Moortje en Spaanschen Brabander

(1999)–G.A. Bredero– rechtenstatus



[pagina 153]
Het vijfde bedrijf, 't eerste uytkomen Moy-aal, Angeniet moy-aal Eerloosde stucke vleys! wel wat sal u ghebreken?Ga naar voetnoot2403 Hoe langh suldy dus dwars en twyfelachtich spreken?Ga naar voetnoot2404 2405[regelnummer] Wat gemoffel is dit? ghy staemert in u praat,Ga naar voetnoot2405 Angniet spreeckt uyt u mont op datmen u verstaat.Ga naar voetnoot2406 Ick wetet; 'k wetet niet, sach icker hem by legghen?Ga naar voetnoot2407 Ick was daar niet ontrent: wel wat is dit te seggen?Ga naar voetnoot2408 En sal ick dan niet eens de waerheyt recht verstaan?Ga naar voetnoot2409 2410[regelnummer] Waarom is de Moris so steel-wijs duer gegaan?Ga naar voetnoot2410 Hoe komt Katrijntjen doch so bitterlijck te trueren? Wien heeft haar kostel kleedt so schendich durven schueren?Ga naar voetnoot2412 angeniet Wat sal ick seggen? ick rampsalige! men seyt De swarte die hier was, en was noch Vrouw noch meyt. moy-aal 2415[regelnummer] Wat drommel was sy dan? maakt my de saak eens vroeder.Ga naar voetnoot2415 angeniet Een Man. moy-aal Een mans persoon! angeniet Ja Writsert Ritserts Broeder.
[pagina 154]
moy-aal Wat segdy doch sottin? angeniet Myn Vrouw ick heb geseyt Het ghene dat ick weet, uyt wisse sekerheyt. moy-aal Maar Angenietje, secht hier eens tusschen ons beyden 2420[regelnummer] Waarom souw Writsert hem tot onsent dus doen leyden?Ga naar voetnoot2420 angeniet Ick weetet niet myn Vrouw, of mogelijck ten waarGa naar voetnoot2421 Dat door haar schoonheyt hy verslingert was op haar. moy-aal Helas ick sterf! ach ramp! myn siel sal noch verscheyen,Ga naar voetnoot2423 Ist seeckers als ghy segt, so mach sy doch wel schreyen. angeniet 2425[regelnummer] Ja daarom weentse, en siet, daarom kermtse vast.Ga naar voetnoot2425 moy-aal Ghy Meer! had ick u niet haar gaad' te slaan belast?Ga naar voetnoot2426 angeniet Ghy bevaalt haar de Moorin.Ga naar voetnoot2427 moy-aal 'kben oorsaack van dit dolen; Want ick heb selfs de Kat de soete-melck bevolen.Ga naar voetnoot2428 Wat voor een mensch komt hier?Ga naar voetnoot2429 angeniet ay sus myn Vrouw, verwis 2430[regelnummer] Wy zyn gebercht, hier is de valsche schijn-MoorisGa naar voetnoot2430 Siet aen myn slinckerhant: waer na staen wy en drieghen?Ga naar voetnoot2431 Laet ons die stuckedrochs ghelyckerhant toevlieghen,Ga naar voetnoot2432 En slaen hem so muruw en so plat als een Schol.Ga naar voetnoot2433
[pagina 155]
moy-aal Wat kunnen wy hem doen? sottinne zydy dol? 2435[regelnummer] Dat hy maer eens begon, hy sou ons onder smijten.Ga naar voetnoot2435 angeniet Ick sou hem krabben, en die diefsche keel af bijten,Ga naar voetnoot2436 Dien eer-vergeten loer!Ga naar voetnoot2437 moy-aal nu Angenietjen houwt. angeniet Wat onbeschaamt ghesicht, hy is noch even stout.Ga naar voetnoot2438
Het tweede uytkomen, int vijfde deel writsart, Moy-aal, Angeniet Alsoo Reynier en ick te samen ginghen wand'renGa naar voetnoot2439 2440[regelnummer] Na zynent, op dat ick van kleed'ren mocht verand'ren,Ga naar voetnoot2440 So gaat hy eerst in huys, en liet my staan voor duer; En juyst so 't wesen wouw, zyn Vader die was vuerGa naar voetnoot2442 Inde winckel, besich om de lieden te gerijven;Ga naar voetnoot2443 En siet zyn Moeder stont en buurden met haar wijven,Ga naar voetnoot2444 2445[regelnummer] So dat ick onbesien daar niet wel kon ingaan: Terwijl ick op de straat dus guwende bleef staan,Ga naar voetnoot2446 So sach ick d'eene vrient, en d'andre van myn kennis Verby myn snuyven heen, ick vreesde voor een schennis:Ga naar voetnoot2448 Dies streefden ick myn best, al wat ick loopen mocht,Ga naar voetnoot2449
[pagina 156]
2450[regelnummer] De flouweele Burghwal langs tot ginder ande bochtGa naar voetnoot2450 Na 't Water-poortje toe: doen achter byde vesten,Ga naar voetnoot2451 Tot ande Bosjes-brugh, en hier en daar ten lesten,Ga naar voetnoot2452 So dat ick moe en mat, en t'eynde van men aamGa naar voetnoot2453 Tot hier geloopen ben, vermits dat ick myn schaam 2455[regelnummer] Dat my of Man oft Vrouw mocht komen dus te kennen,Ga naar voetnoot2455 Het welck myn achtbaarheyt niet luttel soude schennen. Maar hola! wie zyn dit? 't is Moyaal met haar meyt; Wat sal ick doen? de Hane-voet is myn ghebreyt.Ga naar voetnoot2458 Wat pas ick oock op haar? ick kan my wel verweeren.Ga naar voetnoot2459 moy-aal 2460[regelnummer] Komt gae wy na hem toe: goeden dach vrouw met eeren.Ga naar voetnoot2460 Syt ghy het dienst-wijf niet, die eer datmen u joeghGa naar voetnoot2461 Wech liept?Ga naar voetnoot2462 writsart Och ja Jufvrou. moy-aal Wel is dat nu ghenoech? writsart Och neent lieve Jofvrouw, wilt ghy myn dit vergheven, Ick salt warachtelijck niet meer doen van myn leven: 2465[regelnummer] Vildtme doen ick het weer.Ga naar voetnoot2465 moy-aal Hoe quaam 't dat ghy wech liep? Hieldt ick u al te ruym, of te kort onder swiep?Ga naar voetnoot2466 writsart Neen ghy.Ga naar voetnoot2467 moy-aal wel waarom dan?
[pagina 157]
writsart maar ic vloot haastelicken Uyt vrees om dat ick docht, dat sy myn souw verklicken.Ga naar voetnoot2468 moy-aal Wat hebdy dan gedaan?Ga naar voetnoot2469 writsart Ick weet niet, niet en myt. moy-aal 2470[regelnummer] Is dat dan niet met al, ghy schender als ghy zyt!Ga naar voetnoot2470 Ghy bedriegher, ghy fiel, is dat maar een kleynicheyt? Datmen een goet mans kint ontset van haer reynicheyt?Ga naar voetnoot2472 En dat noch met ghewelt, foey! wat een gruw'lijck stick.Ga naar voetnoot2473 writsart Ick meenden dat sy was een Meyt ghelijck als ick.Ga naar voetnoot2474 angeniet 2475[regelnummer] Een meyt ghelijck als ghy! o dóót! wat houdt myn achter?Ga naar voetnoot2475 Dat ick u niet en vat in't hayr? ghy vrouwe-krachter! Ghy schellem! ghy eer-dief! ghy boos-wicht in u huyt!Ga naar voetnoot2477 Ay siet; de guytery siet hem ten ooghen uyt.Ga naar voetnoot2478 Ja wel dese schavuyt komt hier noch met ons gecken: 2480[regelnummer] Mocht ick begaan ick souw de ooren hem of trecken. moy-aal Hoe ist hier, sydy mal? gaat wech stracx an een sy.Ga naar voetnoot2481 angeniet Om die galligert niet; ick ben so goet als hy,Ga naar voetnoot2482 En vry wat beter oock als hy of syns gelijcken, Krijgh ick u op den Dam, ick salje so uytstrycken;Ga naar voetnoot2484 2485[regelnummer] Dattet u huegen sal, hóór ghy dat wel rabbauwt? moy-aal Gaat heen en doet u werck, hoe leyt dit wicht en snaeuwt?Ga naar voetnoot2486
[pagina 158]
't Is langh genoech getwist, Angnietje laat dat dryven,Ga naar voetnoot2487 En staat wat achter of, laat my met hem hier blijven.Ga naar voetnoot2488 Voorwaar Writsert ghy hebt hier angerecht een daatGa naar voetnoot2489 2490[regelnummer] Die oevel souw vergaan wistet de Magistraat:Ga naar voetnoot2490 Een dingen sekers die u aansien sal vermind'ren,Ga naar voetnoot2491 Dat ghy te schande brenght de goede lien haar kind'ren:Ga naar voetnoot2492 Want dese schendery, en boose Vrouwe-kracht, Sal seer ontsuyveren de eer van u gheslacht;Ga naar voetnoot2494 2495[regelnummer] Met lachter en met smaat: oock sullen alle VromenGa naar voetnoot2495 U schuwen als de pest, en nimmer met u komen In handelingh te treen: waarlijck het is een dinghGa naar voetnoot2497 Dat gants niet voeghlijck is voor sulcken Jongelingh,Ga naar voetnoot2498 Ghelijck ghy wesen wilt: ghy hebt my so warachtich, 2500[regelnummer] Als ick hier levend sta gemaackt so twijffelachtich,Ga naar voetnoot2500 Dat ick noch sin, noch wit, noch reden heb, noch raatGa naar voetnoot2501 Om te besluyten tot verschooningh van dit quaat.Ga naar voetnoot2502 Kan de besinningh so schoon van een Mensch vervremen?Ga naar voetnoot2503 'k Weet inder waarheyt niet wat dat ick voor sal nemen,Ga naar voetnoot2504 2505[regelnummer] Myn sinnen zynt niet eens, maar kib'len met melkaar,Ga naar voetnoot2505 Den een die wil het een, den ander wil het aer Ten opsicht vande Maacht, die ick voor dese mienden,Ga naar voetnoot2507 Eer sy was geschoffiert te brengen an haar vrienden,Ga naar voetnoot2508 Om my te vord'ren met dit kost'lijck present,Ga naar voetnoot2509 2510[regelnummer] In haar geduurige jonst en vrientschap sonder ent;Ga naar voetnoot2510
[pagina 159]
Myn opset en myn hoop die zyn my nu ontschoten,Ga naar voetnoot2511 Mits ghy uyt snoode lust haar Maachdom hebt ghenoten.Ga naar voetnoot2512 writsart Maar ick verhoope nu, en 'tvalt my schierlijck inne,Ga naar voetnoot2513 Dat tusschen u en my met onverwachte minne, 2515[regelnummer] De hartjes onderlingh sal worden t'saam genaeytGa naar voetnoot2515 Met ontarnbare trouw, en goe genegentheyt.Ga naar voetnoot2516 Het villicht dat dit stuck en lelijckheyt der saken,Ga naar voetnoot2517 Een gront-vest, en een boom van sulcken jonst sal makenGa naar voetnoot2518 Als oyt beschreven is: 't is mooghlijck oock voorsienGa naar voetnoot2519 2520[regelnummer] Dat door dit quaet begin een grooter goedt sal schien.Ga naar voetnoot2520 moy-aal Ghewis ick houwter voor, en wil oock vruntschap houwen.Ga naar voetnoot2521 writsart Doch siet, dit bid ick u, dat ghy maar wilt vertrouwen,Ga naar voetnoot2522 Dat 't gheen hier is ghebuert uyt quaat-doens luste niet: Maar door myn sinlijckheyt, en liefden is gheschiet; 2525[regelnummer] Mits d'onbedachte jueght, en rypheyt my andreven.Ga naar voetnoot2525 moy-aal Voorseker ick gelooft, dus wertet u vergevenGa naar voetnoot2526 Met een goetwillich hart, en neemt oock an in't soet,Ga naar voetnoot2527 'k Ben so onmenschlijck wreet noch hart niet van gemoet, (O Writsert!) noch so slecht oft weynich niet ervarenGa naar voetnoot2529 2530[regelnummer] Of 'k weet wel wat voor kracht de stercke Min kan baren. writsart Veel-waarde brave Vrouw ick sweert u op een nie,Ga naar voetnoot2531 Hoe ick u meerder hoor, hoe ick u liever sie.
[pagina 160]
angeniet Myn Vrouwe siet voor u, en wilt hem niet gelooven;Ga naar voetnoot2533 Hy heeft u lief, waarom? maar om u eer te rooven, 2535[regelnummer] Gelijck hy Trijntje deed: ay spiegelt u an huer: Siet ick waarschuwje noch.Ga naar voetnoot2536 moy-aal Nu snaversnel gaat duer. writsart Al hadt ick om te doen gelegentheyt verwurven, En wouw ick willen schoon, ick soudt niet dencken durven.Ga naar voetnoot2538 angeniet Neen ick geloof u niet.Ga naar voetnoot2539 moy-aal Swijght stille mach het zyn. writsart 2540[regelnummer] Met alle nedricheyt so onderwerp ick myn In u beschermingh, en hoop u te beroeren Tot medelyden, om myn saack so uyt te voeren, Dat ick Katrijntje krijgh tot myn wettighe Vrouw, En weygert ghy myn dit so sterf ick van rouw. moy-aal 2545[regelnummer] Gaat met u Ouders dat eerst wijslijck overlegghen.Ga naar voetnoot2545 writsart Myn Vader salder niets met allen teghen segghen,Ga naar voetnoot2546 Alst maar een Dochter is van eerelijck gheslacht,Ga naar voetnoot2547 En deuchd'lijck van ghemoet.Ga naar voetnoot2548 moy-aal So ghy een luttel wacht, Ghy sultet hooren van g'loofwaardighe getuyghen; 2550[regelnummer] Haar Broeder haalt de Min, wiens Melck sy plach te suyghen Doen sy een kindtjen was: dees sal u doen bescheytGa naar voetnoot2551 Van d'ouwders en van haar, met al d'omstandicheyt,Ga naar voetnoot2552
[pagina 161]
En hoe sy zyn ghedaalt hier van de aldervroomste.Ga naar voetnoot2553 writsart Ach ja ick ben te vreen te wachten tot haar koomste.Ga naar voetnoot2554 moy-aal 2555[regelnummer] 'tIs wel so raatsaam dat wy t'samen binnen gaen Om haar te wachten daar, als hier op straat te staen. writsart Myn harte joockt my seer met yverich verlanghen.Ga naar voetnoot2557 angeniet Jofvrouw wildy in huys dien schender noch ontfanghen? moy-aal Waarom niet? angeniet Gelóóft myn, so ghy't doet ghy bent geck. 2560[regelnummer] Want hy sal u op nuw spelen een slimmer treck.Ga naar voetnoot2560 moy-aal Swygt, het! dit klueter hier!Ga naar voetnoot2561 angeniet 'tSchijnt dat ghy weynig kennis Draagt van zyn boevery, en overgeven schennis.Ga naar voetnoot2562 writsart Ick sal geen quaet doen, lief!Ga naar voetnoot2563 angeniet Ick vertrouw u niets quant Dan Molensteenen, en die naulyx op haer kant.Ga naar voetnoot2564 writsart 2565[regelnummer] Angniet bewaart myn selfs.Ga naar voetnoot2565 angeniet Dat sal ick my wel myen.
[pagina 162]
moy-aal Siet daar haar broeder komt, gaet ghy nu wat ter syen. writsart Ick ben verlegen, ach! ick bid u gaen wy in, Ay Goude Moy-aaltje: want ick ben niet van sin,Ga naar voetnoot2568 Noch ick en sal althans in geener wys begeeren 2570[regelnummer] Dat hy myn op de straat sal sien in dese kleeren. moy-aal Wy zynder immers by: of hebdy noch wat schaamt? writsart Dat ist.Ga naar voetnoot2572 angeniet Dat ist. ghy benter seker voor vernaamt, Hoe duechd'lyck is die knecht, en hoe vroom van gedachten,Ga naar voetnoot2573 Die hem niet en ontsiet een Dochter te verkrachten? moy-aal 2575[regelnummer] Treet in.Ga naar voetnoot2575 writsart gaat voor, ick volch. moy-aal Angnietje toeft wat, beyt Op dat ghy Fredrick en de Minne binnen leyt.
Het vijfde deel, het darde bedrijf angeniet, Frederyck, Geertruy Wat inval quam sich strax verbeelden in myn sinnenGa naar voetnoot2577 So ernstachtich? om een sulcken vondt te vinnen Om van gelyck te doen dien overkomen guyt:
[pagina 163]
2580[regelnummer] Die ons so dapper heeft met list gestreken uyt,Ga naar voetnoot2580 En brengt een Jongman hier, in schyn al van een Meysje. k'Selt hem vergelden we'er krijgh ick hem maer een reysje.Ga naar voetnoot2582 frederyck Nu Besje spoetje wat, en treet wat harder an?Ga naar voetnoot2583 geertruy Och, och myn lieve kynt! meen gy dat ick wel kan? 2585[regelnummer] Och vaar 'kheb sulcken dicken buyck, en de biennenGa naar voetnoot2585 Die binnen ouwt en of, sy willen my niet dienen.Ga naar voetnoot2586 Och doe ick in myn tijt was, doe was icker sulcken ien;Ga naar voetnoot2587 Ick was een Meyt, als een paert, ick kon ryen en omsien.Ga naar voetnoot2588 Ick hadt hangden an men lyf, in ick konse uyt de mou steken, 2590[regelnummer] Maer nou ist niemendal. och de ouwerdom komt met alle gebreken, Ick heb men tyt 'ehadt. nou ist jonge luyer buert,Ga naar voetnoot2591 Als jou en jous gelyck. ick sey vlus tuegen onse Guert.Ga naar voetnoot2592 Och vaer rust wat; ick ben so loof, ick macher niemier tuegen.Ga naar voetnoot2593 frederyck Besje u gedenckt al wat.Ga naar voetnoot2594 geertruy Ja kynt men mach wel huegen 2595[regelnummer] Vande Beniste op-loop hier binnen Amsterdam,Ga naar voetnoot2595 Die alderierst met brangkt uyt de Souwt steech quam,Ga naar voetnoot2596 Door die met siep-gesmeerde krytende naackt-loopers.Ga naar voetnoot2597 Dan seker daar binne nouw wel degelijcke luy onghder de Doopers:Ga naar voetnoot2598 Maar Knipperdolling, en Jan van Leyen, dat waren twie schalcken,Ga naar voetnoot2599
[pagina 164]
2600[regelnummer] De tyt die staat eschreven in de nuwe Kerck ande Hane-balcken,Ga naar voetnoot2600 En na datmen dunckt 't was in 't jaer van vyfendartigen: Haddent de wet niet voorsichtich stracx gaen behartigenGa naar voetnoot2602 't Souwt slecht ehad hebben: ja myn is vry al wat over 'thóóft eloopen,Ga naar voetnoot2603 't Machmen wel 'ehuegen datmen twyntich ayeren plech te koopenGa naar voetnoot2604 2605[regelnummer] Om een stuyver, en een moye vuegel met een juecht om drie groot,Ga naar voetnoot2605 En om een oortje atmen sen buyck vol melck en witte-broot,Ga naar voetnoot2606 En men koft een hielle schoot nuwbacken Wormer MisschuytjesGa naar voetnoot2607 Om ien blaeuwe ellif penningh, en men kreeg om negen duytjesGa naar voetnoot2608 Twie kopjes botter, heer kyns ick hebtje vaar so dick vertelt,Ga naar voetnoot2609 2610[regelnummer] Ja komt nou en reys op de beschuyt-marct, men besteet een hangt vol gelt.Ga naar voetnoot2610 frederyck Ay Besje treet wat an, ick mach niet langer wachten.Ga naar voetnoot2611 geertruy Gien ding mitter haast als vloon te vangen, al proper mit drachtenGa naar voetnoot2612 Ick selmen best doen, heer je vaar was sucken Man,Ga naar voetnoot2613 So ongduechdelijcke goet, dat icketje niet seggen en kan.Ga naar voetnoot2614 2615[regelnummer] Hy was niet hongts-gierich, noch niet verwaant, vermetel;Ga naar voetnoot2615 Alle dommelicke sondachs so waren wy tot jouwent op de warme ketel.Ga naar voetnoot2616
[pagina 165]
Noch; ick eet so garen ouwe kost, sprenck-vleys, met worst, en juesGa naar voetnoot2617 Mit Mostert: en een moye Appel-sop, o seecker, die smaackt oock niet bues,Ga naar voetnoot2618 Ick mochtet so wel, en 'tis oock hiel goe provangdeGa naar voetnoot2619 2620[regelnummer] Vuer myn, en myns gelijcke Ouwe luy songder tangde: Wat de Man was so voldoende, hy haddet altijdt so drock,Ga naar voetnoot2621 Nou Giertje (seyd hy) drinckt en reys, dan krijgh je weer wat sock,Ga naar voetnoot2622 En dronck ick moye dubbelde Faaro, uyt Prochiaens vaatje, met de Mater en de Pater,Ga naar voetnoot2623 Mar je Vaar was te overdaedighen genochelycken prater;Ga naar voetnoot2624 2625[regelnummer] Hy vertrock ien hielle Story hoe dat hy jou Moertje het evryt,Ga naar voetnoot2625 In hoe wildt dat hy plech te loopen ruysmuysen in sen tyt!Ga naar voetnoot2626 Hoe dat hy onger sen twien, ien hielle rongde dangs, daer de Meysjes an vuersingen,Ga naar voetnoot2627 Al de knechses wech joeghen, in teghen 'er danck mit de Vrysters duer gingen. Dat mier is: Hoe dat hy Joris smeet dat hem het hóóft op een sy // hing,Ga naar voetnoot2629 2630[regelnummer] In hoe hum de luy met vingeren na wesen, waer dat hy verby // ging, En seyden: o sackerloosjes dat's de giest die sukken stouten hart // hetGa naar voetnoot2631 Dat hy allien al de Haantjes, en Katjes vande stat uytte tart // hetGa naar voetnoot2632 Mit duysent sucke sticken. In jou moer die was so rustich van gemoedGa naar voetnoot2633 Wanckt ast kermis was, dan koft sy ongs Schoon-hoofsche Koeck, en Poppe-goed:Ga naar voetnoot2634
[pagina 166]
2635[regelnummer] Ongse Niesje het noch so veel huys-raatje van stoeltjes en van banken, Wat sal ick mier seggen: Ick heb jou Ouwers seer te bedancken. Asset sinter Klaes was, so setten myn suen tot jouwent de schoen, Wat pleger jou moer Griet Jans, daar en hielle hoope goet in te doenGa naar voetnoot2638 Hielle peper-huysjes met suycker-erreten, met Kabbeljaus ooghen, en kappittel-stockenGa naar voetnoot2639 2640[regelnummer] Dat pleech onse Arent voor klock-spijs, met huydt en met hayr in te schocken,Ga naar voetnoot2640 Noch kreeg hy een kolf van Klaasje Buytenaer songder quast, en songder schuer,Ga naar voetnoot2641 Met een walbarcken warp-tol, met een staele pen, en een plaatje daer vuer,Ga naar voetnoot2642 Mit een groot Embder, en een Evangely met een schrijf-boeck van fijn kapitoorye,Ga naar voetnoot2643 Mit een nuwt school-bort, met een kategismus, en met de moye stoorienGa naar voetnoot2644 2645[regelnummer] Van Fortunates Buersje, van Blancefluer, van Amadis de Gauwelen,Ga naar voetnoot2645 Wat onse jongen en kont niet uytstameren so vuel had hy te wauwelenGa naar voetnoot2646 An sen vygen, ansen nueten, ansen bockedeflensjes, en sulck gebras:Ga naar voetnoot2647 Seker het kynt sager uyt so begrobbelt, dattet mier as wongder was.Ga naar voetnoot2648 Wat stacker een gelt in d'Appelen? een plat-beck, een stooter, een ryer,Ga naar voetnoot2649
[pagina 167]
2650[regelnummer] Een klimmer, vyf staate stuyvers, dat stack hy in zyn spaer-pot as een vryer:Ga naar voetnoot2650 In as het Kors-tijdt was, dan nooden hy ons op de witte-broots sop,Ga naar voetnoot2651 Heer wat gooter jou Fytje Floris een pot met gulle botter op,Ga naar voetnoot2652 In dan droncke wy de Betouw, en de wijn so lustich als water,Ga naar voetnoot2653 En alle drie Koningen stuurde zy ons een moye Duevekater:Ga naar voetnoot2654 2655[regelnummer] In jou vaar die was so milt en so ryaals, dat hy ons songer vragen Gaf een nieuwe-jaar, met een teerpenningh tueghen de Kopperdagen:Ga naar voetnoot2656 Hy wist wat op de taerlingh liep, o myn! 't was sulcken geest,Ga naar voetnoot2657 In oock so had hy wel een nachjen by de kalisen vrolijck eweest.Ga naar voetnoot2658 Nou lestent sprack ick hier, hier Tuenis mit ien arm, de draagh // visGa naar voetnoot2659 2660[regelnummer] Die seyde ooc datter sukken rustigen man noch niet inde hiele Haag // isGa naar voetnoot2660 So wurp hy over de nagel: hoort iens Frerick ick moetet jou verslaan,Ga naar voetnoot2661 De Man hetmen te ongduechdelijck vuel vrientschappen edaen,Ga naar voetnoot2662 Ja al haddet myn eyge man eweest, hy mochtme niemier edaen // hebben,Ga naar voetnoot2663 Het was hum onpersybelijck dat hy onghetroost souw vanmen egaen // hebben,Ga naar voetnoot2664 2665[regelnummer] Heer hy hadmen so lief: want ick was niet lelijck in myn jeught, Ick was het moyste meysje inde buurt (seyden de luy) maar wat en vrueght Hadde wy alle Vastellaevens tot jouwent, je backten wafel-koeken,Ga naar voetnoot2667 En as ick dan wat op ehaalt was met een mouwe-spelt, dan quam ickje besoeckenGa naar voetnoot2668
[pagina 168]
Met jou suster, trouwen hoe liepen de kyeren daer heen en weer,Ga naar voetnoot2669 2670[regelnummer] Hoe spuelde wy suycker-noompje, slabber op, slapper neer,Ga naar voetnoot2670 Daer leyt een gouwe penning voorje neer, wy kneppelde de koeckjes,Ga naar voetnoot2671 Hoe ribsakten en hoe stoeyde wy mekaar inde schuyl-hoeckjes?Ga naar voetnoot2672 Hoe moy kon ick singhen Aallemoer wat doeje ande schop?Ga naar voetnoot2673 Hoe quam jouw Nooms Kyeren telcke staegh, en seyden al op!Ga naar voetnoot2674 2675[regelnummer] Het was te dubbeld ondiefd, se verwongderden huer die er by satenGa naar voetnoot2675 Sy gavent de hongt, sy stoptent ewech, en vernielde mier asse aten.Ga naar voetnoot2676 Ick heb tot jouwent wel wil ehad, jou huys was myn uythof:Ga naar voetnoot2677 Heer het was so reyn; 'tis jammer, alle goe benieren raken of:Ga naar voetnoot2678 As wy tot jouwent te gast waren, je vaar sneet gien stiefvaars sticken,Ga naar voetnoot2679 2680[regelnummer] Seker hy slacht myn, ick houw niet vande kleyne slickermicken:Ga naar voetnoot2680 Myn Maagh was altijts so graagh, ick voelden selde gronckt, Of men Buyckje stonckt lustigh op de liest, ick mien moytjes ronckt,Ga naar voetnoot2682 Ick weet niet dat ick myn leven soeter of geruster // at.Ga naar voetnoot2683 frederyck Ick heb daar nu genoech of, praatme van myn Suster // wat.Ga naar voetnoot2684 geertruy 2685[regelnummer] Jou Suster Katrijntje die is over 'tvongkt gehouwen, en ghedooptGa naar voetnoot2685 Van onse Heer Bestoor, hoe hiet hy nu oock? zyn naam looptGa naar voetnoot2686 Verby me monckt: dats alliens; s'is van aansicht wat schotich,Ga naar voetnoot2687
[pagina 169]
En tusschen 'tblanck en 'tbruyn, maar s'is een weynich sprotich.Ga naar voetnoot2688 Ick hebber so menichmaal ebakert, en traertje me espuelt by de kaars,Ga naar voetnoot2689 2690[regelnummer] Wat ick macher mier as hongdertmaal esoent hebben voor haer naars.Ga naar voetnoot2690 Sy het ien maeltjen in huer neck, daar is sy me ebooren,Ga naar voetnoot2691 En sy het twie roo vlackjes an huer voorhooft, recht van vooren, In huer kleyne slincker toontjes, die legghen op menkaar,Ga naar voetnoot2693 Ick souwse wel kennen al wasset over honghdert jaar. frederyck 2695[regelnummer] Al watse seyt dats waar, ay Minnetje so gaat voort. angeniet Wel Freed'rijck hebdy nu 't recht bescheyt ghehoort?Ga naar voetnoot2696 Kundy nu uyt 'thooft den twijffel al wat sluyten? frederyck Sy kentse, en sy noemt de Teyckens my van buyten.Ga naar voetnoot2698 angeniet Sekers dat doet my wel, ick ben ick weet niet hoeGa naar voetnoot2699 2700[regelnummer] Want ick u Suster draagh een goet genoegen toe.Ga naar voetnoot2700 Ay lieve gaat toch in, 'tis al een wijl geleden Dat u myn Vrouw verwacht, gelieft u in te treden.Ga naar voetnoot2702 Daer is de Vagebonckt, ay siet eens hoe hy treet,Ga naar voetnoot2703 Hoe parmantich, hoe prat, of hy't selver wel weetGa naar voetnoot2704 2705[regelnummer] Hoe kost'lijck dat hy 't maackt? hebje van al u daghenGa naar voetnoot2705 Sulck dray-aarsen gesien? ick kant niet wel verdragen.Ga naar voetnoot2706 Hoe fackseert hy die kraagh, hoe versolt hy die muts:Ga naar voetnoot2707 O wat een speldekoker! gants oortjes datsen puts!Ga naar voetnoot2708
[pagina 170]
Wel hoe dus wiltweyich? hy slingert met zyn MantelGa naar voetnoot2709 2710[regelnummer] Of hy wilt was, ay siet, om Godswil wat ghetrantel?Ga naar voetnoot2710 Weet hy wel wat hy wil? ja wel ick arme geck, Wat laat ick my duncken? ick wet ick u een treckGa naar voetnoot2712 Sal spelen die hans hiet: wilt my maar eens slagen,Ga naar voetnoot2713 Ick sal u bylo een vervaert aers-gat anjagen.Ga naar voetnoot2714 2715[regelnummer] Ick gae na binnen toe alleenich tot dien endt,Ga naar voetnoot2715 Op dat ick seker weet of tMeysjen is bekent;Ga naar voetnoot2716 En dan sal ick daer nae in allerley mannieren Om hem te strijcken uyt, een schalckheyt versieren.Ga naar voetnoot2718 koenraat en Angeniet die luystert Ick mach eens gaen besien hoe 't Writsert gints al maacktGa naar voetnoot2719 2720[regelnummer] Gants lichters! is hy maer aen syn wil en wensch geraeckt,Ga naar voetnoot2720 Wat dofjes, wat slempjes willender dan oplóópenGa naar voetnoot2721 Voor myn? 'kwedt daty hy mijn voorseker sal kóópenGa naar voetnoot2722 Een nieuwe Mantel, of een kleet van 'tbeste stof.Ga naar voetnoot2723 Wat ketel-dicht, wat kreeft-dicht, wat eer, en wat lofGa naar voetnoot2724 2725[regelnummer] Salmen van myn dichten? hoe sal elck van mijn spreken! Om dat'ck een loose hoer so fray heb uytgestreken:Ga naar voetnoot2726 Want heb'cker niet ontmomt door mijn scharpsinnicheytGa naar voetnoot2727 Dat meysjen daer hy so syn sin op hadt gheleyt?Ga naar voetnoot2728 Dat sonder sporrelingh van schande noch van schaden,Ga naar voetnoot2729
[pagina 171]
2730[regelnummer] Alleen door het beleyt van mijn voorsichtich raden.Ga naar voetnoot2730 En dan het ander noch! myn dunckt, ik sech u, datGa naar voetnoot2731 Ick hóór hier om oock loon te trecken van de Stadt. Of men hóórt myn om 'thóóft te vlechten en te cieren Met een schackeerde krans van róósen en lauwrieren, 2735[regelnummer] Voornaamlyck om dat ick door myn versocht verstandtGa naar voetnoot2735 Gelegentheyt so goet, en sulcke middel vant: Dat dese Jongelingh mocht komen te bekennen,Ga naar voetnoot2737 Van wat natuur en aart de lichte vrouwe bennen: Op dat hy sich daer na mach wachten, en dat hyGa naar voetnoot2739 2740[regelnummer] Met wacker opmerck let op al haer boevery:Ga naar voetnoot2740 Van boven zynse schoon, en 'tschijnt al vry wat jentersGa naar voetnoot2741 Alst inder waarheyt is, want onder zyn't maer slenters.Ga naar voetnoot2742 Maer krygen sy wat gelts van haer pol, van haer lief,Ga naar voetnoot2743 So tyen sy nae 'thuys hier van Gerrit den Dief,Ga naar voetnoot2744 2745[regelnummer] En huuren daer een kleet, of lossent uyt de Lommert,Ga naar voetnoot2745 Of na de Schoyer, of daer 'tgoedtjen is bekommert,Ga naar voetnoot2746 Hier by een Juffrouw Lors, of by een gier'ghe Vreck:Ga naar voetnoot2747 Want selden zynse ryck, maer altyts vol gebreck: Met dit geleende goet sy fijntjes haer op proncken. 2750[regelnummer] Komter dan een snoeppert die half is beschoncken, Soo schrijftmen twee voor een, dan gaetet daer heel grof,Ga naar voetnoot2751 Men licke-pot om strijt, het macher dan wel of.Ga naar voetnoot2752 Dan ismen daer heel duyts, dan gaetet op een sluycken,Ga naar voetnoot2753 Door huykevaaken snoodt met groote steene kruycken,Ga naar voetnoot2754 2755[regelnummer] En leere vlesschen van sesthien mingelen Wijn,Ga naar voetnoot2755
[pagina 172]
Van Wijn-kóópers die (god wouws) be-eedicht zyn,Ga naar voetnoot2756 Die ick nochtans wel ken, maer ick selder niet noemen,Ga naar voetnoot2757 Hoewel der tolle-dief hem sulcx durft beroemen.Ga naar voetnoot2758 Daer komt dan een gerit allengsjes by in huys,Ga naar voetnoot2759 2760[regelnummer] Van roffyaans, van bloets, en ander licht gespuys,Ga naar voetnoot2760 Van laag-lóópers, speel-luy, van hoeren en van snoeren,Ga naar voetnoot2761 En sulck geselschap als die vuyle veren voeren.Ga naar voetnoot2762 Wien dat daer meest verteert, die is daer best ghesien So langh als 'tgeltje duurt: maer komtet te geschienGa naar voetnoot2764 2765[regelnummer] Dat yemant sich begeeft by eener onder 'tlaken, Om (so gelijckmen seyt) wat meer kennis te maken; En is de karel rijck, of is hy maer ghetrouwt, De feeksche lóópen selfs en brengen 't ande schouwt.Ga naar voetnoot2768 Kijck sulcken en noch meer van dierghelijcke dinghen, 2770[regelnummer] Die heeft hy moghen sien dat dag'lijx daer om ginghen, 't Is wel een groot geluck voor dese Jongelingh, Dat hy so buyten scha gesien heeft alle dingh: Wat datter ommegaat int leven vande Snollen, Die gulsich brassen als sy zyn by milde Pollen, 2775[regelnummer] Sy schossche, sy brosse, sy slempen, dempen vry,Ga naar voetnoot2775 Sy slocken en slinden de soetste leckerny,Ga naar voetnoot2776 En vliegen ongeschickt en hongerich an 't schocken,Ga naar voetnoot2777 En duwen duer de keel wel sulcke groote broeken. Maar als sy zyn alleen, so sit dit arme volck 2780[regelnummer] En braen een Raepje of een Uyen inde Kolck,Ga naar voetnoot2780 Of eten knof-loock, daar sy lelijcken af stincken, En lyen haer dan wel met scharrebier te drincken:Ga naar voetnoot2782
[pagina 173]
Sy knab'len an een korst van oudt verschimmelt broot, Of nemen de prol-pot met grutten op haer schoot;Ga naar voetnoot2784 2785[regelnummer] Haar leven is wel slecht al achtet mennich groot:Ga naar voetnoot2785 Al waart al vol wellust te swaerder valt haer doot. Is dit de jonckheyt niet een Salicheyt en duechtGa naar voetnoot2787 Dat sy die kennis so bekomen in haar juecht? In haer bequaemste tijdt om goet en quaat te mercken,Ga naar voetnoot2789 2790[regelnummer] En schouwen vlytich door haar schandelijcke wercken;Ga naar voetnoot2790 Die naderhandt met smaat, met armoet, en met pijn, Beloonen al de gheen die daar met besich zyn.
Het vijfde deel, het vijfde bedrijf angeniet en Koenraat Ja wel, durft die scherluyn so veel noch van ons spreken?Ga naar voetnoot2793 Ick sal zyn raat en daat noch lustich an hem wreken; 2795[regelnummer] Want ick heb myn selfs een loose vondt verschaft,Ga naar voetnoot2795 Waar door dat hy met recht van my sal zyn ghestraft. O menschen datsen stuck! o jammer! och! o leyder!Ga naar voetnoot2797 Och arme jonghelingh! o schelmsche verleyder! Fy, Koenraat, o ghy schalck! ghy hebt dien onbedocht,Ga naar voetnoot2799 2800[regelnummer] Dien eenvoudighe knecht op een vleys-banck gebrocht.Ga naar voetnoot2800 koenraat Och lieven Heer! wats dit?Ga naar voetnoot2801
[pagina 174]
angeniet Myn hart wil myn ontglijen, En 't smelt van droefheyt wech, helaas! van medelijen Over die jonghman, die hem voor een meyt uytgaf; Want hy van stonden aan ontfanghen sal zyn straf.Ga naar voetnoot2804 2805[regelnummer] Och ick mach'et niet sien, daerom ben ick gheloopenGa naar voetnoot2805 Uyten huys: och! ick sach hem bijnden en knoopen,Ga naar voetnoot2806 Sy leyden hem ter banck volcomen uytghestreckt,Ga naar voetnoot2807 En hebben hem een wijl ghepynicht en ghereckt. Dat sy hem lubden, och! dat waar noch om te lyen,Ga naar voetnoot2809 2810[regelnummer] Dat liet ick noch toestaan; maar sy wilt gnap afsnijen,Ga naar voetnoot2810 Ghelijck de Turcken doen, ja al sturf hy daar van,Ga naar voetnoot2811 Een ander (seytse) sick mach spiegelen daar an.Ga naar voetnoot2812 Ick heb gheen ander vrees als dats' hem sal vermoorden. koenraat Ach wat bedruckt ghelaat! wat smartelijcke woorden? 2815[regelnummer] Wat jammerlijcken rouw, stort daar Angniet met smart? Dat ick de oorsaak ben gevoel ick in myn hart. Och ick ben een doot man: want dit doemt my te sterven,Ga naar voetnoot2817 Of als een Ballingh-slandts voor Bedelaar te swerven.Ga naar voetnoot2818 Daar komt of watter wil, ick moet haer spreken toe,Ga naar voetnoot2819 2820[regelnummer] Goeden dach Angnietje! wel Sustertje, wel hoeGa naar voetnoot2820 Klaagh jy dus truerelijck? secht my wat isser gaande? Wat is u doch gheschiet? of wat hebdy uytstaande Met yemandt vande Stadt? secht my wien is de manGa naar voetnoot2823 Diemen so straffen sal, dat daar een ander an 2825[regelnummer] Exempel nemen sal.Ga naar voetnoot2825 angeniet Ghy zyt gheen antwoort waardich
[pagina 175]
Ghy goetdunckende geck! hoe koomdy so hovaardich,Ga naar voetnoot2826 En so vermetel stout, dat ghy dit vraghen dart?Ga naar voetnoot2827 En knaaght u niet de worm van wroeghingh in u hart?Ga naar voetnoot2828 Vermits dat ghy hem hebt dien boosen raat gegeven,Ga naar voetnoot2829 2830[regelnummer] Waar door dien Jonghman heeft dit schellemstuck bedreven? Die Jonghman die ghy ons dorst brenghen voor een wijf,Ga naar voetnoot2831 Dien staat nu in gevaar, en prijckel van zijn lijf,Ga naar voetnoot2832 Door u versieringh vals, en door u kunstich lieghen,Ga naar voetnoot2833 Om ons door sulcken treek so leelijck te bedrieghen.Ga naar voetnoot2834 koenraat 2835[regelnummer] Wien sechdy, Writsert ha! wat heeft hy toch ghedaan?Ga naar voetnoot2835 angeniet Wildy dat weten hoort, ick salt u doen verstaan: Weet ghy wel dat die Maaght die Roemert ons vergundenGa naar voetnoot2837 Een Haaghsche dochter is van treffelijcke vrunden,Ga naar voetnoot2838 En dat haar broeder is een Koopman seer gheacht? koenraat 2840[regelnummer] Neen ick. angeniet Seecker 'tis waar, die maacht heeft hy verkracht; Na dat haar broeder heeft van dit gheweldt vernomen, So is hy heel verstoort tot onsent inghekomen. koenraat Wat heeft hy uytgherecht?Ga naar voetnoot2843 angeniet Hy kreegh hem by de kop, En vluegelden hem stijf, en maakte voorts een strop.Ga naar voetnoot2844 koenraat 2845[regelnummer] O God! wat wouw hy doen? angeniet Had myn Vrouw niet gebeden
[pagina 176]
Hy had hem strax de nues, en ooren afgesneden.Ga naar voetnoot2846 koenraat Och dat ick nu doof was.Ga naar voetnoot2847 angeniet Nu willen sy den bloet So straffen alsmen hier de wilde Katers doet.Ga naar voetnoot2848 Ick hebt niet moghen sien daerom ben ickt ontspronghen.Ga naar voetnoot2849 koenraat 2850[regelnummer] Wel wien is doch so vroom, so stout, en onbedwonghen,Ga naar voetnoot2850 Dat hy souw durven doen so grooten overdaat?Ga naar voetnoot2851 angeniet Hoe noemdy dat so groot?Ga naar voetnoot2852 koenraat So seker, ist niet? jaat: Wat man is so ghestraft die in vuyle Bordeelen De Hoeren so een pots uyt lusten socht te spelen?Ga naar voetnoot2854 angeniet 2855[regelnummer] Ick weets niet?Ga naar voetnoot2855 koenraat Angnietje u Vrouw siet watse doet; Want 't is myn Meesters soon een Echt-kint van zyn bloet. angeniet Is dat waar? koenraat Secht u Vrouw datse dat niet beginnen, Wel hey! ben ick oock mal? dat kostje selfs na binnen.Ga naar voetnoot2858 angeniet Maer Koenraat watje doet, siet watje onderwint,Ga naar voetnoot2859
[pagina 177]
2860[regelnummer] Uyver is te heet, te wulleps en te blint,Ga naar voetnoot2860 En brengt u niet in last om ander lieden sakenGa naar voetnoot2861 Die ghy doch moghelijck niet beter en sult maken. En daar hy Writsert nu wat op zyn Jootsch besnijt,Ga naar voetnoot2863 En kreech hy u misschien ghy raackten 't sootje quijt;Ga naar voetnoot2864 2865[regelnummer] Want siet myn Jofvrouw denckt, en sal hem doen gheloovenGa naar voetnoot2865 Dat ghy hem hebt gheraan de Maaght haar eer te rooven.Ga naar voetnoot2866 koenraat Wat staat my nu te doen? Wat raat gaat my nu an?Ga naar voetnoot2867 Maar ginder, sien ick recht, so komt den ouden ManGa naar voetnoot2868 Myn Meester uyt zyn thuyn an 't Regliers hof gheleghen.Ga naar voetnoot2869 2870[regelnummer] Sal ickt hem uyten? neen, 't is beter noch geswegen:Ga naar voetnoot2870 Ick wilt hem segghen, jaak; het schaat niet, och het leytGa naar voetnoot2871 My op myn leen, dat my een straffe wort bereyt: Maar die ben ick ghemoet geduldich te verdragen,Ga naar voetnoot2873 Als Writsert maar alleen mach werden slechts ontslaghen.Ga naar voetnoot2874 angeniet 2875[regelnummer] Doet wijslijck als een Man, ick gae na binnen, siet; Vertreckt de goede man hoe 't alles is gheschiet.Ga naar voetnoot2876 Angniet binnen. lambert de Vader, met Koenraat Dit is een groote vruecht voor myn genegentheyt:Ga naar voetnoot2877 Dat myn Bogaert so dicht by de Stadt gheleghen leydt:Ga naar voetnoot2878 Verdrietet my in huys, ick wandel buyten stee, 2880[regelnummer] Na 't Regliers Hofjen toe, kyck dus van liever leeGa naar voetnoot2880
[pagina 178]
Op myn muyltjes, dus reyn, ick was flus om een kijckjeGa naar voetnoot2881 Het voetwechje langes het platte Amsteldijckje,Ga naar voetnoot2882 Wangt het was ande kanckt een stick-weegh oppe byt,Ga naar voetnoot2883 Vannen diel ruyge maats, diet doen om huer profijt:Ga naar voetnoot2884 2885[regelnummer] Maar ier dat ick een duyt an dat volckje souw gheven, Ick quam niet op het ijs van al myn hielle leven, Wat haast het Lammert, ick geeffer niet en mijt,Ga naar voetnoot2887 So ten iersten een duyt; tissen kostelijcken tijdt:Ga naar voetnoot2888 Die wat spaart, die wat het: oock ben ick niet goet Emsters,Ga naar voetnoot2889 2890[regelnummer] Wat was daer en gherit van Vlasters en van Kemsters,Ga naar voetnoot2890 Van Vesjes volck en aars, die 'r ryen op de baanGa naar voetnoot2891 De freyste Jongeluy die vynmen onger 't gaan,Ga naar voetnoot2892 Of die doen as me nift, die ryt met huer spuel-nootjes,Ga naar voetnoot2893 En vryertjes om veer, of after op de slootjes.Ga naar voetnoot2894 2895[regelnummer] Wat was daar en gedoen, en geraas, en gescherm?Ga naar voetnoot2895 Myn ooghen schemerde, wat quam daer en geswerm Van Jonges en van goet ontrent de Kooren-dragher?Ga naar voetnoot2897 Hoe drock haddet Nies Kaeckx, die bromde mit huer swagher?Ga naar voetnoot2898 Hier hey! Harmen Hooch-hart, die so weyts rijt en snort,Ga naar voetnoot2899 2900[regelnummer] Die haeckten in huer schaets, so dat de goet-hart stort,Ga naar voetnoot2900 En vil een harde smack, o dat ick my niet doot // lach; Wangt sy vil op haer nues, so datmer Aal-korf bloot // sachGa naar voetnoot2902
[pagina 179]
Daer quam Jueriaen mit sen siecke lijf op het ijs, Die arme breke-bien, die reet met Lange Lijs, 2905[regelnummer] Sy ree harder dan hy, hy liet hum moytjes slepen,Ga naar voetnoot2905 En schranckelde so voort: och! hy hadt sulcke grepen!Ga naar voetnoot2906 Hy hompelden, hy sprongh, en maakten niet vuel vaarts,Ga naar voetnoot2907 De luy sagen een jeucht in Juere Jannen naarts,Ga naar voetnoot2908 So genoechelijck gingh die, as hy hum liet glissen // trouwen,Ga naar voetnoot2909 2910[regelnummer] Het volck stondt en lachten datse huer bepissen // wouwen.Ga naar voetnoot2910 Daar hadje styve Dirck mit zyn nieuw-backe-wijf; Hoe bevroren gaat hy? zyn hooft staet hem soo stijf, Oft op een staack stongh, in hy het ien paer biennen,Ga naar voetnoot2913 Trots yemets in het langkt, hier Lobbrich plech te mienenGa naar voetnoot2914 2915[regelnummer] Dat hy 't puyck was vande stadt: mar noch onse Machtelt,Ga naar voetnoot2915 Die hetse hum emaackt vannen stick vannen swachtelt,Ga naar voetnoot2916 Haddet sen lieve moer hum niet hart of eraan,Ga naar voetnoot2917 Hy souwje alle daaghs mit vier paar kouse gaan,Ga naar voetnoot2918 Tis sulcken soete vaar, hy kan hum so dicht pongsen,Ga naar voetnoot2919 2920[regelnummer] In hy ruyckt assen kruyt, ick mien gelijck een Bonghsen.Ga naar voetnoot2920 Dat hy hum warmpjes houwt, dat prijs ick hem met reen,Ga naar voetnoot2921 Sey Jan Kackmack'lijck, warmt maackt gheen lamme leen.Ga naar voetnoot2922 Hoe kostelijck, hoe druets reet Melis mit sen vrijsterGa naar voetnoot2923 Al ist een bolle-meyt, 't is al een fraeye rijster,Ga naar voetnoot2924 2925[regelnummer] Sy streeftje assen vos: 'tis jammer dat blaeuw Aecht,Ga naar voetnoot2925 So vreeslijck vande kouw is alle Jaers gheplaeght,
[pagina 180]
Helften tijdt kalftse an haer hangden en huer wanghen,Ga naar voetnoot2927 Tis vreemt dat an huer nues, geen groote spijckers hanghenGa naar voetnoot2928 So kouwt vorstich isse, quant s'op de turfmarckt gaen:Ga naar voetnoot2929 2930[regelnummer] De turf souw vuerseeker de helft wel opslaan. Get hoe pronckte droncke Keesje vande Slochter:Ga naar voetnoot2931 Mit zyn moye tuyt-meyt, hier ouwe Japen Dochter,Ga naar voetnoot2932 En Mieuwes mal-monckt, die reet met sen jonghste snaar,Ga naar voetnoot2933 Morsighe Mary Slomps reet mit huer Bestevaar.Ga naar voetnoot2934 2935[regelnummer] Maar Jan doeter niet toe, die schoof in een schuyf-sleetje,Ga naar voetnoot2935 Syn Beste-moer, sen wijf, sen Ky'ren, en sen Peetje.Ga naar voetnoot2936 Hy stack zyn after-eynt uyt, of hy borghen wouw.Ga naar voetnoot2937 In anmen rechterhangt daer kreegh een goet-mans VrouwGa naar voetnoot2938 Een kolf-bal voor huer hooft, van een deel groote scholvers:Ga naar voetnoot2939 2940[regelnummer] Tis een vreemt dingh, dat van duese weytsche kolversGa naar voetnoot2940 Die dus int wilt toeslaan, geen ong'lucken geschien; Hadt ick mar iens de macht ick souwt'er wel verbien,Ga naar voetnoot2942 Of ick souw'er een plaats uyt alle menschen wijsen:Ga naar voetnoot2943 Ick selt van mijn leven mijn ky'ren niet anprijsen.Ga naar voetnoot2944 2945[regelnummer] Hoe reden de boeren sleen so hier, so daer om var:Ga naar voetnoot2945 Hoe liep onse Amsterdamsche Adel daer met de nar?Ga naar voetnoot2946 En by de Diemer-meer daer reden ien'ghe paertjes,Ga naar voetnoot2947 Mit noch ien hiele streeck van ouwe drooghe vaartjesGa naar voetnoot2948 Al after anmenkaer, die ryen dattet giert,Ga naar voetnoot2949
[pagina 181]
2950[regelnummer] Sy hebben duese kunst de gangsen off eliert.Ga naar voetnoot2950 Hier vercoftese lindt datmen tot schaetsen bruycken.Ga naar voetnoot2951 Daer sat Aaltje Krimp-kous mit mantels, en met huycken.Ga naar voetnoot2952 As ick dit lieve spul lang 'enoch had 'esien So kierden ick weerom, en ick gingh doe mit ien 2955[regelnummer] Iens loefs voort in myn thuyn, ick sach iens na de bloemen,Ga naar voetnoot2955 Of na de bolletjes (om eygentlijck te noemen)Ga naar voetnoot2956 Of sy oock vrosen uyt, en waren sy al dóót,Ga naar voetnoot2957 Ick kooper weer genoech voor een blanck, of driegróót:Ga naar voetnoot2958 Ick ben so mal niet as de luy, die vuer wat Tulpen, 2960[regelnummer] Vuer Keysers króónen, vuer Hoorentjes, en vuer Schulpen,Ga naar voetnoot2960 En sulck luermarcktery dat nieuwers toe en dientGa naar voetnoot2961 Vuel gelts sel geven; noch ick sel vuer gien KistientGa naar voetnoot2962 Gien hongdert ponckt besteen. En 'kmachse so wel draghenGa naar voetnoot2963 As yemant vande best, en wie souw ick het vraghen?Ga naar voetnoot2964 2965[regelnummer] Ik heb een plat-beck, en een moye gouwe hoep,Ga naar voetnoot2965 Al om de minste kosten, of ick't niet luydt roep.Ga naar voetnoot2966 Ick houw hennen, noch duyven, noch katjes, noch honckjes,Ga naar voetnoot2967 Noch knijnen, noch vueghels, 'kheb gien sin in die stronckjes,Ga naar voetnoot2968 'Thet niet een beet om 'tlijf datmen 'tgelt so verquist,Ga naar voetnoot2969 2970[regelnummer] Ick legh het liever op, en stapelt in myn kist,Ga naar voetnoot2970 Elck leyt moy op syn ste in sackjes ofgesongdert,Ga naar voetnoot2971
[pagina 182]
Ick doet niet minder uyt als dartich op het hongdert,Ga naar voetnoot2972 Diet so hooch niet en wil, die machet laten staen. Wat ick heb met mijn gelt vuel mier profijt gedaen,Ga naar voetnoot2974 2975[regelnummer] En kant oock noch wel doen, als ick't mar wil anlegghen Hier met sommighe Re'ers: maer men moetet niet seggen.Ga naar voetnoot2976 Wy stuuren altemets een twee drie schepen uyt,Ga naar voetnoot2977 Vol botter, kaes, en bróót, oock ketings, koegels, kruyt,Ga naar voetnoot2978 Dwelck wy verruylen an veel kostelycke warenGa naar voetnoot2979 2980[regelnummer] Vande Duynkerckers, of die op die neringh varen:Ga naar voetnoot2980 Dat goedtje dat wort hier bequamelijck versackt,Ga naar voetnoot2981 Verbaalt, verkist, vertont, vermerrickt en verpackt,Ga naar voetnoot2982 Van mannen die haer daer seer aardich me geneeren:Ga naar voetnoot2983 So krijghtmen tien voor ien. Zijn dat gheen luy met eeren?Ga naar voetnoot2984 2985[regelnummer] Of wil'ckme geltje niet dus wagen over zee, Ick kant wel sonder vrees uytsetten hier in stee, En dat op gróóte winst: doch ick selt niet vertellen, Daer zyn in Amsterdam seer geestige gesellen, Die kop're Kandelaars, Brant-ysers schóón en gróótGa naar voetnoot2989 2990[regelnummer] Van buyten (maer int lijf en is het niet dan lóót)Ga naar voetnoot2990 Met een behende slach seer kunstelycke gieten,Ga naar voetnoot2991 Dies moet het overschot van waarden overschieten.Ga naar voetnoot2992 Wel is dat Koenraet niet die daer van verre staet? Ick moet eens by hem gaen, en sien hoet hem al gaat. koenraat 2995[regelnummer] Wel wien praat daar van my? Meester! die ic met hart en mont // bieGa naar voetnoot2995 Goeden dach, ick ben blydt dat ick u so ghesont // sie.
[pagina 183]
lambert Wel wie verwacht ghy hier?Ga naar voetnoot2997 koenraat o help! myn tongh die vouwt, Ick kan niet spreken, ach! myn hart dat wortmen kouwt.Ga naar voetnoot2998 lambert O ho, hoe dus verbaast, en dus ontstelt so schichtich,Ga naar voetnoot2999 3000[regelnummer] Wel sechtmen, is de saack so oevel en so wichtich?Ga naar voetnoot3000 koenraat Voor eerst bidt ick myn Heer, en denckt in't minste nietGa naar voetnoot3001 Dat dese dinghen zyn door myn besteck gheschiet:Ga naar voetnoot3002 Gelóóft myn, ick en heb geen raat daer toe ghegheven, Ick heb geen schult, ick sweert. lambert Wat isser dan bedreven? koenraat 3005[regelnummer] Waerachtich 'khaddet eerst met voordacht en met list Voorsichtelyck bedocht; maer nu ist myn gemist.Ga naar voetnoot3006 Hoort hier myn Meester, hoort, wat batet doch geswegen? Ons Ritsert heeft nu korts een swart Moortjen 'ekreghenGa naar voetnoot3008 Van syn Schipper, die 'them in Spaenjen heeft gekocht, 3010[regelnummer] Dit schonck hy aen syn Boel, dewijl dat sy't versocht.Ga naar voetnoot3010 lambert Wien? koenraat Maar aan Moyaaltje, die hy mint als syn harte. lambert Maar wat gaf hy doch wel voor dese lieve swarte?Ga naar voetnoot3012 koenraat Maer duysent guldens eens.Ga naar voetnoot3013 Ga naar voetnoot3013
[pagina 184]
lambert och wat een swaricheyt Komt myn op!Ga naar voetnoot3014 koenraat en Writsert heeft syn sin oock geleyt, 3015[regelnummer] Op eener die de Luyt en and're InstrumentenGa naar voetnoot3015 Kan handelen wel braaf, ja uytten Orienten.Ga naar voetnoot3016 lambert Hoe! wat is hy verlieft? dit kan ick niet verstaan, Weet hy dus vroech alreets by hoeren oock te gaen? Hoe komt hy in de Stadt? ick had hem onder iennichGa naar voetnoot3019 3020[regelnummer] Aan bóórt gesonden 'tscheep. ach! gien quaet komt allienich! koenraat Hoe sieje myn dus an? gelóóft myn vry myn Heer, Ick hebt hem niet geraan. lambert Houwt op, en spreeckt niet meer Ghy galgert! soo'ckje noch iens. dan nou ick sal noch swijghen,Ga naar voetnoot3023 Op dat ick meer bescheyt van dit stuck mach verkrijghen.Ga naar voetnoot3024 koenraat 3025[regelnummer] Och Meester hy, hy is wel stouwt en onbedochtGa naar voetnoot3025 In plaats van de Mooris tot Moy-aalen gebrocht.Ga naar voetnoot3026 lambert In plaats vande Mooris?Ga naar voetnoot3027 koenraat Voorts heeft hy vande Vrouwen Een jonghe Maacht verkracht.Ga naar voetnoot3028 lambert Ick sterf by mynder trouwen!
[pagina 185]
koenraat Daer op is hy betrapt, gevangen en geknelt,Ga naar voetnoot3029 3030[regelnummer] Nu willen sy an hem vergelden dat gewelt. lambert Wel isser oock yets meer behalven dese dinghen? Souwmen om sulcken luer die Jongman so bedwinghen?Ga naar voetnoot3032 Waar na verwacht ick noch? waarom gae ick niet in,Ga naar voetnoot3033 Eer dat sy hem mis-doen in haren grammen sin.Ga naar voetnoot3034 koenraat 3035[regelnummer] Ick slae geen twijfel, of ick sel door dese saken In een groot ongeluck en ongena gheraken. De noot drongh myn daer toe, nochtans in dese tijt,Ga naar voetnoot3037 So hoop ick dat wel haast sal Writsert zyn bevrijt.Ga naar voetnoot3038
Het vijfde deel, de seste hangdeling angeniet geckt met Koenraat. Seker in langhen tijt was ick so niet verhuecht 3040[regelnummer] Als ick nu vlusjes was: want ick kreech sulcken vruecht,Ga naar voetnoot3040 Wanneer den Oude Man sijn sone docht te vinden,Ga naar voetnoot3041 Om van syn banden hem sorchvuldich te ontbinden;Ga naar voetnoot3042 Hy snoffelde vast om, door winckel en door kas,Ga naar voetnoot3043 Maar wat hy socht en deedt, hy quam niet daer hy was.Ga naar voetnoot3044 3045[regelnummer] 'tGemoedt was hem ontstelt uyt Vaderlyck melyen, Hy stenden door ons huys, en keeck an alle zyen!Ga naar voetnoot3046 De gramschap en de angst had hem te seer beroert, Doch hy was door myn list bedrogen en vervoert.Ga naar voetnoot3048
[pagina 186]
Ick lachten in myn vuyst dat ick hem so sach vresen.Ga naar voetnoot3049 koenraat 3050[regelnummer] Wel wat wil dit toch zyn?Ga naar voetnoot3050 angeniet maer waer mach Koenraet wesen? Ick sprack hem garen eens, ick wil na hem gaen streven.Ga naar voetnoot3051 koenraat Wel wat schort jou Malloot? heb gy van al jou levenGa naar voetnoot3052 Sulck lachen wel 'esien? wel ginnegabje noch?Ga naar voetnoot3053 angeniet Ick lachmen an men eynt, ick mach niet langer, och!Ga naar voetnoot3054 3055[regelnummer] Ick lachmen noch wel doot, ick kan my gants niet stillen. koenraat Wel waerom lach gy dus? angeniet mar al om jouwent willen. koenraat Wel hoe dat? angeniet Wat gy vraacht! 'kheb noyt gesien, noch 'ksach Geen sotter mens als gy: och ick krijch sukken lach, Ick kantje niet seggen, so lachen wy daer binnen 3060[regelnummer] Siet om u slechticheyt, en om myn kloecke sinnen.Ga naar voetnoot3060 En so veel isser of, dat ick u int beginGa naar voetnoot3061 Als ick u eerstmael sach, oordeelde in myn sin Voor een welsprekent man, en vol van schaleckheyden.Ga naar voetnoot3063 koenraat Wat ist?Ga naar voetnoot3064 angeniet ick heb gemist in dese twee voorseyden. 3065[regelnummer] En rouwden u dan niet dien overgeven daadt,Ga naar voetnoot3065
[pagina 187]
Die 'thans den Jong'ling heeft bedreven door u raadt?Ga naar voetnoot3066 Most ghy daer boven noch syn arme oude Vader Dees dingen altemael verklaren so te gader,Ga naar voetnoot3068 Sonder bewimpeling van of te doen of toe?Ga naar voetnoot3069 3070[regelnummer] Hoe meen gy dat de man hier over was te moe,Ga naar voetnoot3070 Als hy syn soon daer sach gebruynt gelyck een swarteGa naar voetnoot3071 In vrouwelyck gewaat? bedenckt eens in u harte Dat ghy de oorsaeck zijt: so suldy wel bevroen, Dat nu u Meester sal de kerfstock of doen.Ga naar voetnoot3074 koenraat 3075[regelnummer] Wat segdy vuyle pry? pay gy myn met een loghen?Ga naar voetnoot3075 En lach gy noch met ons, nu gy ons hebt bedrogen?Ga naar voetnoot3076 'Tschijnt dat die schelmery u wel verheucht en smaeckt, Maer waerom doe gy dat? angeniet om dattet myn vermaackt. koenraat Ick souwje wel goedt koop wat voorje lieghen // langhen,Ga naar voetnoot3079 3080[regelnummer] Houwt den smoel toe, of jou backus sal vlieghen // vanghen.Ga naar voetnoot3080 angeniet Duncket u goet Koenraat, so komt an en smijt // toe,Ga naar voetnoot3081 Ick raetje haestje niet, maer neemter wat tijt // toe:Ga naar voetnoot3082 Gy souwtet seker so met dese saack // maken,Ga naar voetnoot3083 Dat gy wel licht'lyck mocht d'eerste op de Kaack // raken,Ga naar voetnoot3084 3085[regelnummer] Of an een galch, of an een mick, of op een Rat,Ga naar voetnoot3085 Daer an de Voolewijck, by't gerecht vande Stadt.Ga naar voetnoot3086
[pagina 188]
Want gy hebt raadt en daadt, en d'oorsake gegeven, Dat desen Jongman heeft dees overdaadt bedreven.Ga naar voetnoot3088 Waer door ghy sult daer na gestraft zyn en onteert,Ga naar voetnoot3089 3090[regelnummer] In voeghen, dat an u een ander daer an leertGa naar voetnoot3090 Te vlieden sulcken quaet van Jonge luy te verleyden. koenraat Och 'tis met my nu uyt! angeniet voort sullen sy u beyden Wel lustich smeeren of: dit heb ick u bereydtGa naar voetnoot3093 Tot een erkentenis van onse danckbaerheydt, 3095[regelnummer] Overmits die Mooris die ghy ons hebt gaen schencken:Ga naar voetnoot3095 Och 't is mijn hartich leet dat ick niet meer kan dencken.Ga naar voetnoot3096 Adieu, ick gae, vaart wel.Ga naar voetnoot3097 koenraat als ick my wel versin, Niemant komt hier in last, hy brengt sijn selfs daer in.Ga naar voetnoot3098
Het vijfde bedrijf, de achtste handeling kackerlack, Roemert, Writsart, Ritsart, Koenraat Maer zyn wy hier ons lijf al seker by de Vrouwen?Ga naar voetnoot3099 3100[regelnummer] Op welcken hoop, of raat, oft op wat woort van trouwenGa naar voetnoot3100 So gaen wy na Moyael, en geven ons dus bloot?Ga naar voetnoot3101 roemert Ick ben van sin het hooft te leggen inde schoot, En apoincteren op genaed', en onghenade,Ga naar voetnoot3103
[pagina 189]
En rechten haer weer op de achterstal en schade,Ga naar voetnoot3104 3105[regelnummer] Die door het lang belech myn Juffrou is geschiet, En dat wy t'samen doen het geen sy ons gebiedt; Indien sy ons de peys maer lijd'lijck wil verlienen.Ga naar voetnoot3107 kackerlack Dats u te veel verkleynt.Ga naar voetnoot3108 roemert sal ick dan minder dienen Mijn Moyaeltje! mijn lief! mijn Princes van mijn sin!Ga naar voetnoot3109 3110[regelnummer] Als Hercules dede der Lydier KoninginGa naar voetnoot3110 Omphaele, dien den Heldt de spillen dwong te rapen,Ga naar voetnoot3111 Die Rues noch Ridder kon bedwinghen met de wapen?Ga naar voetnoot3112 kackerlack Dats een schoon exempel! en 'tstaet my seer wel an, Dat ghy u reguleert na sulcken grooten man:Ga naar voetnoot3114 3115[regelnummer] Dats een bescheydenheyt! o myn met wat sufflettenGa naar voetnoot3115 Sal hem Moy-Aeltje noch dat malle hooft versetten?Ga naar voetnoot3116 Siet die verwaande geck! och Heerschip gaat niet vóórt!Ga naar voetnoot3117 Siet hier! wat volck komt daar ginder uyt de póórt? roemert Wel wie ontmoet myn hier? ick sacher noyt den desen:Ga naar voetnoot3119 3120[regelnummer] Hoe loopt dit volck so wilt? wel wat sal dit toch wesen? writsart, in zijn selfs Isser teghenwoordich wel gheluckigher MensGa naar voetnoot3121 Opter aerden als ick, diet so gaat na syn wens? 't Schijnt dat de hooghe Godt des Hemels heeft besloten Dat al des werelts vruecht tot mywaerts soude vloten.Ga naar voetnoot3124
[pagina 190]
3125[regelnummer] Soo veel gelucx en goedts plost plotslijck op myn neer,Ga naar voetnoot3125 In so bequamen standt als ick van Godt begheer.Ga naar voetnoot3126 koenraat Hoe is Writsert dus blijt? ick gae naer hem met schromen. writsart Koenraat myn goede vrient gy bent myn wel ghecomen;Ga naar voetnoot3128 Myn Vader! en vinder! beleyder van't beleydt,Ga naar voetnoot3129 3130[regelnummer] En het voornaemste hooft van myn wellusticheyt!Ga naar voetnoot3130 Daer leeft gheen gauwer man, geen kloecker noch versochter:Ga naar voetnoot3131 Weet gy wel dat myn lief Katrijntje is een Dochter Van een goet Burgerman, van wylen uyten Haach?Ga naar voetnoot3133 koenraat Ick hebbet al gehoort.Ga naar voetnoot3134 writsart Wanneer doch? koenraat Maar van daach writsart 3135[regelnummer] En hebdy wel verstaan dat sy myn is ghegheven Tot een Bruyt, tot een Vrou? koenraat So waer als wy leven, Ghy doet seer wel!Ga naar voetnoot3137 kackerlack Verstaa gy wat hy seyt? writsart En daar en boven noch myn meeste vrolijcheyt, Is om myn broeders wil: die nu nae zyn begheeren,Ga naar voetnoot3139 3140[regelnummer] Met vryer harten by zyn boelschap mach verkeeren;Ga naar voetnoot3140
[pagina 191]
Siet buyten alle vrees van nacht-wacht oft ghespuys:Ga naar voetnoot3141 Want in het cort geseyt 't is ganslijck maar een huys,Ga naar voetnoot3142 Het onse, en het haar; Moyaal heeft al haar dinghenGa naar voetnoot3143 Gants en al ghestelt in myn's Vaders bescherminghen. 3145[regelnummer] Want hy haar sonderlingh van harten heeft ghesint,Ga naar voetnoot3145 Om die weldadicheyt die zy bewees an 't kindt,Ga naar voetnoot3146 An myn Katrijntje lief: dit sal hy niet vergeten. koenraat U broeder houwt Moy-aal dan voor zyn eyghen eten,Ga naar voetnoot3148 En voor zyn propre monckt?Ga naar voetnoot3149 writsart Wel souw hy niet Koenraat? koenraat 3150[regelnummer] Hoe vaert de ruyter dan, die muruwe soldaat?Ga naar voetnoot3150 writsart Och dat is al gedaan, die heeft al eenendartich.Ga naar voetnoot3151 koenraat Wel dat verhuecht myn seer, daarom so moet ick hartichGa naar voetnoot3152 Eens lacchen dattet klinckt over die heele straat! writsart Ay Koenraat doet so wel, dat bid ick, datje gaatGa naar voetnoot3154 3155[regelnummer] En brenght myn waarde broer dees onverhoopte tijdingh Van myn gheluck en 't zyn.Ga naar voetnoot3156 koenraat Ick sal stracx met verblijdingh U Broeder Ritsert oock gaan brenghen dese maar,Ga naar voetnoot3157 Adieu myn vrient vaart wel, die nu wist waar hy waar?Ga naar voetnoot3158 roemert Maar slaeg'er twyfel an, dat ick niet ben verschovenGa naar voetnoot3159
[pagina 192]
3160[regelnummer] Van myn lief?Ga naar voetnoot3160 kackerlack Dats verwis! writsart Wie sal ick meerder loven? De ghene die myn gaf dese geswinde raat:Ga naar voetnoot3161 Oft myn selfs? die daar dorst bestaan alsulcken daat:Ga naar voetnoot3162 Of sal ick die fortuyn, voor't aldergrootste prijsen,Ga naar voetnoot3163 Die my op eenen dach so veel goets gaet bewijsen? 3165[regelnummer] Want sy heeft dit bestiert, dat myn broeder so graachGa naar voetnoot3165 De Moorin schencken souw, an zyn Boeltje van daach:Ga naar voetnoot3166 En dat my 't Meysje is gegeven te bewaerenGa naar voetnoot3167 Als Moy-aal gingh te gast, ten Noen-mael; tot haeren Pol, den Hopman Roemer, die de waerschap had bereydt:Ga naar voetnoot3169 3170[regelnummer] En siet door haar vertreck kreegh ick gheleghentheyt Om myn lust te voldoen: o wonderlijcke saken! Dat daar myn Vader quam om't Houwelijck te maken. Of sal ick achten meer de bly-geestige vruecht?Ga naar voetnoot3173 Of myn bevallijckheen? of die beleefde duechtGa naar voetnoot3174 3175[regelnummer] Van myn Heer Vaders ziel: die sich heeft uyt gaen spreyden Door al zyn leven heen met meer als menslijckheyden?Ga naar voetnoot3176 Ick bidt u goede Godt, behoedt ons doch voor quaat, En onderhout ons huys voortaen in goeden staat. ritsart met Koenraat Wat onghelooflijckheyt van sonderlingh ghelockenGa naar voetnoot3179 3180[regelnummer] Hebdy o Koenraat! my met groote vruecht vertrocken?Ga naar voetnoot3180 Waar is myn Broeder doch?Ga naar voetnoot3181 writsart Hier is hy voor dees tijdt.
[pagina 193]
ritsart Ach lieve waerde broer, ick ben van harten blijt. writsart Och dat geloof ick wel! u lief is waart te minne,Ga naar voetnoot3183 So veel heeft sy gedaan voor die van ons ghesinne,Ga naar voetnoot3184 3185[regelnummer] Die sy met haer behulp doch eerlijck heeft gherieft.Ga naar voetnoot3185 ritsart Prijs gyse myn noch an die op haer ben verheft? roemert Och Kackerlack wat raat? nu gheef ick het verloren, Nou heb ick doch geen kans so quaat staat dit gheschoren,Ga naar voetnoot3188 Hoe'ck minder hoops heb laas! hoe ick haer meerder min;Ga naar voetnoot3189 3190[regelnummer] Ick bid Kackerlack, ay helpt my doch hier in, Mijn hoop die is in u.Ga naar voetnoot3191 kackerlack Wel wat sou ick anrechten? roemert Maakt hier een eyndt of, en gaatmen dit beslechten,Ga naar voetnoot3192 Met bidden, met loven, want ghy bent wel ter tael: En brenght my weder in de gracy van Moyaal.Ga naar voetnoot3194 kackerlack 3195[regelnummer] Dats swaerlijck om te doen!Ga naar voetnoot3195 roemert Wat dat u mach opkomen Daar wordy meester of: want kloeck en uytghenomenGa naar voetnoot3196 So leefdy met de tongh; en ken ick niet u gheest,Ga naar voetnoot3197 Die so goet is en groot, dat daer een mens voor vreest? So gy myn dit bestelt, so sal ick an u schenckenGa naar voetnoot3199 3200[regelnummer] Wat ghy begheeren muecht: ja wat u lust te dencken,
[pagina 194]
Tot een vergheldingh, en voor u verdienden loonGa naar voetnoot3201 So houwt al wat gy hebt.Ga naar voetnoot3202 kackerlack Dat komt my seker schoon, Meen gy tal?Ga naar voetnoot3203 roemert Souw ick niet? kackerlack So ick haer kan belesen, So wil ick dan voor eerst tot uwent so vry wesen,Ga naar voetnoot3204 3205[regelnummer] Dat ick wanneer ick wil mach komen onghenoot An tafel, an de Spynt, en snijen kaas en broot:Ga naar voetnoot3206 Of watmen anders lust.Ga naar voetnoot3207 roemert Ick bender met te vreden. kackerlack Ick sel myn naersticheyt in dese saack besteden. ritsart Wel wie hoor ick hier? wel Roemer!Ga naar voetnoot3209 roemert Mijn lijfs ghena. ritsart 3210[regelnummer] Gy weet mogh'lijck niet, hoet hier staet.Ga naar voetnoot3210 roemert Ick doe, och ja! ritsart Hoe koomdy dan so stouwt, dat ghy hier stal durft houwen?Ga naar voetnoot3211 roemert Op u beleeftheyt siet so steld' ick myn vertrouwen.Ga naar voetnoot3212
[pagina 195]
ritsart Vertrouwt die niet te veel, eer dat gy qualijck vaart.Ga naar voetnoot3213 Barmhertighe Soldaat! gy wert hier strackx verclaartGa naar voetnoot3214 3215[regelnummer] Voor vyandt, en weet dat, 't eerst gy myn komt ontmoeten,Ga naar voetnoot3215 Hier of op de Bre-straat, ick sal u onsaft groeten:Ga naar voetnoot3216 Al maackten gy onschult van hier of daar te gaan,Ga naar voetnoot3217 Ick selt niet hooren, maar 'k sel even dol toeslaan. Al souw'ck u arm of been, of't een, of't aer verminderen.Ga naar voetnoot3219 kackerlack 3220[regelnummer] Salighe Man denckt om jou wijf en jou kinderen.Ga naar voetnoot3220 En maackt jou so groot niet, nou saft, haastich is quaat:Ga naar voetnoot3221 Siet datje toornicheyt niet voorje wijsheyt gaat. Wasser met vechten yet te halen of te winnen, Ghy soutet lieve Man, nu al te laat beghinnen; 3225[regelnummer] Jan Rap ginger me duer: ten past niet dat een knechtGa naar voetnoot3225 Met eeren, ghelijck ghy, hier teghen yemandt vecht. ritsart Ick sech niet meer, ick sal hem flux opt vleys // touwenGa naar voetnoot3227 Blyft hy hier niet van daen, dan seecker wil hy peys // houwen,Ga naar voetnoot3228 So raedt ick hem voor 't best dat hy haar selschap mijdt, 3230[regelnummer] Eer ick hem met een stock de kop anstucken smijt.Ga naar voetnoot3230 Siet ick waarschuwje noch, denckt dattet u gheseyt // isGa naar voetnoot3231 So ick hem weder vyn 'k sal toonen dat myn leyt // is.Ga naar voetnoot3232 kackerlack Voor wrevel noch voor wreet heb ick u noyt ghekent:Ga naar voetnoot3233 Ick denck ook niet dat gy so opgheblasen bent,Ga naar voetnoot3234
[pagina 196]
3235[regelnummer] Of gy sult met ghedult u gramschap wel haast breken.Ga naar voetnoot3235 ritsart O neen ick hebt gheseyt! kackerlack Hoort myn een weynich spreken, Daer na soot u behaacht muechdijt volbrenghen vry.Ga naar voetnoot3237 ritsart Wel an, secht.Ga naar voetnoot3238 kackerlack Nou Roemer gaet een weynich an d'een sy. Voor eerst so wouwd' ick wel dat ghy lie wout ghelooven,Ga naar voetnoot3239 3240[regelnummer] Dat al wat dat ick wil in dese saack beslooven,Ga naar voetnoot3240 Is niet om Roemers lust, maar om myn eyghen baat, Doch so gy selfs bevindt, dat dese myne raatGa naar voetnoot3242 U noodich is en nut en nieuwers in kan schaden;Ga naar voetnoot3243 Het waar een slechtheyt dien moetwillich te versmaden.Ga naar voetnoot3244 ritsart 3245[regelnummer] Wats dat te segghen? he!Ga naar voetnoot3245 kackerlack Siet dits myn raat en sin, Dat gy den Hopman sult voor Reeder ruymen inGa naar voetnoot3246 De minne van Moy-aal ghelijck u medestander:Ga naar voetnoot3247 ritsart Voor Reeder ruymen in, en dat wy met malkanderGa naar voetnoot3248 Reen souden aen myn boel, ghelijckmen aen een schip 3250[regelnummer] Ghewoonlijck is te doen?Ga naar voetnoot3250
[pagina 197]
kackerlack Dan zydy van begrip In dit stuck: Ritsert hoort! denckt eens hoe garen eetje Van Marsepeyn of Taart, of so een lecker-beetje, Van rams-nieren, of van een Hane-kams-bestey,Ga naar voetnoot3253 (Die geyle luyder kost is welich meer als frey.)Ga naar voetnoot3254 3255[regelnummer] Gy maackt gaeren goet cier in lustighe bancketten: Maar 't quaatsten is ghy hebt niet veel om by te setten,Ga naar voetnoot3256 Door dien u Vader u so scharp houdt en so kort,Ga naar voetnoot3257 Vermits u 't meestendeel wat ande besten schort.Ga naar voetnoot3258 En dese die het munt en hielle hoopen bricken,Ga naar voetnoot3259 3260[regelnummer] Hy sal 't gheen u ghebreeckt in overvloedt beschicken!Ga naar voetnoot3260 Hy gheeft de vrye slemp, hy dient u en Moy-aal,Ga naar voetnoot3261 En myn oock, om dat ick myn wijnter kost daar haal.Ga naar voetnoot3262 Laat huer de vryheyt toe om wat met hem te jocken,Ga naar voetnoot3263 So sal sy hem met list een groote som doen docken, 3265[regelnummer] Op dat sy mach voorsien haar kelder weer met wijn,Ga naar voetnoot3265 De Botelrij van spijs, en watter meer mach zyn:Ga naar voetnoot3266 Daar mach gheen milder man nu opter aerden leven,Ga naar voetnoot3267 Als desen Hopman is, so ruym is hy int gheven: Het is een botte bloet, wat batet toch verbloemt,Ga naar voetnoot3269 3270[regelnummer] Een groote malle geck, die wonder hem beroemtGa naar voetnoot3270 Van den Krijghshandelingh: o bloet 't is hem by vlaghenGa naar voetnoot3271 So uytermaten dapper inde mont eslaghen:Ga naar voetnoot3272 Hy kreegh nu lestent een beroeringh in zyn tongh,Ga naar voetnoot3273 Dat in een uur of twee zyn beek niet stil en stongh;
[pagina 198]
3275[regelnummer] Hy verschoont out noch jong, noch armen noch rijcken,Ga naar voetnoot3275 En rabelt sonder slot, hy mach inde kan niet kyckenGa naar voetnoot3276 Of hy is droncken, en dan het hy loof noch lust,Ga naar voetnoot3277 En slaapt voort nacht en dach. gy moocht wel zyn gherust, So dat ghy niet en hoeft in ghener wijs te vresen, 3280[regelnummer] Dat Moyaal immer sal tot hem gheneghen wesen:Ga naar voetnoot3280 Want hy is lam en loom, en heeft noch kracht, noch kuyt;Ga naar voetnoot3281 't Is een voosen vueghel, een drooghert in zyn huyt.Ga naar voetnoot3282 En sulcken blooden guyl als ickje niet kan segghen:Ga naar voetnoot3283 Hy sal gaan als gy wilt.Ga naar voetnoot3284 ritsart Hoe sullen wijt anlegghen? kackerlack 3285[regelnummer] Voorwaar ick acht hem hooch: maar daar in aldermeest, Datter hier ter werelt noyt sulcken Man is geweest, Die 't volck meerder jonst en vruntschap kan bewijsen,Ga naar voetnoot3287 Met overdaat van dranck, en kostelijcke spijsen. ritsart 't Sou meer als wonder zyn datmen alsulcken ManGa naar voetnoot3289 3290[regelnummer] Die so ruym-schotelt is niet souden haelen an:Ga naar voetnoot3290 Voor myn, ick ben van sin dat wylie hem uytstrijcken,Ga naar voetnoot3291 In wat manier het sy?Ga naar voetnoot3292 writsart En ick oock van ghelijcken. kackerlack Dats wel, dat is seer goet, ick bidt u lien dat ghy In u gheselschap voort oock wilt aennemen my;Ga naar voetnoot3294 3295[regelnummer] Want ick heb heen en weer ghetracht aan beye zyen,Ga naar voetnoot3295
[pagina 199]
Om te vereenighen dees twee harde partijen.Ga naar voetnoot3296 ritsart Siet daar, daar is myn hant dat ghy ontfanghen wert. writsart Van mynent weghen ook, siet daer; uyt een duyts hart.Ga naar voetnoot3298 kackerlack Siet daar, ghy broeders bey, al kan ick niet beloonen 3300[regelnummer] De eer die u belieft an myn persoon te toonen, So neemt van my in danck voor dees u groote duecht,Ga naar voetnoot3301 Dese verwaande geck, op dat ghy met hem muecht U buyck vol lacchen staegh.Ga naar voetnoot3303 writsart Wel dat komt seecker aerdich. ritsart Wel Kackerlack dats schoon! hy is het doch wel waerdich.Ga naar voetnoot3304 kackerlack 3305[regelnummer] Hou Roemer tsa komt hier indient u wel ghevalt.Ga naar voetnoot3305 roemert Is de peys allemaackt?Ga naar voetnoot3306 kackerlack Ick heb moytjes ekalt: Dit volckje konje niet, maar doen ick haar met reden,Ga naar voetnoot3307 U duechden, u daeden, u hoochdraghende zedenGa naar voetnoot3308 Ten vollen heb ghelooft, so hebben sy op trouwGa naar voetnoot3309 3310[regelnummer] De Treves my vergunt so ickse hebben wouw.Ga naar voetnoot3310 roemert Ghy hebt seer wel ghedaen: 'k weet niet oft om myn sinnen,Ga naar voetnoot3311 Oft om myn schoonheyt my het volck dus beminnen:Ga naar voetnoot3312 Want waer ick door de stadt en door de straete gae, De Meysjes rysen op en kijcken myn vast nae.Ga naar voetnoot3314
[pagina 200]
3315[regelnummer] En koom ick inde Kerck int midden vande preken,Ga naar voetnoot3315 De wyven weten daer soo veel van my te spreken, Wie dat ick heb gevryt, en wie ick niet en wil: Tot dat Klaes klick seyde nou Labbekack sit stil.Ga naar voetnoot3318 Had Jan Dircks sijn nift geen nieuwe rock gaen koopen,Ga naar voetnoot3319 3320[regelnummer] Neel van Gods wegen souw voorseker my na loopen,Ga naar voetnoot3320 En ouwe Joosten weeuw die loopt wel van myn vuer,Ga naar voetnoot3321 Maer daerom streeck myn peet huer moer so lustich duer.Ga naar voetnoot3322 Wat noch prijs ick Giertje die pleech myn selfs te sabben,Ga naar voetnoot3323 En om een haver stróó, eens in mijn hant te krabben,Ga naar voetnoot3324 3325[regelnummer] Met sulck getuetel, nou alle ding dient niet eseyt,Ga naar voetnoot3325 Men mach seggen watmen wil, 'tis een hecht vannen meyt,Ga naar voetnoot3326 Ick konse met gewelt niet van mijn lijf houwen, Roemer seydse lest, wil gy my vuer jouw wijf trouwen? Neen seyd ick, gy hebt een bueck, ick en slach: dat 'kje nam,Ga naar voetnoot3329 3330[regelnummer] Het sou al sot en mal worden wat van ons beye quam. Maar wat sey Dibbrich Klaes? quam my sucken quanckt//vryen,Ga naar voetnoot3331 Ick souw warachtich met de knecht uyt het langkt//tyen!Ga naar voetnoot3332 Al verwijt myn haer moer dat ick lest mijn scheen//stietGa naar voetnoot3333 Tot Barbers, wat schaat dat? Ick wasset alleen//niet.Ga naar voetnoot3334 3335[regelnummer] Hoe voer huer suster doch met Floris en met Flip,Ga naar voetnoot3335 Al mienden sy al waers, en kreech sy oock geen slip?Ga naar voetnoot3336 Dan dat is so voor als nae, ghy lieve Krijchs-luy.Ga naar voetnoot3337
[pagina 201]
Wat had ick oock een spul met dicke Trijn en Truy, Die alle bey gelijck, door 'thielle leger riepen, 3340[regelnummer] Dat sy geen deech hadden als sy niet by men sliepen,Ga naar voetnoot3340 Sulcken Man ben ick! daarom sey Langhe Fransen Vrouw,Ga naar voetnoot3341 Datser gelt, ja haar hemt, met my verteeren wouw.Ga naar voetnoot3342 Gae ick eens in een kroech, daar ick wat meen te blyven, Stracx werd ick daar ontboon, by Weeuwen, en by Wijven;Ga naar voetnoot3344 3345[regelnummer] Kijck sulcken gracy heb ick!Ga naar voetnoot3345 kackerlack Heb ickt niet gheseyt, Dat Roemer heeft een Amonysis welsprekentheyt?Ga naar voetnoot3346 ritsart Volkomelijck en wel ghy hebt gants niet vergheten.Ga naar voetnoot3347 kackerlack Ick noo u allemael morgen middach ten eten, Tot Hopman Roemers, oft tot myn Joffrou Moyaal:Ga naar voetnoot3349 3350[regelnummer] Gae gy lie binnen strack: gaet heen gy Koeter-wael,Ga naar voetnoot3350 Wy sullen u u goet wel haest helpen verslempen,Ga naar voetnoot3351 Als gy een kaal gat bent sal ick noch met u schempen.Ga naar voetnoot3352 Nou hoort gy Heeren hoort! heeft u dit spul verhuecht?Ga naar voetnoot3353 So klapt eens in u handt, en roept dan ja met vruecht: 3355[regelnummer] En leer gy lacchend' Duecht, so looft niet onsen Dichter:Ga naar voetnoot3355 Maar't Affricaensche hooft, der Roomscher spelen stichter.Ga naar voetnoot3356 't Kan verkeeren. t'Amsterdam, Ghedruckt by Paulus van Ravesteyn, Anno 1617.
[pagina 202]
In het postuum verschenen verzameld werk van Bredero (Alle de Wercken, 1638) zijn na vs. 2750 de volgende verzen ingevoegd, terwijl vs. 2751-2768 zijn weggelaten: 2751[regelnummer] Die geven sy voor maecht: een of ghereden MeerGa naar voetnoot2751 Ghelijckt ghebeurde laest een seecker goede Heer, Die sijn Huys-vroutje dwongh sijn kleeren uyt te sluyten;Ga naar voetnoot2753 En nam een hoope gelts en gingher mee na buyten 2755[regelnummer] Daer yevers in een Kroech: daer hem de vrouw van 't huysGa naar voetnoot2755 Wel blydelijck ontfingh met al heur snoot gespuys, Van laechloopers, speel-luy, van hoeren en van snoeren:Ga naar voetnoot2757 En sulck gheselschap als dat vuyle leven voeren,Ga naar voetnoot2758 Daer klieden hem de man int effen fijn FluweelGa naar voetnoot2759 2760[regelnummer] En bralden als een Prins voor Bruydgom in 't bordeel,Ga naar voetnoot2760 Daer sat sijn Bruyd becranst met Speelnoots: an een deken,Ga naar voetnoot2761 Van schoone wol en zijd wel nae de kunst besteken;Ga naar voetnoot2762 De lieren de giegels, de clop-scheen, en de fluyt,Ga naar voetnoot2763 En die heldere keeltgens die maeckten soet gheluyt, 2765[regelnummer] Men deuninckten: men sprong met vroolijck tureluuren.Ga naar voetnoot2765 Wel immers: daer waren eenighe vande buurenGa naar voetnoot2766 Die hebben dat sijn Vrouw uyt vrientschap angheseyt,Ga naar voetnoot2767 Die ginger moytjes heen des avonts met heur meyt,Ga naar voetnoot2768 En heeft selven door 't glas dit spulletjen ghekeecken,Ga naar voetnoot2769 2770[regelnummer] Hoe datse was te moe dat laet ick haer uytspreecken:Ga naar voetnoot2770 Want siet sy viel in swijm ten hulp niet watmer dee,Ga naar voetnoot2771
[pagina 203]
En men bracht haer voor doot tot harent inde stee,Ga naar voetnoot2772 En hy was daer heel duyts: doe ginght daer op een sluycken:Ga naar voetnoot2773 Mit hiele tonne biers: mit groote stiene kruycken, 2775[regelnummer] En leere vlessen van dartien mingelen wijn,Ga naar voetnoot2775 Van de wijn coopers: die godwouts be-eedicht zijn,Ga naar voetnoot2776 Die ick nochtans wel ken: maer ick selder niet noemen, Hoe wel dit eerlijck volck haer sulcks noch beroemen.Ga naar voetnoot2778 Flucks quamen daer by hem guyghelaers en Obly,Ga naar voetnoot2779 2780[regelnummer] En aessacx speelders vol van alle schelmery,Ga naar voetnoot2780 Die om een penningh haer schaemt stellen ter syen, Met dese vrome luy sat hy in basterdyen,Ga naar voetnoot2782 En verdeed al sijn gelt: want uyt een canne vocht Hy noch met nauwer noot vijf roemers crijghen mocht:Ga naar voetnoot2784 2785[regelnummer] Want onder inde Kan heb ick recht hooren segghen,Ga naar voetnoot2785 Daer hadse een servet, of ander lywaet legghen,Ga naar voetnoot2786 Daer tapten sy dan op: en voort door al 't gheraes En sach hy daer niet na: o 't was een nob'len baes.Ga naar voetnoot2788 Soo quamt dan dat de waert met syn parfuymde kolderGa naar voetnoot2789 2790[regelnummer] Een leer van onder schreef tot boven ande solder,Ga naar voetnoot2790 Datmer na climmen most: de Speelnoot nammer Bruyd,Ga naar voetnoot2791 En dansten als een lanst Passemedia recht uyt,Ga naar voetnoot2792 De trappen op Clementia: al was de Bruygom droncken,
[pagina 204]
Hy heeft de Meysjes noch rustich schoegelt eschoncken,Ga naar voetnoot2794 2795[regelnummer] Ghelijck as dat een wijs is: voort brachtmen hem te bedt:Ga naar voetnoot2795 Want hy lagh en sliep: en was soo slap as een slet,Ga naar voetnoot2796 Men leydt hem sagjens neer wel soetgens in sijn nesjen, En veur een jonghe Meyt kreegh hy een heel oudt besjen,Ga naar voetnoot2798 Daer hy doen sonder caers sijn lust aen heeft versaet,Ga naar voetnoot2799 2800[regelnummer] De lieve langhe nacht tot aen den dageraet. Des smorghens alsoo haest als sy maer sach haer openGa naar voetnoot2801 Dat hy vermoeyt wel sliep is sijt safjens ontslopen,Ga naar voetnoot2802 En 't Bruytjen quam daer weer al onthaeckt en ontdaen,Ga naar voetnoot2803 Ghelijck of sy van hem was haestich op ghestaen,Ga naar voetnoot2804 2805[regelnummer] En sy vernestelt hem te deegh, doen voort an 't kitt'len,Ga naar voetnoot2805 En gingh hem wel een bedt over 't slapen te kapitt'len,Ga naar voetnoot2806 Doe quam van dat ghesnor een schalcke hoere dop,Ga naar voetnoot2807 Die dese Bruygom bracht een moye basterdt sop,Ga naar voetnoot2808 En hand water, en meer: doch al om wat te crijgen,Ga naar voetnoot2809 2810[regelnummer] Met refereyntjens die een goet man wel sal swijghen:Ga naar voetnoot2810 Maer sulck volck ist een vreucht: dus bleef hy inde bochtGa naar voetnoot2811 Tot hy bue en loof was en langher niet en mocht:Ga naar voetnoot2812 Doe wierdt hy juyst ghehaelt van yemant van sijn vrienden, Hy gingh als vernaghelt, en was wel half sticksienden.Ga naar voetnoot2814 2815[regelnummer] Sijn lieve Vrouwtje die besuurdent met de doot, En desen fijnman quam in jammerlijcken noot.Ga naar voetnoot2816	voetnoot2403 eerloosde stucke vleys: gewetenloos stuk vreten; wat sal u ghebreken: wat mag je mankeren voetnoot2404 dus dwars en twyfelachtich: zo bokkig en weifelend voetnoot2405 gemoffel: gemompel; staemert: stamelt voetnoot2406 uyt uw mont: ronduit voetnoot2407 ick wetet enz.: Moy-Aal herhaalt wat Angeniet zegt; sach icker hem by legghen: zag ik hem er soms bij liggen voetnoot2408 ontrent: in de buurt voetnoot2409 niet eens: niet eenmaal, nooit voetnoot2410 steel-wijs duer gegaan: stiekem ervandoor gegaan voetnoot2412 kostel: kostbare; schendich: op schandelijke wijze voetnoot2415 maakt my de saak eens vroeder: licht me hier eens beter over in voetnoot2420 hem tot onsent dus doen leyden: zich zo in ons huis laten brengen voetnoot2421 of mogelijck ten waar dat: of het zou misschien moeten zijn dat voetnoot2423 verscheyen: sterven voetnoot2425 en siet: zie je (stoplap); vast: voortdurend voetnoot2426 Meer: merrie (scheldwoord); gaad' te slaan: op te passen voetnoot2427 bevaalt haar: vertrouwde haar toe aan; dit dolen: deze misstap, fout voetnoot2428 selfs: zelf; de Kat: aan de kat; bevolen: toevertrouwd voetnoot2429 sus: sst; verwis: zeker voetnoot2430 gebercht: gered voetnoot2431 waer na staen wy en drieghen: waarom staan wij te talmen, waar wachten we nog op voetnoot2432 die stuckedrochs: dat stuk bedrieger voetnoot2433 muruw: murw voetnoot2435 dat: als voetnoot2436 diefsche: misdadige voetnoot2437 loer: loeder; houwt: wacht, hou je kalm voetnoot2438 stout: brutaal voetnoot2439 alsoo: toen; ginghen wand'ren: opliepen voetnoot2440 na zynent: naar zijn huis voetnoot2442 so 't wesen wouw: zoals het toeval wilde voetnoot2443 gerijven: helpen, van dienst te zijn voetnoot2444 stont en buurden met haar wijven: stond een praatje te houden met haar buurvrouwen voetnoot2446 guwende: hunkerend, uitziend naar een kans voetnoot2448 verby myn snuyven heen: snel bij me langsgaan; schennis: schandaal voetnoot2449 dies streefden ick myn best: daarom haastte ik me zo veel als ik kon voetnoot2450 flouweele Burghwal: Oudezijds Voorburgwal voetnoot2451 't Water-poortje: kleine doorgang in de stadsmuur ter hoogte van de bocht in de Zeedijk voetnoot2452 Bosjes-brugh: brug over de Kloveniersburgwal voor de Hoogstraat voetnoot2453 t'eynde van men aam: buiten adem voetnoot2455 dus: zo (uitgedost); kennen: herkennen voetnoot2458 de Hane-voet is myn ghebreyt: nu staat me het ergste te wachten voetnoot2459 pas op: geef om voetnoot2460 vrouw met eeren: eerzame dame (ironisch) voetnoot2461 joegh: wegstuurde voetnoot2462 ghenoech: alles (wat je te zeggen hebt) voetnoot2465 doen ick het weer: als ik het weer doe voetnoot2466 hieldt ick u al te ruym: liet ik je te veel vrijheid; onder swiep: lett. onder de zweep, onder de duim voetnoot2467 maar: nou, wel voetnoot2468 sy: Angeniet voetnoot2469 niet en myt: geen zier voetnoot2470 niet met al: niemendal; schender: verkrachter; als: dat voetnoot2472 goet mans kint: meisje van goede familie; ontset van haer reynicheyt: berooft van haar maagdelijkheid voetnoot2473 stick: daad voetnoot2474 Meyt: dienstmeid voetnoot2475 houdt myn achter: houdt me tegen voetnoot2477 boos-wicht in u huyt: doortrapte booswicht voetnoot2478 guytery: gemeenheid; siet: straalt voetnoot2481 stracx an een sy: dadelijk aan de kant voetnoot2482 die galligert: dat galgenaas voetnoot2484 uytstrycken: te pakken nemen voetnoot2486 hoe leyt dit wicht en snaeuwt: wat ligt me die meid te snauwen voetnoot2487 laat dat dryven: laat dat varen, hou op voetnoot2488 achter of: op een afstand voetnoot2489 angerecht: aangericht, uitgehaald voetnoot2490 oevel souw vergaan: slecht voor je zou aflopen voetnoot2491 dingen: ding, zaak voetnoot2492 goede lien haar kind'ren: kinderen van fatsoenlijke mensen voetnoot2494 ontsuyveren: bezoedelen voetnoot2495 lachter: schande; Vromen: rechtschapen mensen voetnoot2497 in handelingh treen: omgang aanknopen voetnoot2498 voeghlijck: betamelijk voetnoot2500 twijffelachtich: vertwijfeld voetnoot2501 noch sin, noch wit: geen enkele verstandelijke overweging; raat: oordeel voetnoot2502 verschooningh: verontschuldiging voetnoot2503 schoon: geheel en al; vervremen: vervreemden, scheiden voetnoot2504 voor sal nemen: mij zal voornemen, zal beginnen voetnoot2505 sinnen: gedachten voetnoot2507 voor dese mienden: hiervóór van plan was voetnoot2508 vrienden: verwanten voetnoot2509 vord'ren: vooruit brengen, te laten stijgen voetnoot2510 haar geduurige jonst: hun blijvende welgezindheid voetnoot2511 ontschoten: ontnomen voetnoot2512 mits: doordat voetnoot2513 schierlijck: plotseling voetnoot2515 sal: zullen voetnoot2516 ontarnbare: niet los te tornen voetnoot2517 het villicht: het zou gemakkelijk kunnen gebeuren; dit stuck en lelijckheyt der saken: deze daad en onverkwikkelijke toestand voetnoot2518 boom: bodem, basis; sulcken jonst: een zodanige vriendschap voetnoot2519 voorsien: voorbeschikt voetnoot2520 schien: geschieden voetnoot2521 ick houwter voor: ik zie het ervoor aan, acht het mogelijk voetnoot2522 maar: slechts; vertrouwen: geloven voetnoot2525 mits: doordat; rypheyt: geslachtsdrift voetnoot2526 wertet: wordt het voetnoot2527 neemt oock an in't soet: ik neem het ook niet verkeerd op voetnoot2529 slecht: simpel, onnozel voetnoot2531 op een nie: opnieuw voetnoot2533 siet voor u: kijk goed uit voetnoot2536 snaversnel: kletskous; gaat duer: maak datje weg komt voetnoot2538 wouw ick willen schoon: ook al zou ik het begeren voetnoot2539 mach het zyn: als het kan voetnoot2545 wijslijck: omzichtig voetnoot2546 niets met allen: helemaal niets voetnoot2547 eerelijck gheslacht: fatsoenlijke familie voetnoot2548 een luttel: een ogenblik voetnoot2551 doen bescheyt: op de hoogte brengen voetnoot2552 al d'omstandicheyt: alle bijzonderheden voetnoot2553 zyn ghedaalt: afstammen; de aldervroomste: de beste, meest rechtschapen lieden voetnoot2554 ach ja: welaan; ben te vreen: stem ermee in voetnoot2557 joockt: jeukt, hunkert; yverich: vurig voetnoot2560 spelen een slimmer treck: een ergere streek uithalen voetnoot2561 het: get, god; dit klueter hier: hoor me dat schaap! voetnoot2562 overgeven: schandelijke voetnoot2563 vertrouw u niets quant: vertrouw jou niets toe, kerel voetnoot2564 dan Molensteenen: d.w.z. iets dat ontilbaar zwaar is; en die naulyx op haer kant: (waarbij ze met moeite verrold zouden kunnen worden) voetnoot2565 bewaart myn selfs: pas zelf op mij voetnoot2568 Goude: liefste voetnoot2572 ghy benter seker voor vernaamt: daar ben je zeker befaamd om voetnoot2573 duechd'lyck: deugdzaam; knecht: knaap voetnoot2575 toeft wat: blijf hier nog even; beyt: wacht voetnoot2577 wat inval... overkomen guyt: wat voor idee kwam me nu zo-even voor de geest, in een zo serieuze gedaante, nl. om een zodanig plan te vinden dat ik die doortrapte schurk (Koenraat) met gelijke munt kon betalen voetnoot2580 dapper: zeer; gestreken uyt: te pakken genomen voetnoot2582 krijgh ick hem maer een reysje: als ik hem slechts een keer te pakken krijg voetnoot2583 treet wat harder an: loop wat vlugger door voetnoot2585 vaar: man voetnoot2586 of: op, versleten voetnoot2587 doe ick in myn tijt was: toen ik in mijn goede jaren was; sulcken ien: er eentje voetnoot2588 ick kon ryen en omsien: ik was bijdehand, van alle markten thuis voetnoot2591 ist jonge luyer buert: is de beurt aan jonge mensen voetnoot2592 vlus: zojuist; tuegen onse Guert: (ze maakt haar zin niet af) voetnoot2593 loof: moe; macher niemier tuegen: ik kan er niet meer tegenop voetnoot2594 gedenckt: heugt, herinnert zich; men: mij voetnoot2595 Beniste op-loop: het oproer van de Wederdopers in 1535 voetnoot2596 brangkt: brand; Souwt steech: de Zoutsteeg loopt tussen Damrak en Nieuwendijk voetnoot2597 met siep-gesmeerde: met zeep ingesmeerde; krytende: schreeuwende voetnoot2598 dan: maar; binne: zijn voetnoot2599 Knipperdolling, en Jan van Leyen: leiders van de extreme vleugel van de dopers; schalcken: boeven voetnoot2600 eschreven in de nuwe Kerck: een opschrift op een balk in de Nieuwe Kerk herinnerde aan deze gebeurtenis voetnoot2602 haddent... behartigen: had de overheid met een vooruiziende blik niet meteen maatregelen getroffen voetnoot2603 't souwt slecht ehad hebben: 't zou er lelijk uitgezien hebben; over 'thóóft eloopen: overkómen voetnoot2604 't machmen wel 'ehuegen: ik kan me nog goed herinneren; plech: placht voetnoot2605 met een juecht: (de verklaring is zeer onzeker) met genoegen (?); om drie groot: voor drie halve stuivers voetnoot2606 om een oortje: voor een kwart stuiver voetnoot2607 koft: kocht; een hielle schoot: een heel schort vol; nuwbacken: versgebakken; Wormer Misschuytjes: beschuitjes uit Wormer in de Zaanstreek voetnoot2608 om ien blaeuwe ellif penningh: voor niet meer dan een elfpenning (munt uit de tijd van Filips de Schone, geslagen in 1488, ter waarde van ruim een halve stuiver); negen duytjes: er zaten acht duiten in een stuiver voetnoot2609 kyns: kind; dick: dikwijls voetnoot2610 en reys: eens voetnoot2611 treet wat an: loop wat door; mach: kan voetnoot2612 als: behalve; al proper mit drachten: netjes met kleine beetjes voetnoot2613 sucken: zulk een voetnoot2614 ongduechdelijcke: onbehoorlijk (dus: buitengewoon) voetnoot2615 hongts-gierich: hondsgierig, overmatig gierig; vermetel: aanmatigend voetnoot2616 alle dommelicke sondachs: alle zondagen zonder uitzondering; tot jouwent: bij jou thuis; op de warme ketel: voor het warme middageten voetnoot2617 noch; ick eet so garen ouwe kost: ik eet toch zo graag ouderwetse kost; sprenck-vleys: pekelvlees; jues: jus voetnoot2618 Appel-sop: gebakken appelen met in karnemelk geweekt brood; bues: kwaad voetnoot2619 provangde: proviand, eten voetnoot2621 wat: nee maar; voldoende: voorkomend, gulhartig voetnoot2622 en reys: eens; sock: zog, moedermelk voetnoot2623 dubbelde Faaro: een soort sterk bier; uyt Prochiaens vaatje: uit het beste vaatje (zoals de parochiepastoor het zou drinken); met de Mater en de Pater: met de vrouw en de heer des huizes voetnoot2624 te overdaedighen genochelycken prater: een zeer buitengewoon genoeglijke prater voetnoot2625 vertrock: vertelde voetnoot2626 plech: placht; ruysmuysen: lett. roezemoezen, hier slaand op drukke vrijersactiviteiten voetnoot2627 hoe dat hy... duer gingen: hoe zij met z'n tweeën tijdens een hele rondedans, waarbij de meisjes door voorzingen de maat aangeven, al de (andere) jonge mannen wegjoegen en tegen hun zin (van die jongens?) er met de meisjes vandoor gingen voetnoot2629 dat mier is: wat meer is; smeet: sloeg voetnoot2631 giest: kerel; sukken: zo'n voetnoot2632 Haantjes, en Katjes: vechtersbazen; uytte tart het: uitgedaagd heeft voetnoot2633 sucke sticken: van die streken; in: en; rustich: vrijgevig voetnoot2634 ongs: voor ons; Poppe-goed: speelgoed voetnoot2638 pleger: placht er voetnoot2639 peper-huysjes: papieren zakjes; Kabbeljaus ooghen: soort ronde snoepjes; kappittel-stocken: eig. leeswijzers in de bijbel, als snoepgoed stokjes of amandelen met een suikerlaag bedekt voetnoot2640 pleech: placht; voor klock-spijs: even snel als vloeibaar metaal bij het gieten van een klok; in te schocken: naar binnen te schrokken voetnoot2641 kolf: kolfstok; Klaasje Buytenaer: blijkbaar de fabrikant ervan voetnoot2642 walbarcken warp-tol: hardhouten priktol; pen: punt (het plaatje onderaan de tol voorkwam dat de punt in het hout verdween) voetnoot2643 groot Embder: een abc-boek met de gebeden uit de te Emden gedrukte calvinistische catechismus; Evangely: een soort kinderbijbel met gedeelten uit de evangeliën; kapitoorye: stevig papier zoals voor kaften gebruikt werd voetnoot2644 nuwt: nieuw; school-bort: houten draagkistje voor schoolbehoeften; stoorien: histories, verhalen voetnoot2645 Fortunates enz.: drie populaire prozaromans voetnoot2646 wat: (uitroep); kont niet uytstameren: kon er niet over uit, had er geen woorden voor; wauwelen: smikkelen voetnoot2647 bockedeflensjes: boekweitflensjes; gebras: lekkers voetnoot2648 begrobbelt: bemorst voetnoot2649 in d'Appelen: men holde appels uit om er een geldstuk in te verstoppen; plat-beck, stooter, ryer: diverse muntjes voetnoot2650 klimmer, vyf staate stuyvers: diverse muntjes; hy: t.w. je vader; zyn: t.w. van onse Arent; as een vryer: met een royaal gebaar voetnoot2651 in: en; Kors-tijdt: kersttijd; wittebroots sop: pap van wit brood voetnoot2652 jou Fytje Floris: jullie dienstmeisje (?); gulle: klinkklare voetnoot2653 Betouw: wijn uit de Poitou voetnoot2654 zy: je moeder; Duevekater: duivekater, speciaal gevormd kerstbrood voetnoot2656 nieuwe-jaar: nieuwjaarsfooi; teerpenningh: fooi; Kopperdagen: vrije dagen aansluitend aan nieuwjaar voetnoot2657 wat op de taerlingh liep: wat er te koop was voetnoot2658 in: en; kalisen: doordraaiers voetnoot2659 hier, hier: hier, je weet wel; draagh vis: visdrager, visbezorger voetnoot2660 rustigen: royale voetnoot2661 so wurp hy over de nagel: zo gul was hij; verslaan: vertellen voetnoot2662 hetmen te ongduechdelijck vuel: heeft me zo verschrikkelijk veel; vrientschappen: weldaden voetnoot2663 mochtme: kon me; niemier: niet meer voetnoot2664 onpersybelijck: onmogelijk (uit impossible?); onghetroost: zonder seksueel bevredigd te zijn voetnoot2667 alle Vastellaevens: altijd met Vastenavond; tot jouwent: bij jou thuis voetnoot2668 op ehaalt was met een mouwe-spelt: opgedoft was voetnoot2669 met jou suster: de min had kennelijk de kleine Katryntje onder haar hoede; trouwen: och!; kyeren: kinderen voetnoot2670 suycker-noompje: blindemannetje; slabber op... voorje neer: verder niet bekend liedje, mogelijk gezongen bij het blindemannetje spelen voetnoot2671 kneppelde: knuppelden (men moest hierbij een koek, die in een ijzeren beugel hing, middendoor slaan) voetnoot2672 hoe ribsakten en hoe stoeyde: hoe stoeiden en knuffelden voetnoot2673 Aallemoer enz.: verder onbekend liedje voetnoot2674 quam jouw Nooms Kyeren: kwamen de kinderen van jouw oom; telcke staegh: telkens weer; al op: alles moet op voetnoot2675 te dubbeld ondiefd: buitengewoon aardig voetnoot2676 sy: de kinderen van oom; gavent de hongt: gaven het (de koek e.d.) aan de hond; ewech: weg; asse: dan ze voetnoot2677 wil ehad: plezier gehad; uythof: pleziertuin voetnoot2678 reyn: heerlijk; goe benieren raken of: goede gewoonten raken in onbruik voetnoot2679 stiefvaars sticken: benepen boterhammen voetnoot2680 hy slacht myn: hij is net als ik; slickermicken: liflafjes voetnoot2682 of... op de liest: eer mijn buikje strakgespannen stond; ronckt: rond voetnoot2683 ick weet niet dat ick myn leven: het heugt me niet dat ik ooit van mijn leven; soeter: plezieriger; geruster: meer op mijn gemak voetnoot2684 of: van (gehoord) voetnoot2685 'tvongkt: de doopvont voetnoot2686 Bestoor: pastoor; loopt verby me monckt: ligt me voor op de tong voetnoot2687 dats alliens: dat is om het even; schotich: smal voetnoot2688 sprotich: sproetig voetnoot2689 ebakert: verzorgd; traertje me espuelt: met haar gespeeld (onder het zingen van trara?) voetnoot2690 wat: wat zeg ik; naars: achterste, billetjes voetnoot2691 maeltjen: vlekje voetnoot2693 in: en; slincker toontjes: teentjes van de linkervoet voetnoot2696 't recht bescheyt: de juiste informatie voetnoot2698 Teyckens: herkenningstekens; van buyten: uit het hoofd, spontaan voetnoot2699 ick weet niet hoe: ik weet niet hoe verheugd voetnoot2700 een goet genoegen: een goed hart voetnoot2702 gelieft u in te treden: komt u alstublieft binnen voetnoot2703 daer is de Vagebonckt: (Angeniet ziet Koenraat eraan komen) voetnoot2704 prat: trots; of: alsof voetnoot2705 hoe kost'lijck dat hy 't maackt: hoe fraai hij het doet voetnoot2706 dray-aarsen: met zijn achterste draaien voetnoot2707 fackseert: martelt; versolt: kreukelt voetnoot2708 speldekoker: net als puts benaming voor de penisbuidel buiten aan de broek; gants oortjes: bastaardvloek (uit: Gods woorden?) voetnoot2709 dus wiltweyich: zo uitgelaten, opgewonden voetnoot2710 of: alsof; ghetrantel: gedrentel voetnoot2712 laat ick my duncken: verbeeld ik me; ick wet: ik wed dat; treck: streek voetnoot2713 spelen: leveren; die hans hiet: die er mag zijn; wilt my maar eens slagen: als het mij maar eens lukken wil voetnoot2714 bylo: uitroep om een uitspraak te bekrachtigen; een vervaert aers-gat anjagen: 'm laten knijpen, 't dun door de broek laten lopen voetnoot2715 alleenich tot dien endt: alleen maar daarom voetnoot2716 bekent: herkend (of haar identiteit is vastgesteld) voetnoot2718 te strijcken uyt: beet te nemen; schalckheyt versieren: een slimme streek bedenken voetnoot2719 mach: kan wel voetnoot2720 gants lichters: bastaardvloek voetnoot2721 dofjes: buitenkansjes; slempjes: tractaties; oplóópen: opzitten voetnoot2722 mijn: voor mij voetnoot2723 kleet: kledingstuk voetnoot2724 ketel-dicht: juister: ketendicht, een versvorm van de rederijkers waarbij het slot van een regel rijmt met het begin van de volgende; kreeft-dicht: gedicht dat ook van achteren naar voren gelezen een zinnige tekst oplevert voetnoot2726 loose: sluwe, doortrapte; uytgestreken: te pakken genomen voetnoot2727 ontmomt: listig ontfutseld voetnoot2728 hy: Writsart voetnoot2729 dat: en dat nog wel; sporrelingh: tegenkanting voetnoot2730 voorsichtich raden: verstandige raadgevingen voetnoot2731 het ander: het andere (wat ik bereikt heb) voetnoot2735 versocht: beproefd, ervaren voetnoot2737 dat: zodat; bekennen: ondervinden voetnoot2739 en dat: en opdat voetnoot2740 opmerck: opmerkzaamheid voetnoot2741 vry wat jenters: heel wat fraaiers voetnoot2742 alst: dan het; slenters: vodden, smeerpoetsen voetnoot2743 pol: minnaar voetnoot2744 tyen: gaan, trekken; hier: je weet wel voetnoot2745 kleet: kledingstuk voetnoot2746 Schoyer: voddenboer; bekommert: beleend, verpand voetnoot2747 Juffrouw Lors: uitdraagster voetnoot2751 schrijftmen twee voor een: schrijft men met dubbel krijt, rekent men de dubbele prijs voetnoot2752 licke-pot: zuipt; macher dan wel of: kan er dan wel af voetnoot2753 dan: maar; duyts: vrolijk; sluycken: ontduiken van de wijnaccijns voetnoot2754 huykevaaken snoodt: gemene oplichters voetnoot2755 mingel: mengel, ongeveer een liter voetnoot2756 god wouws: godbetert voetnoot2757 selder niet: zal er geen voetnoot2758 der tolle-dief: de belastingontduiker; sulcx: op zoiets voetnoot2759 gerit: troep voetnoot2760 roffyaans: pooiers; bloets: arme kerels, stumpers voetnoot2761 laag-lóópers: muzikanten die de herbergen aflopen; snoeren: snollen voetnoot2762 als die vuyle veren voeren: die je kent doordat ze er niet uitzien voetnoot2764 'tgeltje duurt: het geld niet op is voetnoot2768 lóópen selfs en brengen: gaan het zelf aanbrengen (er stond straf op bordeelbezoek en overspel) voetnoot2775 sy schossche, sy brosse, sy slempen, dempen: ze zuipen, ze brassen, ze slempen en schransen; vry: naar hartelust voetnoot2776 slinden: verzwelgen voetnoot2777 ongeschickt: onbehoorlijk; schocken: schrokken voetnoot2780 braen: bakken; Uyen: ui; inde Kolck: in de askuil onder de haardplaat voetnoot2782 lyen haer: nemen genoegen; scharrebier: dun bier voetnoot2784 prol-pot: brijpot voetnoot2785 slecht: armoedig; achtet mennich: acht menigeen het voetnoot2787 de jonckheyt: voor de jeugd; duecht: weldaad voetnoot2789 bequaemste: geschiktste, beste; mercken: herkennen, leren onderscheiden voetnoot2790 schouwen - door: (trachten te) doorzien voetnoot2793 scherluyn: schobbejak voetnoot2795 loose vondt: slim idee voetnoot2797 datsen stuck: dat is iets ergs; o leyder: och helaas (Angniet begint hier luid te jammeren) voetnoot2799 fy: foei; schalck: booswicht; dien onbedocht: die onnadenkende (jongen) voetnoot2800 eenvoudighe knecht: onnozele knaap; vleys-banck: pijnbank voetnoot2801 wil myn ontglijen: zal me ontzinken voetnoot2804 van stonden aan: aanstonds voetnoot2805 mach: kan; sien: aanzien voetnoot2806 bijnden en knoopen: binden en knevelen voetnoot2807 leyden: legden; ter: op de voetnoot2809 lubden: castreerden; om te lyen: te dulden voetnoot2810 gnap: gladweg, helemaal voetnoot2811 al sturf hy daar van: al zou hij het niet overleven voetnoot2812 sick: zich voetnoot2817 een doot man: ten dode opgeschreven; doemt: veroordeelt mij ertoe voetnoot2818 Ballingh-slandts: uit het land verbannene; voor: als voetnoot2819 of: van voetnoot2820 hoe: waarom voetnoot2823 vande Stadt: uit de stad (Amsterdam) voetnoot2825 exempel: een voorbeeld voetnoot2826 goetdunckende: ingebeelde voetnoot2827 stout: brutaal; dart: durft voetnoot2828 en knaaght u niet: knaagt je niet voetnoot2829 vermits: omdat voetnoot2831 voor: als zogenaamd voetnoot2832 prijckel van zijn lijf: gevaar voor zijn leven voetnoot2833 versieringh: bedenksel voetnoot2834 treck: streek voetnoot2835 ha: ach voetnoot2837 vergunden: schonk voetnoot2838 dochter: meisje; treffelijcke vrunden: aanzienlijke familie voetnoot2843 uytgherecht: gedaan; by de kop: te pakken voetnoot2844 vluegelden: knevelde; voorts: vervolgens voetnoot2846 strax: meteen voetnoot2847 bloet: stumper voetnoot2848 alsmen hier de wilde Katers doet: nl. castreren voetnoot2849 moghen sien: kunnen aanzien; ontspronghen: ertussenuit geknepen voetnoot2850 vroom: overmoedig; onbedwonghen: onbeheerst, zijn driften niet bedwingend voetnoot2851 so grooten overdaat: zo'n zwaar misdrijf voetnoot2852 hoe: hoezo; so seker, ist niet? jaat: ja zeker toch, is het dat niet? jawel voetnoot2854 so een pots uyt lusten socht te spelen: voor de grap zo'n poets probeerde te bakken voetnoot2855 ick weets niet?: ik weet daar niets van!; siet: moet goed weten voetnoot2858 dat kostje selfs na binnen: vooruit, ik ga zelf naar binnen voetnoot2859 onderwint: onderneemt voetnoot2860 heet: heetgebakerd; wulleps: lichtvaardig voetnoot2861 en brengt u niet: breng je toch niet; ander lieden saken: zaken van anderen voetnoot2863 daar: waar, nu; hy: Frederyck; besnijt: eufemisme voor castreert voetnoot2864 en kreech... quijt: als hij ook jou te pakken zou krijgen, misschien raakte jij het hele zootje (de geslachtsdelen) dan kwijt voetnoot2865 siet: weet je voetnoot2866 hem: Writsart voetnoot2867 wat raat gaat my nu an: wat moet ik nu beginnen voetnoot2868 sien ick recht: als ik het goed zie voetnoot2869 't Regliers hof: voormalige kloostertuin buiten de Regulierspoort voetnoot2870 uyten: mededelen voetnoot2871 jaak: ja ik (zal het doen); het leyt my op myn leen: ik heb er een voorgevoel van voetnoot2873 ghemoet: gezind, bereid voetnoot2874 ontslaghen: in vrijheid gesteld voetnoot2876 vertreckt: vertel voetnoot2877 vruecht: voorrecht; genegentheyt: liefhebberij voetnoot2878 Bogaert: boomgaard, tuin voetnoot2880 dus van liever lee: zo op mijn gemak voetnoot2881 dus reyn: zo netjes; flus: zo-even; om een kijckje: een kijkje gaan nemen voetnoot2882 platte: lage voetnoot2883 het was ande kanckt een stick-weegh oppe byt: het ijs was aan de kant een eind weegs opengehakt voetnoot2884 vannen diel ruyge maats: door een aantal onbehouwen kerels; om huer profijt: om eraan te verdienen voetnoot2887 wat haast het Lammert: ze kunnen lang wachten; geeffer: geef hun; niet en mijt: geen cent (een mijt is het achtenveertigste van een stuiver) voetnoot2888 so ten iersten: zomaar ineens; kostelijcken: dure voetnoot2889 niet goet Emsters: niet zo'n man voor de Amstel (waar veel kroegen waren) voetnoot2890 gherit: gewoel; Vlasters: vrouwen die het vlas hekelen; Kemsters: vlaskamsters voetnoot2891 Vesjes volck: mensen die huizen in de bogen van de stadsmuur of er vlak achter; armelui; en aars: en anderen van dat slag; de baan: het ijs voetnoot2892 freyste: fraaiste, chicste; vynmen: vindt men; onger 't gaan: onder de wandelaars voetnoot2893 me nift: m'n nicht; spuel-nootjes: vriendinnen voetnoot2894 om veer: ver weg voetnoot2895 en: een; gescherm: drukke beweging voetnoot2897 goet: allerlei volk; de Kooren-dragher: korenpakhuis aan de Amstel voetnoot2898 bromde: pronkte voetnoot2899 hier hey! Harmen Hooch-hart: hé daar Harmen Hooch-hart, die opschepper van een H.H.; weyts: zwierig; rijt en snort: op een opschepperige wijze rijdt voetnoot2900 de goet-hart stort: de goeierd valt voetnoot2902 datmer: dat men haar; Aal-korf: achterwerk voetnoot2905 hum: zich voetnoot2906 schranckelde: krabbelde; grepen: slimme streken voetnoot2907 hompelden: ging met onzekere sprongen vooruit voetnoot2908 sagen een jeucht in: maakten zich vrolijk over; Juere Jannen naarts: Jurriaans achterste voetnoot2909 trouwen: op mijn woord voetnoot2910 stondt en lachten: stond te lachen; huer: zich; wouwen: haast zouden voetnoot2913 oft: alsof het; in: en voetnoot2914 trots yemets in het langkt: zo goed als wie dan ook in het land; hier Lobbrich: Lobbrich, je weet wel; plech te mienen: placht van mening te zijn voetnoot2915 noch: och voetnoot2916 hetse hum emaackt vannen swachtelt: heeft ze (die benen) zo voor hem gemaakt met een zwachtel voetnoot2917 hart of eraan: dringend afgeraden voetnoot2918 souwje: zou voetnoot2919 soete vaar: brave sukkel; pongsen: inpakken voetnoot2920 in: en; assen kruyt: als een specerij; Bonghsen: bunzing voetnoot2921 hum: zich voetnoot2922 maackt gheen lamme leen: houdt de ledematen soepel voetnoot2923 druets: parmantig voetnoot2924 rijster: schaatster voetnoot2925 streeftje: rijdt stevig door; assen vos: als een voskleurig paard voetnoot2927 kalftse an: heeft ze zwellingen aan voetnoot2928 spijckers: ijspegels voetnoot2929 kouwt vorstich: kouwelijk voetnoot2931 get: god; Slochter: slachter (of een plaatsnaam?) voetnoot2932 tuyt-meyt: meid met een tuitmuts; hier ouwe Japen Dochter: de dochter van ouwe Jaap, je weet wel voetnoot2933 snaar: schoondochter voetnoot2934 Bestevaar: grootvader voetnoot2935 Jan doeter niet toe: Jan Doe-er-nietmeer-bij (vgl. de uitvoerige aant. van Minderaa/Zaalberg bij dit vers); schoof: duwde voort voetnoot2936 Beste-moer: grootmoeder; Ky'ren: kinderen voetnoot2937 borghen: zijn achterste aanbieden (?) voetnoot2938 in anmen: en aan mijn; goet-mans Vrouw: vrouw van een gezeten burger voetnoot2939 deel: stel; scholvers: lett. aalscholvers, hier: vlegels voetnoot2940 van: door; weytsche: wilde voetnoot2942 souwt'er: zou het ze voetnoot2943 uyt: uit de buurt van voetnoot2944 ky'ren: kinderen voetnoot2945 boeren sleen: boerensleeën; om var: ver weg voetnoot2946 liep met de nar: hield een wedstrijd met de arrenslee voetnoot2947 ien'ghe paertjes: zich afzonderende paartjes (?) voetnoot2948 streeck van ouwe drooghe vaartjes: rij uitgedroogde ouwe mannetjes voetnoot2949 dattet giert: dat het krast, snerpt voetnoot2950 duese kunst: nl. zo in een rij te gaan; de gangsen off eliert: geleerd van de ganzen voetnoot2951 vercoftese: verkochten ze; tot schaetsen bruycken: voor de schaatsen gebruikt voetnoot2952 Krimp-kous: koukleum; huycken: kappen voetnoot2955 iens loefs voort: regelrecht verder voetnoot2956 om eygentlijck te noemen: om het precies te zeggen voetnoot2957 vrosen uyt: doodgevroren waren voetnoot2958 blanck: driekwart stuiver; driegróót: anderhalve stuiver voetnoot2960 Keysers króónen: keizerskronen, een bolgewas; Hoorentjes: kinkhoorns (een soort schelp); Schulpen: schelpen voetnoot2961 luermarcktery: rommel; nieuwers: nergens voetnoot2962 sel geven: zullen geven; Kistient: gesteente, edelsteen voetnoot2963 ponckt: een pond Vlaams was zes gulden waard; 'kmachse so wel draghen: ik kan ze (juwelen) evengoed dragen voetnoot2964 de best: de aanzienlijksten; wie souw ick het vraghen: ik hoef dat aan niemand te vragen voetnoot2965 plat-beck: onechte diamant; hoep: ring voetnoot2966 of: ofschoon voetnoot2967 honckjes: hondjes voetnoot2968 stronckjes: strontjes, smeerboel voetnoot2969 niet een beet: niets, geen zier voetnoot2970 legh: spaar voetnoot2971 ste: plaats voetnoot2972 ick doet... hongdert: ik leen het niet tegen minder uit dan dertig procent voetnoot2974 wat: och wat voetnoot2976 Re'ers: reders, degenen die de schepen uitrusten; seggen: verder vertellen voetnoot2977 altemets: af en toe voetnoot2978 ketings: kettingen voetnoot2979 kostelycke: kostbare voetnoot2980 Duynkerckers: de beruchte kapers onder het gezag van de Spaanse vijand; op die neringh varen: eveneens aan zeeroof doen voetnoot2981 bequamelijck: netjes; versackt: in andere zakken overgedaan voetnoot2982 vermerrickt: van een ander merk voorzien voetnoot2983 die haer daer seer aardich me geneeren: die daar bijzonder handig in zijn voetnoot2984 tien voor ien: een tienvoudige opbrengst voetnoot2989 Brant-ysers: de staven waarop het brandhout in de haard rust voetnoot2990 int lijf: binnenin voetnoot2991 behende slach: handige kunstgreep voetnoot2992 dies... overschieten: zo houdt men over wat het meer opbrengt dan het materiaal waard is voetnoot2995 bie: bied, zeg voetnoot2997 wie verwacht ghy: op wie sta je te wachten; vouwt: slaat dubbel voetnoot2998 myn hart dat wortmen kouwt: mij slaat de kou om het hart voetnoot2999 verbaast: verschrikt; schichtich: plotseling voetnoot3000 sechtmen: zeg mij; oevel: slecht gesteld; wichtich: ernstig voetnoot3001 en denckt in't minste niet: niet in het minst te denken voetnoot3002 besteck: toeleg voetnoot3006 voorsichtelyck: met alles rekening houdend; myn gemist: mij uit de hand gelopen voetnoot3008 korts: kortgeleden voetnoot3010 Boel: minnares; dewijl: omdat voetnoot3012 doch: dan voetnoot3013 maer: wel; eens: in één keer voetnoot3013 swaricheyt: ellende voetnoot3014 komt myn op: overvalt me; syn sin oock geleyt: eveneens zijn zinnen gezet voetnoot3015 eener: iemand voetnoot3016 handelen wel braaf: heel mooi bespelen; ja uytten Orienten: ja als de beste voetnoot3019 onder iennich: nog kortgeleden voetnoot3023 galgert: galgenbrok; soo'ckje noch iens: als ik je nog één keer...; dan: maar voetnoot3024 bescheyt van dit stuck: informatie over deze zaak voetnoot3025 stouwt en onbedocht: brutaalweg en ondoordacht voetnoot3026 tot Moy-aalen: naar het huis van Moy-Aal voetnoot3027 vande Vrouwen: van de daar aanwezige vrouwen voetnoot3028 by mynder trouwen: waarachtig voetnoot3029 geknelt: gebonden voetnoot3032 om sulcken luer: om zo'n kleinigheid; bedwinghen: gevangen houden voetnoot3033 waar na verwacht ick: waarop wacht ik; in: naar binnen voetnoot3034 in haren grammen sin: in hun woedende stemming voetnoot3037 in dese tijt: op dit moment voetnoot3038 wel haast: gauw voetnoot3040 vlusjes: zo-even voetnoot3041 wanneer: toen voetnoot3042 sorchvuldich: in zijn bezorgdheid voetnoot3043 snoffelde vast om: snuffelde de hele tijd rond; door winckel en door kas: in alle hoeken en gaten voetnoot3044 daer hy: waar hij (Writsart) voetnoot3046 stenden: liep te steunen voetnoot3048 vervoert: misleid voetnoot3049 dat: omdat voetnoot3050 wil: zou voetnoot3051 streven: me spoeden voetnoot3052 schort: mankeert; gy: je (onpersoonlijk) voetnoot3053 noch: toch voetnoot3054 ick lachmen an men eynt: ik lach me dood; mach: kan voetnoot3060 siet: en wel; slechticheyt: onnozelheid; kloecke sinnen: slimheid, helder verstand voetnoot3061 isser of: is zeker voetnoot3063 schaleckheyden: slimme streken voetnoot3064 gemist in dese twee voorseyden: me vergist in deze juist genoemde dingen voetnoot3065 rouwden u: betreurde je; overgeven: schandelijke voetnoot3066 'thans: daarstraks voetnoot3068 so te gader: zo allemaal tegelijk voetnoot3069 sonder bewimpeling... of toe: zonder ze te verzachten door iets weg te laten of toe te voegen voetnoot3070 dat: dat het; te moe: te moede voetnoot3071 gebruynt: zwartgemaakt voetnoot3074 de kerfstock of doen: met je afrekenen voetnoot3075 pry: kreng; pay gy myn met een loghen: wil je mij een leugen laten geloven voetnoot3076 met: om voetnoot3079 goedt koop: gemakkelijk; langhen: geven voetnoot3080 vlieghen vanghen: klappen krijgen voetnoot3081 smijt toe: sla erop los voetnoot3082 toe: voor voetnoot3083 met dese saack maken: hiermee voor elkaar krijgen voetnoot3084 licht'lyck: gemakkelijk; mocht d'eerste op de Kaack raken: als eerste aan de schandpaal zou kunnen belanden voetnoot3085 mick: gaffelvormige galg voetnoot3086 de Voolewijck: het galgenveld aan de overkant van het IJ; by't gerecht vande Stadt: bij de plaats waar de lijken van terechtgestelde misdadigers werden tentoongesteld voetnoot3088 overdaadt: schanddaad voetnoot3089 daer na: dienovereenkomstig voetnoot3090 in voeghen, dat: en wel zo, dat voetnoot3093 smeeren of: afranselen voetnoot3095 overmits: wegens voetnoot3096 hartich: hartelijk, danig; dencken: bedenken voetnoot3097 my wel versin: er goed over nadenk voetnoot3098 hy brengt: of hij brengt; sijn selfs: zichzelf voetnoot3099 lijf: leven voetnoot3100 op: op grond van; woort van trouwen: belofte, toezegging voetnoot3101 so gaen wy: gaan wij voetnoot3103 apoincteren: het geschil bij te leggen voetnoot3104 rechten haer weer op: haar te vergoeden; de achterstal: het nadeel voetnoot3107 peys: vrede, verzoening; lijd'lijck: op aanvaardbare termen voetnoot3108 verkleynt: vernederd voetnoot3109 sin: hart voetnoot3110 als Hercules: deze held verrichtte voor Omphale in vrouwenkleren allerlei vrouwenwerk voetnoot3111 spillen: klossen waarop een draad gesponnen wordt; te rapen: op te rapen voetnoot3112 die: lijdend voorwerp, slaat terug op den Heldt; wapen: wapenen voetnoot3114 reguleert: richt voetnoot3115 dats een bescheydenheyt: (terzijde, ironisch) dat is een verstandig plan (of: dat is een verstandige kerel); suffletten: oorvijgen voetnoot3116 versetten: veranderen, toetakelen voetnoot3117 Heerschip: heer voetnoot3119 ontmoet myn: komt me tegemoet; sacher noyt den desen: heb deze figuur er (d.i. bij Moy-Aal) nooit gezien voetnoot3121 teghenwoordich: op dit moment voetnoot3124 tot mywaerts: naar mij toe; vloten: vloeien voetnoot3125 plost: ploft voetnoot3126 in so bequamen standt: precies op zo'n manier voetnoot3128 wel ghecomen: welkom voetnoot3129 Vader: eretitel voor Koenraat; vinder! beleyder van't beleydt: uitdenker en beramer van het plan voetnoot3130 het voornaemste hooft: de belangrijkste bestuurder voetnoot3131 gauwer: slimmer; versochter: ervarener voetnoot3133 van wylen uyten Haach: die bij leven in Den Haag woonde voetnoot3134 maar: wel voetnoot3137 ghy doet seer wel: het gaat je uitstekend voetnoot3139 om myn broeders wil: ter wille van mijn broer voetnoot3140 met vryer harten: naar hartelust; boelschap: minnares voetnoot3141 siet: en wel; van: voor voetnoot3142 een huys: één huisgezin voetnoot3143 dinghen: zaken, belangen voetnoot3145 sonderlingh: in het bijzonder; heeft ghesint: is genegen voetnoot3146 weldadicheyt: weldaad voetnoot3148 voor zyn eyghen eten: helemaal voor zichzelf voetnoot3149 propre: eigen voetnoot3150 hoe vaert de ruyter dan: hoe staat het dan met die militair; muruwe: halfzachte voetnoot3151 heeft al eenendartich: is al helemaal uitgespeeld voetnoot3152 hartich: hartelijk voetnoot3154 doet so wel - datje gaat en brenght: wees zo goed en ga brengen voetnoot3156 stracx: meteen voetnoot3157 dese maar: dit bericht voetnoot3158 die nu wist waar hy waar: wist ik nu maar waar hij was voetnoot3159 slaeg'er twyfel an: betwijfel je (nog); verschoven: verstoten voetnoot3160 verwis: gewis, zeker voetnoot3161 geswinde: slimme voetnoot3162 dorst bestaan: aandurfde voetnoot3163 die fortuyn: Fortuna, het lot voetnoot3165 dit bestiert: ervoor gezorgd voetnoot3166 Boeltje: liefje voetnoot3167 te bewaeren: om erop te passen voetnoot3169 pol: minnaar; de waerschap had bereydt: voor het gastmaal had gezorgd voetnoot3173 bly-geestige vruecht: welgezinde vreugde (van de vader?) voetnoot3174 myn bevallijckheen: het feit dat ik hem aangenaam ben; beleefde duecht: vriendelijke goedheid voetnoot3176 met meer als menslijckheyden: op bovenmenselijke wijze voetnoot3179 sonderlingh ghelocken: uitzonderlijk geluk voetnoot3180 vertrocken: verteld voetnoot3181 voor dees tijdt: op dit moment voetnoot3183 wel: zeker voetnoot3184 die van ons ghesinne: ons hele gezin voetnoot3185 doch eerlijck heeft gherieft: op zo loffelijke wijze heeft geholpen voetnoot3188 so quaat staat dit gheschoren: zo slecht is het hiermee gesteld voetnoot3189 hoe - hoe: hoe - des te voetnoot3191 sou ick anrechten: moet ik voor elkaar krijgen voetnoot3192 of: aan; gaatmen dit: ga dit voor mij voetnoot3194 van: bij voetnoot3195 wat dat u mach opkomen: al wat jou voor handen komt, kan overkomen voetnoot3196 of: van; kloeck: bekwaam; uytghenomen: uitnemend voetnoot3197 leefdy: ga je te werk met voetnoot3199 myn dit bestelt: dit voor mij voor elkaar krijgt voetnoot3201 voor u... al wat gy hebt: behoud als reeds verdiend loon alles wat je van me in gebruik hebt voetnoot3202 dat komt my seker schoon: dat staat mij zeker best aan voetnoot3203 so: als; belesen: overhalen, naar mijn hand zetten voetnoot3204 voor eerst: om te beginnen voetnoot3206 Spynt: provisiekast voetnoot3207 watmen anders lust: wat me verder aanstaat; bender met te vreden: ik ga ermee akkoord voetnoot3209 mijn lijfs ghena: genade, spaar mijn leven voetnoot3210 ick doe: ik weet het voetnoot3211 stouwt: brutaal, overmoedig; stal durft houwen: durft blijven staan voetnoot3212 beleeftheyt: welwillendheid voetnoot3213 eer: (bedenk je) voor; gy qualijck vaart: het je slecht zal vergaan voetnoot3214 barmhertighe: meelijwekkende; wert hier strackx: wordt hier op staande voet voetnoot3215 't eerst: zodra voetnoot3216 de Bre-straat: de Sint-Antoniesbreestraat; onsaft: hardhandig voetnoot3217 al maackten... te gaan: al zou je je verontschuldigen dat je ergens naartoe moest voetnoot3219 verminderen: afslaan voetnoot3220 salighe: beste voetnoot3221 nou saft: kalm nou; haastich is quaat: opvliegendheid is verkeerd voetnoot3225 Jan Rap ginger me duer: het rapalje zou het rondbazuinen, of: zou dat straffeloos kunnen doen; knecht met eeren: fatsoenlijke jonge man voetnoot3227 flux opt vleys touwen: meteen afranselen voetnoot3228 dan seecker: maar dit is zeker; wil hy peys houwen: als hij de vrede wil bewaren voetnoot3230 smijt: sla voetnoot3231 denckt: bedenk goed voetnoot3232 vyn: vind; dat myn leyt is: dat ik daar niet op gesteld ben voetnoot3233 voor: als; wrevel: kwaadaardig voetnoot3234 opgheblasen: boos voetnoot3235 breken: bedwingen voetnoot3237 soot: indien het; muechdijt volbrenghen vry: mag je gerust je gang gaan voetnoot3238 een weynich an d'een sy: een eindje opzij voetnoot3239 voor eerst: in de eerste plaats; ghy lie: jullie (Ritsart en Writsart) voetnoot3240 beslooven: met moeite tot stand brengen voetnoot3242 selfs: zelf voetnoot3243 nieuwers in: nergens in voetnoot3244 slechtheyt: domheid; dien: mijn raad voetnoot3245 wats dat te segghen: wat wil dat zeggen; sin: mening voetnoot3246 voor Reeder ruymen in de minne: als mede-aandeelhouder een plaats geven in de liefde voetnoot3247 ghelijck u medestander: als uw compagnon voetnoot3248 en dat wy met malkander reen souden aen myn boel: zodat wij mijn minnares samen zouden delen (zoals deelhebbers in een vennootschap of de uitrusting van een schip) voetnoot3250 ghewoonlijck is: gewoon is; dan zydy van begrip: zo heb je goed begrepen waar het om gaat voetnoot3253 bestey: pastei voetnoot3254 die geyle luyder... als frey: dat voedsel voor geilaards is meer lustopwekkend dan verfijnd voetnoot3256 by te setten: te besteden voetnoot3257 scharp: krap voetnoot3258 vermits: aangezien; ande besten schort: aan het voornaamste (d.i. geld) ontbreekt voetnoot3259 dese die het munt: deze (Roemert) die heeft geld; bricken: geldstukken voetnoot3260 beschicken: verschaffen voetnoot3261 hy gheeft de vrye slemp: hij laat op zijn kosten brassen voetnoot3262 wijnter kost: winterkost voetnoot3263 jocken: mallen, pret maken voetnoot3265 mach: kan voetnoot3266 Botelrij: provisiekamer; mach: moge voetnoot3267 mach: kan voetnoot3269 botte bloet: domme sukkel; wat batet toch verbloemt: wat baat het toch dat te verbloemen voetnoot3270 wonder hem: zich geweldig voetnoot3271 van: op; o bloet: bastaardvloek; 't is hem - inde mont eslaghen: hij wordt gekweld door praatzucht voetnoot3272 dapper: hevig voetnoot3273 lestent: laatst; beroeringh: onrust voetnoot3275 verschoont: spaart voetnoot3276 rabelt sonder slot: zwamt zonder enige logica; mach: kan voetnoot3277 loof: zin, opgewektheid voetnoot3280 immer: ooit voetnoot3281 kuyt: fut (met bijgedachte aan sperma) voetnoot3282 voosen vueghel: voze, krachteloze kerel; drooghert in zyn huyt: totaal impotente vent voetnoot3283 blooden guyl: bange lafaard voetnoot3284 gaan als: weggaan zodra voetnoot3287 jonst: gunst voetnoot3289 meer als wonder: meer dan vreemd voetnoot3290 ruym-schotelt: royaal; haelen an: aanhalen, omgang zoeken met voetnoot3291 wylie: wij; uytstrijcken: beetnemen voetnoot3292 in wat manier het sy?: op welke manier dan ook voetnoot3294 voort: van nu af aan voetnoot3295 heen en weer ghetracht: over en weer mijn best gedaan voetnoot3296 harde: hardnekkige, koppige voetnoot3298 uyt een duyts hart: oprecht gemeend voetnoot3301 neemt: ontvangt; dees u groote duecht: die grote goedheid van u voetnoot3303 staegh: voortdurend; dat komt seecker aerdich: dat ziet er bepaald niet gek uit voetnoot3304 hy: Kackerlack (terzijde tot Writsart) voetnoot3305 hou Roemer tsa: hé daar Roemer; ghevalt: belieft voetnoot3306 peys: vrede; allemaackt: al gesloten; ekalt: gepraat voetnoot3307 konje: kende jou; met reden: met argumenten voetnoot3308 hoochdraghende zeden: fiere karakter voetnoot3309 op trouw: op hun woord van eer voetnoot3310 Treves: wapenstilstand; so: zoals voetnoot3311 sinnen: verstand voetnoot3312 dus beminnen: zo bemint voetnoot3314 vast: aanhoudend, lang voetnoot3315 preken: preek voetnoot3318 Labbekack: kletskous voetnoot3319 nift: nicht voetnoot3320 Neel van Gods wegen: vgl. de naam Nel van Goosweghen in Bredero's Griane voetnoot3321 ouwe Joosten weeuw: de weduwe van ouwe Joost; loopt wel van myn vuer: loopt mij al vooruit voetnoot3322 streeck myn peet huer moer so lustich duer: nam mijn peetmoeder haar moeder zo stevig onder handen voetnoot3323 wat: uitroep: wat zeg ik!; noch: nog; pleech: placht; sabben: zoenen voetnoot3324 om een haver stróó: om het minste geringste voetnoot3325 getuetel: aanhalig geleuter voetnoot3326 hecht vannen meyt: een stevige meid, een stuk voetnoot3329 een bueck: een tik van de molen; en slach: een slag (ze zijn dus beiden getikt); dat: als voetnoot3331 sucken quanckt: zo'n bink; vryen: het hof maken voetnoot3332 met de knecht: met die jonge man; uyt het langkt tyen: het land uit trekken voetnoot3333 mijn scheen stiet: een blauwtje liep voetnoot3334 tot Barbers: bij Barber; wasset alleen niet: was niet de enige voetnoot3335 voer: deed, ging te werk; doch: immers voetnoot3336 al mienden sy al waers: al meenden zij het serieus; en kreech sy oock geen slip: kregen zij ook niet de bons voetnoot3337 dan dat is voor als nae: maar dat is tot daaraan toe; lieve Krijchs-luy: beste krijgsmakkers voetnoot3340 deech: plezier voetnoot3341 Langhe Fransen Vrouw: de vrouw van lange Frans voetnoot3342 datser: dat ze haar voetnoot3344 stracx: dadelijk; werd: word voetnoot3345 gracy: aantrekkingskracht, sexappeal voetnoot3346 Amonysis: onbekend woord, misschien een verbastering van ausonyse, d.i. Romeinse voetnoot3347 niet: niets voetnoot3349 tot Hopman Roemers: ten huize van Hopman Roemer voetnoot3350 strack: nu meteen; Koeter-wael: kromprater voetnoot3351 wel haest: heel vlug; verslempen: verbrassen voetnoot3352 kaal gat: armoedzaaier; noch met u schempen: u alsnog bespotten voetnoot3353 Heeren: heren toeschouwers; spul: spel; verhuecht: vermaakt voetnoot3355 leer gy lacchend' Duecht: leert gij zo al lachende wat deugd inhoudt voetnoot3356 't Affricaensche hooft: Publius Terentius Afer, de Romeinse komedieschrijver, afkomstig uit Noord-Afrika voetnoot2751 geven sy voor: geven zij uit voor een; of ghereden Meer: afgereden merrie, door ontucht versleten vrouw voetnoot2753 uyt te sluyten: uit de kast te halen voetnoot2755 yevers: ergens; daer: waar voetnoot2757 laechloopers: herbergmuzikanten (die gelagen aflopen); snoeren: snollen voetnoot2758 voeren: leiden voetnoot2759 klieden hem: kleedde zich; effen: glad voetnoot2760 bralden: pronkte voetnoot2761 becranst met Speelnoots: omringd door vriendinnen, bruidsmeisjes; an: op voetnoot2762 besteken: geborduurd voetnoot2763 giegels: violen; clop-scheen: klein dansmeestersviooltje (dat in de jaszak tegen de scheen klopt) voetnoot2765 deuninckten: maakte pret; tureluuren: deuntjes spelen of zingen voetnoot2766 wel immers: maar ja voetnoot2767 angheseyt: verteld voetnoot2768 moytjes: stilletjes voetnoot2769 glas: raam voetnoot2770 te moe: te moede; dat laet ick haer uytspreecken: dat blijkt vanzelf uit haar gedrag voetnoot2771 ten hulp niet watmer dee: het hielp niet, wat men ook deed voetnoot2772 tot harent inde stee: bij haar thuis in de stad voetnoot2773 duyts: vrolijk (van de drank); sluycken: ontduiken van de drankaccijns voetnoot2775 leere vlessen: leren zakken; mingelen: liters (ongeveer) voetnoot2776 godwouts: godbetert voetnoot2778 eerlijck: keurige (ironisch); haer sulcks: zich hierop voetnoot2779 flucks: weldra; guyghelaers: goochelaars; Obly: = obly-speelders: verkopers van dunne wafels, waarom ze lieten dobbelen voetnoot2780 aessacx speelders: goochelaars die hun goochelspullen in een knapzak bij zich dragen voetnoot2782 vrome luy: brave lieden (ironisch); basterdyen: liederlijkheid, verwording voetnoot2784 roemers: glazen; mocht: kon voetnoot2785 recht: echt, uit betrouwbare bron voetnoot2786 lywaet: linnen doek voetnoot2788 sach hy daer niet na: lette hij daar niet op voetnoot2789 parfuymde kolder: geparfumeerde wambuis voetnoot2790 leer: ladder (lange lijst van verteringen) voetnoot2791 Speelnoot: vriendin; nammer: nam haar voetnoot2792 lanst: jonge kerel; Passemedia: naam van een dans; recht uyt, de trappen op Clementia: een zegswijze (?): hup naar boven? of is Clementia ook de naam van een dans? voetnoot2794 rustich: royaal; schoegelt: geld voor schoenen, hier: een fooi voetnoot2795 wijs: gewoonte; voort: vervolgens voetnoot2796 lagh en sliep: lag te slapen; slet: vod, dweil voetnoot2798 veur: in plaats van voetnoot2799 sonder caers: in het donker; versaet: bevredigd voetnoot2801 alsoo haest: zo gauw; sach haer open: de kans schoon zag voetnoot2802 dat: toen; wel: vast; safjens: stilletjes voetnoot2803 onthaeckt en ontdaen: met haar kleren los of uit voetnoot2804 ghelijck of: net alsof voetnoot2805 vernestelt hem te deegh: schudt hem met kracht wakker; doen voort: toen vervolgens voetnoot2806 wel een bedt: flink wat, duchtig; te kapitt'len: de les lezen voetnoot2807 ghesnor: gespuis; schalcke hoere dop: verdorven hoerenwaard voetnoot2808 basterdt sop: sop van zoete wijn voetnoot2809 hand water: waswater voetnoot2810 refereyntjens: mooie praatjes; swijghen: verzwijgen voetnoot2811 dus bleef hy inde bocht: zo bleef hij aan de zwier voetnoot2812 bue en loof: het beu en moe; mocht: kon voetnoot2814 als vernaghelt: als een kreupel gemaakt paard; sticksienden: bijziende, stekeblind voetnoot2816 fijnman: mijnheer

Vorige Volgende

Het vijfde bedrijf, 't eerste uytkomen

Het tweede uytkomen, int vijfde deel

Het vijfde deel, het darde bedrijf

Het vijfde deel, het vijfde bedrijf

Het vijfde deel, de seste hangdeling

Het vijfde bedrijf, de achtste handeling