basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
Mariën Theeren
spelwijze in bron(nen):
'gulde van Marien Theeren' (1510)
varianten:
'Gulde van Marien Theeren' (1510); 'ghulde van Onser Vrauwen Theeren' (1509); 'gulde van Maria Theeren' (1535-1537)
zinspreuk:
'Marien Theeren' (beschrijving blazoen 1510)
gebruikte code:
GEN4
patroonheilige:
OLV (1478)
vroegste bronvermelding:
1478
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Gent
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
gewest:
Vlaanderen
korte geschiedenis
Op 14 augustus 1478 werd de kamer erkend door de magistraat van Gent. Reeds voordien was een 'gheselscip van sente Jacops prochie' (stadsrekeningen van 1465-1466) actief bij het verzorgen van opvoeringen en tableaux-vivants. Het gaat hier waarschijnlijk om 'de guldebroederen van sente Baerbelen tsente Jacops', een broederschap dat in 1472 voor opvoeringen bij de intrede van Karel de Stoute vergoed werd.
Vanaf 1534 kreeg de kamer samen met de andere drie Gentse kamers een jaarlijkse subsidie van drie pond groot van de Gentse magistraat. Na de Beeldenstorm werden de subsidies aan de Gentse kamers tijdelijk geschrapt. De kamer was wel actief tijdens de Calvinistische Republiek (1577-1584). De rekeningen van de kamer, die begonnen waren in 1556, werden niet meer bijgehouden in de periode 1588-1612. Daarna werd Mariën Theeren een louter religieus broederschap.
documenten
reglementen:
- Gildenbrief verleend door de Gentse magistraat (14 augustus 1478): origineel: Archief Sint-Jacobskerk, nr. 1471/184 / afschrift: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1472 (register) (1484)/ editie origineel: 1. Blommaert 1837, 434-39; 2. Blommaert 1838 (b), 22-26; 3. De Potter 1872, 534-38; 4. De Potter s.d. Deel 7, 59-62; 5. Beyaert 1978, 15-17 [1478 GEN4].
- Aanvullingen op het reglement van 1478 in het register van 1484 (ingeschoven in afschrift): origineel verloren/ afschrift: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1472 (register)/ editie: Beyaert 1978, 18-21 [1484 GEN4].
- Verbod door de Gentse magistraat (na klacht van de Sint-Jorisgilde) om op de mouw van het gildenkleed een 'lelye metter wortele' te dragen (21 november 1509): origineel: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1478/ 216 [1509 GEN4].
- Amendement verleend door de Gentse magistraat met toelating om op de mouw van het gildenkleed een blazoen met een lelie te dragen (10 juni 1510): orgineel: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1479/218 / editie: De Potter 1872, 563-65; De Potter s.d., deel 7, 80-81 [1510 GEN4].
- Verlening van een subsidie door de Gentse magistraat aan de vier Gentse rederijkerskamers (2 augustus 1533): origineel verloren/ afschrift: Stadsarchief Gent, reeks 93, register LL, 107r-108v (periode 1548-1558)/ edities: Blommaert 1838 (b), 39-41; Blommaert 1847, 106-08; De Potter s.d. Deel 3, 275-76 [1533 GEN1+2+3+4]
- Amendement verleend door de magistraat van Gent, betreffende de verkiezing van het bestuur (25 augustus 1535): origineel: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1481/240 / editie: De Potter s.d. Deel 7, 64-67; De Potter 1872, 542-47; Beyaert 1978, 43-45 (uittreksels) [1535 GEN4].
- Amendement verleend door de magistraat over de vrijstelling van dienst in andere gulden (behalve schuttersgilden) aan de bestuursleden van de vier kamers door de Gentse magistraat (8 februari 1537): origineel verloren/ afschrift: 1. Stadsarchief Gent, reeks 93, register LL, 17v-18r; 2. Stadsarchief Gent, reeks 93, register LL, 110r-111v [1537 GEN1+2+3+4].
- Amendement verleend door de magistraat over de bijdragen van het uittredend bestuur (11 december 1537): origineel: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1481/240 (bijgeschreven op de akte van 1535)/ editie: De Potter s.d. Deel 7, 72-73; De Potter 1872, 554-56; Beyaert 1978, 43-45 (uittreksels) [1537 GEN4].
- Bekrachtiging door de magistraat van een overeenkomst tussen de vier kamers (voortaan mag men slechts lid van één kamer zijn) (27 februari 1548): origineel verloren/ afschrift: Stadsarchief Gent, reeks 93, register KK, 322v-324r [1548 GEN1+2+3+4].
- Amendement van de Gentse magistraat, betreffende de boetes en doodschulden (2 september 1560): origineel (vermist): Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1483/264.
ledenlijsten:
- Alfabetische ledenlijst en lijsten van het bestuur 1484-1750: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1472.
rekeningen:
- Rekeningen 1556-1749: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1473.
inventarissen:
- Inventaris van de juwelen (1557, met latere aanvullingen): orgineel : Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1473/ editie: De Potter s.d. Deel 7, 88-89; De Potter 1872, 574-77; Beyaert 1978, 52-57.
processtukken:
- Akte van de schepenen van de keure naar aanleiding van een conflict tussen Mariën Theeren en De Balsemblomme over een overgelopen rederijker (Jan vander Plassche) (15 februari 1509): origineel: Archief Sint-Jacobskerk Gent nr. 1485/ afschrift: Stadsarchief Gent, jaarregisters keure 1508-1509, 72v/ editie: De Potter s.d. Deel 7, 79; De Potter 1872, 562; Vandecasteele 1972, 24-25.
- Vonnis door de Gentse magistraat (na klacht van de Sint-Jorisgilde) over het dragen van een lelietak op de mouw (1 december 1513): origineel: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1480/222.
- Vonnis door de Gentse magistraat in een proces tussen de vroegere deken en de huidige deken en proviseerders (25 augustus 1544): origineel: Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1484/248.
- Diverse uitspraken van de schepenen van de keure in processen gevoerd door de gilde (1507-1536): originelen (8 stukken): Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1485.
rekwesten:
- Verzoekschrift 28 mei 1580 van de vier kamers om stadssubsidies, verwijzend naar de toekenning van subsidies in 1533: origineel verloren/ afschrift: Stadsarchief Gent, 200/3 (los stuk) (eigentijds).
rentetitels:
- Rentetitel op een huis in de Sleepstraat te Gent (17 aug 1626): origineel : Archief Sint-Jacobskerk Gent, nr. 1490.
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
andere nota's:
verantwoording
broncitaten:
Stadsarchief Gent, reeks 400/27, stadsrekeningen Gent 1477-1478, 128r:
[viering geboorte Filips de Schone]
'Item betaelt ten beveelne als boven den gheselscepe van Onser Vrauwen Gulde van Sent Jacops ter causen voorscreven, te wetene voor haerlieder costen bij hemlieden verleyt 10 s. 6 d. gr. ende voor vier kannen wijns voor haerlieder moyte ende aerbeyt 5 s. 4 d. gr., comt tsamen 15 s. 10 d. gr.'
literatuur:
Schotel 1871, 251; Van Elslander e.a. 1944, 22; Van Elslander 1968 32.
Blommaert 1837; Blommaert 1838 (b); Blommaert 1846; Blommaert 1847; Serrure 1855 (c); De Potter 1872; De Potter s.d. Deel 7, 58-95; De Schryver 1945; De Keyser 1947; Gysseling 1952; Vandecasteele 1966; Waterschoot 1974; Verstraeten 1976; Braekman 1977; Beyaert 1978; Coigneau 1984 (b); Trio 1990, 110; Decavele 1990 (b); Arnade 1996; Waterschoot 1996 (c).
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd