Spraakkunst van het hedendaagsche Spaansch. Deel 1

[p. 39]

Negende les
De vervoeging en het gebruik van het werkwoord ser

De vervoeging van ser zijn, worden, luidt als volgt:

Presente

INDICATIVO	SUBJUNTIVO
soy ik ben	que sea dat ik ben (‘zij’) enz.
eres jij bent	que seas
es hij, zij is, u is	que sea
somos wij zijn	que seamos
sois jullie, gijlieden bent	que seáis
son zij, ulieden zijn	que sean

Preterito imperfecto

era ik was enz.	que fuera, fuese dat ik was (‘ware’), zou zijn enz.
eras	que fueras of fueses
era	que fuera of fuese
éramos	que fuéramos of fuésemos
erais	que fuerais of fueseis
eran	que fueran of fuesen

Preterito definido

fuí ik was, ben geweest enz.

fuiste

fué

fuimos

fuisteis

fueron

Imperativo

sé (tú) wees (jij)	no seas (tú) wees niet
sea (usted) wees (u)	no sea (usted) wees niet
sed (vosotros) weest (jullie, gijl.)	no seáis (vosotros) weest niet
sean (ustedes) weest (ul).	no sean (ustedes) weest niet

[p. 40]

Futuro

seré ik zal zijn enz.	si fuere indien ik zal (mocht) zijn enz.
serás	si fueres
será	si fuere
seremos	si fuéremos
seréis	si fuereis
serán	si fueren

Condicional

sería ik zou zijn enz.

serías

sería

seríamos

seríais

serían

Presente perfecto

he sido ik ben geweest enz.	que haya sido dat ik geweest ben (‘zij’, ‘ware’) enz.
has sido enz.	que hayas sido enz.

Pluscuamperfecto

había sido ik was geweest enz.

que hubiera, hubiese sido dat ik geweest was (‘ware’) enz.

Preterito perfecto

hube sido ik was geweest enz.

Futuro perfecto

habré sido ik zal geweest zijn	si hubiere sido indien ik geweest zal (mocht) zijn
CONDICIONAL PERFECTO	GERUNDIO
habría sido ik zou geweest zijn	siendo zijnde, door te zijn

Het werkwoord ser wordt in het Spaans in verscheidene functies en betekenissen gebruikt.

Ten eerste als zelfstandig werkwoord, in de betekenis van bestaan: yo soy ik ben, ik besta.

Ten tweede als koppelwerkwoord met de bijzondere betekenis van inderdaad, naar wezen iets zijn, afkomstig zijn van, toebehoren

[p. 41]

aan, naar aard, van beroep, van geloof iets zijn. Ser duidt een werkelijke essentiële, van het onderwerp niet of nauwelijks te scheiden, of een duurzame eigenschap, staat of geaardheid aan. Ter onderscheiding van ser zie men de betekenis van estar in de volgende les.

Voorbeelden
el mármol es frío	marmer is koud
este vino es de Jerez	deze wijn komt uit Jerez
este libro es de Pedro	dit boek is van Piet
Pedro es amable, bueno	Piet is vriendelijk, goed van aard
Juan es periodista	Jan is journalist
Juan es católico, protestante	Jan is katholiek, protestant
Pedro es español	Piet is een Spanjaard

Ten derde dient het werkwoord ser als hulpwerkwoord in de, zeer weinig gebruikte, passieve vorm. Het heeft dan de betekenis van worden.

El culpable ha sido castigado

de schuldige is gestraft geworden

In deze passieve constructie - het verleden deelwoord met het hulpwerkwoord ser - richt zich het deelwoord in geslacht en getal naar het onderwerp. Bijv.:

Las cartas fueron (han sido) entregadas

de brieven werden overhandigd, zijn overhandigd

Sido blijft onveranderlijk. Het gebruik van deze passieve vormen is in de gewone omgangstaal zeldzaam. Zij komen voornamelijk in de onbepaalde wijs en in de samengestelde tijden voor. Het Spaans heeft een voorkeur voor het actief, en zinnen als ‘ik word geroepen’, ‘hij wordt geslagen’ vertale men met ‘zij roepen me’, ‘zij slaan hem’, me llaman, le pegan. Over andere manieren om ons ‘worden’ weer te geven zal in les XIV nader worden gesproken.

Ten vierde wordt het werkwoord ser gebruikt in tal van onpersoonlijke uitdrukkingen als

es preciso que	} het is nodig, dat
es menester que	} het is nodig, dat
es necesario que	} het is nodig, dat
es probable que	het is waarschijnlijk, dat

Na uitdrukkingen als deze, die de noodzakelijkheid, wenselijkheid of mogelijkheid van iets uitdrukken, staat het afhankelijke werkwoord in de subjuntivo.

In vele andere persoonlijke uitdrukkingen als ‘de zaak is dat’, ‘het is waar’, ‘het is vroeg’, ‘het is een toeval’, ‘het is iets van de

[p. 42]

laatste mode’ wordt het voornaamwoord in het Spaans niet aangegeven: es que, es verdad, es temprano, es una casualidad, es una cosa de (la) ultima moda.

Ook in uitdrukkingen als deze: ‘ik ben het’, ‘wij zijn het’, wordt het onpersoonlijk voornaamwoord in het Spaans niet vermeld, het persoonlijk voornaamwoord komt achter het werkwoord: soy yo, somos nosotros. In de tijdsbepalingen wordt evenmin ons onpersoonlijk voornaamwoord vermeld.

¿Qué hora es?	hoe laat is het? (letterlijk: welk uur is het?)
Son las cinco, es la una	het is vijf uur, het is één uur

Zinswendingen als ‘het is te hopen’ geeft men in het Spaans weer met es de esperar, en ook in uitdrukkingen als ‘het is een knappe jongen’, ‘het is een onbeduidend man’, wordt in het Spaans geen voornaamwoord vermeld: es un chico inteligente, es un hombre insignificante.

Llegar a ser betekent letterlijk: komen te zijn, dus, worden:

Su hijo llegó a ser general

zijn zoon bracht het tot generaal

Onze uitdrukking ‘wat is er van hen geworden?’ geeft men in het Spaans ook met ser weer: ¿qué ha sido de ellos?

Een zeer gebruikelijke aanhef van een zin is es que de zaak is dat. Hierbij is het onderwerp (de zaak, het feit, en dgl.) weggelaten. Bijv.:

Es que llegó tarde

de zaak is dat hij (te) laat is gekomen

Woordenlijst

la conjetura	de gissing, de veronderstelling
poco grande	niet erg groot
un poco de agua	een beetje water
audaz	vermetel, gewaagd
un poco audaz	een beetje gewaagd
cotidiano (bijv. nmwr.)	dagelijks
moreno	donker, bruin
rubio	blond
tostado	verbrand (door de zon)
el pato	de eend
el estanque	de vijver
asustar	bang maken
el sujeto	het onderwerp, individu
el burlón	de spotter, grappenmaker
el embustero	de leugenaar, bedrieger
accesible	toegankelijk, vatbaar
la casualidad	de toevallige omstandigheid
el parecer	de mening, het inzicht
valiente	dapper, moedig
bueno fuera si	het zou wat moois zijn als
el ladrón	de dief
acaso	bijgeval, wellicht, soms
hacendoso	ijverig, werkzaam
el gusto	de smaak, de voorkeur

[p. 43]

por gusto	(hier:) omdat zij daar zelf schik in had
friolero	kouwelijk
incansable	onvermoeibaar
el recurso	de toevlucht, het redmiddel
la expresión	de uitdrukking
la mezcla	de mengeling
la confusión	de verlegenheid
la amabilidad	de vriendelijkheid
el capricho de moda	de modegril
la excepción	de uitzondering
travieso	ondeugend
la invitación	de uitnodiging
prudente	voorzichtig, verstandig
razonable	redelijk
la negociación	de onderhandeling
ya	reeds
ya no	niet meer
un hombre importante	een man van betekenis
el dueño	de eigenaar, meester
la técnica	de techniek
todo	alles, al
siempre	altijd
con aplicación	ijverig
la profesión	het beroep
el capricho	de gril
cuanto antes	zo spoedig mogelijk
uno	een
dos	twee
tres	drie
cuatro	vier
cinco	vijf
seis	zes
siete	zeven
ocho	acht
nueve	negen
diez	tien
tonto	dwaas
abrir	openen
reprehender	berispen
el toren	de stierenvechter
es lástima que (met subj.)	het is jammer, dat
fatal	noodlottig
preguntar	vragen
ser echado de la escuela	} van school gejaagd worden
herir	wonden
¿dónde?	waar?

Oefening 9 A

La conjetura fué un poco audaz. En los sueños es fácil todo lo fantástico y difícil todo lo cotidiano. El señor P. es muy rico. Las hermanas de Juan son morenas, su hermano es rubio. El jardinero es un viejo de cara tostada. Los principios fueron duros. Pedro es empleado de un Banco y espera llegar a ser director. Los patos del estanque son blancos como la nieve. ¿Quién (= wie) llama? Soy yo. ¿Eres tu, Juan? No seas tonto, abre la puerta. Entra sin llamar. Es que me asusta la idea de entrar en casa. ¿Porqué? Es probable que me reprehendas. Ya son las nueve, es muy tarde. Eres un mal sujeto. Verdad es (nadrukkelijker dan: es verdad). Si, siempre has sido un burlón, un embustero. Ayer fuiste echado de la escuela y después de ser (= haber sido) castigado es de temer que no seas accesible a buenas razones.

Fué pura casual idad que todos los viajeros eran españoles. El invierno ha sido muy frío, es de esperar que la primavera será agradable. Fué preciso mandar por el médico. Este torero es muy valiente, ha sido herido varias veces. Mis padres fueron de parecer que no era necesario vender las casas. Si hubierais sido razonables no habría sido necesario vender las acciones. Sus sombreros fueron siempre

[p. 44]

de (la) última moda. Si fuese verdad sería un caso extraordinario. Bueno fuera si ahora resultase que era indispensable ser estudiante para ser admitido a esta reunión. Temo que sea necesario llamar al médico. El temía que fuera necesario llamar al médico. Es mediodía. Era media noche cuando entraron los ladrones. ¿Acaso no es él dueño de su vida? La chica era hacendosa por gusto. Sería injusto que no comprasen estos libros raros, porque son muy ricos y los libros fueron antes de la biblioteca de su padre. Somos cuatro ( = wij zijn met zijn vieren). La conferencia es en español. ¿Dónde es la reunión? La escena es en Burgos (het stuk speelt in B.).

Oefening 9 B

Het ijzer is hard. Jan is kouwelijk. Zij zijn altijd onvermoeibaar geweest. Zou (vertaal: zal) het waar zijn dat het verkopen van (‘van’ niet vertalen) zijn huis zijn laatste toevlucht is geweest? Als dat zo is, zijn wij van mening dat het noodzakelijk is zijn vader te waarschuwen (= avisar). De uitdrukking van zijn gezicht was een mengeling van vriendelijkheid en verlegenheid. Men dient (vertaal: es cosa de) te weten (= saber) dat het mogelijk is dat zij het geld verzonden hebben. De ouders van Jan zijn katholiek, het zijn Spanjaarden en de Spanjaarden zijn bijna zonder uitzondering katholiek. Hoe lang (= cuánto tiempo) ben je student geweest? De ondeugende meisjes zijn gestraft geworden door (= por) de onderwijzeres. Het is jammer dat hij dokter is (subj.). Het gebrek aan techniek is den Romeinen noodlottig geweest. Ben jij het geweest? Als je student was geweest zou men (derde pers. plur.) je (= te, vóór het hulpww.) een uitnodiging hebben gezonden. Zij zijn niet heel (= muy) verstandig geweest. Het zou een grote vergissing zijn geweest als zij niet redelijk waren geweest in deze onderhandelingen. Als je ijverig werkt zul je een man van betekenis worden in je beroep. Hij heeft gevraagd wat er van onze (= nuestros) vrienden is geworden. Het is te hopen dat zij niet te laat komen. Hoe laat is het? Het is vier uur. Het is waar dat zij alleen (= sólo) hoeden draagt van de laatste mode, maar het is waarschijnlijk dat zij in de andere dingen de modegrillen afkeurt (= desapruebe). Het zal nodig zijn dat wij zo spoedig mogelijk schrijven.