|
| |
| |
| |
Collatie van den gedrukten tekst met het handschrift, waarin zelfs de onverschilligste afwijkingen aengewezen zijn.
Het handschrift heeft:
Regel 1. di voor die; di is de spelling van ’t hs. op de meeste plaetsen waer dat woordje voorkomt het zij als relativum, het zij als demonstrativum. Ik zal hier de regels waer het zoo geschreven staet vervolgentlijk opgeven: 19. 46. 51. 57. 112. 115. 122. 129. 153. 155. 231, di ic. 235. 242. 247. 265. 268. 269. 272. 286. 287. 315. 323. 336. 346. 380. 391. 421. 426. 429. 438. 476. 497. 502. 504. 522. 525. 560, di… di. 559. 561. 577. 581, di here die. 589. 594. 636. 645. 650. 687. 698. 700. 776. 778. 791. 805. 840. 842. 846. 901. 902. 914. 938. 942, di… di. 946. 976. 982. 1000. 1032. 1056. 1060. 1063. 1064. 1075. 1119. 1121. 1154. 1158. 1176. 1177. 1211. 1220. 1228. 1242, di X. die bi. 1250. 1266. 1271. 1275. 1286. 1296. 1304. 1325. 1327, om di. 1332. 1346. 1357. 1447. 1479. 1484. 1526. 1541. 1546. 1547. 1566. 1596. 1618. 1622. 1642. 1674. 1708. 1943.
| |
| |
R. 4, Heilege geest. Ik teeken slechts deze eene plaets aen, denkende dat ik verder volstaen zal met den lezer eens vooral te verwittigen dat het hs. de h na de g zoo wel in ’t begin der woorden, als in ’t midden of op ’t eind voor eenen klinker, meestal onderdrukt. Het voornaemwoord van den eersten persoon, Ghi, is het eenigste woord waarin ik ze op ’t begin behouden heb; in den uitgang ghe heb ik ze hersteld overal waer zij ontbrak, hierin den wenk van ’t hs. zelf volgende. In schegen echter, hoewel ook meermaels scheghen gespeld, heb ik, misschien te onregt, niet gemeend haer te moeten verdubbelen. – 7, the eren. Dit the voor te komt ook menigwerf voor; ik zal mij hier alweer bij de op gave der regels, waer het zich bevindt, bepalen: regel 28, theren. 47. 75. 114. 197. 207. 233, the groet. 260, thehant. 293. 204, themale. 310. 319. 359. 363. 626, thenen. 665, thevoren. 679. 756, theren. 1027. 1178. 1197. 1363. 1554. 1631. 1650. 1793. 1800. 1813. 1873. 1874. 1883, in ’t opschrift, themale.
R. 8, conen. 11, helegeest (sic). 12, bid. 19, maght. 20, dies. 22, tweherand. 24, voel liede. 25, conen. 28, sinter. 29, nyet. Nyet is, op weinige uitzonderingen na, de gewoone spelling van ons hs. Ik breng dus hier kortheidshalve nog eens de plaetsen bijeen waer het zoo geschreven voorkomt: r. 48. 58. 94. 116. 117. 125. 147. 215. 230. 296. 299. 322. 332. 385. 389. 494. 516. 517. 554. 582. 614. 616. 654. 693. 787. 806. 816. 836. 874. 1021. 1026. 1124. 1211. 1213. 1214. 1218. 1226. 1232. 1323. 1324. 1386. 1391. 1502. 1593. 1599. 1651. 1668. 1718, nyed (sic). 1758. 1889. 1911. 1915. 1924.R. 32, alte (sic). 33, ersam. 35, heed. 43, en (sic) doet. 55, nyen. 60, woerde. 62, alsijt. Daer het hs. overa; alsijt,
| |
| |
alsi, alse in één woord en met ééne s schrijft, zal het genoeg zijn hiervan eens vooral te verwittigen. 64, eneger manyren. 72, ersamen (sic). 78, hest. 81, moghdi. 100, van Goede. 101, gratie. 105, ymanne. Deze spelling yman, nyman met y, houdt het handschrift standvastig, behalve r. 1522, waer yeman, en 1861, waer niman staet. 112, di ersam. 126, yet. 129, di nyman. 131, heymelec. 135, want et. 137, nyen. 139, lye… ende et es. 146, gemeynen… nature. 155, di maghdelec. 157, steed. 158, heed. 160, ersamen. 162, doet. 166, manyren. 169, datd oudste. 175, leyden. 174, beyden. 179, nyen. 186, heymeleke. 189, heymelecheit. 190, pleght. 194, yet. 195, leydmen. 210, sacramends. 214. gheest. 218, leyddenghe. 219, bedens eten (sic). 221, vreghden. 226, di incgele v. hemelrike. 255, kindde. 258. vreghde. 239, piensde. 241, tseuyer (sic). 243, penytentie nyen. 247, kindd. 249, hemelrijc. 254, pensde… tijt. 256, seidde. 259, coere. 269, ueghuyers, di. 280, merren. 286, di yugelsche. 294, themale de manyere. 298, been. 308, wustine. 309, want et. 312, et es. 313, toyrene. 319, alsise. 320, yseren. 325, verloeste. 329, manyre. 331, als was hi. 335, dogde. 345. maghd. 348, selven (vglk. 414). 349, maghd. 458, yseren 359, also alsi. 560, et was (bis). 364, en had (sic). 365, kerstolsels. 378, utter. 382, kerstolsels. 383, ende woudenge. 387, nyen. 401, dincge. 402, sunderlincge. 404, ind ovene. 405, die is door mij aengevuld, als mede om in den vlgdn. regel; beide woordjes waren weggesneden. ibid. heed: gereet. 407, menechvoide (vglk. 850, coit; 1515, stoitelike; 1449-50, oyt: stoyt; 1489-90, coit: menechvoit). 408, in ’t hs. staet alleenelijk nog…I yman, de eerste letter weggesneden zijnde. al en als worden soms verwisseld bij onzen Schrijver. 409, heed. 410, creed. 414, selven (vglk. 348). 420, sulwile. 425,
| |
| |
lyndenen. 427, heed. 428, creed (vglk. 409-10 en 429-30). 429, alsi…, geed. 450, weed. 458, nam is in de plaets gezet van had dat uitgeschrapt is. 446, daer dwater. 448, ende wonder groed. 455, oppenbarden. 455, leyde. 456, beyde. 457, maget. 460, quetsincge. 468, Kerstine. 469, middernach…; de t en oppe zijn weggesneden. 471, houde. 472, bassen ende ulen (sic). 474, jaghdenge. 475, weghs; de s is later bijgeschreven. 482, geveght. 485, dornen. 488, daer heeft eerst diet gestaen, maer later werd de t in d veranderd. 500, heft, en zoo immer, zonder uitneming. 501, maget. 505, torrene …dincge. 504, sonderlincge. 506. nyen. 509, alst nochc (sic), cleyne. 520, fonteyne. 522, reyne. 524, irste. 525, ygel. 527, eerst stond daer worden, thans met eene tweede d daer boven, wordden. 535, tun staken. 537, wetb. 538, dad, doch de eerste letter is weggesneden en de slot-d is eerst eene t geweest. 543, in ’t opschrift scene, met lange s. In den r., dincghe. 546, want et. 549, hurdense. 552, yseren. 555, iaght. 558, gingen. 566, besloet. 567, yseren. 568, maget. 571, meestryen. 576, har. 581, di Here die als heft m. 582, ..i en bedroeghse nyet. De eerste letter is weggevallen en de i, die overgebleven is, kon, in dit hs., zoo wel van di als van hi komen; een schreefje echter, dat zich nog op den kant vertoont, en waer ik eerder niet op gelet had, schijnt tot eene h behoord te hebben. 592, gebenendide. 602, moghdi. 603, stijfs. 606, eerst stond er starleker sciet, later is er eene c bijgedaen en de t van sciet in eene d veranderd geworden. 610, nyman duingen. 615, in ’t opschrift van het kapittel, olpe uloide, thenen. 629, want et. 630, lynden... har. 631, houd. 634, nyen... ge eten (sic). 635, hars. 636, hars di. 639, ende dye. 640, nye 644, alter claren. 648, ende har. 653, wenene. 656, loestensen. 657, kuyen. 648, dyen. 662, lachsi. 665, thevoren. 671, har.
| |
| |
675, mynschen. 676, nyen. 678, want et. 684 en 685, nyen. 686, er heeft soudent gestaen, doch de t is uitgeschrapt. 689, name. 691, har. 692, gemeynen. 695, in ’t opschrift, levene; in den regel zelven Et geviel ende et. 698, di har. 699, moide. 701, heed. 704, selven. 707, har. 708, har manyren ende har. 711, har… namals. 715, in ’t opschr., aelmosene (sic).718, ynnecheit. 724, eygen. 733, gemeynelike. 740, gedwongen. 741, almosene. 752, leeften, doch met een stip onder de eerste e. 757, vriende. 759, in ’t opschr., eyschte; in den regel zelven Et geviel. 761, onverdrachlec. 765, en alte, voor 767, Ende et g. 770, te hebbe (sic). 776, di en k. 778, di nymane. 781, in ’t opschr., har, almoesene. 782, geduongen. 783, oppenbarre …almos. 784, alsi yet. 786, almosen. 787, maght v. doghden nyet. 789, dyngew. 797, selven. 801, onreyn. 802, har. 803, yet. 804, eerst heeft er onrechte gestaen, maer de e is uitgedaen. 806, nyet mynder. 807, alsi… yet. 809, Et gev. 814, nyen. 825, schegen ymanne. 827, gemaen. 831, har. 832, dankesse. 833, hjt hare. Daer had eerst sijt gestaen, waer jt het overblijfsel van is; de rest werd in eene h veranderd. 836, nyt, met eene daer boven bijgevoegde e. 837, doghden. 846, met was eerst mit (?) geweest. 848, cleynen. 850, coit. 854, heed. 859, maght ende. 865, in ’t opschr., de gene d (sic) de i en misschien ook eene e zijn weggesneden, als mede de laetste d van verdoemd. 867, sede met eene i daer boven bijgeplaetst. 868, voel meer; vglk. r. 28. 885, wenesse. 886, haer selve ende q. har. 888, har. 889, brokuesse. 892, onverdrachlec. 896, v. die o. die stoerven ende di s. 908, die in de st. 910, dien lagen ende starven. De noot waer ik vroeg of dien hier voor eene attractie (hellenismus) kon aengezien worden, is uitgevallen. 912, penitensie. 913, boedscad. 915, Ende oec. 916, traiynen. 931, nemt. 945, moten. 946, di m. suaren.
| |
| |
955, daer stond eerst dat dat; de t van ’t eerste werd met opzet in d hervormd. 956, moten. 961, suarleker, alsijt. 967, prophesyen, in ’t opschr., maer in den regel zelven prophecien. 967, menegerand. 971, heymeleken. 972, beresspese… heym. 976, datte St. di. 984, suerden. 999, in ’t opschr. nonne (sic); in den regel in dselve. 1015, suaer. 1017, reyne. 1018, dcovent… cleyne. 1021, luttelgoed in een woord. 1028, penytencien. 1029, Et gev. 1034, besuoren. 1039, svarlec. 1040, besuoer. 1046, pagen. 1048, besuoert. 1051, nyen. 1053, opperbaerlec (sic). 1054, suaer. 1055, onmenechdach, in een woord. 1057, en wijf (sic). 1067, Salakadine (sic) met een stip op de tweede a. 1072, maght. 1078, want et. 1081, en groet. 1087, utvercorene (sic). 1107, vegerleke. 1115, in ’t opschr., vorzeide. 1117, alten dieren. 1118, also al sine. 1127, heymelec. 1136, ryndelde ende kerde. 1137, kerde. 1143, ende geryndelt. 1149, ende (sic). 1150, moete, met een stip onder de e. 1152, dye… melodye. 1154, di yman. 1157, melodyen. 1169, tuschen. 1170, armonya. 1171, yngelen. 1174, to dede. 1175, manyre. 1176, di sl. lyse. 1178, thehaer selven. 1193, heft yed. 1194, en (sic). 1195, sincgene… manyren. 1197, thehoer selven. 1199, anderliede. 1205, in ’t opschr., verwed… nyen; en in den rijmregel, thaer selven. 1213, eerst had men dien di geschreven, later werd er de tweede d boven geplaetst. 1217, woud di. 1223, hefft. 1225, hefft. 1231, ontfarmeke (sic). 1233, scepere, met eene tweede p door een later hand er boven geschreven. 1240, eygenen. 1258, et waer. 1268, pavyment. 1271, di… ingele. 1275, heme niet en conste (sic). 1276, jnstrument. 1279, sueten. 1285, dye. 1286, armonye. 1288, jn. 1289, alle sin. 1298, gessyerd. 1299, concordansien. 1303, van dymale. 1306, kinnesse. 1308, ende alle die d. q. die. 1325, di eresse.
| |
| |
1333, die manesse… heym. 1334, reverencien. 1340, jn. 1341, opschrift, ge eerd; in den r. nemt. 1349, toet hare. 1352. heym. 1355, hijse. 1357, di… yet. 1364, paleyse. 1371, Et gev. 1373, ende (sic) 1378, over hen quam. 1386, hoer di nyet. 1389, andiwerde. 1390, van de eerste hand stond er slechts: wien si loeft. 1391, jn bens nyet. 1395, ende di all., en wel zoo dat di zich voor een bijvoegsel en verbetering erkennen laet. 1396, noit. 1400, nyen. 1402, jn. 1408, Lymborch. 1409, nyen. 1410, jn. 1414, stoitelike. 1415, hef stu. 1416, heym. 1425, suegh. 1426, jnde. 1430, har. 1441, jnde. 1449, oyt. 1450, nyet der tidder stoit. 1452, nyen. 1455, berrurde. 1456, sunden. 1459, jn. 1472, veghuyer. 1484, di u int veghvjer te done. 1486, mendse. 1489, coit. 1490, menechvoit. 1491, nyen. 1492, over anderen. 1500, jn. 1501, in ’t opschr., har… har. 1503, Kerstyne. 1506, alse… duanc. 1510, hyse. 1515, alsi. 1517, manyeren. 1518, yet. 1528, eerst heeft er alleen maghe gestaen. 1537, jnd. 1538, wonynge. 1542, heft. 1543, seget. 1545, ersam. 1550, et weer. 1556, dagerraet. 1561, heym. 1580 en 1589, siele. 1591 en 92, jn. 1598, sal werder (sic). 1599, nyet… meyndi. 1600, jn. 1604, suchtessi. 1605, en sijn (sic). 1606, rustesi. 1617, gorsam. 1629, verduldechlec. 1636, bosyne. 1637, sel tu. 1638, saltu. 1661, sunderlincghe. 1665, in ’t opschr., levene, in den regel tide. 1666, jnden. 1667, yet. 1670, te done. 1673, overther. 1675, edersche. 1676, jonfruwe. 1686, sulker. 1691, daghde. 1692, gewaghde. 1693, byna alde l. gemeyne, 1694, beulect… onreyne. 1695, jn. 1696, byna. 1697, alder. 1706, ygeren. 1711, jnde. 1712, heym. 1717, hied. 1718, nyed. 1724, olyen. 1727, knyen: gescien. 1731, nyen… andwerde wanesse. 1732, ygeren. 1734, questye. 1735, yet. 1736, Beatrysoen. 1738, end (sic). 1739, sulc. 1741, cleyne.
| |
| |
1746, gemeynlec. 1752, jnne. 1757, jngele. 1761, ulde. 1772, wed. 1781, geuveght. 1782, urede. 1789, moegh di. 1790, ind oren. 1792, versuchtesse. 1797, Betrijs, doch onmiddellijk veranderd in Beatrijs,… heb di. 1799, riep di. 1801, seghe. 1805, vreght. 1810, vreghde. 1817, seghghenes sise. 1818, tekenendies (sic, maer in plaats van de d had de afschrijver nog eene e gemaekt, die hij dadelijk tot eene d omgekromd heeft; waerdoor de twee woorden ineengeloopen zijn. De overtollige n heeft hij waerschijnelijk vergeten uit te doen. 1820, seghghenynghen. 1823, nyman nom’meer. 1825, jnde. 1826, werdden. 1829, jrstwerven. 1835, in ’t opschr., begraven. 1837, ind ere. 1844, cleyne. 1857, sinnen. 1860, en (sic). 1863, quame, de e echter is boven de m bijgeschreven. 1870, twyvels niet hien. 1875, die se. 1886, aen sien. 1889, haern (sic). 1894, et sal. 1897. penytensie. 1901, penytensien. 1905, die die olye v. d. olyven. 1910, ydelre. 1911, jnne. 1913, conync. 1915, weed… nyet. 1916, waecd gien wed. 1918, nyen. 1919, jn. 1922, end vre. 1923, nyen. 1925, olye. 1933, penytentie. 1939, leresse. 1940, riepsi. 1941, lerde; doch men kan nog zien dat de afschrijver reeds begonnen had leresse te schrijven. Vglk. regel 1939. 1945, Vglk. regel 1939. 1945, ymane di. 1946, 1947, heft en 1948, heftse, gelijk overal.
In al wat hier niet aengeteekend staet stemmen hs. en druk letterlijk overeen. Ik wenschte hier bij te kunnen voegen, dat de aengewezen afwijkingen allen even noodzakelijk waren; maer zoo is het niet, daer, behalve vijf of zes van die misstellingen, welke men zoo geerne drukfeilen noemt om ze anderen te last te leggen, ik er ook nog een drijtal ware misslagen onder opgemerkt heb, die reeds in de aenteekeningen zijn verbeterd geworden.
|
|
Auteursrechtvrij