Een weekje Dodesluis

[p. 95]

xiii Van Wetering

De mensen groeten me sinds enkele dagen minder eerbiedig wanneer ik door mijn stad ga. Mijn naaste medewerkers kijken me minder naar de ogen. Sommigen durven me zelfs - zij het aarzelend - tegen te spreken. Op de laatste raadsvergadering is het besluit gevallen niet bij de Kroon in beroep te gaan over de beslissing van Gedeputeerde Staten dat het zwembad gesloten dient te worden. Heel deze zomer heb ik de sluiting nog tegen kunnen houden. Gelukkig komt de slag niet hard aan, nu het seizoen al achter de rug is. Bovendien kan ik rekenen op de simpatie van de jeugd. Maar deze zaak heeft de gemoederen zozeer beziggehouden, dat mijn prestige niettemin een flinke deuk vertoont.

Langzamerhand ga ik het lot van de eenzame Joost delen. De bezoeken aan mijn huis, die toch al niet zo frekwent waren, worden schaarser. Ik merk het. De veearts verzint uitvluchten om aan de wekelijkse schaakavond te kunnen ontkomen. Het schijnt hem zelfs niet te deren, dat hij daarmee de stoeipartij met Janine, die hem altijd uitlaat, ook misloopt. Ik kan niet geloven dat zijn eigen verdroogde zuurpruim hem plotseling weer boeit. Kruidenier Mastenbroek zou me gisteravond bezoeken. Ik wilde hem nog eens nader aan de tand voelen. Hij stemde toe, kennelijk zeer vereerd toen ik hem vanmorgen in het bijzijn van een aantal klanten uitno-

[p. 96]

digde. Kort na het avondeten liet hij me echter door zijn zoontje weten, dat het bezoek niet kon doorgaan.

Het is verbeelding, hield ik mezelf voor, en om me te overtuigen bezocht ik De Gouden Leeuw. Toen ik binnentrad werd het stil aan de goed bezette stamtafel. Mertens, de eigenaar, ontving me overdreven geestdriftig. Ik zette me naast de notaris en bestelde een rondje. Als ik er nooit eerder was geweest, zou ik de gedwongen sfeer die bij mijn komst was ontstaan, gemakkelijk kunnen verklaren. Mijn voorganger had me er bij mijn installatie op gewezen, dat de bevolking het op hoge prijs stelde wanneer de burgemeester zich een paar maal per jaar aan de stamtafel van De Gouden Leeuw liet zien. Ik heb me al die jaren aan zijn advies gehouden. De stemming was nooit bizonder uitbundig, maar zo gedrukt als nu had ik die niet eerder aangetroffen.

Vanmorgen heb ik alles begrepen. Het was me eigenlijk wel duidelijk, maar ik wilde het mezelf niet bekennen. Van mijn huis liep ik naar het gemeentehuis. Dat is gevestigd in een van de onaantrekkelijkste, maar grootste herenhuizen aan de overkant van de Kolk. (Mijn voorganger bewoonde met zijn gezin de bovenste twee etages. Ik weet dat de kleine bleekscheet mij mijn nieuwe woning niet gunt.) Ik kan het gemeentehuis bereiken door de sluis over te steken - wat ik doe als ik weinig tijd heb -, maar meestal kies ik de omweg over de kade, die het voordeel heeft van me aan veel mensen te kunnen laten zien. Ze moeten zich mijn aanwezigheid voortdurend bewust

[p. 97]

zijn. In de verte zag ik Lagestein uit de Kerkstraat komen. Hij had iemand bij zich. De vreemdeling, zoals ik onmiddellijk veronderstelde. Waarschijnlijk hadden ze samen de kerk bezichtigd. Lagestein staat erom bekend dat hij zijn gasten door kerk en stad sleept en ze met ellenlange verhalen over ‘Oudezijls rijke historie’ om de kop zeurt. Ze begaven zich naar een van de banken op de kade - het was gisteren in tegenstelling tot de beide voorafgaande dagen tamelijk goed weer - waar reeds een aantal pruimende aoweeërs zat. Toen ik voorbijging werd ik nauwelijks gegroet, zo geanimeerd was het gesprek dat Joost en zijn gast met die ouwe kerels voerden. In het voorbijgaan merkte ik op hoe een troepje kinderen rond de bank speelde, en toen ik later omkeek, had de vreemdeling er zelfs twee op schoot. Ik zag ook dat Joost afwerende bewegingen maakte - en dat klaagt dan omdat hij geen kinderen heeft -, maar de vreemdeling riep ze weer bij zich en trakteerde ze.

Ik heb indertijd een grote fout gemaakt. Zodra het telegram kwam, had ik naar Zwitserland moeten gaan. Ik had het echter op mijn manier te druk en bovendien leek het me zinloos zoveel kosten voor niets te maken. Veel wordt me duidelijk de laatste dagen. Met de komst van de vreemdeling worden mijn ogen geopend voor veel dingen die ik vroeger in het geheel niet of in ander licht zag. Bestaat er dan verband tussen zijn komst en deze plotselinge bewustzijnsverheldering? Ik ken

[p. 98]

hem niet eens. Maar hoe kom ik dan op deze gedachte? Joost is ook door hem aangeraakt. Hij heeft het masker van rouwende echtgenoot moeten afleggen. Ik stond voor het raam. De wellust waarmee hij naar Evelien keek, en de wreedheid waarmee hij haar vastgreep - wat heeft ze tegen hem gezegd, die kleine duvel? Dat moet ik haar vragen - had ik nooit achter die Jan Poep gezocht.