|
| |
[De Koninck Peeter...]
De Koninck Peeter wetende wat hittighe liefde hem Lise toe
droech, is haer sieck zijnde gaen besoecken ende troosten, daer nae heeft hy
deselve aen eenen eerlijcken Jonghen Edelman besteedt, ende haer alleen aent
voorhooft ghekust hebbende, heeft sy hem van dien tijdt af altijts voor haren
Ridder ghehouden. Bedecktelijcken verstaende dattet soo verre daer af is, dat
een Prince zijn macht behoorde te ghebruycken teghens zijnder onderdanen
Dochters ofte Vrouwen, dat hy ja selfs hoort te weygheren die haer hem souden
willen overgeven.
BY tijden dat de Fransoysen uyt Sicilien ghejaecht werden, wasser
binnen Palermo eenen onsen Florentijnschen Apteker, Bernard Puccin
ghenoemt, een machtigh Rijck Man, die by zijn Vrouwe eene eenige houwbare
Dochter hadde, uytnemende schoone. Ende Coninck Peeter d'Arragon Heere van't
Coninghrijcke gheworden zijnde, heeft hy tot Palermen met sijne Baroenen een
wonderlijcke ciere bedreven, ende eens op eenen dach de Coninck op zijn
Spaensch Tournoyende, ist gheschiedt dat de Dochter van desen Bernard die Lise
ghenoemt was, hem uyt een Venster daerse met andere Vrouwen in was, heeft sien
rennen, die haer soo wonderlijcken bevallen heeft, dat sy hem eens ende meer
werven door-kijckende, op hem hittichlijcken verlieft is gheworden. Ende als de
Feeste ten eynde was, sy ten Huyse van haeren Vader woonende, ist haer
onmoghelijck gheweest, yewers anders op te dencken als op de liefde, diese soo
hoochlijcken ghesteldt hadde, ende 'tgheene dat haer hier inne het meest
quelde, was de kennisse diese hadde van haere seer slechte conditie, welcke
kennisse haer qualick eenighe hoope van blijde uyt-komste liet nemen. Nochtans
en wildese niet nae-laeten van den Coninck te beminnen, dewelcke gheensins dit
ghewaer gheworden zijnde, hem daer nae niet en bekommerde, waer uyt sy eene
onverdraghelijcke pijne droegh, uyt welcke redenen gheschiedt is, dat dese
liefde deur-gaens toenemende, ende de eene droeffenisse op de andere hoopende,
dese Jonghe Dochter alsse niet langher en vermocht, sieck gheworden is,
haer-selven van daghe te daghe te merckelijcken verteerende ghelijck de sneeuw
in de Sonne doet. De Vader ende de Moeder treurich van dit accident, deden haer
met stadighe vertroostinghen, ende met Doctooren, ende Medecijnen, al de hulpe
die heur | |
| |
moghelijck was, dan het was al niet, overmidts datse
voorghenomen hadde (als desperaet van haer liefde) van niet langher te willen
leven. Nu ist gebeurt dat sy, haer de Vader al biedende wat sy begheerde, in
een fantasie ghekomen is, te willen soot mogelijck waere eer sy stierf den
Coninck te kennen gheven de liefde diese hem droech, aldus heeftse dan op eenen
dach haeren Vader gebeden van te willen Minuccius d'Aresse laten comen,
die in die tijden voor een excellent Speelder op Instrumenten ghehouden werdt,
ende die van den Coningh Peeter gheerne ghesien was. De Vader dochte dat de
Dochter hem wat wilde hebben, om hem wat te hooren speelen, waer door hem de
Vader de weete ghedaen hebbende hy stracx daer ghecomen is, ende nae dat hy
Lise ghetroost hadde, heeft hy seer soetelijcken op eene zijne Vele die hy
ghebrocht hadde, sommige Liedekens ghespeelt, ende daer by ghesonghen, dewelcke
in stede van den troost die hy de Dochter meende te gheven, nieuwers toe tot
haere Liefde als tot vier ende vlamme en dienden. Daer nae heeft sy gheseydt
datse Minuccius een woort spreecken wilde alleen, waer door haer elck een
alleen ghelaten hebbende, heeftse hem geseyt: Minuccius ick heb u verkooren tot
eenen trouwen bewaerder van een mijn secreet, hopende eerst voor al dat ghy
tselve aen geen levende Creatuere ontdecken sult, dan aen den gheenen die ick u
segghen sal, ende dat ghy my oock voorderlijcken wesen sult int gene dat u
mogelijck wesen sal. Ghy moet dan weten vriendt Minuccius, dat den dagh dat de
Coninck onse Heere, de groote feeste zijnder verheffinghe dede, het gheschiedt
is dat ick hem aenghesien hebbe alsoo hy rende, in sulcker voeghen dat zijn
liefde eenen alsulcken brandt in mijn herte ontsteken heeft, dat de selve my in
dien staet ghebracht heeft, daer ghy my in siet, ende kennende hoe
onghevoelijck mijn liefde is tot eenen Coninck, ende deselve niet alleenlijck
niet verdrijven, maer noch oock niet verminderen connende, heb ick ghekosen om
het minste quaet te willen sterven, ende soo sal ick oock, tis wel waer dat ick
wonderlijcken mistroostich van hier scheydende, soo hy't niet eerst en wist,
ende niet wetende door wien ick hem dit mijne voornemen behendichlijcker
soude connen laten weten als door u: Heb icker u den last af willen gheven, u
biddende dat gyt niet weygeren en wilt te doen, ende als ghyt ghedaen sult
hebben, my dat willen laten weten, op dat ick heel vertroost stervende, my
selven van soo veel lijdens quijt make, ende dit gheseydt hebbende,
heeftse al weenende ghezwegen. Minuccius was verwondert van haer groots herte,
ende van heur schrickelijck voornemen, ende hadder groot medelijden
mede, ende stracks hem invallende dat hy haer met eeren dese vriendtschappe wel
doen konde, heeft hy haer gheseyt: Lise ic verbint my op mijn trouwe daer ghy
van verseeckert zijn meucht, dat ghyer niet bedroghen mede uytkomen sult, ende
u schattende van sulcken hooghen aenslach, alst is, van u sinnen in eenen soo
grooten Coninck ghehangen te hebben, biede ick u mijn hulpe aen (mette welcke
ick verhope) soo ghy moedt grijpen wilt soo te maken dat ick eer drie daghen
geleden sullen zijn, u tijdinghe brenghen sal die u behagen sullen, ende om
geenen tijdt te verliesen wil ic hant aent werc gaen stellen. De Jonge dochter
hem op een nieu gebeden hebbende, ende hem toeseggende datse moedt grijpen sou,
heeft hem gheseyt: Dat hy in Gods naeme gaen soude. Minuccius als hy gescheyden
was is eenen te gemoet gecomen, | |
| |
Mico van Sene genoemt, een
goeden Veerskens maker in die tijt, ende heeft hem door bidden ghewonnen
het naevolghende Veersken te maken.
Gaet seght O Liefde wat my dus droevich maeckt,
Segt aen mijn Heere dat icket sal besterven,
Comt hy selfs niet can ick geen troost verwerven.
Wt angsten heel ick 'tvier dat in my blaeckt
Genade o liefde ic bid u op mijn knien,
Gaet by mijn Heere ter plaetse daer hy woont.
Gaet segget hem, en willet hem bedien,
Den brant die my de doot voor oogen thoont,
Ja segt heel seker, dat mijn geduerich claghen,
Tverdrietich leven in tranen sal doen enden,
Daerom gaet ras willet voor my wagen
Wilt tot hem liefde mijn treurich quelen senden,
Vanden dach af dat ic op hem ontstac,
Wert my het hert en de moet benomen
Door den angst die al mijn hopen brac,
Int willen selfs wert my den wil ontnomen,
So dattet nu, so ver met my is comen
Dat my de doodt alleen staedt te verwachten,
Om te vernieten mijn tranen en mijn clachten,
Nochtans moet ic my u tot liefde wenden
En bidden noch dat gy sonder vernachten
Aen hem doch wilt mijn trurich quelen senden.
So dan o liefde, my hope is benomen,
Dat oyt mijn Heere mach comen eens te weten
Waer ick my vind ofte can ghecomen
Den druck die my therte heeft beseten
So en wilt dan de bootschap niet vergeten
Maer hout hem voor ten minsten dien
dach
Dat ic hem cloec int rennen stenken sach,
Wie weet oft hy, bedroeft om mijn ellenden,
Een troostich woordt op allen mijn geclach,
O liefde meucht, mijn treurich quelen senden.
Welcke woorden stracks Minnuccius in hem selven onthouden heeft,
ende den derden dach is hy te Hove gegaen. De Coninck noch aen Tafel zijnde,
hem beval wat op sijn Vele te segghen. Doen begon hy soetelijck te spelen, dit
onderwijlen uyt sprekende, dat alle die inde Sale waren scheenen stom te wesen,
soo stil luysterden sy toe insonderheyt den Coninc als Minuccius gheeyndt
hadde heeft hem de Coninck ghevraecht van waer dat dit quam, want hem dochte
niet dat hy 't meer ghehoordt hadde. Heer Coninck seyde Minuccius ten is noch
geen dry daghen gheleden dattet ghemaeckt is gheweest, ende de Coninck hem
vraghende voor wien? heeft hy gheseydt, Ick en soudet niemant dorven segghen
als u. De Coninc begheerich zijnde om dat te weten, als hy van Tafel opghestaen
was, dede hyen in sijn Camer comen, alwaer hem Minuccius by order alle tghene
verhaeldt heeft dat hy ghehoordt hadde. Waer van de Koninck seer verblijdt was,
ende heeft seer de Dochter ghepresen, segghende dat een soo eerbaer dochter wel
verdiende datmen medelijden met haer hadde, ende dat hy deshalven van zijnent
weghen by haer gaen soude om haer te vertroosten, ende te segghen dat hyse noch
sonder twijffel dien selven dach soude g[h]aen besoecken ontrendt de
Vespertijdt. Minnuccius meer als vernoecht van soo goede tijdinghe aende
Dochter te brenghen, sonder yewers ter werelt te toeven, is de selve met
zijnder Vele | |
| |
gaen besoecken, ende alleen met haer
sprekende, heeft haer verhaelt alle 'tghene dat hy ghedaen hadde, waer van de
Jonghe dochter sulcken vreucht ende ghenoeghen creech, datse noch ter selver
uren groote teeckenen van ghenesinghe blijcken liet, ende begonde met groote
devotie te verwachten, sonder dattet yemanden vanden huyse wist oft dochte wat
het was, dat Vespertijdt quame om haeren Heere te sien. De Koninck die een milt
goethertich Prince was, hebbende daer nae menichwerven ghedocht op de dinghen
die hy van Minnuccus ghehoordt hadde, ende de Dochter seer wel kennende, ende
haer schoonheydt, hadt hyer noch grooter medelijden mede, ende op den
Vespertijdt te peerde gheseten zijnde, hem ghelatende spatseren te gaen rijden,
is hy ten Huyse vanden Apteker ghecomen, ende daer doende vraghen datmen hem
eenen schoonen hof (die den Apteker hadde) openen soude, is hyer afgheseten,
ende een luttel daer nae heeft hy hem ghevraecht waer zijn Dochter was, ende
oft hy de selve noch niet uytghehouwelijct en hadde: d'Apteker antwoorde: Heer
Koninck ten is noch niet gheschiedt, maer sy is gheweest ende is noch
tegenwoordichlijcken heel sieck, wel is waer datse sindt middagh herwaerts
wonderlijck ghebetert is. De Koninck verstondt wel wat dese beteringhe te
beduyden hadde, ende sprack: ter goeder trouwen het waer schade dat de Wereldt
noch soude berooft worden van soo schoonen dinck, wy willense gaen besoecken.
Ende met twee van zijn volck alleen, ende den Vader, is hy een weynich daer
naer in haer Camer ghegaen, ende als hyer in was is hy by de bedsteede ghegaen,
alwaer hem de Jonghe Dochter wat opghelicht zijnde, hem met grooten verlanghen
verwachte, ende heeftse by der handt ghenomen, seggende: Wat wil dit segghen
schoon Dochter? Ghy zijt jonck, die andere hoordet te troosten, ende ghy laet u
vant verdriedt overwinnen. Wy willen u bidden dattet u ghelieve ter liefden van
ons u selven te stercken, soo dat ghy haest wel te passe wordt. De Jonghe
Dochter haer voelende by de handen roeren vanden gheenen die sy boven alle
dinghen lief hadde, (al wasse wat beschaemt) sy ghevoelde nochtans sulcken
vreucht int herte, als ofse int Paradijs gheweest ware, ende antwoorde ten
besten datse conde: d'oorsaecke van dese sieckte heer Koninck en is my niet
ghecomen dan van te willen mijn swacke crachten onder te swaeren pack legghen,
van welcke sieckte ghy my (door uwe ghenaeden) seer haest verlost sult sien. De
Coninck verstont seer wel 'tbedeckt spreecken vande Jonghe Dochter, waerom hy
de selve altijdts te meer achte. Ende menichwerven vervloeckte hy in hem selven
de Fortuyne, die haer de dochter van eenen Man van slechter conditien ghemaeckt
hadde, ende nae dat hy noch wat by haer ghebleven was, ende wederom vertroost
hadde, is hy van daer ghegaen. Dese beleeftheydt vanden Coninck wert seer
ghepresen, ende den Apteecker met zijn Dochter tot grooter eeren toegheschreven:
dewelcke soo vernoeght bleef als oydt Vrijster van Vryer was, ende met groote
hoope gheholpen, is sy in weynich daghen ghesondt gheworden, jae sy wert
schoonder als sy oyt te vooren gheweest was. Dan nae datse ghenesen was, de
Coninck mette Coninginne beraetslaecht hebbende wat vergeldinge hy haer doen
wilde voor soo grooten liefde. Eens op eenen dach | |
| |
met vele van
sijne Baroenen te peerde gheseten zijnde, is hy ten huyse van den Apteker
ghereden, ende inden hof ghegaen zijnde heeft hy den Apoteker ende zijn Dochter
gheroepen hebbende, ende daerentusschende Koninginne met vele van hare
Jonckvrouwen gekomen zijnde, ende doen de Jonge Dochter onder haer ontfanghen
hebbende, beghondense te samen groote feeste te bedrijven, ende een weynichsken
daer nae hebben de Koninck ende de Koninginne de Dochter gheroepen, ende den
Coninck seyde tot haer: Schoone dochter, de groote liefde die ghy my
toeghedraghen hebt, heeft u eene seer groote eere tot ons waerdts verworven,
Vande welcke wy willen dat ghy u om onsent wille te vreeden houden sult, ende
de eere die wy u aendoen willen, is, dat alsoo het soo is dat ghy nu houwbaar zijt, wy willen dat ghy sulck eenen
man sult nemen, als wy u geven sullen, willende ons (dies niet teghenstaende)
altoos uwen Ridder heeten, sonder van u yet anders te begheeren, voor eene soo
groote liefde als eenen eenigen kus. De Jonghe Dochter die van schaemte root
gheworden was, des Conincx wille den haren achtende, heeft met een heymelijcke
spraecke gheantwoordt: Heer Koninck ick ben seker dat soomen wiste dat ic op u
verlieft hadde geweest, het meestendeel van de wereldt soude my voor gheck
houden, gheloovende dat ic my selven vergheten hadde, ende dat ick mijne
conditie niet en bekende, ende noch min de uwe. Dan soo het den Heere bekent is
(die alleene de ghene is die der sterffelijcke herten siet ende bekendt) ter
selver uren dat ghy my soo in mynen sin quaemt te behaghen, kende ick wel dat
ghy een groot machtigh Koninck waert, ende ick maer een slechte dochter van
Barnaert den Apteker, ende dat het my oock seer qualijcken voechde van mijnder
herten vlammen in een alsoo drooghe plaetse te stueren, dan alsoo ghy
onghelijck veel beeter weetet dan ick, niemandt en wordt verlieft naer
behoorlicken keur, maer naer den lust ende het ghenoeghen: Wiens wetten mijne
krachten haer dick, ende menichmaels teghen stelden: Dan niet wijder moghende,
soo hebbe ick u bemint, ick beminne u, ende sal u altoos beminnen. Het is waer
dat even soo haest als ick ghevoelde dat mijn persoon op u verlieft was, ick my
voornam van dier uren af altoos van uwen wille den mijnen gantsch ende
geheel te maecken: Daeromme dan, niet alleenlijcken dat ick eenen man nemen
soude, ende dat ick den selven lief hebben soude, die't u ghelieven sal my ter
eeren naer mijnen staet te gheven: Maer soo ghy seydt, dat ick in het vyer
blijven soude, u meynende te believen, het soude mijn herdt eenen overgrooten
lust wesen, van u voor mijnen Ridder te hebben, ghy die doch mijn Heere ende
Koninck zijt, ghy weet wel groot moghende Prince hoe my dat toestaedt, daeromme
en antwoordt icker niet voorder op, noch insghelijcks den kus die ghy my
begheerdt te gheven, tot de eenighe vergheldinghe van mijnder Liefden, en sal
ick u oock niet toelaeten sonder bewilliginghe ofte verloff van der
Koninghinne. Nochtans oock van soo grooten goedertierentheydt tot mywaerts, als
de uwe ende die van mijn Vrouwe de Koninghinne is, die haer is, wil u de Heere
voor my danck ende loon gheven: Want ick en hebbe niet waer mede die te
wederghelden, ende hier sweech sy. De antwoorde vande Jonghe Dochter stont de
Koninginne boven maeten seer wel aen | |
| |
diense verstandich bevondt
ghelijcken als haer den Koninck haren man geseydt hadde. Mijn Heere den Koninck
die dede de Vader ende de Moeder roepen, ende voorseker wetende datse te vreden
souden wesen van het ghene hy voorgenomen hadde, dede hy eenen Jongman roepen,
dat een Edelman was, maer arm, dewelcke Peerdikon ghenoemt was, ende hem sekere
ringhen inde vuyst douwende, sonder dat hy't weygherde te doen, dede hy hem
Lise trouwen. Den welcken stracks den Coninck, boven over vele groote bagghen
van grooter weerden die hy ende de Koninginne de Nieugehoude gaven, Cesfalu
ende Calatabellotte twee goede plaetsen van grooter inkomsten ghegeven heeft,
tot Perdicon segghende: Wy gheven u dit voor Huwelijcks goet van u Huysvrouwe,
ende tgene dat wy noch meer voor u sullen willen doen, sult ghy in
toekomenden tijden ghewaer worden. Ende dit gheseyt hebbende, keerde hy tot de
Dochter, ende heeft haer gheseydt: Nu wil ick de vruchte nemen, die ick van uwe
liefde ghenieten moet, ende haer hebbende met beyde de handen by den hoofde
ghevat, heeft hy haer het voorhooft ghekust. Perdicon, de Vader ende de Moeder
van Lise, ende sy selfs seer wel te vreden zijnde, hebben een groote Feeste
ende blijde Bruyloft ghehouden, ende naer dat vele toesegghen heeft de Koninck
aen de Jonghe Dochter seer wel ghehouden het ghene dat hy haer beloofdt hadde,
Overmits dat hy hem-selven altoos, alsoo langhe als hy leefde haeren Ridder
ghenoemt heeft, ende noyt en was hy in gheene wapeninghe daer hy andere Livreye
droech, als alleen de ghene die hem daer door ghesonden wert. Aldus dan doende,
windtmen der Onderdanen herten, ende men dienet andere tot Exempel van wel
doen, ende daer door verkrijchtmen eenen eeuwighen naem, altesamen dinghen daer
de hoochghesetene hedensdaechs het ooghen-merck haers verstandts luttel ofte
heel niet op ghesteldt hebben. Het meestendeel der Heeren wreet ende tyrannisch
daer door gheworden zijnde.
Eynde des Boecks.
|
|
Auteursrechtvrij