De geschiedenis van het huis. Een verhaal van vele avonturen

[p. 9]

III.
Het ei van Staal en Haalmeier.

De Wereld, melieven! omvatten wij slechts met onzen geest.

Menschen van aardschen aanleg trachten haar ook naar den lijve te bezitten. Stukken van haar, heiden en weiden, zooveel als zij bemachtigen kunnen.

Als Hollebollegijzen tasten zij toe en kunnen van den honger niet slapen.

Cosmisch gezien, gelijkt dit op verzamelen van glimpunten op de maan.

Wij echter wenschten slechts een kruimel. Niet meer dan een steunpunt voor het Huis, tot welks bouw wij zoo lichtvaardiglijk (hetwelk nog alles in den breede blijken zal) hadden besloten.

Op Slier & Haalmeiers kantoor van zoo gezegd ‘vaste’ goederen zaten wij achter een zwijgende tafel. Hier mijn hoed, daar het puntje van Josephine's handschoen, ginds Haalmeier in zijn bezittende breedte.

Haalmeier sprak:

[p. 10]

- Piet, (tot zijn klerk) geef eens even A 4.

Op de uitgespreide kadasterkaart wees zijn Nerolijke duim de twee terreinen, die wij moesten kiezen.

Het was nu eenmaal zoo, dat er geen andere terreinen meer bestonden dan die twee.

Op wonderlijke wijze bereikt de mensch zijn vaste punt. Hij doet het niet zelf. Er zijn krachten die elimineeren en ongemerkt, als een smient in een eendenkooi, bereikt men de plek waar de kooiker verborgen zit met zijn duim, die vogelhoofden inkraakt als apenootjes.

Voor den schijn deden wij nog keus uit twee, maar Haalmeier had reeds beslist, welk lapje hij ons zou laten koopen.

De zin des handels is niet, den gegadigde te laten koopen wat hij meent noodig te hebben; de zin des handels is, hem te laten koopen wat men kwijt wil.

Doch wijl de kooper ook zijn eigenzinnigheden heeft, moet men hem brengen in den waan, dat hij het is die kiest.

De beide terreinen hadden allebei iets vóór. Wat het eene vóór had, had het andere tegen. Wat het andere tegen had, had het eene vóór. Zoo gaat het.

Het gaat ermede als met ooievaars: de mannetjes zwart van achteren, wit van voren; de wijfjes wit van voren, zwart van achteren. Men kan zeggen dat het op eender uitkomt, doch dat is maar schijn.

Geduldig liet Haalmeier ons aarzelen en berekenen, tot hij eindelijk besliste:

[p. 11]

- Wij zullen erom opgooien!

Dit leek het Noodlot zelf, ingrijpend wanneer de zwakke Mensch niet meer weet waar hij aan toe is.

Haalmeier stak zijn breede hand in een nog breederen achterbroekzak. Een lederen portemonnaie grijnsde als een kikkerbek, en uit de portemonnaie kwam een formidabele rijksdaalder.

Nog nimmer is een rijksdaalder zoo verwonderlijk groot geweest! Deze rijksdaalder des Noodlots leek, veeleer dan een rijksdaalder, het model ervoor, een rijksdaalder om koelies en kinderen mee te vangen.

Een Willem Drie met langgekamde lokken glimlachte naar het omschrift.

Dit deel van het muntstuk werd oneerbiedig ‘kop’ geheeten, waar dan een achterzijde tegenover stond van bepaald onnoembare benaming. Men zegt: ‘van kop tot staart’, ‘van het hoofd tot de voeten’, maar de alliteratiezucht, Germanen eigen, gevoegd bij een lust voor platheid, die nog bijzonderlijk in de lage Rijnmonden tiert - ‘les Pays-Bas’ zeggen de Franschen - heeft tegenover ‘kop’ een andere aanduiding gesteld, die ik niet noemen zal.

Neen, ik zal haar niet noemen, nu niet en nooit niet! En juist op dit niet-willen-noemen had Haalmeier, die geen psychotechniek behoeft om uitgeslapen menschenkenner te zijn, gebouwd met grooter zekerheid dan wij ooit zullen doen op onzen grond.

Hij liet den rijkspop dansen in de hand, ons stellend voor de onbeschaamde keuze:

[p. 12]

- Kop of....

(en weer wat ik geen vrijheid heb te noemen, schoon hij 't met groote onbevangenheid uitsprak).

Josephine, listiger dan alle andere dieren des velds, legde haar handschoentje op mijn hand.

Zij leek iets te willen zeggen, maar bloosde alleen.

En Haalmeier drong aan:

- Kop of....

Toen zei ik, als iemand die zijn doodvonnis onderteekent:

- Kòp!

Weer voelde ik Josephine's waarschuwenden handschoen op mijn hand en ik wist. Ik wist dat Haalmeier ons het terrein had opgedrongen, dat hij besloten had ons te doen koopen voor het Huis. Doch wat kan men tegen zoo'n onnoembaar lichaamsdeel!

- Kop of....

Neen, inderdaad, het gààt niet!

‘Noblesse oblige’ - ofwel: het fatsoen heeft zijn keerzijde.

Onder de boomen dronken wij het gedrieën af en over den list werd niet gesproken.