Tirol

Hakenkreuzler

Wij zeggen: swastika, zij zeggen: Hakenkreuz.

Wij hier kennen geen ‘swastikers’, zij daar kennen wèl ‘Hakenkreuzler’, en maar al te goed en maar al te vaak tot hun scha. Het zijn de uitgelezenen onder de mensen, die zich Ariër voelen en daarvan door het dragen van de swastika getuigen.

Want de swastika is immers het Oudindisch teken van goede gezindheid en geluk. Vrienden van Indische wijsheid zijn, ten onzent, vrienden van de swastika. Ginds, in Duitsland en nu ook in Oostenrijk, is het niet aldus. Hier pronkt met het Hakenkreuz, wie zich Ariër voelt, wie tot de bloem van het mensdom behoort, tot de besten, tot de vrienden, zoals Chamberlain ze het woord heeft leren vertalen.

[p. 39]

Want Houston Stewart Chamberlain - de Duitse Chamberlain, de vriend van de keizer - heeft al dat fraais in de mode gebracht. Of kende niet elke schooljongen, elke student in Duitsland zijn ‘Grundlagen des neunzehnten Jahrhunderts’? Ging 't er niet in als een borrel in een bidder, altijd maar nieuwe olie in het vuur der Germaanse zelfverheffing? Wij zijn de bloem, wij zijn de nobelen, wij zijn de vrienden. Ja, die man heeft heel wat op zijn geweten geladen, heel wat op zijn verantwoording genomen. In vrienden (Ariërs) en vijanden (Semieten), in meerderen en minderen heeft hij de mensheid verdeeld. In een land waar alles voor goed gold, dat maar wetenschap was, heeft hij deze dingen ‘bewezen’, en aldus de laagste instincten van heerszucht en haat aan een zedelijke rechtvaardiging geholpen. Hij is ook de schepper van de afgod Kultur. Openlijk heeft hij het geleerd: alleen de Ariërs hebben Kultur, de minderen (de joden) hebben enkel het mindere: de ‘Zivilisation’.

Een jaar of wat geleden al beklaagde Einstein zich vol bitterheid over de ‘al-Duitsers met en zonder swastika’ die hem in Berlijn het leven verzuurden. Nu is elk nationalist tegelijkertijd Hakenkreuzler. En uit Duitsland is het moois naar Wenen overgewaaid.

Weners die we in Igls leerden kennen, joden en niet-joden, hebben mij althans verzekerd dat men dit militant en openlijk als ‘politieke richting’ beleden antisemitisme tot dusver in de vrolijke Donaustad niet kende. Terwijl wij en zij in Tirol vertoefden had in Wenen het zionistencongres plaats, onder schimp en protest. We wisten het wel, we hadden in München, in de Löwenbräu, al de illustraties met spotprenten op de leestafel zien liggen.

[p. 40]

Ja, er is hier veel moois en goeds en liefs, maar er is ook ‘something rotten’. Tirol voelt zeer sterk anti-joods en kan het niet tonen, want goeddeels leeft het van de joden. De rijke joodse families uit Wenen en München, uit Frankfurt en uit Berlijn komen er 's zomers hun geld verteren. Zij zijn gast, ze zijn klant, ze brengen de welvaart, men kan ze niet openlijk beledigen. Dus doet men het in het geniep...

Merkwaardig is het hoe de indruk der dingen door hun bedoeling wordt bepaald! Reeds menigmaal ondervond ik het, en ik heb het nu weer duidelijk bevestigd gezien. Ik bedoel zo: als ik vroeger een meisje zag met een gouden of zilveren swastika aan een kettinkje om haar hals, dan deed die figuur mij aangenaam aan. Want ik wist immers: ze bedoelt het als teken van goede gezindheid en van geluk, er was iets lieflijks en zachtzinnigs - misschien voor anderen iets weeks en dwepends, maar althans nooit iets boosaardigs in de swastika.

Nu echter is het mij overkomen dat ik midden in het bos, in de leuning van een bank, of op een wegwijzer, of in een prachtige boomstam het teken vond ingesneden, soms tot drie, vier naast elkaar. En ik zou u niet kunnen zeggen hoe boosaardig en vals het dan plotseling aandoet, als een klein giftig beest, als een spin, met vier venijnig gekromde klauwtjes. Nauwelijks te geloven dat ditzelfde teken ten onzent aan gouden kettinkjes om onschuldige blanke meisjeshalsjes hangt!

Het doet zo nijdig, en vooral zo geniepig doet het aan.

Frau Lona gaat er onder gebukt. Ze is een Weense, ze is jodin, ze is héél heftig en héél zachtzinnig, ze is lang niet dom, en ze zegt de zotste dingen. Ze zou met elkeen in vrede willen leven, de haat die ze om zich voelt, doet haar lijden, maar nu de anderen haten, nu haat zij óók, vurig en fel. De gerant van het

[p. 41]

kurhaus is één en al glimlach en buiging, maar misschien gaat hij op zijn vrije dagen stilletjes het bos in, om Hakenkreuzen in de bomen te kerven met een scherp, vlijmend mes, diep, drie, vier naast elkaar en aldus zijn verkropt gemoed te luchten en aldus soelaas te vinden voor de marteling dat hij dagelijks tegenover tientallen joden een en al strijkage en glimlach moet zijn.

Gisteren kwamen we er een tegen op de weg naar Lans. Het zilveren Hakenkreuz blonk in zijn knoopsgat, uitdagend en fel, driest en briesend keek hij rond of zich ergens op zijn pad ook een jood dorst vertonen. Frau Lona had vrolijk lopen praten, plotseling laaiden woede en droefenis in haar omhoog.

Ik moet zeggen, die ‘Ariër’ was ook wel een uitgezochte pummel.