|
| |
XXVIII.
Z'n wandelstok bezuigend, zat George Kapel 'n meubel-wereld van Greetje verwijderd, die, aan 't raam, maar wou, dat die auteur van ‘'t Menschje’ al weer weg was. Ze vertrouwde den vent niet te best, wat betrof z'n verstandelijke vermogens, verkeerde dus in angst, of-ie soms gekke dingen zou doen. Voorloopig hield-ie zich gelukkig goed, alleen wierp nu en dan van die wee-blauwe blikken op 'r, alsof-ie de karnemelk zijner ziel in één geut op 'r uitstorten wou. En veilig vooral was 't voor 'r, dat al dat overtallige meubilair tusschen ze stond. Deed Kapel nu iets verdachts, dan duurde 't nog 'n heele tijd, voor-ie bij 'r kon zijn. Dat was ten minste 't vóór van zoo'n volgepropte kamer.
Andermaal sloeg Kapel den bleek-blauwen blik op, alsof-ie nog twee, drie kan van dat lamme vocht van z'n binnenst op 'n andere ziel overgieten wou. Dan, hoogst curieus voor zoo'n allerdelicaatst persoon, gaapte-ie, dat z'n kaken vervolgens op elkaar klapperden met 't geweld van paardenhoeven, die plaveisel beklet- | |
| |
teren. Greetje keek er lichtelijk verwonderd van, zei bij zichzelf: ‘tiens, tiens!’, 'r gewone stopwoordje, dacht: ‘komaan, als de man zich al even hard verveelt als ik, waarom hoepelt-ie dan niet op? Ik houd 'm niet hier’. En ze zag 'm aan met oogen, die nu niet bepaald 'n dringende uitnoodiging inhielden, te blijven.
Half listig, half uit 'n soort naïveteit, was George de wat krakende bovenwoning der door en door nette weduwe Berghuis binnengedrongen. Door deze opengedaan, had-ie eenigszins verward gepraat over Mademoiselle's been, de opera, de reinheid der ziel en den tulen droom van danseuse-rokjes, wat de goede vrouw veronderstellen deed, dat meneer van 't ballet was, ja, misschien wel monsieur Hippolyte zèlf, die toch ook best 'n woordje Keutellandsch spreken zou. En toen deze dit niet ontkende, integendeel, door z'n voortvarend binnen-willen-gaan den schijn aannam, Greetje dringend over iets, de zaken van 't ballet betreffend, te moeten spreken, had ze 'm naar de kamer verwezen, waar ze wist, dat 'r dochter op 'r gewoon plaatsje aan 't raam zoo'n beetje over 'n boek te koekeloeren zat. Daar binnen, had ze zich met den bezoeker niet meer bemoeid. Alleen hoorde ze in de gang even, dat 't gesprek vóór niet erg geanimeerd scheen te zijn.
George gaapte ten tweede maal, formidabel. Niet uit onbeleefdheid! O, dat zou al heel slecht strooken met den enormen eerbied, welken-ie Mademoiselle Paulin, inzonderheid 'r been toedroeg. Neen, doch George was vermoeid. Als je ook aan twaalf romannetjes te gelijk begon! Dat hield zelfs geen paard uit. Liet dus
| |
| |
staan 'n teer-aangelegde als Kapel! O, hij moest oppassen, of hij krèèg er nog iets van. En dat zou jammer zijn, voor de Keutellandsche literatuur.
Hij betrapte er zich zèlf op, dat-ie z'n kakement aan zulk 'n overkrachtige bewerking onderwierp, schrikte. Hemel, had-ie zich reeds zóó slecht in bedwang? Wist-ie niet meer, tegenover wie-ie zich bevond, kon-ie zich zelfs niet goed houden, waar ook? O, dat kwam, neen niet van die twaalf romannetjes - dat was spel voor 'm, hij schudde ze uit de mouw, al moest-ie er soms wel nachtjes in peinzing voor opblijven, z'n diepste ziel te puren, waaruit-ie telkens maar weer 'n fraai vangstje ophaalde, 'n nijveren hengelaar gelijk, die niet met zoo 't eerste 't beste zoodje tevreden is - neen, 't lag aan z'n hevig kuisch verlangen naar haar, wier heerlijke voetlicht-bekoring niet ophield, 'm te achtervolgen. O, kon zij immer òm hem zijn! Dan zou hij eeuwigdurend de goddelijke inspiratie in zich weten, zonder welke z'n werk niet het wàre was en waarvoor-ie zich nù zoo'n enkele maal wel wat geweld moest aandoen. Even behoefde-ie maar te turen op 'r been, hèt symbool van alle schoonheid, en vol weer was-ie van die niet te zeggen zweving, waarop 't geschrijf vanzelf ging, of z'n binnenste 'n speeldoosje was, dat met één druk op den knop 'n wijsje afdraaide. Nù moest de kogel er maar door! Zònder haar werd 't leven 'm 'n last, mèt 'r 'n stuitelooze stroom van romannetjes, die de wereld, en Hofstad vooral met z'n zee van lieve lezeresjes, begelukzaligen zou. Mademoiselle Paulin beschikte over z'n heil.
| |
| |
Hij stond op. Z'n bolle-Willem-hapsnoet-hoofd, dat bleeker geworden was, iets doorschijnends kreeg, of z'n bloed zich al maar verwaterde, hield-ie ìetwat gebogen, als was 't wederom op den zoek naar 'n bloemrijk beeld voor een van z'n zoet-vloeiende boekskes. Hij opende den mond en met iets van 'n kreet stamelde-ie:
‘Mademoiselle!’
Greetje, die z'n opstaan als 'n begin tot afscheid beschouwd had - 't gesprek vlotte al heel slecht na z'n verward gecomplimenteer van den aanvang, waarmee-ie zelf geen goed weg wist en dat toch de eenige reden kon zijn van z'n bezoek - schrikte zinnend op. Hemelsche goedheid, als-ie nu maar geen declaratie ging afsteken! Hij nam er al de allures van aan. Ach, ach, die bewonderaars! Jawel, ze dweepten met 'r kunst, doch als de aap uit de mouw kwam, ho, maar! Van hèm viel 't 'r tegen. 'n Schrijver, dacht ze, al was 't dan 'n halve gare, had hooger ideeën. Dien was 't niet zoo dadelijk te doen om wat al die anderen verlangden. Zoo een kon wàarlijk iets gevoelen voor haar prestaties in 't ballet. Ze spraken immers van zuster-kunsten? Dus steeg de maker van ‘'t Menschje’ niet in 'r achting. Wat liet moe 'm ook binnen!
‘Mademoiselle!’ kreet George andermaal en hij kwam 'n pas nader. In z'n rechter hield-ie z'n wandelstok, onbewust, z'n linker rustte op de tafel, een van de vele meubelstukken, die 'm van Greetje scheidden. Hoe kwam-ie door die opeenstapeling van stoelen, tafels en zoo meer heen? Hoe kreeg iemand 't in z'n hoofd, z'n kamer zoo te bebarricadeeren? Hij wist niet, dat de
| |
| |
Berghuisen indertijd zoo'n ruim café hadden bewoond, nu als 't ware met hun overvloed zàten. Wat wist hij van Greetje's verleden, hìj, die zelfs 't tegenwoordige onwezenlijk zag, in droom, in schoo.... oonheid! Papa Berghuis in z'n jeugd 'n kroeghouder? Kom, kom! Goddelijke wezens deden niet aan ouwelui, kwamen zóó maar uit den hemel. En als één zulk 'n engel was, dan toch zeker mademoiselle Paulin. 'n Been! Ah!
Greetje was òòk opgestaan, weifelend. Wat gebeurde 'r nù?
‘Ach, mademoiselle, hoe ver nog ben ik van u verwijderd! En toch zoo dichtbij! Ik voel.. Ach, voèlt gij wàt ik voel? Gevoel is àlles, voèlt ge? Ha!’
George deed 'n snak, als 'n visch op 't droge, trachtte nader te komen, doch 'n tafeltje stond 'm in den weg. Daarom liep-ie terug, werd nu echter gehinderd door 'n buffet, dat natuurlijk met geen mogelijkheid op zij was te schuiven. Hemel, wat stond die mademoiselle geïsoleerd!
Greetje, op 'r qui-vive, keek toe. En ze vroeg, of meneer misschien 'n glas water wilde. ‘Water?’ bracht George uit en hij tuurde simpelst. ‘Ja, 't water van uw klare ziel. Geef mij dàt! O, red mij, red mij!’
George was teruggekeerd van 't buffet en 't gelukte 'm, althans één stoel dichter bij 't raam te komen. Greetje, zeer verschrikt, wou moe al roepen. Daar zàg ze, hij wàs gek! 'n Koopje! Dat die man juist hààr achterna liep! Niemand liet 'r tegenwoordig met rust. Ach, God!
‘Red me, mademoiselle’ vervolgde George, iets zachter,
| |
| |
doch z'n stem was er niet minder dringend om. ‘Red me, van haàr, die buiten staat. Gij zijt ziel, zìj is lichaam. O, en ik lùst geen lichaam, ik hou alleen van dat heel mooie, dat superbe teere, dat ongrijpbre, dat.. dat.. o, o! - Laat me uw been zien, mademoiselle, dirèct, of die andere wordt sterker, die andere, die buiten staat, me wacht, me te trekken naar 't vleeschlijke. O, God, mademoiselle, nog eens, uw been! O, 'k zal er niet in knijpen. Dan kent ge George Kapel niet. Ik wil enkel zien, zìen. Uw been, uw been!’
‘Moe!’ gilde Greetje, doodsbenauwd. Ze wist niet anders, of George, in z'n krankzinnigheid, wilde 'r iets heel leelijks. Bij de hand had ze 'n tafelbel. Die greep ze. ‘Moe!’ riep ze nog eens en de bel... Doch moe was er reeds. In 'r eenvoudige kleeding van katoenen japon en schort voor, 't haar glad, of je er op glijen kon, met tot-'n-knotje op 't end, had ze wel iets van 'n puikje der schoonmaaksters op 'r Zondagsch. Ze was haastig aangekomen op dat vreemde gepraat van dien heer, dien ze heel achter, in de keuken, kon hooren. En toen ze verstònd wat-ie zei en daarop Greetje in angst om 'r riep, had ze de deur, waarachter ze te luisteren stond, opengegooid en daar stond ze nu, één mengeling van bezorgdheid en blakende toornis. In hààr huis! 'n Schande! 'n.... Ongehoord!
Kapel, verbijsterd, staarde de weduwe aan. Wat wilde die verschijning? En waarom riep Mademoiselle?
‘Daar ben 'k al, kind, daar ben 'k, bedaar’ bracht juffrouw Berghuis er eindelijk uit, doch ze bleef bij de deur, want ze wist zoo gauw niet, nu ze niet langs
| |
| |
dien ‘gemeenen vent’ wou, hoe ze bij Greetje moest komen. En, iets van 'r verontwaardiging te luchten, begon ze dan, toch nog voorzichtig, want je wist nooit, of ze 't misschien mis had - 't was ook niet te gelooven! Zóó'n brutaliteit! In haàr huis! -:
‘'t Been van m'n dochter, meneer, zei je? Zeit u dat nòg eens. 't Been....?’
Toen brak Kapel opnieuw los. Hij hield 't niet langer uit. O, de menschen, de heel gewone menschen dachten natuurlijk weer 't slechte, 't gemeene. Alsof George als al die anderen was! Wat beteekende die vrouw daar? Sprak mademoiselle van ‘moe’? Vaag begon 't tot 'm door te dringen, dat ook zìj maar 'n alledaagsch wezen was, alleen maar bezien door zìjn vermooienden blik. O, God, o, God, was dan àlles illusie, alles leelijke werkelijkheid, te schrijnend voor zìjn schoonheids-begeerend zieltje. Doch neen, hij wìlde niet zien. Dat was op deze ellendige wereld nog de eenige manier, om dichter te blijven. Met beter weten dwars tegen 't reëele in, 'n ridder van 't Ideale, die om geen schampje of schaafje gaf. Z'n harte-bloed had-ie veil in dien strijd. En hij balkte weer met z'n gevoileerd stemgeluid, dat zich nu en dan in de fausset verloor:
‘Ja, uw been! Het moet mij redden! Daar is zoo niets aardsch aan, enkel hemelschheid. Die vorm! Die lijn! O, het zal ook wel aangenaam zijn, aan te vatten - het is gevuld, molligjes, toch van 'n plezierige vastheid -, doch daar is 't mìj niet om te doen, neen, neen! Schoonheid, schoonheid, schoonheid! Uw been is 'n lelie, 'n geur, 'n gesluierte. Wat? Neen, de lier
| |
| |
mijner zangen, mijn luit, mijn heerlijk clavecimbel. Wat? Neen, de springstok naar 't hooge, de brug ten hemel, mijn eenigst houvast. Uw been, uw been! Want ginder wenkt die ander, Blanche! O, God, die naam! Blanche! Als 'n witte roos! En toch, zij is enkel rood, rood van erge passie. Verder heet ze dan ook Rokjewip. Ge begrijpt? Zij wil mij meetrekken in haar zondenpoel. Ach, ach! Ook zìj zal wel iets van de eeuwige schoonheid hebben, doch hoe diep zit 't weggestopt onder al dat leelijke, dat brute mannen - toch mijn broeders? Wee! - haar hebben aangedaan! Die Blanche! Ha, ha! Eens ben ik met haar mee geweest. 't Was stille avond. (Luister! Dit is van mijn schoonste proza!) Winde-zucht legde zich, 'k weet niet waar. Zij lokte mij op haar kamer, een roodbehangen passie-kamer, waar papieren bloemen en 'n vurigkleurende lampekap de frivoliteit uitdrukten van 'r duivelinnen-aard. Zij streelde mij. O, o, hoe! Ik word er nòg heel anders dan anders van. Doch ik verzette mij en ik kreet: “Blanche, Blanche, waar is uw ziel, uw ziel! Hoort gij mijn diepste innerste niet schreien om wat puurheid, wat ongerepte schijn van 't goddelijke, dat ook in ù steekt? Blanche, Blanche! Weg die handen! Wat zoekt ge? Zoek met mij liever 't hemelsche, dat in ons is. Wat heb ik daar? Het zwelt, het beeft. Schoonheid? O, ja, doch zeer aardsche. Neen, neen, uw borstjes niet, mijn Blanche, niets wat mij herinnert aan uw naam Rokjewip. Blankheid, blankheid, enkel blankheid!” En ik ben gegaan en ik liet haar achter in zeer groote verwondering. Doch ik gevoel - ach, ach! - zij oefent een macht op mij uit, waaraan ik
| |
| |
mij niet onttrekken kan, tenzìj... Uw been, mademoiselle! Laat ik het indrinken, in mij opnemen, bestaren met t oog mijner ziel. Uw been, mademoiselle, en subiet! Ik gebièd 't, met 't recht van den dichter!’
Weer was Kapel, 'n uitdrukking in de oogen, of de karnemelk van z'n binnenste aan 't overkoken was, twee stoelen nader gekomen en met z'n wandelstok sloeg-ie drie portretten, 'n vaasje en 'n steenen hondje van 'n tafeltje, zonder 't te merken. De door en door nette weduwe Berghuis merkte 't echter wèl. Ze vond, dat 't nu genoeg was en dus, dwars door 't gemeubelte heen, op 'm aansturend, oók wijl-ie te dicht naar 'r zin bij 'r aangebeden dochter kwam, keef ze, wat zoo gansch niet paste in de sfeer, waarin de siphonneerende George z'n mademoiselle dacht:
‘Nou zal 't uit zijn, meneer, ja, uìt, versta je? U is hier in 'n fatsoenlijk huis. Waar ziet u me dochter voor an, meneer? Wij hebben niets met uw gemeene praatjes te maken. In eer en deugd heb ik me dochter groot gebracht en, als God wil - want al gaan we niet naar de kerk, meneer, we zijn toch godsdienstig - zal ik 'r zoo behouwen. Ze heeft 'n voorbeeld an mij. Me man heeft nooit nog dat op me te zeggen gehad, meneer en hij kon toch soms lastig zijn, dat ze me dikwijls vroegen, hoe hou je 't uit? Maar als je ook wil, dat in 'n druk café alles ordentelijk gaat, loopt je hoofd wel eens om en gooi je er uit, wat je er liever in hield. Maar wat ik alleen maar zeggen wou, meneer, die praatjes van u zijn schandelijk. In één woord, schàn-de-lijk! En dat iemand van 't ballet! Die kan toch net zooveel beenen zien als-ie wil. Is u mesjeu Hippolyte?’
| |
| |
George staarde 'r aan met 'n ontzetting, of-ie daar 't summum van de aardsche onschoonheid voor zich had. Dat mensch weer! O, God, haar ‘moe’? Moe, moe! Ook al zoo'n leelijk ding, waarvoor in zijn droomenland geen plaats was. Weg, weg met dat spook der aldaagsche grauwte! En wat kalde ze? Ballet, Hippolyte? Ze ijlde! Hij schaterde, zeer schel en hoog wierp-ie 'r voor de misschien wel gewasschene, doch zeker onzwevende voeten:
‘Mensch, je leutert. 't Mankeert je in je kop, stapel! Hippo....? Ik ben George Kapel, Geor-ge Ka-pel!’
Hij dacht 'r met die mededeeling tot gruis te slaan. Maar 't liep nogal kalmpjes.
‘Nou, mij goed. Voor mijn part George Kapel. Maar dat kan je wel wat beleefder zeggen. Spring jij ook mee in 't ballet?’
‘Springen?’
Waar was George, dat ze zelfs z'n naam niet kenden, z'n haast etherische, zoo zoet vloeiende naam, die op de lippen lag veler Hofstadsche schoonen? Hij dacht, dat iedereèn 'm kende, steeds vol was van 't geluk, dat z'n karig bedrukte, veel blankte van papier latende bladzijden de wereld gestadiglijk boden. O, God, en dat bij Mademoiselle! Hij vlood, ijlings! Tusschen vier stoelen, drie tafeltjes moest-ie door. Dan nog 'n buffet langs en 'n fauteuil, en hij wàs er. Hij had zich bedrogen, alweer! Ach God, désillusie, désillusie! De dochter van 'n café, waar ze van dien heel gewonen drank verkochten, dat stinkende goed, dat.... jenever heette. Gruwbaar! Mademoiselle Paulin en jene....
| |
| |
Hij kòn 't niet uitspreken. Ha, hij was bij de deur. Even toch moest-ie dat mensch, die ‘moe’ verpletteren met z'n wijdschallend woord. Haha, ja, nu bloemde 't niet in z'n ziel met die lieflijkheid, welke de directste uiting van z'n genie was. Nee, 't donder-woordde, bliksem-klankte! Zat diep in 'm dan toch ook nog 'n kracht, van welke hij zich nog niet bewust was? Was hij 'n Titan, die zich eerst nu aan 't ontketenen ging? Ja, ja! Heil, heil! De Olympus van z'n gemoed beefde! Nu brak 't eerst los! 't Daverde, gloeide, lava-stroomde. O, verrukkelijke apocalypse!
‘Mensch, ongedierte!’ beet-ie de gansch onthutste juffrouw Berghuis toe en hij was zelf verwonderd over de felheid van z'n woord, kon haast niet gelooven, dat hij 't was, die daar sprak. ‘Of ik spring? Haha, ja! Doch niet met deze beenen. Ik huppel de ongeziene baan, welke naar hoogten leidt, welke gij, vuns gebroedsel, niet kent. Ik dans, zweef, dartel, waar gij, grondvaste aardeling, nooit treden zult. Ballet? Ja, doch 't ballet der hemelingen. 't Wolken-veld is mijn dansplaats en vandaar uit bewerp ik u met de kluiten mijner weergalooze minachting, nietswaardig spruitsel van het zeer gemeene. O, ik ga, ik ga! Ik vlied deze plek, waar slechts 't groofste proza tieren kan, geen groei voor poëzie. Nooit ziet ge me weer, mij, George Kapel, den schrijver van “'t Menschje” - 2e druk al! Dat ge dat nooit gelezen hebt! Waar komt ge vandaan, grauw starend spook! - en van nog meerdere boekjes, die regenen zullen, “'t Bloempje”, “'t Zieltje”, “Het heel kleine jongetje”, “Het meisje dat een fijn vinkje werd”, enzoo- | |
| |
voorts, enzoovoorts, enzoovoorts. O, 't zal verrukkelijk zijn. Ik ga, ik ga! Adieu, mademoiselle, die de mademoiselle niet zijt mijner droomen. De aureool zijt gij kwijt, waarmee ik u bekranste. Thans zijt ge 'n doodgewone juf, 'n juf, juf, juf! Ach God, kan schoonheid zoo tanen? Wee! - Doch waarheen? Blanche? Neen, neen, hoe red ik mij? Blanche wenkt me. Hoe ontkom ik, waarheen te vlieden? Ha, Louis Poepjes! Ja, groote, onsterflijke Louis Poepjes, biedt gìj mij de hand en ik ben mij zelf weer. Waar toeft ge? Ik zal u zoeken, zoeken, zoeken!’ De gang uit was de razende auteur, de trap af en, tot 'r groote vreugd, hoorde juffrouw Berghuis de buitendeur dichtslaan. ‘Smeerlap! Smee-eerlap!’ schreeuwde ze 'm nog tweemaal na in 'r onbedwongen woede. Zonde, dat ze die woorden sprak! Doch hield je maar eens in, als zoo'n gemeene
vent je uitmaakte voor al wat leelijk was!
In 'r na-verontwaardiging begon ze 'n heel gesprek op te zetten tegen Greetje. Doch die ging er niet erg op in, zei alleen, dat moe immers zóó wel zien kon, dat die man totaal gek was. Ze moest in 't vervolg in 's hemelsnaam voorzichtiger zijn, met iemand boven te laten. Nu, dat zou moe zeker. 't Was waar: d'r liepen meer krankzinnigen rond dan er opgesloten waren. 'n Consternatie! Om 'n week ziek van te blijven!
Toen moe weer naar 'r achterkamer was, pruttelend, blazend, er maar niet over uit, bracht Greetje 'n half uur door van zwaarmoedige overdenking. Niet zoo zeer George Kapel hield 'r bezig, al was er iets in 'r, dat 'r zei, dat z'n woorden niet zoo volslagen dwaas waren
| |
| |
als ze wel leken. Dat ‘juf, juf’ smaadde 'r erger, dan ze bekennen wou, juist misschien omdat ze voelde, dat die naam niet geheel onverdiend was. Maar God, wat wilden ze dan van 'r? Die anderen ook al! Ze was danseuse; daarmee uit. Was dat niet voldoende?
Ze doorleefde weer dat zware uur van gister, toen die vreemde vrouw, de gravin van Montrose, 'r bezocht had. Ze schrikte bij 'r binnentreden. Dadelijk had ze weer die oogen op 'r gevoeld, die, eerst bij de première van L'Hercule, later zoo herhaaldelijk bij een of andere opera, waarin 'n ballet voor kwam, zich op 'r vestigden, vragend, onderzoekend, met bevel en met smeeking, die groote, vreemd-glanzende oogen, die 'r bang deden zijn als voor 'n ontzettend gevaar, dat ze niet kende. Telkens bood men 'r bloemen aan en begrepen had ze dadelijk, dat die van haàr waren. Trouwens, na de derde of vierde mand, had de gravin niet verzuimd, in 'n brutale adoratie, 'r kaartje te doen aanhangen. En gister die juweelen! Ze kon ze niet weigeren, want ze werden 'r aangeboden als 'n hulde aan 'r talent, 'n dank voor de gelukkige oogenblikken, welke ze met 'r kunst de andere schonk. Dat tenminste had de bezoekster-van-niet-elken-dag 'r gezegd. Doch was 't waar?
Neen, de oogen, de handdrukken van de gravin waren te brandend geweest. En ze had 'r gekust, waarlijk! Nog voelde ze die lippen, als bedoeld op 'r wang, doch ze kwamen terecht op 'r mond, die gegruwd had met iets van zoete bedwelming toch ook. O, God, wat wilde die vrouw? En wat wilden al die anderen? Ach,
| |
| |
ze wist 't maar al te goed. Doch ze zou sterk zijn, heel sterk! 'r Liefde voor 'r vak was groot en dààraan wilde ze zich wijden met al 'r kracht. Zij zou zich niet verliezen in die warreling van slechtheden, waarin ze zoovelen ondergegaan wist. Ze zou de hoogte bereiken, waarnaar ze streefde, 't danseuse noble-schap!
Ze zou, ze zou? Ja, dat wilde ze wel, maar kòn ze? Zoo dikwijls den laatsten tijd bekroop 'r 'n twijfel, welke zich al moeilijker afschudden liet. Op 'r plaats van demi-caractère kon ze zich handhaven, zij 't nog met inspanning. Doch eerste solo! Dat vereischte 'n lenigheid, 'n, ja, ze wist niet wat, iets niet te noemen, dat je, vreesde ze soms, zelfs door de hardnekkigste oefening niet kreeg. Telkens wanneer ze de danseuse noble, mademoiselle Olga, aan 't werk zag, wanhoopte ze. Dàt was dansen, 'n aanstuiving, 'n weg-wentelen, 'n spel van zóó onvattelijke rankte, dat je 't niet begreep, er bij stilstond, verward. Dat leerde ze nooit, nooit, nooit! Monsieur Hippolyte zelfs, hoe tevreden-ie aanvankelijk ook was, liet 'r sinds kort wat los, als zag-ie toch in, dat 't bij haar 't ware niet was, schudde bij buien 't hoofd, mompelend: ‘Ce n'est pas ça. Il y manque quelque chose. Un petit rien peut-être. Mais ce n'est pas ce qu'il faut!’ Dat had 'r zeer, zeer bedroefd. Wat was er aan te verhelpen?
Die Olga! Ze hààtte 'r. O, bij oogenblikken slechts, maar dan ook zeer fel. Die leefde... als 'n zwijn. Ze was berucht onder 't corps de ballet. Wat ze van hààr al niet vertelden...! Je gruwde ervan! Toch 'n uitstekende danseuse. Hoe zat dat?
| |
| |
Greetje dacht dieper. Was 't wààr, wat de baron van Priktum, in z'n vertrouwelijk oogenblik van 'n dag of vijf geleden, zoo ernstig beweerde, dat 'n artieste 'n andere deugd te betrachten had dan die der gewone burgerlijkheid? Dat slechts in 't vuur der passies 't edele staal gesmeed werd, waaruit de groote kunstenaars zich maakten? Dat die door de vlammenzee der vreugden en smarten hadden heen te breken, het heilige land te bereiken, waarvan de gewone sterveling niet wist? O, zonder leelijke bijbedoeling had hij dit gezegd. Hij was zelfs vaderlijker dan ooit jegens 'r geweest en ze vertrouwde, mocht ze voor 't een of ander z'n raad behoeven, ze zich gerust tot 'm wenden kon, al zou hij dan ook dadelijk, bij de eerste zwakte van hààr kant, gebruik maken van z'n sterkte van beschermer. Was ze dus niet op den goeden weg met 'r braafheid van mejuffrouw Berghuis?
Doch ze kon zich toch niet òpzweepen tot verlangens die niet in 'r waren? Dat zou heelemàal 'n gemaaktheid zijn. Was ze dan geen artiste? Hemel, je behoefde toch niet tot slechtheid over te gaan, om knap te worden in je vak? Maar wat wàs slecht, wat goèd? Liet ze eens om zich kijken. Feitelijk, al waande ze zich dan 'n danseuse van bijzondere aanleg, volgde ze in alles de ideeën van moe, die, hoe een brave vrouw ook, toch bezwaarlijk kon gelden als hèt begrip van wat mocht en wat nìet mocht. Daar zat ze in 't - o, bij oogenblikken zag ze 't heel klaar - over-burgerlijk milieu, solide reste van 't groot-caféhouderschap van wijlen papa, eens de trots der familie. Ze was zoo
| |
| |
vastgegroeid in de begrippen-wereld der Berghuisen, dat ze er niet los van kwam, au fond, niettegenstaande 'r balleteuse-zijn, 'n echte juf bleef. Zelfs 'r ‘tiens, tiens’, dat ze zoo aardig, met zulk 'n Franschen zwier, haast vogel-tjilpig zeggen kon, maakte dat niet goed. Mankeerde er dus waarlijk wat aan 'r ontwikkeling, 'n danseuse te worden van premier ordre? 'n Groote illusie van 'r leven zou er mee te loor gaan.
Ze stond op, bekeek zich in den spiegel, die geëncombreerd stond van vazen, prullen, 'n pendule met 'n stuk rechts en links, portretten. Boven die verwarring uit, zag ze echter toch 'r gezicht en 'n deel van 'r buste, ook de ronding een harer armen. Ze was zeer bekoorlijk, constateerde ze ten zooveelste maal. Ze kon zichzelf echter niet betrachten op de manier, welke ze wel eens van andere meisjes, jonge vrouwen had gezien. Die namen hun beeld op met den blik van den minnaar en van een, die vol begeerten was. Kwam dit, wijl ze de liefde niet kende? O, ze had vaak wel gesnakt naar omarming, heel in 't geheim en in dien tijd onbewust rondgekeken, of zich daar niemand aan 'r horizont op deed, die de man-voor-'t-leven zou zijn. Doch die was er niet. Wel dromden, ook wijl ze aan 't ballet was en men 'r dùs van gemakkelijke zeden dacht, liefhebbers op naar 'r blonde jeugd - om bijvoorbeeld niet den minsten te noemen, de baron van Priktum, voor wien ze waarlijk eenige toegenegenheid, zij 't 'n dochterlijke, gevoelen ging, nu-ie zoo beschermend met 'r omsprong - doch dien allen was 't om 't feest van 't oogenblik te doen, achtten 'r juist
| |
| |
begeerlijk, omdat men 'r zelve geneigd waande tot kort plezier. Greetje Berghuis echter dacht enkel over 'n braaf, kloek huwelijk, dat 'r toch de eindpaal leek van al vrouwelijk streven. Hoe dat te combineeren zou zijn met 'r illusie omtrent 't balleteuse-schap, had ze zich nog maar niet te duidelijk afgevraagd. Kwam tijd, kwam zorgen. Alleen, als ze zich zoo'n enkele maal 'n toekomst droomde, waarin ze man en kinderen bezat, rees toch 'n vage verwondering in 'r, waar, bij die daaglijksche beslommering van 'n, ze twijfelde niet, gelukkig huishouden, mademoiselle Paulin bleef. Doch wat zou men zich van te voren moeilijkheden maken?
Die George Kapel was 'n gek. Daar viel niet aan te twijfelen. Toch had-ie iets in 'r gewekt, dat 'r ontevreden met zichzelve deed zijn. Liefde vroeg-ie niet, alleen 'n onzinnig dwepen met iets, dat nu eens niet 't gewone was van allen dag. Er zat althans 't streven in 'm naar 't bijzondere en al mocht dat bij hem op wat verkeerde baan zijn geleid, de aanraking ermee had 'r niettemin uit 'r verzinking in zelfgenoegzame burgerlijkheid wakkergemaakt. En dat bezoek gister van de gravin! Die juweelen! O, ze vond ze prachtig. Weer en weer eens wilde ze ze zien. Ze schitterden, fonkelden, waren 'n brand van verleiding. Die vrouw, die vrouw! Waren er zulke?
Uit 'n la van de kast naast den schoorsteen had ze 't kostbare geschenk van de gravin van Montrose te voorschijn gehaald. Nooit waren 'r gedachten naar zulk 'n waardevol sieraad gegaan. Maar nu ze 't 'r eigendom mocht noemen, behaalde ze er toch wel 'n groote
| |
| |
vreugde aan. Dat was 'n rijkdom, 'n straling, 'n genot. Hoe kwam die vrouw dat haar te geven? Ze wist - als je nu eenmaal in 't leven stond, hoorde je van veel - dat de liefde soms van 'n neiging was, welke je moeilijk begrijpen kon. Had zìj zoo eene gewekt? Hoe dat mogelijk was! Zij, de lieve Greet, die geen slechtheid wilde.
Daar hàd je 't weer! Slechtheid? Wàs 't slecht, je over te geven aan begeerten, die direct oorsprongden uit de natuur? Was 't niet veel eer minder goed, altijd de volste verlangens in je te bedwingen uit 'n soort van fatsoenlijkheid, 'n laf, voorzichtig je-schikken naar maatschappelijke verordeningetjes, welke toch, zij 't niet openlijk, door de meesten telkens werden genegeerd? Maar ze kènde immers niet dien grooten drang naar 't zich-uitleven, welke, volgens den baron, vooral bij artisten niet te sterk gekeerd mocht worden, wilden ze niet ten onder gaan in den gewoonheids-loop der doorsneelieden? Ze had enkel 't behaaglijke streven in zich, 'n eerste solo te worden, die goed voor den dag kwam. Doch bereikte je dat door niets dan 'n beetje gestadige oefening? Zei de baron niet, dat je kunst je leven verried en hoe voller dit laatste was, van zoo grooter kracht zouden je prestaties zijn? Wat je zelf doorleed en doorvreugdde, kon je, op jou manier minder of meer vermooid, uiten. 't Overige was maar aangeleerdheid, zonder waarde. En wat had zìj doorleefd, Greetje Berghuis? Daarom, misschien, liet monsieur Hippolyte zich den laatsten tijd wat minder aan 'r gelegen liggen. Hij had wat meer achter 'r gedacht dan 't geen ze bij den aanvang
| |
| |
kon toonen. Nu bleek ze 'n ‘juf’, niet meer. 't Werd om te wanhopen!
Nog hield ze de juweelen. De gravin! 't Had rond 'r geduizeld, toen die 'r, opdringerig, blijken had gegeven van 'n sterkere toegenegenheid dan welke haar veroorloofd leek. Ze voelde de warmte van 'r hand, en die kus ontzette 'r. O, ze had die heele historie wel voelen aankomen. Die voortdurende gunstbewijzen van de hooge opera-bezoekster en 'r brutale bewondering van uit de loge, dat moèst ergens op uit loopen. Maar dat onaangemelde bezoek was 'r toch 'n volledige overrompeling geweest. Hoe had ze zich gedragen? Was ze te vriendelijk geweest, had ze zich te dankbaar getoond voor 't geschenk? Uit alles moest ze afleiden, dat die vrouw 'r spoedig ten tweede maal verontrusten zou en de hemel wist, met welke betuigingen van toegenegenheid ze dan zou aankomen en of zij, Greetje, sterk genoeg zou zijn, zich daaraan te onttrekken. Hoe je ook over de dingen denken mocht, de huldiging van 'n chique vrouw als de gravin van Montrose had iets zeer bekorends. Zou zelfs een in fatsoen doorkneed Berghuisje op 't eind zwak blijken als heel 'r sekse?
Daar kwam moe, voor 't eten. Ze was er vandaag vroeg mee. Haastig borg Greetje de juweelen weg. Ze had moe er nog niet van verteld. Waarom? Anders had ze nooit geheimen voor haar. Ging er iets in 'r om, waarover ze eerst met zichzelf in 't reine wilde komen? Die Olga! Die zou zeker de gravin in niets weerstreven!
|
|
Auteursrecht onbekend