|
| |
| |
| |
Rykdom.
— Een Ryke en beroeme zig niet in zynen Rykdom.
Jerem. IX. 23.
De Rykdom, die hier op een' gouden zetel prykt,
Stelt al haar eêl gesteente en schatten ons voor oogen,
Daar 't wollig Vee, en goud, en zilver haar verrykt,
Geeft Kroon en Scepter ons een blyk van haar vermogen:
Maar, wyl ze blindelings haar goed den Sterfling deelt,
Op deugd nog ondeugd let, zien wy haar blind verbeeld.
Niet de Rykdommen, maar de begeerte tot Rykdommen is de wortel van alle kwaad. Niet Zy, maar dieze misbruiken doen het kwaad, nademaal zy dezelven met ongeregelde lusten begeeren, door kwaade middelen byéén schraapen, tot een kwaad einde aanleggen, met verdriet bezitten, met ongerustheid bewaaren, en met wanhoope verliezen.
Du Moulin. | |
| |
Leent, Ryken, leent my luistrende ooren!
'k Zing u ten nutt'; 'k wyde u myn kunst;
Dog waant niet dat ik, om uw gunst,
U onverdienden lof doe hooren:
Wat lot my treff', myn Poëzy
Moet nooit, bezield door vleïery,
Om 't goud den Sterfling hooger achten;
Zy, daar haar gunst nog wangunst stuit,
Zal tans den Rykdom in zyn juisten aart betrachten,
Dies loktze uwe aandacht uit.
ô Rykdom! meest van kleen-en-grooten
Geliefd, gezogt en aangebeên,
Alsof een schat van Zaligheên
In uw bezit was opgesloten;
Ofschoon ge nooit de Ziel verzaadt,
'k Mag echter u geen bron van 't kwaad,
Geen vyand van de Godvrugt heeten:
Neen! 'k weet gy hebt, wanneer gy wierdt
Met recht verzameld en met dankbaarheid bezeten,
De Godvrugt zelfs versierd.
| |
| |
Gy waart een blyk van 's Hemels zegen,
Wanneer ge, met geen drift begeerd,
Nog door geweld of list vermeerd,
Van vroomen Abram wierdt verkregen.
Gy strekt, by die u wel besteên,
Ten beste van het algemeen;
't Misbruik zal uw bezittren krenken:
Dog wat uw glans bekoorlyks heeft,
Hoe schoon ge ook schynt, gy zyt de minste der geschenken,
Die God zyn Kindren geeft.
Wat heil verwekt ge na al 't zwoegen,
ô Rykdom! door 't geliefd Metaal!
Gy stuit geen pyn, gy heelt geen kwaal,
Gy geeft geen rust, geen vergenoegen,
Maakt niemand meerdere achting waard',
Verandert niemands stuggen aart,
Gy kunt geen korten leeftyd rekken,
Veroorzaakt geen verstand of deugd,
Nog weet ons voor 't gevaar‚ voor Haat of Nyd te dekken,
Gy schenkt geen waare vreugd.
| |
| |
Wat moeite kost ge by 't vergaêren?
Wat kost het zorg, om u voor 't woên
Van Roofzugt en Bedrog te hoên?
Wat angst, wat droefheid en gevaaren,
Verwekt ge voor 't benaauwd gemoed,
Wanneer 't zyn saamvergaderd goed.
Door linksche treken wist te winnen,
Of 't weer op 't onverwagtst verliest,
Of door 't bezitten leert meer 't goud dan God beminnen ,
En 't aardsch voor 't hemelsch kiest?
Wel hem, die met een ryper oordeel
U in uw waarde recht betracht,
U driftig zoekt, nog los veracht,
En weegt al 't onheil en al 't voordeel
Dat, naar ge deugd of ondeugd streelt,
Den Staat door u wordt meegedeeld;
Wel hem, die, zuiver van geweten,
Niet als een Mol in de aarde wroet,
En, schoon hy 't goud bezit, niet wordt van 't goud bezeten,
| |
| |
Die zo voorzichtig by 't erlangen
Van aardschc schatten werkt en denkt,
Zal nooit, hoeveel hem de Almagt schenkt,
Zyn hart ô Rykdom! aan u hangen;
Maar bindt zig nader aan dien God,
Van wien zyn ryk gezegend lot
Door vrye goedheid nederdaalde;
Erkennend dat hy 't nog door kunst,
Door grootre wysheid, nog door nyvre vlyt behaalde,
Verheft hy 's Hemels gunst.
Hy blyft de Hovaardy verfoeïen,
Ofschoonze in 't ydele gemoed
Door u gekweekt wordt en gevoed,
Dat by zyn schat zyn waan ziet groeïen.
Zou hy, om dat Gods milde hand
Hem zegent, en zyn huis en land
Geen bittre tegenspoeden treffen,
Om dat een ander uit het stof
Hem opbeurt, zou hy zig dan daarom zelf verheffen?
| |
| |
Hy zet ten steun van zyn vertrouwen,
Geen tydlyk goed, geen blinkend flyk,
Hy toont zig nooit dien Dwaas gelyk
Die 't huis op 't zand bestond te bouwen,
Op 't losse zand dat ligt vergaat,
Wanneer de vloed 'er tegen slaat,
De regen valt, en winden waaien;
Zyne Ziel, die eedler schat verbeidt,
Laat door het glinstrend aas der dwaazen zig niet paaien,
Maar hygt naar de Eeuwigheid.
Hy poogt door zyn verkregen schatten
Zig in geen overdaad te baên,
De Maatigheid bestiert zyn daên,
Om in geen wellust uit te spatten.
Hy wordt door Staatzugt niet beroerd,
Die 't meest het blinde Volk vervoert,
Als schatten haaren hoogmoed schraagen:
Zyn goed baart andren geen verdriet,
Hy geeft aan minderen geen reden om te klaagen,
En drukt zyn' naasten niet.
| |
| |
Hy schat een yder dag verloren
Die zonder weldoen wordt verkwíst‚
Geen Gierigheid sluit hart of kist,
Hy opent willig zyn trezooren.
En geeft met onbekrompen hand,
Ten dienst van 't vrye' Vaderland:
Geen lasten zal hy zig onttrekken,
En, hoe veel gouds hy ooit bezat,
Hy acht (vervreemd van d' aart der onverzaadbre vrekken)
's Lands heil zyn grootsten schat.
Hy tracht de Kunsten aan te kweeken‚
Kroont Weetenschap en noeste vlyt,
Beloont de Deugd, en is verblyd
Wanneer hy de Armoe, schier bezweken
In haaren druk, verstrekt tot troost,
Hy helpt het vroeg verlaaten kroost,
En poogt Gods Heiligdom te schraagen,
Zo vaak door woede neergerukt:
Hy durft zyn schatten voor den Godsdienst rustig waagen‚
Dien Dwinglandy verdrukt.
| |
| |
ô Rykdom! wierdt ge zo bezeten,
Bezeten zonder Eigenbaat!
Dan waart ge nut voor Kerk en Staat,
Dan mogt ge een steun van 't Menschdom heeten,
Dan wierden Wellust, Twist, nog Pracht,
Nog Afgunst door u voortgebragt,
Dan zag men geen Afgoderye
Door u geteeld in dit gewest,
Dan waart ge een Kroon des Volks, een Zuil der Maatschappye
ô Land! uit tweepaar Waereldstreeken
Door nutte Koopvaardy verrykt,
Dat voor geen andre Landen wykt
In uw vermogen aan te kweeken:
Ach! dat ge nooit by zulk een schat
Der Vadren Nedrigheid vergat!
Moogt nooit het laater Nakroost hooren:
‘De Rykdom ging, ten kwaader stond,
In Neêrland, daar hy wierd uit Nedrigheid geboren,
Door weelde en pracht te grond!’
|
|
Auteursrechtvrij