De tweede vijftigh lustige historien ofte nieuwigheden Johannis Boccatii

[Don Jan...]

Don Jan ten versoecke ende bede van sijnen Compeere Peeter begon de Toverije om van zijn Wijf een Merrie te maken, dan doent quam aent setten vanden steert, heeft de Compere Peeter, segghende dat hyer gheenen steert aen en begheerde, het gantsche stuck geschent. Om de sottigheydt te berispen vande gheene die te licht gheloovigh zijn.

[fol. Bb3v]

DAer was int voorleden Jaer tot Barletten eenen Paep, Don Jan van Barlen gheheeten, dewelcke om diesewille dat het Benificy dat hy bediende te gheringhe was, om daer door te leven, begon op een Merrie die hy hadde, Koopmanschappen herwaerts ende derwaerts op de Jaermerckten van Pouglien te voeren, ende te koopen ende te verkoopen. Ende aldus door het Landt treckende, heeft hy groote kennisse met eenen ghemaeckt die Peeter van Drysanten ghenoemt was, die het selve handt-werck dreef met eenen zijnen Ezel, ende in teecken van vriendtschappe naer die maniere van't Landt, hiet hy hem noyt naders als Compeer Peeter, ende t'elckenmale als hy tot Barletten quam, soo brocht hy hem in een arm Huysken, ende deden by hem slapen, hem de beste chiere aen-doende die hem moghelijck was. Compeer Peeter over d'ander zijde seer arm zijnde, ende alleenlijck een arm Huysken in zijn Dorp van Drysanten hebbende, dat qualijck groot ghenoegh voor hem alleen, ende voor een schoone jonge vrouwe die hy hadde, ende voor zijnen Ezel was, t'elckemael als Don Jan tot Drysanten quam, leyde hy hem oock tot sijnent thuys, ende ontfinck ende eerde hem ten besten dat hy konde, tot vergheldinghe vande eere die hy hem binnen Barletten aendede. Nochtans alst quam aen slapen gaen, ende konde hem Peeter sulcke eere niet aen-doen als hy gheerne soude ghedaen hebben, want hy en hadde niet dan een qauet kleyn beddeken, daer hy met zijn wijf op sliep, ende 'twas noodtsaeckelijck Don Jan moest hem gaen legghen op wat stroys by zijn Merrie in een cleyne stalleken by den Ezel. De Vrouwe wetende de onthaelinghe ende de goede chiere die den Paep haere Man aendede, als hy tot Barletten quam, hadde dickwils (als hy quam) met eene van haer ghebueren willen gaen slapen, die Zite Caraprise ghenoemt was, op dat de Paep in't Bedt by haeren Man gheslapen hadde, ende haddet menichmaels aen den Paep gheseydt, dan hy en haddet noyt willen hebben, ende eens onder anderen heeft hy haer gheseydt, hoe dus Janneken en quelt u selven om mijnent wille niet, want ick ben wel, want als ick wil soo maeck ick van dese mijne Merrie een soo schoone Jonghe dochter, ende ben met haer opt lustighste van de Wereldt. Daer nae als ick wil maeck icker weder een Merrie aff, daeromme en soude icker nimmermeer niet aff scheyden. De Jonghe Vrouwe was seer verwondert, ende 'tselve vastelijck gheloovende, heeft zijt haeren Man gheseydt, hem daer by segghende: Soo hy u soo goeden vriendt is als ghy seght, waerom en laet ghy u dese Tooverije niet leeren, op dat ghy oock een Merrie van my mocht maken ende drijven uwen handel metten Ezel ende mette Merrie, so sullen wy dubbele winninghe doen: ende als wy thuys souden ghekeert zijn, mocht ghy my weder tot een Vrouwe maecken als ick ben. Compeer Peeter die doch den archsten Bottekroes niet en was, gheloofdet oock, ende wert oock van haeren sin. Ende begonde aen Don Jan aen te houden, dat hy hem dit stuck leeren wilde. Don Jan dede eerst zijn beste om hem dese soetigheydt uytten hoofde te brenghen, dan siende datter gheen raedt toe en was, heeft hy hem gheseydt: Nu wel aen dan naedemael dat ghyt hebben wilt, wy sullen dan morgen vroech voor den dach opstaen, ende ick salt u thoonen hoe dat sulcx gheschiedt: Dan

[fol. Bb4r]

tquaetste dat hier inne te doen staet, is den steert aen te setten, ghelijck ghy sien sult. Compeer Peeter ende Comere Janneken nauwelijcks yet van den heelen nacht gheslapen hebbende, hebben dit stuck met sulcken verlanghen verwacht, datse soo haest alst begonde te daghen, opghestaen zijn, ende Don Jan gheroepen hebben, dewelcke int Hemde op-ghestaen zijnde, in Compeer Peeters Camer ghecomen is ende gheseydt heeft: Ick en weet niemandt inde Wereldt die ick dit doen soude behalven u, daerom indien het u so belieft sal ickt doen: dan tis waer dat ghy doen moet tghene ick u segghen sal, wilt ghy dattet gheschiede. Dese hebben belooft dat sy doen souden, al t'gheene dathy segghen soude uyt welcke redenen Don Jan een Keersse ghenomen hebbende, de selve in Compeer Peeters handen gheset heeft, segghende: Siet wel toe hoe ick doen sal ende onthout wel wat ick segghen sal, dan wacht u op u Lijff dat ghy om eenighen dinghen die ghy sien oft hooren sult, niet een woort en spreeckt, want ghy sout alle dinghen bederven, en zijt stil dat de steert alleenlijck wel mach aengheset worden. Compeer Peeter nam de Keersse ende seyde dat hy 't seer wel uytrechten soude, daer nae dede Don Jan Commere Janneken haer moedernaeckt uyt trecken, ende dedese op vier beenen neder ter aerden bucken, ghelijck de Merrien doen, haer insghelijcks vermanende datse oock watter gheschiede, niet een woordt spreecken en soude, ende mette handen haer aen-ghesicht ende hooft beginnende te handelen, seyde hy met eenen: Dit worde een aerdich Merrien hooft, ende het hayr raeckende, dit worde schoon Peerts hayr, ende daer nae haer de armen roerende, seyde hy, ende dit moeten fraeye Merrien Beenen ende Voeten worden. Daer nae den Buyck tastende, ende den selven hert ende ront vindende, dedet eenen over eynde springhen die te vooren metten Hoofde om leech hinck, soo dat hy seyde, ende dit moet eenen lustighen Merrien Buyck worden, ende soo veel dede hy aen den rugghe, aende braeyen ende aende beenen, ende ten lesten hem niet anders te doen blijvende als den steert te maecken, sijn Hembde ghelicht hebbende heeft hy de steck ghegrepen daermen de menschen me plant, ende den selven inde vooren ghedout dieder toe ghemaeckt was, ende seyde, dit moet den schoonen steert vande Merrie worden. Compeer Peeter die tot daer toe sterlinghs begaept hadde al tgheene datter gheschiedt was, siende desen uytganck, ende hem dunckende dattet niet wel toe ginck, riep, Hou Don Jan ick en wilder gheenen steert aen hebben. Dan t'gheschut was alreede los, als Don Jan sijn Instrument weder tot hem trock, segghende: Helaes Compeer Peeter wat hebt ghy ghemaeckt? Hadde ick te vooren u niet gheseydt dat ghy niet spreecken en sout, wat het oock waer dat ghy saecht doen, de Merrie was bynae opghemaeckt, maer ghy hebt alle dinghen bedorven met spreecken, daer en is van daghe gheen middel meer om te hermaecken. T'is fraey fraey, seyde Compeer Peeter, ick en wouder sulck eenen steert niet aen hebben, waerom en seydet ghy niet, maeckt ghyen? Ende daer-en-boven steldt ghy die te leech aen. Om dies-wille (seyde Don Jan) dat ghyer voor d'eerste reyse niet so wel en sout connen aensetten hebben als ick. De Jonghe Vrouwe dit hoorende stont op, ende seyde noch ter goeder trouwe aen haeren Man, Ou grove Beeste als

[fol. Bb4v]

ghy zijt, waeromme hebt ghy u gheluck ende het mijne bedorven. Waer hebbet ghy oyt van uwen leven een Merrie sonder steert ghesien? Ghy zijt arm, dan Godt helpt my soo't niet wel besteedt en waere, dat ghy noch armer waert. Gheenen middel dan meer vindende om van de Jonghe Vrouwe een Merrie te maecken, om de woorden die Compeer Pieter ghesproocken hadde, ende sy bedroeft ende ghestoort, heeftse haer herkleedt, ende Compeer Peeter dede zijn beste om de ghewoonelijcke neeringhe met zijnen Ezel weder te doen als hy plach, ende hy is met Don Jan op de Jaer-merckt van Betouten niet ghereyst, noch en heeft sint noyt sulcken vrientschap van hem begeert.