|
| |
| |
| |
XXVII.
Lydia, intens verveeld, tikte tegen de kooi van 'r kaketoe, die, anders zoo spraakzaam, stil ineengedoken zat. 't Dier, van 'n prachtgroen, gaf rust van schittering aan 't oog, dat zich moegestaard had op de eentonige blinking van zich al maar opstapelend wit, dat de wereld te begraven scheen onder z'n nooit gespreide wa. Want 't sneeuwde.
't Sneeuwde heel den dag al. Met tusschenpoozen wel, maar telkens toch weer kwam 'n nieuwe vlokkenlaag naar beneê, aandikkend wat al lag. Eerst was de lucht van 'n donkere dreiging geweest, of 'n te zware last boven de aarde hing. 't Pakte zich saam tot 'n kolossaalheid van geweld, die de menschenziel beangstte. Dan was er wat losgekomen, dwarrelend, 'n spel, dat verluchtte. Iets lichter werd 't daarna en de opgeklaarde angst verjoeg zich tot 'n blijheid om dat blank-gestrooide. En wilder jacht, met strieming van wankel-wind, die blies uit vier monden, was neergedaald, 't oog verwarrend, dat er in keek. Tot nù eindelijk, in kalmte, gestadige val van pluizig ge-plok de stille zege verkondde van 't wit, dat zich eerst baan had te breken. Daarboven, voor wie snel zag, egaalde 'n lichtender
| |
| |
hemel, vredig, uitgestreden. De sneeuw was 'n zacht geluk.
Doch Lydia, die zich verveelde, weemoedigde 't meer met 't uur. 't Was haar, of die weening van ongereptheid de mogelijkheid afsloot tot eenige vreugd, waar zij zelve zich zoo triest gevoelde, dat slechts 'n blijheid van buiten-af 'r opleven kon. 'n Druk legde zich op 'r, waaraan ze zich te ontwentelen had. Of de kaketóe 'r helpen kon?
't Beest starde op, gehinderd. Z'n blik was moe, ietwat verstoord. Hij bewoog zich, èven, gaf 'n geluid, dat geen beduidenis had, trok zich nog 'n schrap terug, niet ontvankelijk voor aanhaling. En 't dook weer ineen, 't oog gericht op 'n diepte, welke 't niet zag.
Lydia, 'm làtend, zette zich, boek ter hand, dat ze niet las. En ook zìj dook als 't ware in zichzelve, onverstoorbaar, diep, één zwijgen van afwachting. Wat zag ze daar, met die klare, groene oogen van 'r, waarin soms 'n goudglans twinkelde als met gestrooi van pailletten, dien koel-warmen blik der rosse vrouw, die in haar over-blanke leden den ijsbrand borg eener ondaagsche passie? Ze zat daar in 'r gebruiktste kamer aan de Vijverlaan, waar ze uitzicht had op veel voorbijgang, hout en de glimpering van den ouden hofvijver, waarnaar de straat vernoemd was. Ze had dus een der benijdenswaardigste zitjes van heel de stad en blijken gaf ze, dit te weten. Doch deze uren lette ze op niets. Iets afwezigs vervulde 'r zoo, dat 't omringende er voor week. Ze schiep zichzelve 'n werkelijkheid.
Lydia betuurde 'r eigen, zwarten hartstocht. Naar- | |
| |
mate die sneeuw-omhulling dichter was geworden, 'r als meer afsloot van de wereld, waarin men zich beweegt, was 'r binnenste verstard tot 'n klaar beeld, dat ze leven zag, de hand uitstrekken naar iets schoons, zich neigen tot 'n wenschelijkheid. Als in 'n witte zale, die de weerspiegeling was van die blankte rondom, waarde ze zoo in weifel-zoeken rond, hield dan weer stil, aandachtig luisterend naar geluiden, die niet kwamen. Ze bespiedde zich in strakke turing en 't verwonderde 'r, dat ze zich zoo nog kon verdiepen in zichzelve, zij, Lydia, die zich al boven zulke gevoels-wikkelingen waande. Nooit wist men, hoe 't daar binnen in je gesteld was. Altijd weer verrassingen!
De sneeuw viel door. De zon, 'n plotsen schijn uitgietend, gaf even 'n blinking, die als met dolkjes stak. Lydia sloot er de oogen voor, 'n tel en, als ze die weer opende, had ze de verpersoonlijking van 'r wenschen gezien, 'n ander dan 't eigen beeld, de lachende figuur der danseuse, die 'r gestadig bij bleef, dag en nacht, zoodra ze met zichzelf alleen was. Van 't program wist ze, dat ze mademoiselle Paulin heette en, bij nadere informatie, waarbij ze, zich niet bloot te geven, de listen gebruikte der vrouw, was 'r ook gebleken, hoe 'r eìgenlijke naam was, Greta Berghuis. Die jonge, blonde vrouw werd 'r 'n temptatie. Het leven, dat Lydia immers 'n gaard was, waarin ze te plukken ging naar vollen lust, had 'r nog nooit zulk 'n lokkende vrucht geboden. En, dat ze misschien onbereikbaar hing, maakte de verleiding nog grooter. Daar lonkte ze, met de donsheid van perzik, als aan hoog springend getak
| |
| |
achter beschermend gebladert, dat 'r aaide, 'r de kussen gaf, waarnaar zìj smachtte. Ze strekte zich, greep. Doch nièts hield ze in de handen, 'n droom, 'n leegte. En wankelend viel ze terug, 't gelaat gedekt, vol van 'n wee, dat 'r preste tot ziek-wordens toe. De titanische rosse werd zwak als 'n kind.
Ze had gestreden, met kracht. Vergeefs echter! 't Zich-begraven zelfs in de rauwe liefde van 'n moment, welke ze vond bij 'n kerel, dien ze geen tweede maal zou zien en wiens geheim ze gekocht had voor geld - een dier groofste uitspattingen van 'r, welke 'r schamen deed voor zichzelve, doch de herinnering waaraan ze toch bewaarde bij die aan zooveel andere en waarin ze, in 'r slechtste oogenblikken, zich zinnen-huiverend verdiepen kon - had niet geholpen, integendeel, 'r passie voor die nooit-gesprokene te sterker weer doen opranken, dat er geen breken meer aan was. En gaandeweg had ze er zich bij neergelegd. Waarom ook niet? Was die hartstocht van haar dan waàrlijk zoo zwart? Diende die uitgeroeid? Heel natuurlijk toch was die bij 'r opgekomen, vanzelf, in één moment van toevallig toezien. Dien avond, in die loge, had ze wenschen? O, geene! Ze wist nog heel goed, hoe ze wat norsch zat te kijken, vol onverschilligheid voor alles, ook voor Montrose, dien ze opnieuw aan 't verliezen ging. En opeens, daar daagde 't voor 'r op, 'n verblindende verstrikking, waaraan niet te ontkomen viel. Was dat zoo zwart?
Ach, neen! Geen donkerte wilde ze zien. Alleen 'n heerlijke lichtheid. 't Was zoet, zich over te geven aan dat beeld, dat ze daar zag bewegen in de witte zale van
| |
| |
'r binnenst. Greetje, zooals ze 'r in 'r gedachten vaak al aanriep, liep op 'r toe, tartend, vluchtte dan, snel, kwam opnieuw aan, zich biedend, 'r mond, 'r lieve lijf. Zij, Lydia - nu zag ze tweè daar gaan in die weerspiegeling van 't blanke buiten - tastte driest, wilde nemen wat daar lokte, kreet. Doch weg was Greetje weer, te ver en alleenig stond ze, hopeloos, met roeping. Tot 't spel weer eens begon en 't had 't zelfde verloop meestal. Doch soms bereikte Lydia wat ze zocht en in vreugde ging ze op, die ze zelf stremde, zich niet te verliezen in 'n te sterke verbeelding. 'n Enkele maal ook werd dat gezicht van 'n brutaler schildering. Dan speelde ze ballet met Greetje. Zìj was de travesti en ze zag zich van 'n geprononceerder mannelijkheid dan denkbaar was. Doch zelden kreeg 'r kijk die obsceenheid. Bijkans immer behield 'r gedartel met Greetje iets lieflijks en dat stemde 'r weeker dan ze bij zichzelf gewoon was. Wàs die hartstocht zoo zwart?
Ze keek op. De kaketoe zat nog in de eendere onbewogenheid. Wat bepeinsde 't dier? 'n Seconde had ze de sensatie, of zij en de glinster-groene vogel éénzelfde zaak bewroetten, de mogelijkheid van 'n rijker vreugd dan welke men vinden kon in de pleizieren van elken dag. Fraaie onzin! Echter zoo vaak immers zat ze uren alleen met 't dier, dat misschien wel 'n vleugje van 'r gedachten vergroeid kon zijn met dien getuige. En de pracht van z'n veeren, en z'n ingedokenheid nu, was ook wel geschikt, zulke phantasie te wekken. Hé, sneeuwde 't niet meer? Zoo opeens stil geworden? 'n Vederen wijding over alles! In 'r lichtte 't van 'n klare blijheid.
| |
| |
En in deze pooze van geluks-opleving was ze volst van Greetje, die ze minde, ach! Wàs die hartstocht dan zoo zwart?
Ze lachte, luid, 'n korte schatering. 't Schalde als 'n lied. Daar ging 't dan ook in over. Te zingen begon ze, korte slag-toonen, die trallerden en trankten, of in 'r 'n bloemenschat zich aan 't opwerpen was, die tot ongrijpbre geluids-volten verwerden, zoodra ze de grens der lippen verlieten. Zelf luisterde ze er naar met ooren, die tuitten. En wilder zong ze, geen bepaalde wijs of melodie, maar geboorten van brokken muziek, die daar als ruw erts te voorschijn woelden, waaruit 't goud nog te puren was. De kamer was opeens vol van 'n trillering en terugslag, alsof de wereld plots te rijk raakte aan golving van klank. En, wijl 'r stem schalde met 'n effenheid, of ze wijd gleed over vlakten zonder grens, leek die de ziel van al 't gevallene rondom, even blank en ontastelijk hoog en van 'n koesterende koelte. En 't was 'r liefde, die ze uitzong. Dus kon die niet zwart zijn.
'n Dronkenschap doorvoer 'r. 't Werd wankel in 'r hoofd en 'r voeten beraakten den grond niet zoo vast als te voor. O, ze beminde Greetje mooier dan ze 't ooit 'n man deed. Daar was altijd veel grofs aan, ruwheid die smaadde. Doch in 'r liefde tot haàr was enkel 'n schittering van gevoel, 'n blijheid van geluk, dat geen leelijks borg. Vroeger reeds had ze vrouwen lief, o, zóó gepassionneerd, dat ze bang voor zichzelf werd. Den beet der jaloezie en der wanhoop had ze gevoeld en zeer wisselvallig in 'r uitingen was ze geweest, nù
| |
| |
aanhalig, dàn afstootend, één brulante ongewisheid, welke 'r vriendinnen zich naar 't hoofd deed grijpen van verwarring. En 'n enkele maal had ze zich overgegeven aan die zonde van vrouw tot vrouw, 'n vreeslijkheid van ontwaken barend, welke erger dan de droefste smachting was. Doch wat ze zich nu van Greetje droomde, stond boven al 't voorbije. Daar was geen laagheid in, geen verlangen naar voorbedacht genot. Ze was vol enkel van 'n groot snakken naar liefdegeven en daarbij Greetje in de armen te knellen, leek 'r van 'n alles-overtorenend geluk. Eens had ze zich in 'r droom zelfs zoo wild op die blondheid geworpen, dat ze ontwaakte met 'n pijn-kreet, 't hoofd op den bedderand. 't Was sterker dan zijzelve.
Daar hield ze 'r stem in, want ze hoorde 'n andere. Ze wendde zich om en jawel, Lorre sprak, eindelijk gewekt scheen 't uit z'n starren dommel, nu ook z'n meesteres tot lustigheid opgeleefd was. Hij scharrelde over z'n stok, rekte zich, keek met scherpte en 'n paar ongearticuleerde klanken, die hun best deden, iets te beteekenen, rauw-ontknarsten z'n keel. Lydia tikte weer tegen z'n kooi, lachte, moedigde 'm aan. Dan begon-ie te fluiten, schel, brutaal, of-ie van de heele wereld leelijke dingen wist, welke-ie 'r smadelijkst voor de voeten zou werpen. En eindelijk, na weer 'n pauze en ge-aarzel van z'n blauwige tong, had-ie z'n moeilijk verworven spraak weer, scherpte als met ijzeren banden: ‘A-mour, a-mour!,’ telkens 't zelfde, of-ie de eenige wijsheid ter wereld gevonden had. Lydia, gekitteld, vond 't koddig, dat-ie zoo juist vertolkte, wat er in 'r
| |
| |
om ging. Ja, amour was toch maar 't eenige, wat er van 't leven te halen viel, de kostelijkste vrucht, welke de barensnood van 't Al te voorschijn bracht. ‘A-mour, a-mour!’ En de liefde, die zìj nu gevoelde....! O, heerlijk boven alles uit! Haar Greetje!
Toen ze uittrad, in de sneeuw, 'r overschoenen aan, schreeuwde de vogel nog. Even, in de gang, ontmoette ze 'r oudste, Charles Junior, die eerst om drie uur uit z'n slaapkamer kwam. Hij was, geloofde ze, pas om 'n uur of vier vannacht thuisgekomen. Ach, ja, jongelui! Ze tikte 'm op de wang, zonder 'n verwijt in zich, waar ze zichzelve nu immers hakend wist naar vreugd. Charles, blij dat z'n mama zelfs geen mondje trok van berisping, opende galanterig de deur voor 'r, maakte 'n grappend complimentje over 'r uiterlijk, streek meteen over z'n haar, toch altijd bezorgd, dat alles correct aan 'm was. ‘Amour, amour!’ gilde de vogel weer. De guit!
De sneeuw was Lydia nu waarlijk 'n verlustiging. Ze stapte met mannigheid, onvoorzichtig, raak. De hermelijnen dracht der boomen had 'n fonkeling hier en daar, of 'n diamanten brand z'n vuurtjes spelend klimmen liet. En, waar ze ook zag, 'n donzige wa lag gespreid. 'n Reinheid, 'n weelde! O, klare wintertijd! Pracht van zomer werd er 'n dofte bij.
Bij 't Oude Poortje, overblijfsel van vroeger eeuw, historischt plekje van Hofstad, aarzelde ze even. Welken kant uit? Dan wist ze 't heel zeker. Naar Greetje! Ze kende 'r huis, had er al driemaal langs gewandeld. Doch nu zou ze niet voorbijgaan, neen, aanschellen, 'r spreken,
| |
| |
'r zeggen, dat zij, Lydia, meer voor 'r gevoelde dan 'n gewone bewondering. Hoe ze 't opnemen zou, hoe ze zou kijken? Daar maar niet aan denken. Alles liep toch zoo als 't moest. Bellen! Ha, de wintermuziek! Alles was muziek, in 'r, buiten 'r. 't Klankte, juichte, zwol. Muziek, liefde! ‘A-mour, a-mour’ zei de glinstergroene vogel op de Vijverlaan.
|
|
Auteursrecht onbekend