Hofstad. Deel 2

XXXIX.

De kronkel-trap, welke ‘de Lijn van Geleidelijkheid’ heette, raakte versperd. 's Morgens om tien uur al be-

[p. 225]

gon de toeloop. 't Werd 'n rage. De menschen verdrongen zich, binnen te komen bij Jacobi. Op de straat ontstond telkens 'n oppropping, waaraan politie te pas kwam. Als 't zoo doorging, bleven ongelukken niet uit. lèder wilde tegenwoordig zijn bij de opening van den nieuwen salon, waarop men reeds zoo lang gewacht had. Heel Hofstad brak los! 't Was 'n nieuw vermakelijkheidje en daàrop toonde men zich fel. Naar Jacobi, Jacobi!

De vermaarde kapper zelf, hoe gevleid ook door 't ontzaglijke succes, zat met de handen in 't over-weelderige haar. Waarlijk, wat nog nooit voorgekomen was, z'n reclame-coiffure had 't uitzicht van 'n warbos. Hoe vergat-ie zich zoo, hìj, die altijd zoo trotsch ging op z'n idealen krullekop? En hij vergat ook z'n buigingen, de bekende drie soorten: de minzame, de lichtelijk-aanmoedigende en de zeer diepe Wat ging er in 'm om? Hij moest wèl uit z'n gewone doen zijn!

Niet de buitengewone uitwerking van z'n annonce, dat heden ‘De Nieuwe Krul’ geopend werd, ontstelde 'm zoo, al gaf-ie toe, dat 't z'n stoutste verwachtingen overtrof. Neen, om Pòepjes zat-ie zoo in de war. O, de groote, boven allen uitstekende, toch zoo diep beklagenswaardige Louis Poepjes!

Leèfde die nog? Hij wist 't niet! Wel had in de couranten gestaan, hoe de eminente romancier in zìjn salon zoo juist de laatste hand lei aan 'n kostelijken roman, ‘Eline Verhaeghen’, dat het werk was van den beminden schrijver - en ongetwijfeld droeg dit niet weinig bij tot den storm van nieuwsgierigheid, welke

[p. 226]

't publiek naar z'n zaak dreef -, doch 'n zeer, zeer groote vreeze was in 'm, dat van den célèbren woordkunstenaar niet veel meer was overgebleven. Had-ie te lang gewacht? Wroeging deed 'm vreeslijke uren doorleven. Wàt, wàt had hìj op z'n geweten, de kapper Jacobi?!

Voor drie dagen nog - o, dat moment vergat-ie nimmer! - had Poepjes tegen 'm gesproken. 't Was in dat onverganklijke uur, toen de slot-streep gezet werd onder de tot zulk 'n papier-stapel aangegroeide ‘Eline’. ‘Oef!’ zei Poepjes, 'n ijle ademstoot slechts, waarin 't teerste van z'n ziel zich scheen op te lossen. Daarop riep-ie - o, zwakjes! -: ‘Jacobi! Kom hier!’ Jacobi trad nader, vol schroom van eerbied. Vragend blikte-ie in die hoogere-regionen-oogen, welke niets menschelijks meer hadden. Tevens zag-ie weer, hoe die bloemen, die vlinder-figuren steeds sterker uitbraken op z'n doorschijnend vel en andermaal hoorde-ie dat angstwekkende gekraak, alsof Poepjes tot 'n voorwerp werd, 't mensch-zijn haastig ontvlood. O, Jacobi was boos! Meneer Poepjes zou nog iets krìjgen van dat rustelooze geschrijf. Hij had 't voorspeld. Zelfs geen caramel, geen hopje, geen druif had-ie meer aan 'm kwijt gekund. Poepjes leefde enkel van - ja, wàarvan? - van verbeelding, ziel, Eline! Kom, wilde-ie nu iets gebruiken? Dan kreeg-ie weer 'n paar druppels van dat Iris ambré of Perdita, waarvan meneer zooveel hield. Doch vreugdig schudde Poepjes van neen. Dat was nu niet meer noodig. En fluisterend deelde-ie z'n haar-vriend mee, ‘oef, oef!’, dat z'n roman voltooid was.

[p. 227]

Jacobi sprong op. Eindelijk! 'n Groote vreugde beving 'm. Dus dan kon z'n salon, o, deze week nog, geopend worden en werd Poepjes uit z'n benauwde gevangenis verlost! ‘De Nieuwe Krul’ was reeds dagen voltooid, doch uit eerbied voor den grooten romancier, 'm niet te storen in z'n arbeid, had Jacobi nog gewacht. Nu echter stond niets de opening van z'n salon meer in den weg. Hij juichte haast, trad dan andermaal op 't vreemdsoortige krul-meubel toe, waarin Poepjes al zooveel maanden gezeten was. Hij wilde iets zeggen. Doch wat gebeurde daar? De roemruchtige schrijver kraakte geweldig, z'n oogen sloten zich. Nog even riep-ie: ‘O, groote d'Annunzio!’ - in z'n laatste oogenblik herinnerde-ie zich dus den Italiaanschen collega, van wien-ie wel eens iets gelezen had? - en daarop zakte-ie in elkaar, kromp zoo snel, dat van z'n hoofd dra niets meer zichtbaar was. Jacobi, ontzet, tuurde 't meubel in, dat ten voorbeeld kon strekken aan de hyper-modernste structuur. Hij zag, hoe Poepjes al kleiner werd, weg gleed, gansch te verdwijnen dreigde. Werd de eminente tot 'n niets? Had Eline Verhaeghen 'm nog zóó lang opgehouden en, nu die steun 'm ontviel, hij 'r niets meer te geven had van z'n bloed, z'n wezen, flapte-ie ineen tot 'n hopeloos restje, waaruit nooit meer 'n gave Louis Poepjes te reconstrueeren zou zijn? Jacobi, met al angstiger voorgevoelens, stak z'n hoofd nog dieper tusschen de kronkels van den voor goed beroemden zetel. ‘Poepjes!’ riep-ie met luider stem, doch antwoord bekwam-ie niet. Hij keek scherpst. Daar ontwaarde-ie iets blauws, iets dat geleek op....

[p. 228]

Maar 'n schrik deed 'm er niet meer op letten. Groote God, als z'n hoofd, z'n zwaar-behaard hoofd, eens vast raakte tusschen al die slierende lijnen van 't houtwerk! Nooit kwam-ie er dan tusschen uit! Haastig trok-ie z'n pruik met onderstel terug. Goddank, 't gìng nog! Ai, ai! 'n Paar lokken lìet-ie bij 't geval. Hij haalde verruimd adem, toen-ie zich dan weer bevrijd had uit de ongewisse krullingen van 't prooi-eischende meubel. Nog 'n paar keer, vergeefs echter, riep-ie luide den naam van den verzonkene, doch geen tweede maal waagde-ie z'n dierbare coiffure binnen de grijpende draaiingen van den merkwaardigen kap-stoel. Er moest van Poepjes dan worden wat wilde. Hij had zichzelf te lief, om zich levend te begraven in 'n bloemloozen dwaaltuin.

Leèfde Louis Poepjes nog? Jacobi dorst 't niet te zeggen. En dàt deed 'm zoo met de handen in de fabuleuse pracht van z'n haar zitten, den dag, waarop ‘De Nieuwe Krul’ geopend werd. Wat moest-ie doen, als men 'm naar den gevenereerden schrijver vroeg?

Al maar meer nieuwsgierigen bestegen de kronkeltrap. 't Was daar 'n gezoek, 'n gedraaf, 'n op- en afgehol zonder einde. Nog nooit had men zulk 'n labyrintigen opgang beklommen. 't Werd 'n spelletje, 'n dol vermaak. Vooral wat jonge dames, anders ijverige bezoeksters van de luxe-bakkerij van Nicols, hadden verbazend veel plezier. Ze lachten, kirden, liepen elkaar in den weg, raakten telkens weer op 'n nieuw dwaalspoor. Ook ontmoetten ze jongelui, die ze wel kenden van tennisclub en meer zulke verbintenis-bevorderende gelegenheid.

[p. 229]

En wat in de balzaal, op 't veld niet gelukt was, kwam hièr tot stand. Achtereenvolgens raakten drie meisjes geëngageerd en dat gaf 'n heele vreugde! Ze werden gelukgewenscht en blozend arriveerden ze eindelijk aan ‘De Nieuwe Krul’. Sommigen echter wisten dien salon nimmer te bereiken en onverrichter zake keerden ze terug. Jacobi zag in, dat-ie 'n geïllustreerden gids zou moeten doen verschijnen, wilde-ie z'n sérieuse clientèle niet te zeer afschrikken van 'n gang naar boven. Omtrent enkele hoeken van ‘de Lijn van Geleidelijkheid’ was-ie zèlf in 'n volslagen duister geraakt.

In ‘De Nieuwe Krul’ heerschte 'n toestand, om 't hoofd bij te verliezen. Hoewel Jacobi 't krul-motief van 't behang, 't gemeubelte, alles wat tot versiering diende, zeer had doen vereenvoudigen, tòch werkte 't nog te sterk op wie daar de zaal voor 't eerst betraden. 't Begon voor hen te draaien, dat ze duizelden. Ze grepen zich aan elkaar vast en, ten einde op de been te blijven, dansten ze, oogen gesloten, in 't rond, zich maar latend gaan op die algemeene deining, waarbij men zich, in de gegeven omstandigheden, nog 't veiligst gevoelde. Eindelijk aan die cirkelende omgeving wat gewend, hielden ze stil en keken, één veneratie, naar 't gestoelte, waarin, volgens Jacobi, Poepjes gezeten moest zijn. Doch geen, die 'm zag. Enkel ontwaarde men 'n hoogen stapel papier, dat dan zeker 't manuscript was van 't met zooveel spanning tegemoet geziene ‘Eline Verhaeghen’. Men werd ongeduldig. ‘Poepjes! Louis! Groote Louis Poepjes!’ klonk 't van hier en daar. Zou men 'm dan eindelijk weer te zien krijgen, den beminden roman-

[p. 230]

cier, om wien men al maanden in groote ongerustheid verkeerde? ‘Louis, Louis! Groote Louis Poepjes!’

Daar trad 'n dame naar voren, rozen strooiend. 't Was Thérèse Pielewiet. Ze reciteerde een harer droevigste poëemen, overtuigd, dat dàt den woordschoonminnenden schrijver wel uit z'n schuilplaats verlokken moest. Doch 't hielp al evenmin als al 't andere. Hoe dat mogelijk was, begreep Thérèse niet. En ze zweeg maar, want luid werd ze overstemd door de al dringender kreet: ‘Louis! Louis! O, groote, groote Louis Poepjes!’

Jacobi stond in wanhoop. Zich gansch vergetend, trok-ie zóó onstuimig aan z'n reclame-haar, dat-ie er van allen kant bij bosjes van uit rukte. Hij voelde 't niet eens, met al z'n gedachten bij den verzonkene. Ja, er zou dan toch niets anders op overschieten dan dat-ie met 'n bijl 't meubel attaqueerde, dat zulk 'n kostelijken inhoud borg. Slechts op diè manier kon er misschien nog iets gered worden van den excellenten kunstenaar. En hij gìng, 't hak-wapen te halen.

Op de trap ontmoette-ie 'n zeer barsch uitzienden kolonel. Jacobi keek 'm aan, oplettend. O, maar dat was meneer Keereweer. Had die 't overste-schap dus alweer achter zich? Jacobi, hoe gehaast ook, maakte z'n allerdiepste buiging, wilde verder. Doch Keereweer hield 'm staande, vroeg 'm met 'n vloek, of-ie z'n zoon niet gezien had, z'n zoon, dien-ie dadelijk moest hebben, of-ie haalde er de politie bij desnoods. Jacobi stamelde, had den jongen meneer Keereweer niet gezien, zei-ie. En, toen de kolonel 'm even losliet, blazend, met iets in z'n oogen, dat op 'n traan geleek, ontsnapte-ie

[p. 231]

schielijk, ten spijt van al z'n eerbied voor den goudgegalonneerden cliënt. Vóór alles diende er gezorgd voor Poepjes.

Keereweer gaf 't op. Al langer dan 'n uur zocht-ie zoo naar z'n zoon, dien-ie in gezelschap van z'n vriend van Sluikinga bij Jacobi had zien binnengaan. Dadelijk was-ie 'm achterna gesneld, doch hoe vond je iemand in deze labyrint? O, de slechte, slechte jongen! Was 't al niet mooi geweest, dat-ie Gerard, op aandringen vooral van z'n mama, na die onnoemb're schandelijkheid van dien avond, toen-ie 'm op z'n kamer betrapte met dat mispunt en die meid, weer in huis teruggenomen had? Had Gerard niet door 'n voorbeeldig gedrag moeten trachten, de groote zonde uit te wisschen, waar-aan-ie zich had schuldig gemaakt? Maar neen, hij bleek onverbeterlijk, 'n te gezonken individu, 'n... haha, 'n van Hogenloo! Z'n mama had-ie bestolen nu! Al wat ze in 'r kast aan geld en sieraden had, was plots verdwenen mèt den zoon. 'n Scène als daarop afgespeeld was tusschen de oudelui! Hij herinnerde zich niet, dat 't ooit zoo gespannen had tusschen hun twee. Van alles had-ie 'r verweten, en ze verdiende 't dubbel en dwars. Tot ze zich, tot geen woord meer in staat, als van ouds terug trok op 'r stille kamers, de afgelegenste nog van 't toch al zoo doode huis in de Cattenburgerstraat. En Keereweer was er op uitgegaan, Gerard te vinden. Hoe ver-ie z'n onderzoekingen echter ook uitstrekte, de dag van gisteren leverde geen resultaat op. Vandaag op eens zag-ie 'm binnengaan bij Jacobi. 'm Achternà, snel! Doch meer en meer bleek,

[p. 232]

dat Gerard geen beter schuilplaats had kunnen kiezen. ‘De Lijn van Geleidelijkheid’ was 'n onuitkomelijk doolhof.

Keereweer zuchtte. Zoo'n jongen, zoo'n jongen, ach, ach! Dàn, zich voor 't voorhoofd slaand, sprak-ie 'n zeer wijs woord: ‘Maar 'k vind 'm immers nooit, nu-ie met z'n... z'n vriend is! Ze zijn samen natuurlijk den geheel verkeerden kant uit.’ En, verder gezoek stakend, daalde-ie met groote stappen af, speurend naar den uitgang. Met z'n zoon had-ie alzoo voor goed afgedaan. Maar hoe stelde-ie z'n vrouw, 'n - haha, 'n van Hogenloo! - in kennis van 't gebeurde? In welke bewoordingen moest-ie 'r uitleggen, dat Gerard voor hen verloren was, nu-ie 'n richting inging, waar zelfs z'n mama 'm niet kon volgen? Hij diende ook den naam van Sluikinga te noemen. En voor dat heer had z'n vrouw nog wel 'n zwak, omdat z'n oom immers 'n persoon van zooveel invloed was. Dat had-ie trouwens zelf nog pas ondervonden. Bereikte-ie niet 't zoo begeerde kolonel-schap ook door hèm? Ach, de eenige troost, welken-ie uit al die van Hogenloo-ergernissen putten mocht, z'n nieuwe rang! Hij had er wèl voor geleden! Enfin, 't was wàt. Hij moest erkennen, z'n vrouw had dèugden. Bracht-ie 't nog tot generaal? Al wilde-ie 't niet weten, dàt vervulde 'm toch 't meest, toen-ie die ellendige kronkel-trap eindelijk achter zich liet. Zoontje mocht dan 'n diepst-gezonken van Hogenloo zijn, z'n vròuw toonde zich nog een van 't geslacht, die in de maatschappij eenigen invloed kon doen gelden. Ze diende gemenageerd.

Als Jacobi, voorzichtig z'n bijl torsend, alsof-ie kap-

[p. 233]

pers-gereedschap droeg, weer in ‘De Nieuwe Krul’ verscheen, was daar de spanning om den nog steeds onzichtbaren romancier op z'n hoogst. Rap sloeg-ie dan ook, of 't z'n daaglijksche werk was, zonder verdere aarzeling op 't meubel los, dat gaandeweg van 'n schier misdadige geheimzinnigheid werd. Z'n haren slierden als op wind-geblaas. Krakend week 't houtwerk voor z'n fellen slag, viel aan stukken, kronkelde de halve zaal af. Doch van Poepjes nog altijd niets! De aanwezigen werden tot één staring. Met stroomen gutste 't zweet van Jacobi, die in doodsangst stond. Opnieuw hief-ie den bijl, sloeg! Wat zag-ie daar? Iets blauws! Hij bukte zich, tastte toe. Men drong om 'm heen, dat-ie zich verdedigen moest. En, met bevende handen, terwijl-ie opeens begrèep en 't 'm 'n moment voor kwam, dat z'n hart niet langer klopte, haalde-ie 'n heel precieuse vaas voor den dag van 'n teer-blauw, dat weenen deed. 't Was 'n wonderstuk van kunst, 'n craquelé, dat z'n weerga niet had. Bloem- en vlinder-figuren maakten 't oppervlak tot 'n droom. Dàt was er dus van Poepjes geworden, 'n kostbaar porselein! Dàarin had-ie zich opgelost, de boven allen voortreflijke romancier! In aanbidding knielde Jacobi neer. Hij snikte. De anderen volgden z'n voorbeeld, verdeemoedigden zich met hem tot die houding van gebed. 't Was 'n oogenblik van ziel-gewijde aandacht.

Plots ontstond 'n tumult. Iemand in 'n apenpakje, die al 'n kwartier poogde, dichter bij 't nu vernietigde meubel te komen, drong zóó op, dat men wel voor 'm op zij moest. Onderwijl, als bevond-ie zich in z'n particuliere

[p. 234]

slaapkamer, trok-ie haastig van z'n kleeren uit. Dìt deed de omstandsters nog 't haastigst voor 'm uit den weg gaan. Wat wilde die man? Was-ie krankzinnig? Hij stond in z'n hemd, z'n hemd! Velen wendden zich af. Nu was-ie tot vlak bij de vaas genaderd. Nog meer ruimte maakte-ie om zich. En als-ie eindelijk naar zijn oordeel over plaats genoeg beschikte, begon-ie te dansen op zóó vreemde manier, dat zij, die er naar keken, 't uitproestten, krampten, zich aan elkaar vasthielden, niet te vallen. Doch onverstoorbaar ging 't mannetje in z'n hemd met dansen voort. Hij streed immers voor 'n heilige zaak, z'n danse Isidoire! En hij hoopte door z'n gespring de vaas tot 'n nieuw levens-rhythme op te wekken, opdat de groote Louis Poepjes er herboren uit mocht opstaan. Wie aan z'n kunst geloofde, deinsde terug voor niets.

‘Wim, Wim!’ klonk 't op eens. 't Was z'n dierbare tante, die daar zoo riep. God, moest ze 'm zóó terugvinden? Waar, in 's hemelsnaam, had-ie al dien tijd gezeten na z'n nachtelijke ontvluchting uit Purpurae? Alle nasporingen van de politie waren vergeefs geweest. O, God, hij was volslagen krankzinnig. En al die weken - 'n maand haast! - had-ie dat apenpakje aangehouden? Toch, 't was nog altijd beter dan zooals-ie daàr nu rondsprong! In z'n hemd, z'n hemd! ‘Wim, Wim!’ kreet ze andermaal. Daarop zwijmde ze, waaraan echter ook 't kronkel-motief van ‘de Nieuwe Krul’ misschien wel eenige schuld had. Pielewiet werd omsingeld, beetgepakt, weggesleurd. Op de bovenste tree van ‘De Lijn van Geleidelijkheid’ vertoonden zich juist twee agenten,

[p. 235]

die, eindelijk op 't spoor van den lang-gezochte, op 't punt stonden, 'm te arresteeren. Hij werd aan ze overgeleverd. Ziezoo, die gek was ten minste in veiligheid.

‘Poepjes, Poepjes, groote Louis Poepjes!’ murmelden in dévotie Jacobi en wie er weer geknield om 'm lagen. De wonder-precieuse vaas maakte den nieuwen kap-salon als tot 'n tempel.