis miteen, zoeëmerkirremis, weenterkirremis en nog ins op g'n oethawt*. Dat is 't biste oonder famille, allein kirremis hawte. Ze kaome biejein da biej dae en da biej dae, om de bäört. Driej daag heele ze kirremis. En da kaom get op g'n taofel. 't Waore gezon luuj en weuste eeëtersj, ze koste get verpalleteere. En es 't kirremis waor da zatte ze de huugsele* drop en nog 't sjtrik drop. En 't waore groeëte luuj en 't doorde lang ieë ze roondum naat waore.

Job meinde dat z'n keender zich missjie get te zieër aakielden en went de kirremisdaag öm

[p. 222]

waore ging hae in alle herregodsvreugde 'n offer opdraage veur eeder van z'n keender. Hae verbron dan e sjäöpke of e aezelke en maakde 't zooë weer good veur Slivvenhier es ein van z'n jonge einen doorgaonde neeëre* haw gehad, of haw gezooëpe wiej e moezelooëk. Hae dach, 't zunt jong luuj en hae deeg dat altied nao de kirremis. En ze heele sjriklich opein en op hun vader, de keender van Job.

Mae 't maog dek neet te lang good gaon op dees waereld. Opins geet alles teeëge. Dao lökt niks mieje. En dan sjiet d'r duuvel neeëve d'r groeëte hoop. Da sjleet God d'r duuvel mit 'n koeë hand en da kroepe de pechduuvele oet de hil. Job kreeg opins mieje leed heem gesjörgd, mieje es e peerd gedraage kriegt. En al dat leed kaom te peerd en gong te voot eweg. Ein ganse kar leed loog opins veur z'n däör opgesjlaage. En Job kos ziene book, ziene rooman van zie leed en ieëlend beginne te sjrieve. Einen hooëf bron aaf, in einen aandere sjloog d'r bliksem, en doew kaom kreeg en doew waor hae in eine sjlaag alles kwiet. Niks how Job mieje, gein keender, gein vieje, gein geujer. Job sjtong op g'n sjtraot zoeë kaal wiej 'n loes.

En Job zag: in Gaods Naam, dat is neet gevlookt. Hae zag gein oneeëve woord. Goddank zag hae, dat ich nog laef; dae z'n gezoondheed bewaart, bewaart gein doof noeët. De gezondheed is d'r biste sjpaarpot.

Mae dae kroap d'r duuvel zien moor zelf oet de hil en opins zaot Job oonder de sjwaere en d'r oetsjlaag. En hae zeukde zich eine sjerf van eine awwe gruul om zich daomit te kratse teeëge dae raozementetigge jeuëk van de sjwaere. Dao loog d'r erme sjelm noe op de drekmieng, op de ooëveséssje, op d'r mistum, boete 't dorp, es eine verjaagde hond mit d'r krets oewe eederee bang veur is. En Job zag gein oneeëve woord.

Noe sjprong de vrouw van Job de kwint. Ze veel teegen 'm oet: is 't dich nog neet genog? Hawt dich Slivvenhier mer mit de tieëne vas dan zulste nog krepeere. Job zag: och vrow, doe bis eine gek doe, doe kals wiej ein hoon zoonder kop. Doe bis d'r kreeg neet sjood. Och, doe moos weete, wae 't vieje haat, kin ooch 't vel verwachte. Went Slivvenhier get geuf en ooch wente get weg numt dan mooste danke, merci zegke. En Job zag wiejer gein oneeëve woord.

Noe waor Job moorzieëlig allein op d'r mistum. Noe kos hae de kneup oet 't sjtruuje raape, en daag en nach prakkezeere. Geine zoog 'm mieje sjtooën wiej hae dao loog wiej einen ermzieëligen hoond op de ooëveséssje.

Mae wiej vroeë waor Job wiej hae zoog dat 'm toch nog ein koppel hane waore euverblieëve mit e paar pölle. Job haw gooj hane, die ginge mit de pölle legke. Ze waore sjuus mit de pölle aan 't leije, wied in de hoesweij wie d'r kraom heim aafbront.

De pölle waore krek aan tied veur 't ierstjte pölleeijke wie d'n toemel mit Job begoes en wie ziene gaanse sietsewinkel in kartaale woort gesjlaage. De hane van Job hawwe gedooën wat eine goojen haan moot dooën en daoveur hawwe ze alle gelök en waore ze gesjpaard blieëve. En noe kaome ze hunne meester zeuke dan op de drekmieng. En Job beloorde zien hane wiej hae 't vreuger nog noeëts haw gedooën. Es de hane krieje da kömp reeënge of 't geuf good waer. Dat kömp altied oet. Noe haw Job get oewe sjtaot op koes maake. En ze kriejde veur Job daag in daag oet en Job voelt zich neet mieje gaans allein. Noe voelt Job zich nog miensj in zien ieëlend.

Dit zunt de hane oewe Slivvenhier op wees wie Hae aan Job en aan alle luuj bekind maakde: vel quis dedit gallo intelligentiam? Wae haat d'r haan versjtaand gegeeëve? (Job, 38, 36).

P. van Welsde