Koning Adam

(1921)–Kees van Bruggen– rechtenstatus



[pagina 154]
XLIII Adam had Kaïn laten uitspreken. Zijn gram, zijn afkeuring en zijn hoon. Maar toeluisterend, hoorde hij niet. De waan sloot zijn gezicht, het blikte als een blinde spiegel. En toen werd het stil. Hij zag naar zijn wanen, en hij voer uit: ‘Ziet ge niet, ziet ge niet hoe wij stijgen, wij en onze kinderen, boven het redelooze dier? Beluister de stem van den Geest! De geest beheerscht de wereld. En de geest zal rijzen hooger dan de vogelen, hooger dan de wolken, hooger dan de hemel! Het licht is begonnen!’ Kaïn bij de hand grijpend, trachtte hij hem zijn wonderwereld te doen aanschouwen. Voor zijn verbeelding rees de mensch in zijn ongetelde milliarden, in iederen mensch een kiem van duizenden, die weder duizenden geneerde. Een krieuwend mierenvolk aloveral over de aarde, hieuw uit de rotsen de kostelijke gesteenten, dolf het hout uit de nimmer uitputtelijke mijnen der wouden, bouwde zijn stad in pralende amphitheaters. Tamme dieren, paarden, ossen en elefanten, zeulden gedwee aan het zeel de zware vrachten naar boven, slaaf geworden van den overwinnenden mensch. Uit den berg, waar hij 't hoogst stond, rees naar den hemel een toren, van steigers, vol krielend werkvolk, omkluisterd. De vogelen reeds kringden om zijn top, maar in heeten ijver sleepten duizenden, duizenden bouwers het hout en de steenen aan voor
[pagina 155]
zijn voltooing hooger dan de wolken, hooger dan de hemelen. Kaïn, verstomd, zag den gesloten blik des vaders naar het visioen geheven. Hij begreep niet. De heerschappij des geestes...... wat kon Adam bedoelen? ‘Ik begrijp niets van uw bedoeling en zie niets van uw heerlijkheid,’ zeide hij somber. ‘Maar zie hoe het paradijs zich gesloten heeft voor de menschen. Hun blikken versomberen, hun ruggen krommen zich onder het juk van den zelfopgelegden last, hun handen verklauwen in den arbeid. Wie het meerdere begeert, verliest het vele dat hij heeft. Ik, ik kan ervan praten, die Abel uit afgunst doodde! Onder uw volk, o vader, waar glanzen nog de oogen, waar danst nog de trede der blijheid? Zingen de maagdekens nog van loutere verlangens, hoor ik de knapen nog jubelen van vreugd om het enkele zijn? Keer terug, vader, van uw dwazen waan! Op dezen weg ontmoet ge slechts uw verderf!’ Hierop borst Adam in een wild geschreeuw. ‘Mannen! Mannen!’ riep hij, ‘Kaïn is teruggekeerd! Hij lastert onzen arbeid, hij vergiftigt ons geluk, hij bezwaddert onze eer! Hij zwaait het wapen, dat Abel doodde! Dood aan Kaïn! - Dood! Dood!’ Van allen kant stormden de mannen nabij, zij zagen Kaïn staan en hoorden de wraakroep zijns vaders. Dreigende omsingelden zij den broedermoordenaar. Doch Kaïn rustig stond in hun midden. ‘Den dood,’ sprak hij, ‘vrees ik niet. Hij is mijn
[pagina 156]
vriend, dien ik heb in de beproeving gewonnen. Doet met mij naar gij wilt.’ Maar zij zeiden: ‘Hoor, hij sloot een verbond met den dood! Hij sloot een verbond met den vijand der menschen! Aan een die zijn eer verpandde, vergrijpen wij ons niet. Wij zullen onze reine handen niet besmetten.’ En Adam riep, Adam riep luidkeels achter zijn wanen aan: ‘Doodt hem! Doodt hem, die den Geest oordeelt! Doodt hem, den ontkenner der menschheid! Doodt hem, den broedermoordenaar!’ Seth, die de oudste was, trad naar voren. Hij oordeelde: ‘Wij zullen hem binden in slavernij. Hij en de zijnen zullen dienstknechten zijn tot in lengte van dagen.’ ‘Ja! Ja!’ kreten de stemmen. ‘Hij zal ons dienen, hij en de zijnen!’ ‘Zoo zal hij,’ vervolgde Seth, richtend, ‘den Geest toch dienen dien hij verwierp. Hij zal het heil bewerken dat hij verdoemde. Hij zal met zijn geslacht de heerlijkheid maken, haar aanschouwen en in eeuwige eeuwigheid zuchten buiten haar genot.’ ‘Doodt hem! Doodt hem!’ bleef Adam eischen in zijn angst. ‘Wraak en verderf over den beschuldiger!’ ‘Het leven,’ vonniste Seth, met grooter gezag zich stellende aan het hoofd der dreigende mannen, ‘het leven in eeuwige doemenis zij de straf hems, die zeide den dood te hebben overwonnen. Hems en zijns geslachts. Voer hem af naar de steenen die het graan vermalen en bind hem aan den draaaibalk, en laat hem in 't zweet zijns aanschijns den zwaarsten arbeid verrichten. - Hem en zijn geslacht.’
[pagina 157]
Toen zwol de toorn in Kaïn's hoofd. Het driftige bloed vlamde naar zijne oogen. Maar hij voelde eene hand de zijne vatten, en opziende zag hij Eva, die door den drom gekomen was. Zachter, een gedweeë mensch, liet hij zich wegvoeren. En onder daavrend geklapper op de schilden, met durvend oorlogsgedruisch, trokken de broeders naar Kaïn's kamp, om er zijn zonen te rooven, de de vrouwen en de telgen zijner generatie, en hen te voeren in slavernij. Door de jaren, door de eeuwen die volgden......

Vorige Volgende

XLIII