De Statenbijbel en zijn voorgangers

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 1072 B 30

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van De Statenbijbel en zijn voorgangers van C.C. de Bruin uit 1937.

 

redactionele ingrepen

In het origineel komen regelmatig klinkers met een daarboven geplaatste ‘e’ voor. In de digitale versie kan dit niet op die manier weergegeven worden. De ‘e’ is hier telkens in superscript na de betreffende klinker geplaatst.

De ingeschoten pagina's met illustraties zijn genummerd met een asterisk plus volgnummer.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. *2, II, IV, *18 en 330) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina *1]

Dr. C.C. DE BRUIN

 

DE STATENBIJBEL EN ZIJN VOORGANGERS

 

 

LEIDEN

A.W. SIJTHOFF'S UITGEVERSMAATSCHAPPIJ N.V.

 

[pagina I]

DE STATENBIJBEL EN ZIJN VOORGANGERS

 

[pagina III]

DE STATENBIJBEL EN ZIJN VOORGANGERS door Dr. C.C. DE BRUIN

 

[vignet]

 

LEIDEN - 1937

A.W. SIJTHOFF'S UITGEVERSMAATSCHAPPIJ N.V.

 

[pagina VII]

INHOUD.

	HOOFDSTUK I.
	VULGATA.	Blz.
§ 1.	ONTSTAAN VAN DE VULGATA	1
§ 2.	BESTUDEERING VAN DE VULGATA	3
§ 3.	VERSPREIDING EN VERZORGING VAN HANDSCHRIFTEN EN DRUKKEN	11
	HOOFDSTUK II.
	OUDGERMAANSCHE VOORLOOPERS.
§ 1.	DE GOTISCHE BIJBEL VAN WULFILA	15
§ 2.	ANDERE OUDGERMAANSCHE BIJBELVERTALINGEN	18
	HOOFDSTUK III.
	DERTIENDE EEUW.
§ 1.	HET LEVEN VAN JEZUS	25
§ 2.	VERTALINGEN VAN DE APOCALYPS, DE PSALMEN EN DE EPISTELEN EN EVANGELIËN	36
§ 3.	VERSPREIDING EN INVLOED DER 13de EEUWSCHE TEKSTEN	40
	HOOFDSTUK IV.
	VEERTIENDE EEUW.
§ 1.	DE ROOMSCH-KATHOLIEKE KERK EN DE BIJBEL IN DE VOLKSTAAL VÓÓR DE HERVORMING	45
§ 2.	ZUIDNEDERLANDSCHE VERTALINGEN	51
§ 3.	NOORDNEDERLANDSCHE VERTALINGEN.
	Geert Groote en de moderne devotie	60
	Geert Groote als bijbelvertaler	64
	Het Nieuwe Testament en de Psalmen van Johan Schutken	66
	Voortzetting van den strijd voor den leekenbijbel	68
	De zoogenaamde eerste Historiebijbel	71
	HOOFDSTUK V.
	VERTALINGEN IN DRUK TOT 1522.
§ 1.	VERSPREIDING DER VERTALINGEN IN HANDSCHRIFT	73
§ 2.	DE DELFTSCHE BIJBEL VAN 1477	74

 

 

[pagina VIII]

§ 3.	DE KEULSCHE BIJBEL VAN CIRCA 1478	76
§ 4.	EPISTELEN EN EVANGELIËN	79
§ 5.	DE ‘BIBEL INT CORTE’	80
§ 6.	‘DEN BIBEL... VERMEERDERT’ , ANTWERPEN 1518	83
	HOOFDSTUK VI.
	VERSPREIDING VAN BIJBELVERTALINGEN EN OMVANG VAN BIJBELKENNIS HIER TE LANDE VOOR DE HERVORMING.
§ 1.	AUTEURS, AFSCHRIJVERS, RESP. DRUKKERS EN LEZERS	84
§ 2.	WIJZEN VAN GEBRUIK	90
§ 3.	DE MODERNE DEVOTIE EN DE VERSPREIDING VAN BIJBELKENNIS	93
§ 4.	VERSPREIDING VAN BIJBELKENNIS DOOR DE STICHTELIJKE LETTERKUNDE IN DE VOLKSTAAL EN DE BEELDENDE KUNST	98
§ 5.	MIDDELEEUWSCHE EN REFORMATORISCHE BIJBELVERTALING IN ONDERLING VERBAND	102
	HOOFDSTUK VII.
	BIJBELSCH HUMANISME EN REFORMATIE. ERASMUS EN LUTHER.
§ 1.	ERASMUS' UITGAVE VAN HET NIEUWE TESTAMENT IN DEN GRONDTEKST	106
§ 2.	ERASMUS EN DE LEEKENBIJBEL	109
§ 3.	LUTHER EN DE BIJBEL	111
	HOOFDSTUK VIII.
	REFORMATORISCHE BIJBELVERTALING IN DE EERSTE HELFT VAN DE ZESTIENDE EEUW.
§ 1.	VOORBEREIDING	125
§ 2.	TEKSTVERSCHEIDENHEID EN GODSDIENSTIGE RICHTINGEN	127
§ 3.	DE MATTHEUSVERTALING VAN JOHAN PELT VAN 1522	129
§ 4.	DE HANDSCHRIFTELIJKE VERTALING VAN HET NIEUWE TESTAMENT, IN 1522-1523 UITGEGEVEN DOOR VAN LIESVELDT	135
§ 5.	VERTALINGEN VAN DEN LUTHERBIJBEL	138
	Boetpsalmen	139
	Postille	141
	Het Nieuwe Testament van 1523, verschenen te Antwerpen en Amsterdam	142
	Het Keulsche Nieuwe Testament van 1525	147
	Uitgaven met prologen en glossen van Luther	150
	Het Deventer Nieuwe Testament van 1525	152
	Luther's Oud Testament in 1525 vertaald	160
	De bijbel van den uitgever Jacob van Liesveldt	161
	HOOFDSTUK IX.
	DE VERTALING VAN ERASMUS' NIEUW TESTAMENT EN DE BIJBEL VAN VORSTERMAN.
§ 1.	HET DELFTSCHE NIEUWE TESTAMENT VAN 1524	170
§ 2.	MENGUITGAVEN	175
§ 3.	DE BIJBEL VAN DEN UITGEVER WILLEM VORSTERMAN.	176

 

 

[pagina IX]

	HOOFDSTUK X.
	VERSPREIDING EN VERVOLGING VAN DEN REFORMATORISCHEN BIJBEL.
§ 1.	VERSPREIDING EN VERDIEPING VAN BIJBELKENNIS	185
§ 2.	VERVOLGING	191
	HOOFDSTUK XI.
	KATHOLIEKE BIJBELVERTALING.
§ 1.	DE INVLOED VAN HET CONCILIE VAN TRENTE	199
§ 2.	HET ONTSTAAN VAN DEN LEUVENSCHEN BIJBEL	201
§ 3.	DE KEULSCHE BIJBEL VAN ALEXANDER BLANCKART	202
§ 4.	KARAKTER VAN DEN LEUVENSCHEN BIJBEL	204
	HOOFDSTUK XII.
	DE REFORMATORISCHE BIJBEL IN BALLINGSCHAP.
§ 1.	DE LIESVELDTBIJBEL	211
§ 2.	DE BIJBEL DER DOOPSGEZINDEN.
	De Profeten van den uitgever Mattheus Jacobszoon (1554)	212
	Het Nieuwe Testament van Mattheus Jacobszoon, later van Nicolaes Biestkens.	213
	De bijbel van den uitgever Biestkens	216
§ 3.	GEREFORMEERDE BIJBELVERTALING.
	Ontmakende behoefte aan een Gereformeerden bijbeltekst	219
	De bijbel van de uitgevers Steven Mierdman en Jan Gheylliaert (1556)	221
	Het Nieuwe Testament van Jan Utenhove (1556)	224
	Ontstaan van het Oude Testament van Godfried van Wingen	234
	Het Nieuwe Testament van Johannes Dyrkinus (1559)	235
	De bijbel van Deux-aes en zijn karakter	238
§ 4.	VERVOLGING VAN DEN BIJBEL IN HET VADERLAND	245
	HOOFDSTUK XIII.
	VOORGESCHIEDENIS VAN DE TOTSTANDKOMING DER STATENVERTALING.
§ 1.	SYNODALE BESLUITEN EN OFFICIEUZE POGINGEN TOT TEKSTVERBETERING	250
§ 2.	OPDRACHT AAN MARNIX	257
§ 3.	OPDRACHT AAN ARNOLDUS CORNELII EN WERNERUS HELMICHIUS	262
§ 4.	PLAN VAN BAUDARTIUS EN VERWEER VAN HELMICHIUS.	265
§ 5.	NIEUW OPONTHOUD. VOORTZETTING VAN DE OFFICIEUZE POGINGEN TOT TEKSTVERBETERING	273
	HOOFDSTUK XIV.
	DE TOTSTANDKOMING EN HET KARAKTER DER STATENVERTALING.
§ 1.	DE SYNODE VAN DORDRECHT	276
§ 2.	VOORLOOPIG UITSTEL	282

 

 

[pagina X]

§ 3.	HET WERK DER VERTALING	284
§ 4.	HET WERK DER HERZIENING	288
§ 5.	DE WERKWIJZE DER VERTALERS	293
§ 6.	KARAKTER VAN DEN STATENBIJBEL.
	Getrouwheid aan den grondtekst in vergelijking met den bijbel van Deux-aes	300
	De kantteekeningen	306
	De taal	308
§ 7.	DRUK EN UITGAVE VAN DEN STATENBIJBEL	310
	HOOFDSTUK XV.
	INVOERING, ONTVANGST, GEZAG EN BETEEKENIS VAN DEN STATENBIJBEL.
§ 1.	INVOERING	316
§ 2.	ONTVANGST	319
§ 3.	VESTIGING VAN HET GEZAG	322
§ 4.	BETEEKENIS	326