Jellen en Mietje

[p. 52]

Tweede hoofdstuk.
Het begint wederom op een nieuw te stinken voor een woordsprekens.

De tante van Jellen was eene stille en deugdzaeme vrouw, hoewel zy reeds weduwe was van twee mans, by dewelke zy geene kinderen gewonnen hadde, zoodanig dat Jellen haer eenige erfgenaem moet worden.

Zy was van een droog en taey temperament, lang van gestalte, wat meer als ordinair mager; hare wezenstrekken waren regulier, alhoewel onder de rimpels van haer aengezigt, geene overblyszels van eene voorgaende schoonheyd meer te vinden waren, en het schynt niet dat zy ooyt schoon geweest heest; want haer neus was van onder eenigzins te stomp, de mond te zeer gesplet en de kin te breed; bovendien moeten hare gryze oogen en haer vlaskleurig hair, in de dagen harer jeugd, haer eenigzins misstaen hebben.

Hare kleeding was van kleynen opschik, een gebloemde kalamande jak en rok, een blouwe lyuwaeten voorschoot met opgespéettten boezem,⁽¹⁾ eene essen muts

(1) De eerweerde beer De Foere, in den Spectateur Belge, tom. 3, pag. 155, zyne gedachten latende vallen op eenen boezem, zegt dat men dit lichaemelyk deel schryft boessem en niet boussem.
Daer wy met geestelyke persoonen over geene boezems willen twisten, zullen wy in het vervolg, en om ons van alle schoolschytery te bevryden, ons van zyne spelling bedienen.

[p. 53]

zonder lint, de leérn zak of tas op de heup gebonden, een paer kloesfen in de week en een paer muylen s'zondags, was 't geen men haer, sedert meer dan veertig jaren, had zien dragen; echter was zy uytnemende zuyver over haer lichaem: haer lynwaet was wel niet syn, maer altoos wit en klaer gewasschen, en nooyt heeft men het minste vloobeetje in haren hals konnen ontdekken.

Het inwendig van haer huyshouden, zal ik u niet vertellen lezer, liever had ik, dat gy het eens ging zien; - volstrekt het noodige, en geen stuksken meer, maekt geheel haer ameublement, ten ware gy voor overtollig wilde rekenen een jubeldicht de anno 1725 op de deur genagelt, eenige capellekens en sintje-waeyens die de mueren versieren, twee papieren bloemtakken met wassen appelen en vogelkens die op de schouw staen, beneven een papegai van geschildert plaester en andere diergelyke familie stukken, die van hand tot hand waren overgegaen, waer onder het merkweerdigste was eenen koukou met minuet-wyzer en twee vergulde schilden in bas relief, van geknabelt papier, verbeeldende de eene de wyze en deugzaeme keyzerinne Maria-Theresia en de andere den goeden prins Karel van Lorreynen.

Nu om den draed van ons verhael te hernemen, de tante had Jellen mede naer huys genomen en en de moeder van Mietje verzogt om des na middags, een taske kaffé te komen drinken, waer in deze geern bewilligde, om voorder in de afwezigheyd der kinderen, de huwlyks-zaken te beschikken.

Na eten, gaf matante aen Jellen zyn zondag-geld,

[p. 54]

om hem vroeg van huys te krygen, en het was nog geen twee ueren geslagen, toen moeder Anne Mie de klink van de onderste deur opbief en in huys kwam. - Moeder Anne Mie is eene frissche en poeselige vrouw, gedesigureert nogtans door eenen ongeschikten neus, en daer dezelve naer hare vermiljoene lippen, meer dan betaemt, overheld, komt zy aen die welke haer, voor de eerste reys, zien, als een papegai, die eene kriek opvréet, voon. Wy zeggen, aen die, welke haer voor de eerste reys zien, overmits die onaengenaemheyd verdwynt, voor die welke dagelyks met haer omgaen. Daer by kleed moeder Anne Mie zig met zekeren smaek en - de kleederen doen ook iets.

By de goede tante was alles opgeschikt, en ter dezer gelegenheyd, liet zy genoegzaem blyken dat zy, was 't noodig, haer volk, zoo goed als een ander, ontfangen kon. De vloer was gedwylt en met schoon zant bestrooyt, het spiessche kasken met den capucienenlap opgevreven, de beste taskens van den haek gehangen, het stof afgevaegt, op tafel gezet, en de kaffé, in de kopere kaffékan met dry kraentjens, opgeschonken; Een schaelken met suykerspekken stond in het midden.

- ‘Het es eene aerdige zaeke, zey de moeder van Mietjen, ik en kan mynen kaffé niet missen, ik loope gelyk verloren, a's ik hem geen tweemael daegs, en drinke.

= Ik wel, zeyde de tante, ik kan alles doen en laeten, en daer passeert menige week, als 'er niemand en komt, dat ik op geenen kaffé en peyze, al 'est, dat ik hem zelve verkoope.

- Hoe es 't meugelyk gebuervrauw!... Dat ik 'nen

[p. 55]

dag, zonder kaffé moest zyn, ik verging van d'hoofpyne, en van de stekingen aen myn maege.

= Al grillen, al grillen, wat deden de menschen in den ouwen tyd? z'en dronken nog thé, nog kaffé, en ze waeren gezonder a's tegenwordig; ik eet 's morgens 'nen botram met 'ne waermappel; a's ik durst hebbe, ik drinke een teuge waeter, en ik en heb, van myn leven, nog hoofdpyne nog maegpyne gevoelt

- En a's ge ziek zyt?

= Dan drink ik thébloemekens, die ik in den zomer, zelve gaen plukken, wat calissewaeter of iets diergelyks.

- Azoo es't gemakkelyk ryke worden.

= Oh! oh! t'es eer gespaert, a's gewonnen; twee als oneen kassé daegs, es een schoone rente op een jaer, en terwyl men aen de kassetaefel zit, word'er niet gebreyd, nog genaeyt.

- Nu, ik doen'er 't myne veuren af; daer veure werken wy. Al dat gy spaert uyt den mond, es voor de katte of den hond; zou een aerme vrauwe die van den morgent, tot den avond, heur vente moet oppassen, moeten gebrek leyên en krebbyten, terwyl het zwyn van henren man, alles in genuyver en bier verzuypt?

= Als twee peerden gelyk trekken, beurvrauw, dan gaet den waegen schielyk voort, mynen eersten man, God wilt zyn ziele hên, was klokluyer van St. Annecappelleken en spellemaeker, ik had een winkelken van kassé, kleynbier, kloessers, sulferprienten, spellen, rykoorden, hinnekens, bessems, werk, zant en suykerspekken, en hadde hy willen oppassen, wy

[p. 56]

waeren de rykste menschen van ons gebuerte geworden: want, al es't dat ik het zelve zegge, daer en was niemand die de zuykerspekken zoo goed kan maeken, a's ik; ik heb het geleert van een hollands waeffelwyf, en van het ander eynde van de stad, kwam men naer mynen wynkel om zuykerspekken: maer wat hielp het? hy had het groot gebrek van het meestedeel der klokluyers, alles moest deur de kéle, en dikwils nog daer by een groot deel van myn winste; want hy bestol my van achter en veuren a's hy maer en kon, en wat wild-ge daer aen doen? daer men mê gescheept es, moet men mè vaeren, en schend uwen neuse, gy schend u aensigt. A's hy bedronken was, was hy uyttermaeten lastig, en wilde op alles wat hy zeyde, gelyk hebben, zoo dat ik, ten langen laesten, om alle krakeel te vlugten, jac zeyde op alles wat hy vertelde. Dit en kon niet helpen, eens, dat hy naer gewoonte, bezig was met dweersdryven en dat ik naer gewoonte, op alles, jac antwoordde, - met uwen vervloekten jae, riep hy in gramschap, ik geloof dat ik u vroeg, wil ik my gaen verhangen, dat gy ook jae zoud zeggen.... och jae, a's het u a'zoo belieft, zeyde ik zonder opletten; en in zyn colere, nam hy den kotereere van de stove, en sloeg my in eenen slag de twee veurste tanden uyt. Het berouwde my, en ik da een beloste, indien ik van my leven, nog jae, nog neen zou gezeyd hebben, 't waer gelyk tegen wie, van baerevoets naer O.L.V. van Halle te gaen, dry stap veurewaerts en twee stap agterwaerts..... (dat heet liefhebbery.)

- Onnoozele vraaw! wy vensterigen leven anders

[p. 57]

met onze mans, den mynen zou wel meugen spreken, of hy kreeg n'en kloef of n'en vierpot naer zynen kop.

= Dat geloof ik gebuervrauw, maer ik en ben zoo niet opgebrogt.

- Azoo niet opgebrogt! wel zoede niet zeggen, dame slegt volk zyn, en vuyligheyd van de straete, gelooft my, dat Mie Butjens, zoo wel opgebrogt is, a's besinne Graete, en dat ik misschien mynen neuse mag steken, daerde gy en g'heel uy familde nog niet en meugt ricken?

= Maer gebuervrauw, waer toe dat opschieten, ik spreek u niet te naer?

- Gy en meugt my ook niet te naer spreken, en meugde.

= Dat weet ik, dat gy niet zwygen en zilt, of gy moet het laetste woord hên.

- Op my en valt niet te zeggen; maer gy en uywen dwyl van uywen Jellen en zyt maer goed om een andermans reputatie te nemen, en myn dochter zou wel ongelukkig zyn, van heuren kop te steken, in een huyshouwen, daer men de graentjens zyt teld, die op de petaeters gedaen worden.

= Nu gebuervrauw de zaeke en es nog niet te ver-gekomen.

- Z'en es zeker niet te ver gekomen, en ten es nog zoo laete niet, als ge wel en meent.

= Al gelyk gy wilt gebuervrauw; ik hebbe my met de zaeke niet gemoeyt, en zal ze my ook in het vervolg niet aentrekken.

[p. 58]

- Ik wel, en seffens wil ik daer mê gedaen maeken; myn dogter en heét mê geen kniezers van doen, nog met g'heel uy klieke niet, en om te toonen dat ik het meene......’

In dezen oogenblik sloeg de moeder van Mietjen, met de vuyst op de tafel zoo geweldig, dat er twee taskens afvlogen, en liep als eene helsche furie ten huyse uyt.