Rodd'rick ende Alphonsus

Regelnummers proza verbergen

[p. 69]

[Tekst]

[p. 71]

[Opdracht]

⁺Den Edelen, Erentfesten, Hoogh-geleerden, VVelvvysen, seer Voorsienighen^* Heere: mijnen Heere D. Huyghe de Groot, eerste Raadt en Pensionaris der Stadt Rotterdam.

Myn Heere,

1Onsen ghelaurierden Poët, en vvel vvaardigen Drossart van Muyden, Pieter¹ 2 Cornelisz. Hooft, seydt yevvers in zijn Princelijck en lieflijck Spel van² 3 Granida aldus:

Hoe wel een Edel hert van uytghenomen sinnen,
All' Edel herten vroom en deughdsaam moet beminnen:
Soo heeft nochtans natuur ghehecht aan ons ghemoet,
Een treck die verre d'een voor d'ander kiesen doet.

8En dat mijns achtens meest door diender yet Goddelijcx in s'menschen 9 ingevvanten is, dat de verkiesinghe veroorsaackt, beneffens dat soo baart 10 ghelijckheydt van sinnen en zeden een onderlinghe vruntschap, het vvelcke 11 ick inde ondervindeliickheydt bespeure: VVant het schiint of de geliick-¹¹12ghesinde zielen gemengschap en gemeynschap hebben gehadt, al eer sy haar¹² 13 inde aartsche herbergen begaven, en dat sy daar over, vvanneer sy den anderen¹³ 14 hier ter VVerelt in dese vervalb're lichamen gemoeten, de hemelsche¹⁴ 15 kennisse en ommegang met nieuvve vruntschap vveder soecken te ver-

+ A 2 r^o

* Opschrift: seer Voorsienighen Heere: gewone titel voor magistraatspersonen; de D. voor Huyghe zal wel Doctor betekenen.

1 ghelaurierden: gelauwerde; hier blijkbaar in oneig. zin: roemrijke.

2 yewers in zijn ... Granida: nl. IV, 1 (Ged., ed. Leendertz 2, 185-186; ed. Stoett 2, 190).

11 ondervindeliickheydt: ervaring.

12 gemengschap en gemeynschap hebben gehadt: vermengd en verenigd geweest zijn. Deze, zo niet Platonische, dan toch platoniserende gedachte heeft Bredero kunnen vinden in Hoofts Granida, vs. 1262-'64:

... Soo datse (de liefde), naer men vijndt,
Geen nieuwe vrientschap, maer vrientschaps vernieuwing schijnt:
Recht oft die sielen met elckander onderlingen
Gepaert hadden geweest, al eer sij lijf ontfingen.

13 daar over: om die reden.

14 vervalb're: vergankelijke.

[p. 72]

tekstkritische noten

16nuvven. Hoe svvaarliick; maar hoe heughliick ist, eender te treffen onder¹⁶ 17 so veel duysenden, daar vvy eenige geliickheyt des gemoets inne vinden? 18 Voorvvaar onder de salicheden der tydeliicke dingen, en is voor het sterffe-19liicke geslacht een vvarachtigh en ghetrouvv vrunt de minste niet. Datter 20 yet krachtighs in ons verborghen is, 'tvvelck sekere voor, en meer genegent-²⁰21heyt tot d'een of d'ander in ons vverckt; heb ick selfs (indient my gheoorloft 22 is te segghen) in miin selven ende anderen bemerct: VVant eer ick den roem-23ruchtigen Griecschen ende Latiinschen Leer-meester Daniel Heyns, en 24 ⁺den vermaarden en vvarachtigen Gheschicht-schryver Peter Schryver, 25 myne vrunden, oyt sagh, of kon, heb ick haar gemint en ghelieft; en sy²⁵ 26 lieden hebben my vvel gevvilt, eer ick oyt voor haar verscheen, door't²⁶ 27 heymeliick verstandt der sprakeloose geesten: daar ick my niet vervvaande-²⁷28liick in verhovaardighe; maar daar ick my innerliick dapper in verblyde, 29 vermits hare beleefde zielen my vvat deels in haar gunste gunnen; van²⁹ 30 vvelcke eervvaardighmakinghe ick oock herteliick bedanck den zeer 31 geleerde ende grootgheestige Rutgertsius, Raats-Heer des Konincks van³¹ 32 Svveden, ende voornameliick u miin Heere! die om u hooghe vvetenschap 33 ende van Godt begaafde vviisheydt te recht den naam van Huygo de Groote 34 voert. O cieraat der Nederlanders! O Kroon-dragher der vvel-spreecken-35heydt! Die om u sesthien Iaaren vvierdt mede genomen tot een pronck in³⁵ 36 Vranckriick, van de voortreffeliickste Ghesanten der Machtighe Heeren 37 Staten; alvvaar ghy u woordt doende voor dien Grooten Koningh Hendrick 38 so hoogh-vliegent en so vvel, dat de Vorsteliicke mont riep, Siet daar het 39 wonder van Hollant! O vvaarachtige spreuck! En vvaardigh van so Heldt-40achtigen Prins ghesproken te vvorden. O Groote Man! Hoe goedt en hoe

18 Voorvvaar, A Voorvvaat - 21 selfs, A felfs

16 eender: iemand.

20 yet krachtighs: een actief beginsel; voor te verbinden met genegentheyt en dus zoveel als: voorliefde.

+ A 2 v^o

25 kon: kende.

26 hebben my wel gewilt: zijn mij welgezind geweest.

27 't heymeliick verstandt: de geheime verstandhouding.

29 wat deels: enige aandeel; eerwaardighmakinghe: eerbewijs, onderscheiding.

31 Rutgertsius: Jan Rutgers, geb. te Dordrecht in 1589, een verdienstelijk filoloog, zwager van Dan. Heinsius; sinds 1614 volgde hij een politieke loopbaan, in dienst van Gustaaf Adolf van Zweden, eerst als staatsraad, later als gezant bij de Staten-Generaal (zie Biographie Universelle, dl. 39 en Allg. Deutsche Biogr. 30, 42-44; de Ndl. biografische wdb. vermelden hem niet).

35 om u sesthien Iaren: in 1598 reisde De Groot met het gezantschap van Justinus van Nassau en Oldenbarnevelt naar Frankrijk; hij was toen pas 15 jaar (zie C. Brandt, Hist. v.h. Leven v.H. de Groot 10-11).

[p. 73]

41 gunstigh vvas my 'tgheluck doe 'tmy troonde tot u lijff'lijcke tegenvvoor-⁴¹42digheyt, doen u vvyse mont mijn borst stroockte met lieffelijcke ende⁴² 43 hoogh-vervvonder-vvaardige vvoorden? So haast en sagh ick niet het 44 blickeren en blakeren van u heldere glase vensteren van u Gheest, of ick 45 bekende met eerbiedigheydt de grootheydt en vvaardigheydt van u edele 46 Ziel, die uyt Godt geboren is, om te overtreffen alle Volcken ende Tongen, 47 van vviens gheleertheydt haar ontsetten en verbasen met erkenningh de⁴⁷ 48 verstandighste van onse eeuvve. O gheluckigh, over-luckigh Rotterdam, 49 die met sulcken blinckenden Dyamant meught brommen: Maar noch ghe-⁴⁹50luckigher zijnse die u daghelijcks gheselschap moghen ghenieten; ja die in u 51 dienst haar leven moghen endighen. Teghen miin danck (vvaarde Heere!) 52 moet ick miin penne bedvvinghen, ende de stomme spelen, uyt vreese van 53 de nydighe; en oock soo ben ick meer als vvel verseeckert dat ghy niet en 54 ziit gedient met lof, of lief-koseryen: Daaromme soo bid ick u endeling⁵⁴ 55 ⁺dat ghy miin groote vrymoedigheydt, en dit miin VVedu-pennincxken int 56 goede nemen vvilt; dat is, (het Treur-spel van Rodderick en Alphonsus) so 57 verre my dit na vvensch mach geschien, soo sal ick my grooteliicks aan 58 'tgheluck verbonden achten, en u miin Heere een eeuvvighe danckbaarheyt⁵⁸ 59 schuldigh blyven, het vvelck ick vertrouvv dat my van u deughdeliicke 60 beleeftheyt niet en sal ghevveygert vvorden, verhopende dat ghy met miin 61 feylen vriendeliick leven, ende den Duytschen altemets vvat toegheven sult,⁶¹ 62 op dit geloof sal ick den dagh over miin spel laten gaan, denckende dattet⁶² 63 onder u geleyde vry en veyligh vvandelen en vvesen sal. Hier mede vvil 64 ick V.E. bevelen inde ghenadighe bescherminghe vanden onsterffeliicken 65 Godt, die vvil V.E. verleenen 'tgheen V.E. tot Salicheyt mach strecken, 66 gheliick V.E. van herten vvenscht

Vvven onderdanighen Dienaar ende Vrundt,

G.A. Bredero.

41 troonde: voerde.

42 stroockte: streelde.

47 haar: zich.

49 brommen: pralen.

54 liefkoseryen: vleitaal.

+ A 3 r^o

58 aan 'tgheluck verbonden: jegens de Fortuin verplicht.

61 den Duytschen: het Nederlands (dat ik schrijf).

62 den dagh ... laten gaan: mijn stuk openbaar maken.

Opschrift: D. Huyghe de Groot A cursief, zo ook de andere eigennamen, het gedicht, de woorden van Hendrik IV en de ondertekening