Moortje en Spaanschen Brabander

(1999)–G.A. Bredero– rechtenstatus



[pagina 114]
Het vierde deel, het eerste uytcomen klaartie klonters, de Dienstmaacht Maar wat een Vent is dat? de Karel siet so felGa naar voetnoot1712 Ick vrees dat dit Bancket niet wel aflóópen sel, Want Hopman Roemer is gestuert, maar al te dapperGa naar voetnoot1714 1715[regelnummer] Die seyt vast binnensmonts, gants lyden! ick kapperGa naar voetnoot1715 En hacker lich'elijck op. O bloedt! hy wierdt so gramGa naar voetnoot1716 Met dat daar Frederijck de Magets broeder quam,Ga naar voetnoot1717 By men Vrouw, hy gaf haar een gesicht, die de neghenGa naar voetnoot1718 Een dóót-slach soude doen, en voort heeft hy ghesweghen,Ga naar voetnoot1719 1720[regelnummer] En broeden eenen wraak met morren in zyn bloedtGa naar voetnoot1720 En luypten als een fiel bedeckt onder zyn hoedtGa naar voetnoot1721 Op 'twesen en gelaat dat Frederyck mocht houwen,Ga naar voetnoot1722 En dan we'er diefs-gewys na d'óógen vande Vrouwen.Ga naar voetnoot1723 Myn vrouw die nóóden hem wel vriendelyck, dat hyGa naar voetnoot1724 1725[regelnummer] An Tafel komen souw, en sitten me wat by:Ga naar voetnoot1725 Hy weygerdent wel sterck met schrueppelóóse grillen.Ga naar voetnoot1726 Den Hopman sprack in't lest (doch om Moy-alen willen)Ga naar voetnoot1727 Hier hy gy Slocker-hals! durfje niet? doetet vryGa naar voetnoot1728
[pagina 115]
En komt hier by den back en hebt so goedt als wy. 1730[regelnummer] Hy sprackt met geen gemoedt, maar met jaloursche sinnen,Ga naar voetnoot1730 En veynsden sich vol jonst, en vloeckten hem van binnen,Ga naar voetnoot1731 Van binnen in zyn hart: Voorders scheent dat myn Vrouw Den Jong-man Frederyck yet sonders seggen wouwGa naar voetnoot1733 Van zyn Suster Katryn: sy wees hem swyght met wencken;Ga naar voetnoot1734 1735[regelnummer] Den Hopman sacht, dit steef zyn vorigh' achterdencken,Ga naar voetnoot1735 Dies borst hy toornich uyt na Kackerlax vermaan;Ga naar voetnoot1736 Strax trock hy ande schel, en wouw datmen souw gaanGa naar voetnoot1737 In alder yl geswindt, om Tryntje daar te bringen: Want hy belust was haar een duentje te doen singen. 1740[regelnummer] Dit heeft myn Vrouw terstont wel tegen lang gestaan,Ga naar voetnoot1740 En sprack: O Roemert! dit en dient toch niet gedaan Datmen de ze'ege maacht op vrolycke maaltyenGa naar voetnoot1742 Sou roepen, dat en mach haar kuyscheyt doch niet lyen: Sy schuwt de dartelheyt. ghy weet wel dat de WynGa naar voetnoot1744 1745[regelnummer] Niet matichs in hem heeft, en hoe de Mannen zyn. Hy brulden als een Stier, en voer voorts uyt met kyven, En zy; en sweegh niet stil, ick dorst niet langer blyven; Doch eer dat ick verliep, heeft my Moy-aal dit gouwdtGa naar voetnoot1748 Van acht'ren, met een treck heym'lyck in d'handt gedouwtGa naar voetnoot1749 1750[regelnummer] Dat ick't t'huys brengen souw. sy sal hem óóck ontsluypen Indiense kan; sy vreest dat op haar kap sal druypen.Ga naar voetnoot1751

[pagina 116]
Het tweede uytkomen van't vierde deel ritsart wederkomende van Sloten So ick na Sloten ging door myn bekommert-he'en,Ga naar voetnoot1752 So misten ick de wegh, en liep na Amsterveen. Ick volchden 'twagen-spoor, myn sinnen onbescheydenGa naar voetnoot1754 1755[regelnummer] Selfs sporelóós en wuft myn domme siel verleyden.Ga naar voetnoot1755 Ick ging in myn gemoedt en stapelde met krachtGa naar voetnoot1756 Veelderley schocken van gedachten op gedacht:Ga naar voetnoot1757 Ter harten trocken uyt de klachten droef met hóópen Dies my een Bronne is van Tranen afgeloopen;Ga naar voetnoot1759 1760[regelnummer] Ick sprack myn selven an, hier ben ick, waar is sy? Ach lacy! inde Stadt en Roemer isser by,Ga naar voetnoot1761 En ick ga hier alleen myn suchten wijdt verspreyden, Verselschapt van myn sorgh, en sware swaricheyden, Ick sackten in myn leedt, en welden in myn smart;Ga naar voetnoot1764 1765[regelnummer] Het alderswaartst, helaas! dat viel my op het hart: Ick seefden mijn gepeyns, het kaf daer uyt ghewannen,Ga naar voetnoot1766 Wat bleeffer in myn breyn? maar: Ritsaart is ghebannen,Ga naar voetnoot1767 De troetelinghen van den Hopman haar verleydt,Ga naar voetnoot1768 En de verkeerde sin van haar lichtvaardicheyt.Ga naar voetnoot1769 1770[regelnummer] Ick stamten met myn voedt, myn ooghen opgheslaghen Ten Hemel! en ick staar: een Rotterdamsche waghenGa naar voetnoot1771 Met rinckelend' geraas, en krakende ghekras Verschoot my, en ick sach dat ick by 'tlóótvelt was;Ga naar voetnoot1773 Daar scheldt ick en verfoey flux myn onachtsaamheden,Ga naar voetnoot1774
[pagina 117]
1775[regelnummer] En heb vóórts met een sprongh de wech te rugh getreden, Tot dat ick wel besweet by 't Overtoompje kom,Ga naar voetnoot1776 Dat over, en ick sla de Leydsche schinckel om, Voort tel ick al myn schreen tot dat ick coom te Sloten, Daar myn ghetal is uyt, en dit in't hooft gheschoten:Ga naar voetnoot1779 1780[regelnummer] Ach ick ellendige! sal ick twee daghen hier Verslyten gants alleen? of wil ick gaan te bierGa naar voetnoot1781 By onbevoelijck volck, van onbevallijcke Boeren?Ga naar voetnoot1782 Myn steeckt de wallich van het leven datse voeren.Ga naar voetnoot1783 Nu ick mach wederom gaan wand'len nade stadt,Ga naar voetnoot1784 1785[regelnummer] Neen dat is niet met al: waarom niet, wat schaat dat?Ga naar voetnoot1785 Ist dat myn lichaam haar niet daad'lijck mach anraaken,Ga naar voetnoot1786 Ick sal met myn ghesicht ten minsten haar ghenaaken:Ga naar voetnoot1787 En waarlijck het ghesicht in saken vande Min, Is al een treffelijck dingh! met dat my dit viel inGa naar voetnoot1789 1790[regelnummer] Besloot ick so terstont my na de stadt te spoeden Ghelyck ghy siet. wats dit? dit gheeft my quaat vermoeden, Dat Angeniet dus snel, dus besich en verbaastGa naar voetnoot1792 De vlucht neemt uyt haar huys, met sulcken grooten haast.
Het derde uytkomen, van 't vierde deel angeniet, Klaartie, Ritsart Waar sal ic die rabbaut, dien schellem doch verschalcken?Ga naar voetnoot1794 1795[regelnummer] Maar zynder sulcke guyts ooc onder de schyt-valcken?Ga naar voetnoot1795
[pagina 118]
Nu sie ick dat Damast, Fluweel noch schoon Sattijn, De lieden niet maackt vroom, alst snoode guyten zyn.Ga naar voetnoot1797 Hoe heeft hyt durven doen, een Knapelijn te sendenGa naar voetnoot1798 In Vrouwelijck gheweydt, om 'tmeysje so te schenden?Ga naar voetnoot1799 1800[regelnummer] O schantvleck, o bedroch! o gruwel boos en fel! Afgryselijcke daadt! past dit een jongh-gesel Als u! of uws ghelijck, al waarmen sou op bouwenGa naar voetnoot1802 Een Kerck? men mach voortaen noch man noch mensch vertrouwen. ritsart O Godt! wat wil dit zyn?Ga naar voetnoot1804 angeniet Hadt hy noch maar geblust 1805[regelnummer] Syn moetwillighe wil, en eer vergheten lust;Ga naar voetnoot1805 Maar wat; hy heeft daar toe de Magets kleedt gheschonden,Ga naar voetnoot1806 Gesletert en geschuert, en om zyn handt ghewondenGa naar voetnoot1807 De tuyten van haar hooft, en trockse by den haarGa naar voetnoot1808 Langes de harde vloer, en lietse legghen daar. ritsart 1810[regelnummer] Och!Ga naar voetnoot1810 angeniet Och had ick hem hier! ick souwt hem so uytdróóghen, En krabden hem zyn licht met naghels uyt zyn ooghen! ritsart Warachtich ick gheloof en ick denck anders niet Of daar moet vry wat vreemts tot harent zyn gheschiet; Vermits dat sy dus baart: wel wat doet u dus klaghen?Ga naar voetnoot1814 angeniet 1815[regelnummer] Schaamdy u Ritsaart niet? maar durfdy dat noch vraghen? Ghy bóóswicht als ghy bent, wech gaat van hier al stil,Ga naar voetnoot1816 Ghy en 't Moortje zyt waart dat ick niet segghen wil.Ga naar voetnoot1817
[pagina 119]
ritsart Waarom? wat isser gaans?Ga naar voetnoot1818 angeniet Vraaght dat u ouwe schoenen, Men hoort u allebey te ruynen en Kappoenen.Ga naar voetnoot1819 ritsart 1820[regelnummer] Waar over? en om wat? angeniet Ick spuw van spijt myn gal Om u bedriegery.Ga naar voetnoot1821 ritsart Hoe ist hier, sinje mal? angeniet Neen dat en schort myn niet. ritsart Gy doetet myn gelooven Door dese sotte praat. angeniet De Maacht haar eer te rooven Met openbaar gheweldt.Ga naar voetnoot1824 ritsart Gy bent werentich sot! 1825[regelnummer] Wat pratery is dit? angeniet Men hoort hem opt Schavot Te vierendeelen! ritsart O Angnietje gy bint droncken, Heb gy te gast geweest? angeniet Ick ben seker niet beschoncken, Maar 'thooft is opter loop.Ga naar voetnoot1828 ritsart Bedaart u als een Meyt!
[pagina 120]
En slaaptet moytjes uyt. angeniet Wat foey u listicheyt! 1830[regelnummer] Dat ghy ons voor een Vrouw also een man gaat stuuren.Ga naar voetnoot1830 ritsart Gaat en benochtert u, wat schaamt u voor de buuren;Ga naar voetnoot1831 Tis wonder dat de wyn de Menschen so verdwaast. angeniet Ick ben niet droncken, so!Ga naar voetnoot1833 ritsart Myn lieve kint ghy raast. angeniet In waarheyt ick en doe.Ga naar voetnoot1834 ritsart Hoe is dit toegekomen? angeniet 1835[regelnummer] Om dat u Swartin heeft dat meysjes eer benomen. ritsart Kindt mydt u voor den dranck, wat doe g'er me int lijf? 't Staat lelijck voor een man, noch lelijcker een wijf. angeniet Ick heb gheen noodt vanden dronck, ick macher oock niet tueghenGa naar voetnoot1838 Ick drinck maar maattelijck en dat maar tot verhueghen. 1840[regelnummer] Och had ick oyt gedacht dat ghy so valsch souwt zyn? Maar Ritsaart sydy oock so onghelijck u schijn?Ga naar voetnoot1841 Die u int aansicht siet en hoort u deftich sprekenGa naar voetnoot1842 Die valtet niet eens in, dat in u borst souw stekenGa naar voetnoot1843 Sulck een verraders hart, als gy an ons betóónt. 1845[regelnummer] Tis wreetheyt dat ghy niet d'onschuldighe verschóónt,Ga naar voetnoot1845 Of u myn Vrouw onlanghs also ter luere steldenGa naar voetnoot1846 Moet dat d'onnoosel maacht so jammerlijck ontgelden?Ga naar voetnoot1847
[pagina 121]
ritsart Ghy raaskalt, wel hoe nu? ick kan u niet verstaen:Ga naar voetnoot1848 Waar van beticht ghy myn? of wien heb ick misdaan? angeniet 1850[regelnummer] Vergroot de sonde niet, met u ontijdich lieghen,Ga naar voetnoot1850 Men souw de wijsste Mensch ter werelt so bedrieghen: Ghy schenckt ons een Moris, men hadt geen achterdacht,Ga naar voetnoot1852 Of sulckx als ghy spraackt so was ons voortghebracht;Ga naar voetnoot1853 Maar so wy nu bevroen en klarelijck bemercken, 1855[regelnummer] So ist een man gheweest an zyn schellemsche wercken.Ga naar voetnoot1855 ritsart Ghy liechtet stuckevleys: want ick weet seecker, datGa naar voetnoot1856 De Schipper heeft by huer een kindt of twee ghehadt. angeniet Hoe 'tis of niet en is, het werrick sal ons schayen;Ga naar voetnoot1858 Watmen de Dochter vraecht, sy antwoort slechs met schrayen. 1860[regelnummer] De schaamt sit op haar tongh, die 'tspreken haer verbiedt.Ga naar voetnoot1860 De schandt die knaacht haar hart en kluyftse met verdriet.Ga naar voetnoot1861 Ick sorich de Deeren sal dit al te seer inbinden,Ga naar voetnoot1862 En dese Vrouw of Man is nerghens niet te vinden; Dit doet myn vresen noch dat daerenboven, hy 1865[regelnummer] Int vluchten heeft ghepleeght eenighe dievery. Ick heb een groote pleyt ter vierschaer van myn sinnen:Ga naar voetnoot1866 Want ist een Vrouw gheweest, hoe souw sy dat beginnen? Tis teghen de natuur: ist een Man van een swart?Ga naar voetnoot1868 De vrees die souw de lust hem drijven uyt het hart. 1870[regelnummer] Ick weet niet hoe ick stae, so dut ick om dees schennis.Ga naar voetnoot1870 ritsart Waar sal sy loopen doch? sy heeft hier gants geen kennisGa naar voetnoot1871
[pagina 122]
Ten waar sy by geval nu weer tot onsent was.Ga naar voetnoot1872 angeniet Ay sietet eens ick bidts.Ga naar voetnoot1873 ritsart Ick sal seecker so ras Alst my maar mog'lijck is. klaartie Wat dunckt u myn Vriendinne? 1875[regelnummer] Wat sullen wy bestaen? wat raadt is doch hier inne?Ga naar voetnoot1875 Ick hebbe noyt ghehoort so schandelijcke daat, Die het verhalen self voor ons niet toe en laat.Ga naar voetnoot1877 angeniet My was wel eer geseyt (in ick recht heb onthouwen)Ga naar voetnoot1878 Dat die Moorianen zyn genegen seer tot Vrouwen. 1880[regelnummer] Maar oft haar hart en sin wel tochtich daar toe track,Ga naar voetnoot1880 De angst voor doot of straf haar gayle lust wel brack. My quam het minste quaat niet eens in myn ghedachten.Ga naar voetnoot1882 klaartie Angnietje wel wie sou eens dencken om verkrachten? angeniet Ja had ick dat ghedocht ick had hem wel geset 1885[regelnummer] Daar hy zyn ziel noch Maacht sou hebben so besmet.
Het vierde uytkomen, van 't vierde deel ritsart, Negra, Klaartie, Angeniet Komt uyt ghy lelyck panckt! hoe langh suldy vertoeven?Ga naar voetnoot1886 Komt voort ghy bavyaan, de droes moet u bedroeven.Ga naar voetnoot1887
[pagina 123]
negra Och Heere! genaed och! ritsart swijcht, swijcht, dat is te vroech Als u de Buel wat gispt dan ist noch tijdts ghenoech.Ga naar voetnoot1889 1890[regelnummer] Wat beduyt dit? secht teef! dat gy durft wederkeeren? Wat wil dit, dat ghy u verandert dus van kleeren? Angnietje! had ik noch een weynich maar ghebeydt,Ga naar voetnoot1892 Sy waar ons wis ontsnapt haar vlucht was al bereydt. angeniet Och heb gy daar de gast? ritsart Ick hebse al ghevonden. klaartie 1895[regelnummer] Och dat is wel gedaan! angeniet is hy al vast gebonden? klaartie Waar is hy?Ga naar voetnoot1896 ritsart dats een vraagh! hier heb ick huer, o die! angeniet Ay Ritsaart wyckt wat op, op dat ick hem besie;Ga naar voetnoot1897 Te degen int ghesicht.Ga naar voetnoot1898 ritsart Wel Angeniet komt hender, Besiet en oordeelt selfs, is dit de Vrouwe-schender 1900[regelnummer] Die t'uwent is ghebracht? angeniet Wou jy ons so ontvlien? Hoe nu? ick heb dees mens myn daghen noyt ghesien!Ga naar voetnoot1901 ritsart Hebdy hem noyt ghesien? angeniet O neen! het was een ander.
[pagina 124]
ritsart Ick hebber anders geen.Ga naar voetnoot1903 angeniet 'tGhelijckt niet by malkander, Wat dit is maar een fayl, d'aar was van stal, van staatGa naar voetnoot1904 1905[regelnummer] Heel fier, heel fris, heel fray, en eerlijck van ghelaat:Ga naar voetnoot1905 Gans voeghlijck van bestuur, en zedich van manieren.Ga naar voetnoot1906 ritsart Dat dunckt u, en misschien dees kleeren hem ontcieren,Ga naar voetnoot1907 Want gist'ren had hy an een schoon Oostindisch kleedt, Gheschildert met een Kunst die'ck selver niet en weet, 1910[regelnummer] Want hoement rolt en vouwt 'tsal barsten noch verslenschen,Ga naar voetnoot1910 Veel Indianen zyn kunstighe kloecke Menschen:Ga naar voetnoot1911 Voorts wat het kleet angaat, dat verciert vaak de Man, Of het ontciert, naa 't is den ghenen die 'theeft an:Ga naar voetnoot1913 En waar sy weer ghepronckt, sy souw u licht bevallen.Ga naar voetnoot1914 angeniet 1915[regelnummer] Maar Ritsaart wat een klap? 't ghelijckt hem niet met allen,Ga naar voetnoot1915 Ghy maackt men dat niet diets, daarom so swijcht vry stil,Ga naar voetnoot1916 Wat tusschen dees en die, is toch te groot verschil: Want d'andere die was int hartje van zyn Jaren,Ga naar voetnoot1918 Wiens nues, wiens wangh en kin, al even kaluw waren;Ga naar voetnoot1919 1920[regelnummer] Het lyf stont hem so quicx, hy had so soeten lach,Ga naar voetnoot1920 Ick worde selfs schier groen als ick zyn ooghen sachGa naar voetnoot1921 Die hy wel vriendelijck verroeren kon en reppen,Ga naar voetnoot1922 Dat ghy zyn aansicht saacht ghy souwter lust uyt scheppen.Ga naar voetnoot1923 Wat desen die is lomp, maniereloos en grof, 1925[regelnummer] En slaperich, en luy, en kruepel, ouwt, en of.Ga naar voetnoot1925
[pagina 125]
Wiens beck en noos is plat, en van wiens dicke lippenGa naar voetnoot1926 Men eenen afval souw met een scherp schaartje knippen.Ga naar voetnoot1927 Haar óóghen die zyn gróót, en 'twit is Zeeltich gheel,Ga naar voetnoot1928 Dat glinstert als een kat by nacht, 'tvel is ten deel 1930[regelnummer] Appelgraauw, en 'thayr is grijs ghelijck een Wesel.Ga naar voetnoot1930 ritsart Wel hey wat spul is dit? meen gy dat ick een EselGa naar voetnoot1931 Of sulcken grooten geck, of sulcken bottert ben, Die niet weet wat hy doet? noch dat ick niet en ken Wien dat ick heb ghekocht en t'uwent heb ghesonden? 1935[regelnummer] Ick salt u uyt haar mondt, nu selven doen oirkonden,Ga naar voetnoot1935 Komt hier, segh ick, komt hier, heb ick u niet ghekocht? negra Ja myn Heer, angeniet 'kwouw ick heur oock wat afvragen mocht. ritsart Wel vraacht heur wat ghy wilt. angeniet Sydy van desen daghe Tot onsent oock gheweest? Neen seyt hy op myn vraghe, 1940[regelnummer] Ick wist voorseeker wel dat dees het niet en waar; En d'ander is op t'hoogst achtien oft twintich jaar Die Koenraat 'tonsent brocht. ritsart Komt hier na myn begheeren: Hoe quaamdy, en van wien so kreechdy dese kleeren?Ga naar voetnoot1943 Wel swijchdy nu ghy beest? en spreeck gy myn niet aan 1945[regelnummer] Ghy monster van een mensch, of moet ick u wat slaan? negra Writsert quam. ritsart wie myn broer?
[pagina 126]
negra ja ritsart wanneer quam hy negra heden. ritsart Hoe laat wast? negra de klock tien. ritsart met wien? negra Koen wasser mede ritsart Hebdy myn broer gekent? negra myn leven niet. ritsart dats mis, Hoe weet ghy Meer-aap dan, dattet myn Broeder is?Ga naar voetnoot1949 negra 1950[regelnummer] Koenraat gaf my dit kleet, die seyt.Ga naar voetnoot1950 ritsart 'tis ommekomen. negra Hy ruylde pack om pack, en heeftet myns ghenomen, En gingen 't samen uyt.Ga naar voetnoot1952 ritsart O menschen ick wordt dol! angeniet Ben ick nu droncken, he? of heb ick myn gat vol?Ga naar voetnoot1953 Nu sie jy ymmers wel dat ick niet heb gheloghen. 1955[regelnummer] Och! 'tis maar al te waar het meysje is bedroghen.
[pagina 127]
ritsart Wat swijght ghy malle meer! hoe komt dat ghy dus schreyt?Ga naar voetnoot1956 Ghelóóf gy dan so licht wat dat dit vercken seyt? angeniet Ick ghelóóf dat ick sie, laas! aande droeve dinghen.Ga naar voetnoot1958 ritsart Komt hier, noch nader, so, wel secht myn nu geringe:Ga naar voetnoot1959 1960[regelnummer] Myn broeder Writsert, hoort, trock die u 't kleetjen af?Ga naar voetnoot1960 negra Ja Heer, en dese vod hy my in mangel gaf,Ga naar voetnoot1961 En hy gingh tot Moyaal, ritsart En hy gingh tot Moyaalen In u plaatse?Ga naar voetnoot1963 negra ja heer, ritsart dit doet myn kennis dwaalen, Wat schelmery is dit? angeniet ghy twijffelt ymmers niet 1965[regelnummer] Of dese vrouwe kracht is van u broer gheschiet?Ga naar voetnoot1965 ritsart Hoe sydy doch so sot dat ghy noch meucht ghelooven Dat dese Nigra praat: ick kanse niet verdooven,Ga naar voetnoot1967 Ick weet nau hoe ick wil: hoort lochent het nu al,Ga naar voetnoot1968 Dat ick in huer by-zyn u hier afvragen sal. 1970[regelnummer] Sal ick van desen dach gheen waarheyt werden vroeder?Ga naar voetnoot1970 Saachdy u daghen oyt, of kendy wel myn broeder?Ga naar voetnoot1971
[pagina 128]
negra Neen ick,Ga naar voetnoot1972 ritsart nu seyt sy neen daar sy vlus anders sey. Ick sie watter of is, sy moet eens ande pley,Ga naar voetnoot1973 Daar Meester Farel huer also langhe sal recken,Ga naar voetnoot1974 1975[regelnummer] Tot hy de waarheyt haar wel uyt de mont sal trecken. negra Gy nyptmen, och houwt op! o myn gy doet myn sier!Ga naar voetnoot1976 ritsart Fluck in!Ga naar voetnoot1977 negra O myn! o myn! ritsart 'kwist niet op wat manier Dat ickt ontkomen sou dat eerelyckst souw tóónenGa naar voetnoot1978 De saak die is so vuyl ick kanse niet verschóónen: 1980[regelnummer] Spot met u Meester weer als hy u yet ghebiedt,Ga naar voetnoot1980 Sit daar en koekeloert, en pronckter dat ghy swiet.Ga naar voetnoot1981 angeniet Ick wetet Klaartje so waarlijck als wy leven, Dat Koenraat Writsaart heeft dees snóótheyt ingegheven. klaartie Dat gaat vast, 'tis gheschiet.Ga naar voetnoot1984 angeniet dats over, 't heeftet al, 1985[regelnummer] Ick wedt dat icket hem te pas weer brenghen sal.Ga naar voetnoot1985 Maar wat dunckt u Klaartje hoe sal ick 'tbest anlegghen?
[pagina 129]
klaartie Waar in Angnietje? o van Trijntje wilje segghen: Ghelaat u, recht of ghy noch nergent of en weetGa naar voetnoot1988 Rept van het bedroch, noch van 't geweldt niet een beet:Ga naar voetnoot1989 1990[regelnummer] So blijft Moyaal gerust en 't meysje by haar eere. angeniet 't Sal tot etter en bloedt dien Koenraat noch uytsweere!Ga naar voetnoot1991 klaartie Secht die Moris is wech.Ga naar voetnoot1992 angeniet Wis, dat sal ick wel doen. klaartie Siet daar is Frerijck weer, dat doet my nu vermoen, Dat onse Joffrouw hier ter stonden an sal wesen: 1995[regelnummer] Want eer ick gingh van daar, was daar een twist gheresen Tusschen den Hopman en myn Vrouw. angeniet Gaat veeghtet stof Van 't Staat-tresoor, en vóórt so wascht u Vaten of.Ga naar voetnoot1997
't Vijfde uytkomen, vant vierde deel frederyck Stae vast als een Man, so: ick heb seecker wel stro-bienen,Ga naar voetnoot1998 Ick tre sulcke kruys-treen, wel hey! springe de stienenGa naar voetnoot1999 2000[regelnummer] Overeynt? hoe ist hier so doncker? of ist myn oogen schult dat ick dwaal? After in myn kap, margen weerkomen, ja alst is Moyaal:Ga naar voetnoot2001
[pagina 130]
Wat een Eerelijcke Juffer, wat een dappere Joncker!Ga naar voetnoot2002 Hoe nouw dats dollemans praat, ick ben geen fraey dronckerGa naar voetnoot2003 Daer sinder niemes te na esproken al beter inde Stadt,Ga naar voetnoot2004 2005[regelnummer] Die een vaan met een toogh drincken, en in een nacht een hallifvat.Ga naar voetnoot2005 Ick sie'er daar wel een diel, maar ick selse niet noemen,Ga naar voetnoot2006 Die voor een frayicheyt huer beestich drincken beroemen:Ga naar voetnoot2007 Wat dunckje gemannen, dattet gheen rustighe baasen zynGa naar voetnoot2008 Die onder hun drien, op een sitten, droncken twintich kannen wijn?Ga naar voetnoot2009 2010[regelnummer] Ja seker sulcke zynder al, diet huer wel hartich soude belghen,Ga naar voetnoot2010 Dat sy de Oóstersche kop met geen Pomersche sluerip souwen kunnen uytswelghen,Ga naar voetnoot2011 Dat is by gedt geen kinder-werck, het is een mannelijcke daat:Ga naar voetnoot2012 Wat ick houw noch vuel van en man die hem op den dronck verstaat,Ga naar voetnoot2013 En stadich daar by blijft, en hem niet en laat verguysen noch verbluffen:Ga naar voetnoot2014 2015[regelnummer] Al ben ick maar een slecht Burgher, ick souw noch voor geen Haarlemer suffen:Ga naar voetnoot2015 Om d'eer van Amsterdam, daar souw ick noch al vry wat om doen, Al souw ick een water-galletje te veynster uytwerpen, of moytjes in myn schoen:Ga naar voetnoot2017 Neen ick gaf het noch gheen kamp, dat hy myn braveerden of trosten,Ga naar voetnoot2018 Al souwt noch sie daer, een gelach van vyfentwintich guldens kosten, 2020[regelnummer] Wat rydt myn dat gladde speck, ick houwt seecker met de koeck,Ga naar voetnoot2020
[pagina 131]
En alsment seggen mocht, de koeck is 'tspeck nou al ver te kloeck:Ga naar voetnoot2021 Al mienen de dróógers dat sy allienich 'tventje bennen,Ga naar voetnoot2022 Wy hebben hier oock noch volck die lustich drincken kennen. Dat bleeck wel an dat uytgelesen vaandel vanden Dam,Ga naar voetnoot2024 2025[regelnummer] Dat met sulcken grooten eer van't trotsche Uytrecht quam, Ghelijck als onse maats met groote smaack vertellen: Siet daarom wy Swijght Uytert voor onse Doele stellen,Ga naar voetnoot2027 Wat onse volck, dat is volck sy blyven even fris:Ga naar voetnoot2028 Het wel drincken is een kunst die elck niet egeven is. 2030[regelnummer] So ick in huys quam daar sy an tafel waren geseten,Ga naar voetnoot2030 Sy noode myn alle bey, wel ick gingh daar sitten eten Uyt een goet hart, 't was telckers weer an nou vryer eet // wat:Ga naar voetnoot2032 Maar die gesontheyt van zijn Excellency! o die weet // watGa naar voetnoot2033 Het was by get sulcken kellick met nuwe Spaensche Moskedel,Ga naar voetnoot2034 2035[regelnummer] Ick roock, ick proefde, ick dronckse, o myn het smaakte so wel! Dan wast met een beniste bóórtje, en dan met een Rondeeltje,Ga naar voetnoot2036 Dan de Santé vande Matres, dan een klaverblaatje met een steeltje,Ga naar voetnoot2037 Dan konfloribus, dan met een óóchje, en dan met een Snaers,Ga naar voetnoot2038 Stóót die Beker niet om vryer, wat so! veeght dat kynt zyn naers,Ga naar voetnoot2039 2040[regelnummer] Onthouwtje natuur niet: schiet inje rop, prop inje darmen.Ga naar voetnoot2040
[pagina 132]
Och docht ick hoe weynich so dencken wy nu om den Armen, Die oudt en dóóf, en slap, en sieck, en suchtich zyn;Ga naar voetnoot2042 Hoe souwen die snacken hadden sy een kroesje wijn?Ga naar voetnoot2043 En men ken hier op een Burghers-maeltijdt wel so veel verteeren, 2045[regelnummer] Daarmen 't ouwde Mannen Gasthuys me sou konnen stofferen.Ga naar voetnoot2045 En alsmen inde Kerck, of voor yemants duer schelt en luyt,Ga naar voetnoot2046 Dan geven dese slempers wel een God helpje, of een óórtje, of een duyt.Ga naar voetnoot2047 Men mach wel vrolijck zyn: maar wilmen Krist'lijck leven, Men souwse noon te gast die niet weder kunnen gheven.Ga naar voetnoot2049 2050[regelnummer] Of gafmen een Bancket, men hóórde 'toverschot Te deelen hier en daar, den armen om Godt.Ga naar voetnoot2051 Met nam den Hopman drie roemers in zyn handen, en twee in zyn armen.Ga naar voetnoot2052 Avous duytsch-bloet, seydy, op 'twelvaren vanden Prins van Parmen,Ga naar voetnoot2053 Hy veeghdese louter uyt, en maacktese boven dicht:Ga naar voetnoot2054 2055[regelnummer] En trouwen, ick oock, gants lichters myn kop is so lichtGa naar voetnoot2055 Ick voeldent eerst niet, so ick noch ande tafel // satGa naar voetnoot2056 Ick wasser arch op, mit dat ick somwijls een wafel // atGa naar voetnoot2057 Maar doe ick inde lucht quam, en wouw na huys toe gaan Ick suysebolden, en ick kon op myn biennen niet staan;Ga naar voetnoot2059 2060[regelnummer] 'tVerstant wasse wech, ick knickebienden, en bleef ronckenGa naar voetnoot2060 Ick heb al een poos eslaepen, en noch ben ick moytjes droncken. angeniet Waar mach myn Vrouw zyn?Ga naar voetnoot2062 frederyck Angnietje! maar wat sin gy een tas,
[pagina 133]
Gy bint nou wel hellifte goelicker as gy tangsjens was:Ga naar voetnoot2063 Komt hier gy katte-quaatje! gaat mitmen om ien langetje:Ga naar voetnoot2064 2065[regelnummer] Gy Hagedisje, gy Addertje, gy Serpentje, gy Slangetje. angeniet Nu Frederijck staat stil, het! gy bint wel goet soens,Ga naar voetnoot2066 Heer, hoe rydt myn ien knecht? wel jou lust wel wat groens.Ga naar voetnoot2067 frederyck Gy Slackje, gy Spinnetje, gy Poddetje, gy kickertje,Ga naar voetnoot2068 Gy Kockedrilletje, gy Baselisckisje, gy Nickertje.Ga naar voetnoot2069 angeniet 2070[regelnummer] Fyn gesel praat gy dus als gy by jou Vrysters bent?Ga naar voetnoot2070 So ist gien wonder dat gy niet an-raken kent.Ga naar voetnoot2071 frederyck Gy schyt-venyntje, gy Monsterumje, gy SchorpioentjeGa naar voetnoot2072 Gy Nachte-merytje, gy Gras-duyveltje, gy Griffioentje. angeniet Hoe ist hier Kees-quyl? speul-op met Jan Vlassen Harp.Ga naar voetnoot2074 frederyck 2075[regelnummer] Wel hay! moer worje quaat? so komtit jou wel scharp:Ga naar voetnoot2075 Bin je quaat, so blijft quaat, en loopt vry voor de pocken.Ga naar voetnoot2076 angeniet Nu Frederijck laet staan, nou seker sonder jocken,Ga naar voetnoot2077
[pagina 134]
Nou tis hoogh genoech: en niet te veel dat is soet.Ga naar voetnoot2078 frederyck Ba nues, kyck moer, wel hey sy is niet welle moedt.Ga naar voetnoot2079 angeniet 2080[regelnummer] Maar Monsuer Frederijck en hebdy niet vernomenGa naar voetnoot2080 Van myn Vrouw? frederyck Angnietje, is sy noch niet ekomen? Dat geeft my al te vreemt: 'tis wel een uyr gheleenGa naar voetnoot2082 Dat sy van daar verliep, en liet my gants alleen.Ga naar voetnoot2083 angeniet Wel hoe quam dat toch by?Ga naar voetnoot2084 frederyck Sy worden t'samen twistich 2085[regelnummer] De Kapiteyn en sy; doch sy ontsloop het listich. angeniet En gaf sy u gheen lues te volghen met een winck?Ga naar voetnoot2086 frederyck Sy deed een teycken, maar wel vluchtich met een swinck.Ga naar voetnoot2087 angeniet Wel was dat niet genoech? frederyck Jaat: maar ick en cont niet vatten, Den Hopman begon stracx op myn pruylend' te pratten,Ga naar voetnoot2089 2090[regelnummer] Doen verstondt ick eerst recht dat sy myn schichtich wees,Ga naar voetnoot2090 Want hy stiet my voor duer: ick nochterde van vreesGa naar voetnoot2091 Al wat, en ick gingh duer: daer komt de uytgelesen,Ga naar voetnoot2092 Ick docht seker niet voor haar an huys te wesen.Ga naar voetnoot2093

[pagina 135]
Het vierde deel, de seste handelingh moy-aal, Frederyck, en Angniet Warachtich ick ghelóóf dat hy hier stracx sal zynGa naar voetnoot2094 2095[regelnummer] Om met gheweldt de Maacht te rocken nu van myn:Ga naar voetnoot2095 Maar dat hy komt, ick pas op hem noch op zyn gasten:Ga naar voetnoot2096 Ick wouw dat hy 'thart hadt dat hy'er dorst antasten, Ick souw hem by men sier, gaan vliegen in zyn lichtGa naar voetnoot2098 En krabben uyt zyn kop zyn wrevelich ghesicht.Ga naar voetnoot2099 2100[regelnummer] Ick sal hem met die reekx so wieck kloppen en cleunenGa naar voetnoot2100 Alsmen de stockvis doet, wie souwt verdraghen kuenen, De trotsche woorden die de rekel myn toesnaeuwt? Of ick een vercken was so leydt hy staach en graeuwt,Ga naar voetnoot2103 Alst nieuwers voor en komt tyt hy ant hassebassen:Ga naar voetnoot2104 2105[regelnummer] Soo hy myn stoot of slaat, dat mes sal op hem passen,Ga naar voetnoot2105 Al ben ick maar een Vrouw, laat mynder me betien,Ga naar voetnoot2106 Ick heb wel eer een man in zyn ooghen esien, Oft sulcken honts-klinck was, hoe seer oock dat hy pochten.Ga naar voetnoot2108 Doen ick een meysje was, doe heb ick wel ghevochten 2110[regelnummer] Teghen een groote knecht, souw hy myn nu dan slaan?Ga naar voetnoot2110 frederyck Gants ellemalement ick sel nu vuerje staan.Ga naar voetnoot2111 moy-aal Ick mocht u ginder wel so langh staan en verbeyenGa naar voetnoot2112 En toonden ick u niet dat ghy terstonts souwt scheyen?Ga naar voetnoot2113
[pagina 136]
Hoort hier eens Frederijck, de twist die ghy hier siet, 2115[regelnummer] En al dit groot rumoer is al om u geschiet. frederyck Om myn? dat loof ick niet, waar an ben ick doch schuldich? moy-aal Vermits ick yverde so vlytich en sorchvuldich, Om u te lev'ren weer, u eerb're suster kuys. frederyck Myn suster waar is sy?Ga naar voetnoot2119 moy-aal Maar tot mynent in huys. frederyck 2120[regelnummer] Tot uwent? helaas! moy-aal Wat ist? en hebt gheen quaat vermoeden, Ick hebse so gheschickt, en eerlijck doen opvoeden,Ga naar voetnoot2121 In alle zedicheyt, en zuyverheyt ghewis. frederyck Ist moghelijck? watje secht?Ga naar voetnoot2123 moy-aal Ick sechje dat waar is, Gy sultet selven sien by blijcken en gheschriften.Ga naar voetnoot2124 2125[regelnummer] Ick schencks' u wederom: niet om gaven oft giften, Maar uyt een gulle-gunst so is sy u ver-eert.Ga naar voetnoot2126 frederyck Ach! dat myn danckbaar hart gelegentheyt ontbeert Om u gelijcken duecht en weldaadt te verlienen.Ga naar voetnoot2128 Doch nietemin sal ick die weldaat noch verdienen,Ga naar voetnoot2129 2130[regelnummer] Waar sich de middel maar an myn hem eens vertoont,Ga naar voetnoot2130 Soot doenlijck is dat sy kan worden nu beloont: In 't nijdighe gheluck die kants my niet wil stieren,Ga naar voetnoot2132 Sal ick gaan schrijven in de suyverste papieren
[pagina 137]
Van myn verwonnen siel, en redelijck verstandt,Ga naar voetnoot2134 2135[regelnummer] Dit hooghwaardighe stuck, dat my an u verbandt.Ga naar voetnoot2135 moy-aal O jongelingh ghy spreeckt manierlijck en verstandich.Ga naar voetnoot2136 Siet dat ghyse bewaart eer sy u wert afhandich,Ga naar voetnoot2137 En gants onbruyck ghemaackt, draacht u nu als een helt:Ga naar voetnoot2138 Want siet sy is de gheen die hy myn met gheweltGa naar voetnoot2139 2140[regelnummer] Ontschaken komt met kracht van zyn eerloose dieven.Ga naar voetnoot2140 Angniet! haalt my terstont haar Koffertje met brieven,Ga naar voetnoot2141 Met haar Juweelen stracx.Ga naar voetnoot2142 angeniet Waar hebdyt doch gheset? moy-aal Daar dichte by de muer ande Schap-rae by 'tbedt,Ga naar voetnoot2143 Gaat heen ghy soete soch hoe langh suldy noch praaten?Ga naar voetnoot2144 frederyck 2145[regelnummer] Gints komt den Hopman met een legher van Soldaaten, Tis al Haegghemans volck, van hack en zyns gemack,Ga naar voetnoot2146 Ach! komen sy op ons so zyn wy vuel te swack. moy-aal Sydy daar van vertsaacht? wilt toch voor haar niet vresen.Ga naar voetnoot2148 frederyck Ick vresen? wat gheen mensch mach minder verbaast wesen,Ga naar voetnoot2149 2150[regelnummer] Ick pas op gord noch mensch, op Duyvel noch op dood,Ga naar voetnoot2150 Ick ben een stouten droes.Ga naar voetnoot2151 moy-aal Dat is nu wel van nóót.
[pagina 138]
frederyck Ick vraach na niemant niet! ick suffen! dat waar wonder,Ga naar voetnoot2152 Ick puf het Helsche spoock: ick driesch de dolle donder.Ga naar voetnoot2153 moy-aal Dats goet: maar overleght met raet eer dat ghy strijdt; 2155[regelnummer] Met wien ghy hebt te doen, en wien ghy selven syt. Bedenckt u wijsselijck eert Oorloch is begonnen,Ga naar voetnoot2156 So kundy 't laten na, daar na soudy niet konnen:Ga naar voetnoot2157 Hy is een vremdelingh, ghy bent een burghers kint, Hy is hier niet geacht, ghy syt hier seer bemint, 2160[regelnummer] Hy is nieuwers ghesien, u groeten arm en rijcken,Ga naar voetnoot2160 En uwe macht en is by hem niet te ghelijcken. frederyck Dat weet ick wonder wel, 't is sotterny voorwaar, Dat wy ons sonder nóót, dus gheven in ghevaar, Daarmen 't wel schuwen kan: voor my, ick ben van radeGa naar voetnoot2164 2165[regelnummer] Dat wy voorsichtelijck ontwijcken onse schade, En sien het an van veers, eer dat hy ons antastGa naar voetnoot2166 Met zyn moetwill'ge handt, en grooten overlast.Ga naar voetnoot2167 Gaet ghy lien binnen, fluck! sluyt vensteren en dueren, En grendeltse wel vast: en ick sal daat'lijck pueren,Ga naar voetnoot2169 2170[regelnummer] Na 't Stadt-huys of de marckt, na Pieter Pietersz. Schouwt,Ga naar voetnoot2170 Met al zyn Rackers, daar hy meest hem op vertrouwt, Met Meynert, met Leentje, en met Jan de Neter. moy-aal Ay Frederijck blijft hier! frederyck Laat los 't is seker beter, Hoe meer volck meer ontsach. moy-aal Hoe meer, hoe meer gherucht,
[pagina 139]
2175[regelnummer] Wy zyn toch sterck ghenoech. staat stil: weest niet beducht Voor eenich ongheval, hy kan u doch niet deeren. frederyck Ay lieve laat my gaan, ick sal stracx wederkeeren, 'kSal hem met een Stee-bood' ontbieden vóórt voor 't recht.Ga naar voetnoot2178 moy-aal Ghy hebt g'er geen van doen, en vreest voor geen gevecht, 2180[regelnummer] Besadicht u doch wat, bedaart u! weest geruster: Vraacht hy u na de Maacht, secht maar het is myn suster, Die noch jongh zynde is haar ouwderen ontvoert, In Hollantsch meeste last, en oorlochsche beroert.Ga naar voetnoot2183 Toont hem hoe dat ghy haer ghekomen zyt te kennen 2185[regelnummer] Aan de lit-teyckens die an haar ghebooren bennen. Houdt daar, daar is den Brief.Ga naar voetnoot2186 angeniet Sy komen, nu tast an, Wel hoe besterf ghy dus? nu lustich als een Man,Ga naar voetnoot2187 Ist dat hy u mis-doet, so brenght hem voor de Heeren, Gaat aan en grypt maar toe, wy sullent hem verleeren: 2190[regelnummer] Nu dan, vat hem, bynt hem! hebdy my wel verstaan?Ga naar voetnoot2190 frederyck Ja seer wel, maar 't is een hangh-yser an te gaan.Ga naar voetnoot2191 moy-aal Nu treet hem Manlijck toe, en met een groot vertrouwen, Het geltje, dat hy niet eens stal sal durven houwen:Ga naar voetnoot2193 Ontset u niet int eerst al snorckt hy wat stijf.Ga naar voetnoot2194 frederyck 2195[regelnummer] Ick sal doen.Ga naar voetnoot2195 moy-aal Vryer hem! u Mantel valt van 't lijf:
[pagina 140]
Gaat heen voor-vechter gaat, wat sal hy al uyt-rechten?Ga naar voetnoot2196 Hy beswijmt en beswijckt als hy maar denckt om vechten. Alsmen vande man is, dan ismen stouwt en koen:Ga naar voetnoot2198 Maar alsmen komt ter hant dan is het var van't doen.Ga naar voetnoot2199 2200[regelnummer] Dat hy maar yemandt sach die een hoep-stock ghevat // had;Ga naar voetnoot2200 k Wedt dat hy loopen souw of hy 'tvier in zyn gat // had.Ga naar voetnoot2201
Het vierde bedrijf, de sevende handelingh roemer, Kackerlack, Jan-Neef Met al haar Soldaten, Frederyck, Moy-aal By gord, dat was myn kroon te nae! achtse myn dan voor sucken Jan // hen? Dat ick dat souw lyen, of weetse niet wat ick voor een Man // ben? Ick ben gheen wieckeback-valck, ick ben een veughel met een beck:Ga naar voetnoot2204 2205[regelnummer] Wat laat sy haar duncken, dat mal om 'thooft, sel sy met my scheeren de geck?Ga naar voetnoot2205 Wat rydt myn die stucke Hoers! komt hier ghy ouden Vegher.Ga naar voetnoot2206 Mons. de Krackelack ick maack u Luytenant Generaal van 't heele Legher.Ga naar voetnoot2207 En jouw Heer Bulleback overste Ritmeester van al myn Ruytery; Want ghy zyt toch van jonghs opghetrocken tot alle guytery.Ga naar voetnoot2209 2210[regelnummer] En u Groofje Sergiant Majoor, en u Korperaal, en met de korsten,Ga naar voetnoot2210 Ick maack al den hoop Bevel-hebbers, Officiers, en Adelborsten.Ga naar voetnoot2211
[pagina 141]
En u gheweldighe Provoost met u stóótdaghens, en Duytsche Dolck;Ga naar voetnoot2212 Tsa ghy ervaren Hopluy, komt hier munsteren met u volck.Ga naar voetnoot2213 Treet an ghy vrome Krijgsluy, komt voort ghy Mannen als Ruesen,Ga naar voetnoot2214 2215[regelnummer] Gaat voort ghy Water-landers, ghy Noorder Boeren, ghy ouwe Guesen, Die soo menighen Spangert hier op een kamp, en daer op een kant van een slootGa naar voetnoot2216 Gheduwt hebt, en gedrenckt, en sloecht, en stacktse dootGa naar voetnoot2217 Met u varre-jaghers, met u kloeten, met u polssen, en springh-stockenGa naar voetnoot2218 En pluysterden haar van ghelt, van kleeren, van Kasjacken, en ruyters rocken,Ga naar voetnoot2219 2220[regelnummer] Komt an ghy Struyc-roovers, ghy Moes-koppers, ghy Kaes-jagers, ghy Hane-veeren allegaar,Ga naar voetnoot2220 Ghy Overloopers, ghy Ballinghen, ghy Brand-stichters, ghy Beeltstormers met men kaar. Ghy Hopman schente-kueken wilt in óórden eerst voor uyt treden,Ga naar voetnoot2222 Met u kneppels, met u klicken, met u bocxhoorens, met u kolven elck in zyn gheleden:Ga naar voetnoot2223 Dan ghy Hopman mueghe-vuel, en ghy selden sat koom ghy t'samen voortGa naar voetnoot2224 2225[regelnummer] Met u tangen, met u as-schoppen, met u brant-ysers, en braat-spitten, ghelijck dat behoort:Ga naar voetnoot2225 Waar blyven u hovaardighe Vaendraghers met haar Levreyen en Sluyers?Ga naar voetnoot2226 Recht nu u stangen op en ontwynt u slaaplakens, u schorteldoecken en luyers.Ga naar voetnoot2227 Wat so! set u volck eens te degen in haar ponctifikale volle krits:Ga naar voetnoot2228
[pagina 142]
Nu een reys vierkanckt, nu rechts om, slings om, arrier, twee simpels, nu spits.Ga naar voetnoot2229 2230[regelnummer] Nu op zyn Duyts int rondt, wel Luytenant gy staat als een mof, gy pleecht te kennen,Ga naar voetnoot2230 O dats so recht! wie souw nu seggen dat onse soldaten Stoep-schyters bennen?Ga naar voetnoot2231 kackerlack De wittebroots kinderen.Ga naar voetnoot2232 roemert Wat sechje? kackerlack Ick sech dat de Kapiteyn by nacht, Ons wel bystaan sal, soot noot doet, met zyn stoepjes, en met zyn ratelwacht:Ga naar voetnoot2233 Dan wy zyn starck ghenoech, quam gy voor de mont vande Hel met u hóópen,Ga naar voetnoot2234 2235[regelnummer] Al de Duyvels, en nickers, souwen van vrees in nabben-naers lóópen.Ga naar voetnoot2235 roemert Hoort hier myn Krijchs-raat, ik wil in geen manier, dat u onbewustGa naar voetnoot2236 Sou zyn, waarom dat ick heb dit magnifijcke groote Leger toegerust; Soo weet dan ten eersten, ghy Helden dat u Kornel in zyn darmen quaat isGa naar voetnoot2238 Op Moyaal.Ga naar voetnoot2239 kackerlack Wel waerom? roemert Om dat sy niet wou by myn slaepen. kackerlack Dat is Crime laese Magestatis.
[pagina 143]
2240[regelnummer] Wel verstaande tegen de persoon van uwe reverency,Ga naar voetnoot2240 Ja so seker, dat is een saack van seer quade consequency,Ga naar voetnoot2241 Die in een stadt van rechte niet en behoort gele'en te werden.Ga naar voetnoot2242 roemert Ten tweeden daarom treck ick op in myn volle rustingh, en somma ten derdenGa naar voetnoot2243 So is myn Keyserlijcke, Koninghlijcke, Prinselijcke excellency selfs van sin, 2245[regelnummer] Haar huys te berunnen, te bestormen, en met gewapender handt te nemen in. kackerlack Publiceert al haar goet gekonfiskeert, na de kryghs ordinancy,Ga naar voetnoot2246 Op dat sy niet en heeft te pretenderen actie van ignorancy;Ga naar voetnoot2247 En schrijft een brief van macht aan onse Stadt van Dort,Ga naar voetnoot2248 Hoe dat ons Kruyt en loot, en 't grof geschut noch schortGa naar voetnoot2249 2250[regelnummer] Tot de gheweldige anslach.Ga naar voetnoot2250 roemert Ick salt haar verleeren dat backus van Bremen, En ick salder met gewelt het Meysje Katrijntje weer benemen,Ga naar voetnoot2251 En blyvender voort van daan.Ga naar voetnoot2252 kackerlack Dat heb gy wel overgeleydt. roemert Ick sal Moyaal geeselen met nat gras.Ga naar voetnoot2253 kackerlack Gants bloed! dats noch beter geseyt, roemert Waar zyn de Pyoniers, delvers, en gravers, dat sy ons strackx beschansen:Ga naar voetnoot2254
[pagina 144]
2255[regelnummer] Lecht hier de Switsers, daer de Schotten, en gints 't regement vande Franssen. Komt voor den dach Kapiteyn kleyn-sorch in't oorloch wel ter weer;Ga naar voetnoot2256 Mars, mars, so als mannen, en set u weer midden in't heer.Ga naar voetnoot2257 Nu ghy Millort Robbert, nu ghy Graef Jan van Hongeryen,Ga naar voetnoot2258 En gy Graaf Olykoeck, voert ghy de Vluegel van ter slincker syen. 2260[regelnummer] Waar is de Baroen Kalis Jan van bystervelt met zyn Kompangie?Ga naar voetnoot2260 Hoe komt dat ic de kornet van Joncker Juerje spilpenning niet en sie?Ga naar voetnoot2261 Daer komt myn Heer slodder vet-schoen van Harderwijck,Ga naar voetnoot2262 En gintschen komt den Abt van groot auwert, en soo ick noch verder kijckGa naar voetnoot2263 So komt de Veltweyffel, met zyn soetelaers, avonturiers en Boeren,Ga naar voetnoot2264 2265[regelnummer] Met noch een hope hagel-schut, van schelmsche Jonges en van Hoeren.Ga naar voetnoot2265 Ick gis dat myn Schepen hier haast wesen sullen, de wint is vlack int seyl. Wel hoe ist hier dueghniet? ghy scherluyn wat doedy met die dweyl,Ga naar voetnoot2267 En met dese Turf-mant, dits immers geen geweer om te vechten.Ga naar voetnoot2268 Spreeckt op ghy groote Golyad, wat wildy daar me uytrechten?Ga naar voetnoot2269 jan-neef 2270[regelnummer] Heer Overste! heer Overste! heer Overste! genade, geefdy my konsent Dat ick spreken mach?Ga naar voetnoot2271 roemert Ja, ick, nu komt voort en secht al wat gy kent. jan-neef Heer Overste! ick weet dat ghy bent kloeckmoedich en manhaftich, Oock ken ick u strydtbaar volck voor so dapper en so kraftich, Dat sy niet lievers soecken, dan te vechten of te slaan; 2275[regelnummer] So docht ick dit oorloch kan sonder bloetstorten niet vergaen,
[pagina 145]
Siet daarom heb ick dese druemde dweyl me genomen,Ga naar voetnoot2276 Om dat ick meen, dat sy in dese Krijgh wel te pas sal komen: En tydt u Hoocheyt an 'thouwen, en an 't kerven rechtschapen,Ga naar voetnoot2278 So sal ick in dese turfmant de spaenders, en de stucken rapen. 2280[regelnummer] Siet Heer Overste! daarom ist dat ick dus gewapent kom. kackerlack Dat is een groote voorsichticheydt!Ga naar voetnoot2281 roemert Wel Jan Neef ick hebje daer te liever om: Hoe komt dat hier de andere niet by ons Esquadron vergaren? jan-neef Wel hey wat andere? daer blyfter maer een t'huys om 't huys te bewaren. roemert Hola swygt, en set ghy dit volck in óórden: ick gae hier achter an,Ga naar voetnoot2284 2285[regelnummer] Wat uyt de paerden voeten: daer ick de battalie van veers sien kan.Ga naar voetnoot2285 En ten past oock niet dat groote luy haer selven licht Avontuuren;Ga naar voetnoot2286 En ick sal u van daer het teycken geven, en bestuuren Gelijck de schermmeester, hoe ghy sult drillen, en spelen traf, trafGa naar voetnoot2288 Hoe ghy den storm aenbrengen sult, ende hoe ghy sult wijcken af.Ga naar voetnoot2289 kackerlack 2290[regelnummer] Daer an sietmen u vromicheyt, maer u wijsheyt boven allen,Ga naar voetnoot2290 Dat ghy de plaatsen schuwt daer de slaghen vallen. roemert So deed' Pyrrhus, en so doen de Koningen altijdt,Ga naar voetnoot2292 Sy laten de Soldaten vechten, en blyven selfs uyt de strijdt. frederyck Moyaal ghy siet immers wel wat dat hy gaet beginnen, 2295[regelnummer] Dus sluyt u deur, en vensters toe so komt hy daar niet binnen,
[pagina 146]
Ghelijck als ick u riet, siet toe, ick secht eert wert te laat.Ga naar voetnoot2296 moy-aal Warachtich siet daer, wat een wonderlijcken raat; Wel hey 'tis mallicheyt, hier wil ick dol om wordenGa naar voetnoot2298 Dat ghy meent, dat hy 't denckt, wech wech 'tis maer een jorden,Ga naar voetnoot2299 2300[regelnummer] Ten is geen man van harten, en siedy niet 'tis heel kints,Ga naar voetnoot2300 Ay Frederijck suft niet, al breekt hy nu wat wints.Ga naar voetnoot2301 roemert Wat dunckt u Luytenant? kackerlack 'k wouw dat ghy een slinger had, Om so van veers te goyen met steenen na haar gat,Ga naar voetnoot2303 O bloedt hoe souwen sy schoyen?Ga naar voetnoot2304 roemert 2305[regelnummer] Maar siet daar Moyaal in eygener persoon, en haer Pol daer beneven.Ga naar voetnoot2305 kackerlack Ick gis dat sy komt parlementeren, en datset wil opgheven,Ga naar voetnoot2306 Behouwen lyf en goet, met al wat dat sy inde werelt het.Ga naar voetnoot2307 roemert Blyft ghy daar allegaar, hier dient wel voordachtich opgelet;Ga naar voetnoot2308 Want een wijs Mensch sal in aller dinghen gevaarlijckheden, 2310[regelnummer] Den handel stellen in handen vande wijse reden;Ga naar voetnoot2310 En om de waarheyt te segghen, daar wert meer te weegh ghebrachtGa naar voetnoot2311 Met verstandelijcke raat, als met gewelt, en macht Van wapene, en moghelyck of ick met verdrach van sinnenGa naar voetnoot2313 Meer als met veel waters vuyl te maken sal winnen.Ga naar voetnoot2314
[pagina 147]
kackerlack 2315[regelnummer] Jemeny kinderen wat helptet! dat is een overvlieger int verstandt,Ga naar voetnoot2315 Voorseker wert dese man noch Advokaet van 't heele Landt.Ga naar voetnoot2316 Ghy sult wel haast een groot meester werden, begin ick nu te vresen:Ga naar voetnoot2317 Maar wat ist oock een treffelijck dingh, so verhayt wijs te wesen?Ga naar voetnoot2318 Ja wel 't is een kostelijck pant! gaat heen gy wijsheyt vande stadt,Ga naar voetnoot2319 2320[regelnummer] Bloemerharten! hoe hettet dat gecke-vaartje nu in zyn gat.Ga naar voetnoot2320 roemert Wel wat isser? kackerlack Ick segh 't is goet by wijse luy te verkeeren, Gelijck als ghy! want daar kanmen wat of hooren en leeren.Ga naar voetnoot2322 Wildy nu het huys op eysschen met de Trompetter en de Trom? roemert Gheen Bood' so goet als de Man selfs.Ga naar voetnoot2324 kackerlack Dats waar: hoe ben ick toch so dom? roemert 2325[regelnummer] Moyaal antwoort my dit voor eerst, en voor al op myn segghen: Beloofde ghy gheen drie volslagen nachten in myn arm te legghen, Doen ick u de Dochter gaf?Ga naar voetnoot2327 moy-aal Wat meer? roemert Hoe nae weetjer niet of? Dat waar sekers best: wat meer? ghy maacktent daar na noch so grofGa naar voetnoot2328 Dat ghy u boelschap noch dorst brenghen voor myn ooghen,Ga naar voetnoot2329
[pagina 148]
2330[regelnummer] Gantswonden het speet myn so besuckt, dat icket most gedooghen.Ga naar voetnoot2330 moy-aal Wat wildy daar me seggen? roemert En ghy gaeft hem heymlijck te verstaan Wat ghy in 't sin had, en bint stilswijgendt door gegaen.Ga naar voetnoot2332 moy-aal Dat was myn sin so: en ick sal niet eens meer na u taalen.Ga naar voetnoot2333 roemert Geeftmen dan Katrijntje weer of ick salse komen haalen! frederyck 2335[regelnummer] Sou sy haar u geven? ick ra u so vroom niet, o ghy gast,Ga naar voetnoot2335 Dat ghy haar eens een vingertjen, of een hangtjen antast. kackerlack Ha! wat seg gy? swijg gy! frederyck wat wil gy hebben? roemert sou ick na myn believen Het myns niet antasten?Ga naar voetnoot2338 frederyck Het uws galligert, dats de gallich met de dieven! kackerlack Het sal u buert werden, bengel! datje met myn Kornel dus geckt,Ga naar voetnoot2339 2340[regelnummer] En siedy niet vuegel tegen wat persoonaje datje spreckt?Ga naar voetnoot2340 frederyck Ick raat u gaat van hier, met dit heromnes van u gesellen,Ga naar voetnoot2341 Of ick sal u, heet ick anders als ick heet, een sulcken spelletjen bestellen,Ga naar voetnoot2342 Datje om my sult dencken, en om dese plaats, en om desen dach
[pagina 149]
Al u leven langh.Ga naar voetnoot2344 kackerlack Hoe voert dien hoddebeck daar de vlagh? frederyck 2345[regelnummer] En laeten u allegaer in't Rasp-huys brenghen: want ghy verdientet,Ga naar voetnoot2345 Siet toe de Schouwt is myn Neef.Ga naar voetnoot2346 kackerlack 't Is goet datmen een honckt te vrient het: roemer Schout Melis is de quaatste niet. kackerlack 't Is seecker een goedt Kalf. roemert Ick doe al wat ick wil, als ick hem slechs de handen salf,Ga naar voetnoot2348 frederyck Wildy hier van daen gaan of niet, of sal ick gaan tyenGa naar voetnoot2349 2350[regelnummer] Om de geweldige Provoost?Ga naar voetnoot2350 kackerlack Speciaal, ick heb met u melyen, Dat ghy u van sulcken grooten Potentaat dus vyant maackt.Ga naar voetnoot2351 frederyck Bent ghy so koen in u hart dat ghy haar int minsten anraakt:Ga naar voetnoot2352 Ick sweer u ick sal u dat malle harsebecken an bricke // breken.Ga naar voetnoot2353 kackerlack Wel Lecker suldy tegen u overhooft sulcke sticke // spreken?Ga naar voetnoot2354 roemert 2355[regelnummer] Wel wat man bendy? wat wildy? wat hebdy uytstaan met haar? frederyck Hoort dan toe, 't is segh ick een vrye Maaght.Ga naar voetnoot2356 roemert Maar is dat waar?
[pagina 150]
frederyck Een burgers dochter uyt den Haagh! roemert Seker is dat warachtich? frederyck En 't is myn eyghen Suster!Ga naar voetnoot2358 roemert Ghy houten aansicht, ghy bent loghenachtich. frederyck Ick secht u Heer Hopman, ist dat ghy haar eenichsins mis-doet, 2360[regelnummer] Ick salt voor haar verdedighen, met myn goet en met myn bloet.Ga naar voetnoot2360 Moyaal ick sal na Giertruy de Minne-moer gaen kuyeren, En halen het hemt daerse inne Korstent is, met haar luyeren,Ga naar voetnoot2362 Met haer vierkante pille-gelt, met haar deken, slab en klet,Ga naar voetnoot2363 Met de luyer-manckt, en al de snorrepypen diese houwen het.Ga naar voetnoot2364 roemert 2365[regelnummer] Past opmen hanghden jongen! ellementen kan ick u krijghenGa naar voetnoot2365 Ick selje koeck geven: sult ghy my gebien te swygen?Ga naar voetnoot2366 Ick spreeck maar om het myns! ick eysch niet meer van huer.Ga naar voetnoot2367 frederyck Ghy sultse niet hebben gat-vinck, daer ben ick seker vuer,Ga naar voetnoot2368 En salder voor spreken al waart datter noch duysent quamen.Ga naar voetnoot2369 kackerlack 2370[regelnummer] Hoordy niet Heerschip! dien rabbaut er Moyaal staan t'samen;Ga naar voetnoot2370 Ontbiedt haar voor Kommisarisen, gelijck als dat behóórt.Ga naar voetnoot2371 roemert Moyaal is het so?
[pagina 151]
moy-aal Soeckt elders yemandt die u antwóórt. roemert Wel wat sullen wy nu doen?Ga naar voetnoot2373 kackerlack Met oorlof, onder verbetering myn Heeren, Ick souw u raden, ons leger op te breken en na huys toe te keeren, 2375[regelnummer] En danekender een deel af, en leggen de beste Soldaten in garnisoen, 'tIs haggelijck dat ghyse t'somer mooght hebben van doenGa naar voetnoot2376 In belegeringh of slach, na rijpe deliberatie van Staten: Want dan sal't dapper op een schaap-scheeren gaan, so de luy ymmers praten:Ga naar voetnoot2378 En so ghy nu oftreckt, ick weet voorseker Eelleman,Ga naar voetnoot2379 2380[regelnummer] Moyaal sal u van selfs naloopen, en halen an. roemert Meen ghy dat? kackerlack Wis; ick kan der Vrouwen aart en grillen, Sy willen niet als wy willen, en als wy wederom niet en willen Dan willen sy van selfs.Ga naar voetnoot2383 roemert Kackerlack dat hebdy wel bedocht: kackerlack Gelieftet u myn Heer, dat ick doe blasen een gemeene af-tocht?Ga naar voetnoot2384 roemert 2385[regelnummer] Blaast als ghy wilt.Ga naar voetnoot2385 kackerlack Treck of ghy Krijslien, ghy hebt u wel gequeten, Nu wacker als Helden, en tijdt als Mannen an 't eten:Ga naar voetnoot2386 Wel an ghy Jan Neef, tapt nu eens een kit, en suypt datje swiet,Ga naar voetnoot2387
[pagina 152]
En gheeft hem een lustighe kleeter die hans hiet.Ga naar voetnoot2388 jan-neef Heer Luytenant! ick heb sulcken droocht, get ick sel so gieten,Ga naar voetnoot2389 2390[regelnummer] Ick salder ten minsten een kinnetje of ses vaantjes in schieten.Ga naar voetnoot2390 Ick heb brangt in myn keel, en een gloeyende steen in myn Borst,Ga naar voetnoot2391 Singjoor Kackerlack ick heb so onnatuurlycken dorst! Gants lyden myn buyck gort so, nu myn aren niet vol // binnen,Ga naar voetnoot2393 Nu boerekicken myn darmen of se rasende dol // sinnen.Ga naar voetnoot2394 2395[regelnummer] Ick leydender huye nochtent in, een hachje van aarhalf ponekt!Ga naar voetnoot2395 Met moye ses Bier, het was soo frey gheluekert van passen nae myn monckt.Ga naar voetnoot2396 Het sulde duer myn gorregel, al haddet van een laydack geloopenGa naar voetnoot2397 Wy sullen by get voor onse soudy (meen ick wel) geen lant gaen kóópen.Ga naar voetnoot2398 O lyden! ick mach soo smullen.Ga naar voetnoot2399 kackerlack Dat lóóf ick, in die Buyck mach wat // in, 2400[regelnummer] Gaet heen ghy goet slocker.Ga naar voetnoot2400 roemert Volcht myn allegaer na, dit gat // in. kackerlack Siet toe ghy Korporaal dat ghy lustich slempt, en smetst.Ga naar voetnoot2401 jan-neef Also moer, al de nacht gevochten, twee doot en niemant gequetst.Ga naar voetnoot2402	voetnoot1712 de Karel siet so fel: de kerel kijkt zo kwaad voetnoot1714 gestuert: verstoord, boos; maar al te dapper: en niet zo mis voetnoot1715 vast: aldoor; gants (Gods) lyden: bastaardvloek; kapper: hak er voetnoot1716 lich'elijck: zonder aarzelen; o bloedt: bastaardvloek; gram: boos voetnoot1717 met dat: zodra voetnoot1718 die: dat; de neghen: de ‘negen besten’ uit de middeleeuwse overlevering: Hector, Alexander, Julius Caesar, Jozua, David, Judas Maccabeus, Arthur, Karel de Grote en Godfried van Bouillon voetnoot1719 een dóót-slach soude doen: zou kunnen doden; voort: verder voetnoot1720 broeden: broedde op voetnoot1721 luypten: loerde; fiel: booswicht voetnoot1722 'twesen en gelaat: de gezichtsuitdrukking en het gedrag voetnoot1723 diefs-gewys: steels; vande Vrouwen: van de vrouw voetnoot1724 hem: Frederyck voetnoot1725 me: mede er voetnoot1726 schrueppelóóse: scrupuleuze, schroomvallige; grillen: fratsen voetnoot1727 om Moy-alen willen: ter wille van Moy-Aal voetnoot1728 hier hy: hé daar; Slocker-hals: sukkelaar; vry: gerust voetnoot1730 met geen gemoedt: niet gemeend voetnoot1731 jonst: goede gezindheid voetnoot1733 sonders: voor hem alleen bestemd voetnoot1734 wees hem swyght met wencken: gaf hem een wenk te zwijgen voetnoot1735 sacht: zag het; vorigh' achterdencken: al langer bestaande achterdocht (Roemert ziet Frederyck voor zijn medeminnaar Ritsart aan) voetnoot1736 na Kackerlax vermaan: op aansporing van K. voetnoot1737 strax: meteen; ande schel: aan het schellenkoord (om een bediende te roepen) voetnoot1740 tegen lang gestaan: uitvoerig bestreden voetnoot1742 ze'ege: zedige voetnoot1744 dartelheyt: lichtzinnigheid voetnoot1748 verliep: wegging voetnoot1749 van acht'ren: achter zijn of haar rug; met een treck: op een listige manier voetnoot1751 dat op haar kap sal druypen: dat zij de dupe zal worden, dat het haar betaald zal worden gezet voetnoot1752 so: toen; door: wegens voetnoot1754 sinnen onbescheyden: verwarde gedachten voetnoot1755 selfs sporelóós en wuft: die zelf de weg kwijt en rusteloos waren; verleyden: leidden de verkeerde kant op voetnoot1756 ging in myn gemoedt: ging bij mijzelf te rade voetnoot1757 schocken: reeksen voetnoot1759 dies: zodat; my: aan mij; afgeloopen: ontsproten voetnoot1761 lacy: helaas voetnoot1764 welden: wentelde, verzonk voetnoot1766 het kaf daer uyt ghewannen: toen het kaf daaruit verwijderd was voetnoot1767 maar: alleen dit voetnoot1768 troetelinghen: liefkozingen; verleydt: verleiden voetnoot1769 de verkeerde sin: het misplaatste verlangen voetnoot1771 Rotterdamsche waghen: een diligence uit de richting van Rotterdam voetnoot1773 verschoot my: deed me opschrikken; 'tlóótvelt: het Kleine Loopveld, naam voor de Kalfjeslaan, gelegen tussen Amsterdam en Amstelveen voetnoot1774 flux: meteen voetnoot1776 't Overtoompje: de overhaal voor kleine schepen tussen de vaart vanaf de Heiligewegspoort en de Schinkel (de vaarweg richting Leiden) voetnoot1779 is uyt: (samentrekking, vul aan met 't hooft gheschoten) voetnoot1781 te bier: de kroeg in voetnoot1782 onbevoelijck: ongevoelig, ruw; onbevallijcke: lompe voetnoot1783 myn steeckt de wallich: ik walg voetnoot1784 mach: kan voetnoot1785 niet met al: zinloos voetnoot1786 daad'lijck: metterdaad voetnoot1787 ghesicht: blik voetnoot1789 een treffelijck dingh: iets voortreffelijks voetnoot1792 dus besich en verbaast: zo gejaagd en ontsteld voetnoot1794 rabbaut: schurk; verschalcken: te pakken krijgen voetnoot1795 guyts: boeven; schyt-valcken: pronkers voetnoot1797 vroom: rechtschapen voetnoot1798 Knapelijn: jongen voetnoot1799 gheweydt: gewaad voetnoot1802 sou op bouwen een Kerck: vast op zou moeten vertrouwen voetnoot1804 maar: maar alleen voetnoot1805 moetwillighe wil: dartele lust voetnoot1806 daar toe: bovendien voetnoot1807 gesletert: aan flarden getrokken voetnoot1808 tuyten: vlechten voetnoot1810 uytdróóghen: inpeperen, betaald zetten voetnoot1814 vermits: omdat; baart: tekeergaat voetnoot1816 als: dat; wech gaat: ga weg voetnoot1817 dat: iets wat voetnoot1818 gaans: gaande; vraaght dat u ouwe schoenen: dat weet je best voetnoot1819 te ruynen en Kappoenen: te castreren (als resp. een hengst en een haan) voetnoot1821 sinje: ben je voetnoot1824 openbaar: openlijk, evident; werentich: waarachtig voetnoot1828 opter loop: op hol geslagen; als een Meyt: als een flinke meid voetnoot1830 voor: als, in de schijn van voetnoot1831 benochtert: word nuchter, slaap je roes uit voetnoot1833 raast: slaat wartaal uit voetnoot1834 toegekomen: gebeurd voetnoot1838 noodt: last voetnoot1841 oock so onghelijck u schijn: dan toch zo anders dan je lijkt voetnoot1842 u deftich: uw bezadigd voetnoot1843 niet eens: niet eenmaal, nooit voetnoot1845 verschóónt: spaart voetnoot1846 of: zo al; ter luere stelden: teleurstelde voetnoot1847 onnoosel: onschuldige voetnoot1848 verstaen: begrijpen voetnoot1850 ontijdich: ongepast voetnoot1852 achterdacht: argwaan voetnoot1853 of sulckx... voortghebracht: of er was zo iemand gebracht als jij had gezegd voetnoot1855 an: blijkens voetnoot1856 stuckevleys: stuk vreten voetnoot1858 het werrick sal ons schayen: de feiten zullen tussen ons uitspraak doen voetnoot1860 'tspreken haer verbiedt: haar belet te spreken voetnoot1861 kluyftse: doet haar wegteren voetnoot1862 ick sorich de Deeren: ik ben bang dat het meisje; inbinden: opkroppen voetnoot1866 ick heb... sinnen: voor de rechtbank van mijn verstand strijd ik in een groot rechtsgeding voetnoot1868 een Man van een swart: een mannelijke zwarte voetnoot1870 dut: tob voetnoot1871 sy: het moortje voetnoot1872 ten waar: of het moest zo zijn dat; tot onsent: bij ons thuis voetnoot1873 sietet eens ick bidts: ga het eens na, vraag ik je voetnoot1875 bestaen: beginnen, doen voetnoot1877 die het verhalen... laat: die wij zelfs niet mogen noemen voetnoot1878 in: indien voetnoot1880 oft: als, zo al; haar: hen; tochtich: wellustig; track: aantrok voetnoot1882 niet eens: geen ogenblik voetnoot1886 panckt: stuk ongeluk; vertoeven: dralen voetnoot1887 de droes moet u bedroeven: de duivel moge je in ellende storten voetnoot1889 gispt: geselt voetnoot1892 ghebeydt: gewacht voetnoot1896 o die: o die... (Ritsart houdt een scheldwoord in) voetnoot1897 wyckt: schuif voetnoot1898 hender: hiernaartoe voetnoot1901 myn daghen noyt: nooit van mijn leven voetnoot1903 hebber anders: heb er verder voetnoot1904 fayl: dweil, vod; stal: gestalte voetnoot1905 eerlijck van ghelaat: fatsoenlijk van voorkomen voetnoot1906 voeghlijck van bestuur: flink van postuur voetnoot1907 en: maar voetnoot1910 verslenschen: vaal worden voetnoot1911 Indianen: bewoners van Indië; kloecke: vaardige voetnoot1913 naa 't is: al naar gelang voetnoot1914 ghepronckt: opgedoft, fraai aangekleed voetnoot1915 klap: zotteklap; niet met allen: helemaal niet voetnoot1916 men: mij; diets: wijs; vry: toch voetnoot1918 int hartje: in het bloeiendst voetnoot1919 kaluw: kaal, glad voetnoot1920 quicx: kwiek voetnoot1921 worde: werd; groen: verliefd voetnoot1922 reppen: snel bewegen voetnoot1923 dat: als voetnoot1925 of: af, afgetakeld voetnoot1926 noos: neus voetnoot1927 eenen afval: een stuk afvalvlees voetnoot1928 Zeeltich gheel: geel als het vlees van een zeelt voetnoot1930 appelgraauw: vaal, vlekkerig grauw voetnoot1931 spul: dwaasheid voetnoot1935 oirkonden: getuigen voetnoot1943 quaamdy: kwam je aan voetnoot1949 Meer-aap: meerkat (een apensoort) voetnoot1950 seyt: zei het; 'tis ommekomen: het is mis voetnoot1952 en gingen: nl. Writsart en Koenraat voetnoot1953 heb ick myn gat vol: heb ik hem om voetnoot1956 wat swijght ghy: wat, hou je mond; meer: scheldwoord voor een vrouw, lett. merrie; schreyt: schreeuwt voetnoot1958 dat: wat voetnoot1959 geringe: vlug voetnoot1960 af: uit voetnoot1961 mangel: ruil voetnoot1963 dit doet myn kennis dwaalen: ik kan er nu geen touw meer aan vastknopen voetnoot1965 vrouwe kracht: verkrachting voetnoot1967 dat: wat; ick kanse... hoe ick wil: (Ritsart zegt dit tegen zichzelf); verdooven: misleiden voetnoot1968 hoort... afvragen sal: (fluisterend tot Negra) voetnoot1970 werden vroeder: te weten komen voetnoot1971 u daghen oyt: ooit van je leven voetnoot1972 vlus: zo-even voetnoot1973 of is: aan de hand is; pley: martelwerktuig voetnoot1974 Meester Farel: naam van de beul; recken: uitrekken voetnoot1976 nyptmen: knijpt me; myn sier: me zeer voetnoot1977 fluck in: gauw naar binnen; 'kwist... verschóónen: (terzijde) voetnoot1978 ontkomen sou: me eruit zou redden; dat eerelyckst souw tóónen: zodat het er zo fatsoenlijk mogelijk uit zou zien voetnoot1980 spot... swiet: (tot Negra gezegd) voetnoot1981 sit daar en koekeloert: zit daar maar wat te koekeloeren; pronckter dat ghy swiet: pruil maar zo hard als je kunt (Ritsart gaat hier samen met Negra het huis binnen) voetnoot1984 gaat: staat; dats over, 'theeftet al: het is een gedane zaak, er is niets aan te veranderen voetnoot1985 te pas weer brenghen: betaald zal zetten voetnoot1988 ghelaat u, recht of: gedraag je net alsof; of en weet: van weet voetnoot1989 niet een beet: volstrekt niet voetnoot1991 't sal... uytsweere: Koenraat zal het nog zwaar bezuren voetnoot1992 secht die Moris is wech: zeg dat de negerin weg is voetnoot1997 Staat-tresoor: het buffet, de dientafel voetnoot1998 stro-bienen: benen van stro voetnoot1999 ick tre sulcke kruys-treen: ik zwalk heen en weer, mijn voeten kruisen elkaar voetnoot2001 after in myn kap: aan mijn zolen, dat kun je net denken; margen weerkomen, ja alst is: ze vraagt of ik morgen terug wil komen, ja zeker voetnoot2002 Eerelijcke: fatsoenlijke voetnoot2003 fraey droncker: stevige drinker voetnoot2004 sinder: zijn er; niemes te na esproken: niemand te na gesproken; al: wel voetnoot2005 vaan: dubbele kan bier; met een toogh: in één teug voetnoot2006 een diel: aardig wat voetnoot2007 voor een frayicheyt - beroemen: als iets moois prijzen voetnoot2008 gemannen: goemannen, vrienden (tot de zaal gezegd); rustighe baasen: flinke kerels voetnoot2009 op een sitten: in één zit, één bijeenkomst voetnoot2010 diet huer wel hartich soude belghen: die zich er flink kwaad om zouden maken voetnoot2011 Oóstersche kop: grote beker die men in Pommeren in één teug (slurp) leegde; sluerip: teug voetnoot2012 by gedt: bij God voetnoot2013 wat: uitroep: wat!; hem op den dronck verstaat: weet wat drinken is voetnoot2014 verguysen: uitlachen voetnoot2015 slecht: gewone; suffen: bang zijn voor voetnoot2017 water-galletje: braaksel, kots voetnoot2018 gaf het noch gheen kamp: gaf me nog niet gewonnen; dat hy myn braveerden of trosten: als hij mij uitdaagde of tartte voetnoot2020 rydt: kwelt; gladde speck: scheldwoord voor de Haarlemmers, die ook speketers werden genoemd; de koeck: Amsterdammers noemde men koeketers voetnoot2021 ver te kloeck: ruimschoots de baas voetnoot2022 dróógers: (Haarlemse) dorstigen, drinkebroers voetnoot2024 vaandel: schuttersvendel voetnoot2027 Uytert: Utrecht; Swijght Uytert voor onse Doele: verwijst naar het opschrift op een steen in het bolwerk voor de Kloveniersdoelen, ter herinnering aan een overwinning op de Utrechtenaren in 1481 voetnoot2028 wat onse volck, dat is volck sy: wat, onze mannen, dat zijn pas mannen: zij; even: steeds even voetnoot2030 sy: Moy-Aal en Roemert voetnoot2032 uyt een goet hart: om mijn goede gezindheid te laten blijken voetnoot2033 gesontheyt van zijn Excellency: het was gewoonte op de gezondheid van de Prins een dronk uit te brengen voetnoot2034 by get: bij God; sulcken: zulk een (hij geeft de maat aan); Moskedel: muscadel voetnoot2036 beniste bóórtje: boordevol glas (zoals men bij rijke doopsgezinden dacht te vinden); Rondeeltje: heildronk waarbij een wens in rondeelvorm werd uitgesproken voetnoot2037 Santé vande Matres: dronk op het welzijn van de geliefde; klaverblaatje met een steeltje: gecompliceerd gevormd glas (drie kelkjes met onderling communicerende steeltjes) dat grote handigheid bij de drinker vereiste voetnoot2038 konfloribus, met een óóchje: manieren van drinken, een bevredigende interpretatie ontbreekt; met een Snaers: in één snelle teug voetnoot2039 veeght dat kynt zyn naers: drink dat glas helemaal leeg; naers: aars, gat voetnoot2040 onthouwtje natuur niet: doe jezelf niet tekort; schiet inje rop: giet het in je maag voetnoot2042 suchtich: ziekelijk voetnoot2043 snacken: babbelen, pret hebben voetnoot2045 me sou konnen stofferen: van het nodige zou kunnen voorzien voetnoot2046 inde Kerck: bij de collecte in de kerkdienst; voor: aan; schelt en luyt: de bel luidt voetnoot2047 een God helpje: een ‘scheer je weg’ (zonder aalmoes); óórtje: een muntje van een kwart stuiver voetnoot2049 men souwse noon te gast die: dan zou men die mensen te gast moeten vragen die; niet weder: niets terug voetnoot2051 den armen om Godt: aan de armen, om Gods wil voetnoot2052 met: tezelfdertijd voetnoot2053 avous duytsch-bloet: proost, mijn beste kerel; den Prins van Parmen: Parma was de Spaanse opperbevelhebber voetnoot2054 veeghdese louter uyt: dronk ze helemaal leeg; maacktese boven dicht: keerde de glazen om voetnoot2055 trouwen: trouwens; gants lichters: bastaardvloek voetnoot2056 so: toen voetnoot2057 ick wasser arch op: ik was erop bedacht; mit dat: doordat voetnoot2059 suysebolden: werd draaierig voetnoot2060 roncken: snurken voetnoot2062 sin: ben; tas: lekkere meid voetnoot2063 hellifte goelicker: de helft liever; tangsjens: zo-even voetnoot2064 mitmen om ien langetje: een stukje met me om voetnoot2066 staat stil: hou op; het: get, God; goet soens: zoenerig voetnoot2067 hoe rydt myn ien knecht: wat is die vent lastig; jou lust wel wat groens: jij hebt wel zin in een vrijerijtje voetnoot2068 Poddetje: padje voetnoot2069 Kockedrilletje: krokodilletje; Baselisckisje: kleine basilisk, een giftig fabeldier, meestal als een kleine draak voorgesteld; Nickertje: duveltje voetnoot2070 dus: zo voetnoot2071 an-raken kent: aan de vrouw kunt komen voetnoot2072 schyt-venyntje: gifpoepster, onaangename vrouw; Gras-duyveltje: eig. duivel die zich in gras ophoudt om via het vlees van het vee bezit van de mens te nemen; Griffioentje: een griffioen is een fabeldier, half adelaar, half leeuw voetnoot2074 Kees-quyl: kwijlebal; speul-op: zeg op (wat je wilt); met Jan Vlassen Harp: komische toevoeging bij speul op, Jan Vlas was een Amsterdamse harpspeler, zijn naam ook in Sp. Brabander vs. 433 voetnoot2075 so komtit jou wel scharp: dan ben je wel lichtgeraakt voetnoot2076 loopt vry voor de pocken: loop zo geen geslachtsziekte op voetnoot2077 laet staan: hou op; jocken: grappen te maken voetnoot2078 tis hoogh genoech: 't is mooi genoeg geweest voetnoot2079 ba nues, kijck moer: (onduidelijke verwensing) bah kieskeurig type (?), kijk haar nu (?); niet welle moedt: niet welgemoed, uit haar humeur voetnoot2080 niet vernomen van myn Vrouw: mijn meesteres niet gezien voetnoot2082 geeft my: komt mij voor voetnoot2083 verliep: wegging voetnoot2084 hoe quam dat toch by: waardoor kwam dat dan voetnoot2086 lues: teken; winck: wenk voetnoot2087 swinck: blik van de ogen voetnoot2089 stracx: dadelijk; pruylend' te pratten: ontevreden te mopperen voetnoot2090 dat: wat; schichtich: haastig; wees: beduidde voetnoot2091 stiet my voor duer: duwde me de deur uit; nochterde: werd nuchter voetnoot2092 duer: ervandoor; de uytgelesen: de schone (Moy-Aal) voetnoot2093 voor haar: eerder dan zij voetnoot2094 hy: Roemert; stracx: zo dadelijk voetnoot2095 rocken van myn: mij te ontrukken voetnoot2096 dat: als; pas op: geef om; gasten: metgezellen voetnoot2098 by men sier: bij mijn ziel; zyn licht: zijn ogen voetnoot2099 zyn wrevelich ghesicht: zijn kwaad staande ogen voetnoot2100 reekx: sleutelketting; wieck: murw; cleunen: slaan voetnoot2103 of: alsof; leydt hy staach en graeuwt: ligt hij voortdurend te grauwen voetnoot2104 alst nieuwers... hassebassen: als het nergens voor nodig is, begint hij met ruziemaken voetnoot2105 op hem passen: hem voor zijn rekening nemen voetnoot2106 mynder me betien: mij ermee begaan voetnoot2108 oft: alsof het; honts-klinck: hondsvot voetnoot2110 knecht: jongen voetnoot2111 gants ellemalement: Gods element, wat donder! (bastaardvloek); vuerje staan: u verdedigen voetnoot2112 ick mocht... verbeyen: ik moest ginds zo lang op u staan wachten voetnoot2113 en toonden ick u niet: ik gaf u toch een teken; souwt scheyen: moest weggaan voetnoot2119 maar: wel voetnoot2121 gheschickt: behoorlijk; eerlijck: fatsoenlijk voetnoot2123 dat: dat het voetnoot2124 blijcken: bewijzen voetnoot2126 ver-eert: geschonken voetnoot2128 duecht: deugdzame daad voetnoot2129 verdienen: (nl. door een wederdienst) voetnoot2130 waar: wanneer; de middel: het middel daartoe voetnoot2132 in 't nijdighe... stieren: indien het jaloerse lot mij die kans niet wil schenken voetnoot2134 verwonnen: overwonnen voetnoot2135 stuck: daad; verbandt: verplicht heeft voetnoot2136 manierlijck: welgemanierd voetnoot2137 bewaart: beschermt; afhandich: ontnomen voetnoot2138 onbruyck ghemaackt: onbereikbaar gemaakt; draacht u: gedraag je voetnoot2139 hy: Roemert voetnoot2140 kracht: de overmacht; dieven: boeven voetnoot2141 brieven: waardepapieren voetnoot2142 stracx: meteen voetnoot2143 Schap-rae: proviandkast voetnoot2144 soete: trage; soch: eig. zeug, benaming voor een luie vrouw voetnoot2146 Haegghemans volck: schorremorrie; hack en zyns gemack: Jan Rap en zijn maat voetnoot2148 vertsaacht: bevreesd voetnoot2149 verbaast: bang voetnoot2150 pas op: geef om; gord: god voetnoot2151 stouten droes: dappere vechtersbaas voetnoot2152 vraach na niemant niet: ik trek me van niemand iets aan; suffen: bang zijn voetnoot2153 puf: trotseer; driesch: tart voetnoot2156 eert Oorloch: eer de oorlog voetnoot2157 so: dan; niet konnen: het gevecht niet kunnen ontlopen voetnoot2160 nieuwers ghesien: nergens in aanzien voetnoot2164 daarmen: terwijl men; van rade: van oordeel voetnoot2166 veers: verre; antast: aanvalt voetnoot2167 moetwill'ge: gewelddadige; overlast: geweld voetnoot2169 pueren na: me begeven naar voetnoot2170 Schouwt: de schout voetnoot2178 Stee-bood': stadsbode; 't recht: het gerecht voetnoot2183 meeste last: grootste moeilijkheden; oorlochsche beroert: verwarring door de oorlog voetnoot2186 houdt daar, daar is den Brief: ziedaar, daar is die pocher (of: het bewijsstuk); tast an: val aan voetnoot2187 besterf ghy dus: word je zo bleek; lustich: flink voetnoot2190 bynt: bind voetnoot2191 't is een hangh-yser an te gaan: het is een heet hangijzer, een riskante onderneming voetnoot2193 het geltje: dat wed ik met je; stal: stand voetnoot2194 snorckt hy wat stijf: bluft hij wat hevig voetnoot2195 vryer hem: hé, jonge man; u Mantel valt van 't lijf: je verliest je mantel voetnoot2196 uyt-rechten: tot stand brengen, bereiken voetnoot2198 vande man: op een afstand; stouwt: stoutmoedig voetnoot2199 komt ter hant: handgemeen raakt; var van't doen: handelen ver weg voetnoot2200 dat: als; hoep-stock: stokje om een hoepel aan te drijven voetnoot2201 vier: vuur voetnoot2204 wieckeback-valck: week gebakken, slappe vogel; met een beck: met een scherpe snavel voetnoot2205 dat mal om 'thooft: die zottin voetnoot2206 rydt myn: kwelt me; Vegher: drinkebroer, of vechtersbaas voetnoot2207 mons.: monsieur; Krackelack: sic, Stoett en Minderaa/Zaalberg beschouwen dit als een zetfout, een grapje ligt meer voor de hand voetnoot2209 opghetrocken: opgeleid voetnoot2210 Groofje: lett. dikkertje? lomperdje?; met de korsten: kortom voetnoot2211 al den hoop: het hele stel; Adelborsten: (jonge) commanderende officieren voetnoot2212 gheweldighe Provoost: gevolmachtigd ordebewaarder in het leger; stóótdaghens: stootdegens voetnoot2213 munsteren: u aanmonsteren voetnoot2214 vrome: dappere voetnoot2216 kamp: veld, stuk land voetnoot2217 gedrenckt: verdronken voetnoot2218 varre-jaghers: puntstokken om vee op te jagen; kloeten: vaarbomen; polssen: polsstokken voetnoot2219 pluysterden: plunderden, beroofden; Kasjacken: lange soldatenjassen voetnoot2220 Moes-koppers: zwervende soldaten, rovers; Kaes-jagers: schooiers; Hane-veeren: vechtersbazen voetnoot2222 schente-kueken: magere vreetzak; in óórden: in het gelid voetnoot2223 klicken: onderkanten van kolven (knuppels); bocxhoorens: bootshaken voetnoot2224 mueghe-vuel: veelvraat; selden sat: gulzigaard; voort: naar voren voetnoot2225 brant-ysers: haardijzers, de staven waarop het brandende hout ligt voetnoot2226 Levreyen: uniformen; Sluyers: sjerpen voetnoot2227 stangen: standaarden; ontwynt: ontplooit; schorteldoecken: schorten voetnoot2228 in haar ponctifikale volle krits: in hun volle luister voetnoot2229 reys: keer; vierkanckt: in carré; slings: links; arrier: achteruit; simpels: rijen; spits: in een spitse opstelling voetnoot2230 als een mof: als een zoutpilaar; pleecht te kennen: wist hoe het moest voetnoot2231 Stoep-schyters: scheldwoord voor de nachtwachts voetnoot2232 wittebroots kinderen: (terzijde) verwende slappelingen; Kapiteyn by nacht: de commandant van de nachtwachts voetnoot2233 soot noot doet: zonodig; stoepjes: nachtwachts voetnoot2234 dan: maar voetnoot2235 in nabben-naers: de hel in voetnoot2236 onbewust: onbekend voetnoot2238 in zyn darmen: tot in zijn binnenste, grondig voetnoot2239 Crime laese Magestatis: verhaspeling van crimen laesae maiestatis, majesteitsschennis voetnoot2240 uwe reverency: uwe hoogheid voetnoot2241 van seer quade consequency: die ernstige gevolgen zal hebben voetnoot2242 van rechte: waar gerechtigheid heerst; gele'en: geduld voetnoot2243 somma: tenslotte voetnoot2246 publiceert: verklaar openlijk; na de kryghs ordinancy: overeenkomstig het oorlogsrecht voetnoot2247 heeft te pretenderen actie van ignorancy: zich kan beroepen op een verklaring van onwetendheid voetnoot2248 brief van macht: lastbrief; onse Stadt van Dort: Dordrecht, waar het Hollandse arsenaal was voetnoot2249 hoe dat: dat voetnoot2250 backus van Bremen: aanmatigend wijf voetnoot2251 benemen: afnemen voetnoot2252 wel overgeleydt: goed overlegd voetnoot2253 gants bloed: bastaardvloek (Gods bloed) voetnoot2254 Pyoniers: schansgravers; strackx: meteen voetnoot2256 kleyn-sorch: zonder vrees; wel ter weer: dapper voetnoot2257 heer: leger voetnoot2258 Hongeryen: woordspel met honger, ook de andere namen bevatten zulk soort toespelingen voetnoot2260 Kalis: armoedzaaier; bystervelt: een onvruchtbaar stuk land voetnoot2261 kornet: afdeling ruiterij; Juerje spilpenning: Joris Verkwister voetnoot2262 slodder vet-schoen: met te ruime vetleren schoenen voetnoot2263 groot auwert: het klooster Aduard in Groningen (woordspeling met au als uitroep van pijn?) voetnoot2264 Veltweyffel: onderofficier (Duits Feldwebel); soetelaers: verkopers van drank en eten in het leger voetnoot2265 hagel-schut: schroot, janhagel voetnoot2267 scherluyn: schelm voetnoot2268 geweer: wapen voetnoot2269 uytrechten: bereiken, doen voetnoot2271 voort: naar voren; kent: weet voetnoot2276 druemde: gemaakt van dreum, afgesneden einden van weefsels voetnoot2278 tydt: gaat; rechtschapen: zoals het hoort voetnoot2281 voorsichticheydt: vooruitziendheid voetnoot2284 óórden: slagorde voetnoot2285 paerden voeten: gedrang; van veers: van een afstand voetnoot2286 ten: het (en); haer selven licht Avontuuren: zich gemakkelijk aan gevaar blootstellen voetnoot2288 drillen: exerceren; spelen traf traf: draven? of: op de trommel slaan? voetnoot2289 storm: bestorming; aenbrengen: uitvoeren; wijcken af: terugwijken voetnoot2290 vromicheyt: dapperheid voetnoot2292 Pyrrhus: deze koning uit de oudheid zou in de strijd met een soldaat van kleding gewisseld hebben voetnoot2296 eert wert te laat: voor het te laat is voetnoot2298 wil ick dol om worden: kan ik echt kwaad om worden voetnoot2299 meent, dat hy 't denckt: gelooft dat hij het meent; jorden: sukkel, lafaard voetnoot2300 ten: het (en); man van harten: moedig man; kints: kinderachtig voetnoot2301 suft: vreest; al breekt hy nu wat wints: al blaast hij nu hoog van de toren voetnoot2303 van veers: van verre voetnoot2304 schoyen: ervandoor gaan voetnoot2305 Pol: minnaar voetnoot2306 parlementeren: onderhandelen voetnoot2307 behouwen: met behoud van; het: heeft, bezit voetnoot2308 voordachtich: bedachtzaam voetnoot2310 den handel: zijn handelingen voetnoot2311 wert: wordt voetnoot2313 of: dat; met verdrach van sinnen: met bedaardheid, inschikkelijkheid voetnoot2314 met veel waters vuyl te maken: met een hele toestand te maken voetnoot2315 wat helptet: (uitroep van verbazing, verkort uit ‘wat helpt 't verzwegen’) het valt niet te verzwijgen; overvlieger: hoogvlieger voetnoot2316 wert: wordt voetnoot2317 wel haast: weldra voetnoot2318 oock een treffelijck dingh: toch bijzonder om; verhayt: verduiveld voetnoot2319 kostelijck pant: kostbaar bezit voetnoot2320 bloemerharten: bastaardvloek, eig. bloedend hart van Jezus; hoe hettet dat gecke-vaartje nu in zyn gat: wat zit die zot nu in de piepzak voetnoot2322 of: van voetnoot2324 Bood': bode; de Man selfs: de eiser in eigen persoon voetnoot2327 de Dochter: het meisje; hoe nae weetjer niet of: weet je daar soms niets van voetnoot2328 dat waar sekers best: nu nog mooier; noch: nog eens voetnoot2329 boelschap: minnaar (Roemert ziet nog steeds Frederyck voor Ritsart aan) voetnoot2330 gantswonden: bastaardvloek (gods wonden); besuckt: vervloekt voetnoot2332 door: ervandoor voetnoot2333 niet eens: helemaal niet voetnoot2335 ra u so vroom niet: geef u de raad: waag het niet voetnoot2338 het myns niet antasten: niet aan mijn eigendom komen; galligert: galgenaas voetnoot2339 u buert werden: uw beurt worden (nl. om aan de galg te raken) voetnoot2340 vuegel: vogel (scheldwoord) voetnoot2341 heromnes: zootje, samenraapsel voetnoot2342 heet ick anders als ick heet: of mijn naam is geen Frederyck; een sulcken spelletjen bestellen: zoiets met je uithalen voetnoot2344 hoddebeck: scheldwoord (uit houten bek? vgl. vs. 2358); voert-de vlagh: heeft het hoogste woord voetnoot2345 Rasp-huys: tuchthuis voetnoot2346 siet toe: pas op; honckt: hond voetnoot2348 de handen salf: smeergeld geef voetnoot2349 gaan tyen om: gaan halen voetnoot2350 geweldige Provoost: ordehandhaver (in het leger); speciaal: beste vriend voetnoot2351 dus: zo voetnoot2352 int minsten: ook maar met één vinger voetnoot2353 harsebecken: hersenpan; an bricke: in stukken voetnoot2354 Lecker: kwajongen; suldy: mag je; overhooft: meerdere; sticke: dingen voetnoot2356 vrye Maaght: jonge vrouw met burgerrecht (dus geen slavin) voetnoot2358 ghy houten aansicht: jij met je houten kop (jij die met een stalen gezicht staat te liegen) voetnoot2360 ick salt voor haar verdedighen: ik zal haar daarvoor behoeden voetnoot2362 daerse inne Korstent is: waar ze in gedoopt is voetnoot2363 vierkante pille-gelt: de vierkante penning die ze als doopgeschenk van de peet heeft gekregen; klet: jakje voetnoot2364 snorrepypen: rommeltjes; houwen het: bewaard heeft voetnoot2365 ellementen: bastaardvloek voetnoot2366 koeck geven: een pak slaag geven voetnoot2367 ick spreeck maar om het myns: ik heb het louter over wat mij toekomt; huer: haar (Moy-Aal) voetnoot2368 gat-vinck: scheldwoord; daer ben ick seker vuer: dat zal ik zeker voorkomen (of: daar sta ik voor in) voetnoot2369 salder voor spreken: ik zal mijn zaak bepleiten voetnoot2370 Heerschip: mijnheer; staan t'samen: spelen onder één hoedje voetnoot2371 Kommisarisen: leden van de rechtbank voetnoot2373 met oorlof, onder verbetering: als u het toestaat, en tenzij u iets beters weet voetnoot2376 'tis haggelijck: de kans bestaat; hebben van doen: nodig hebben voetnoot2378 dapper: flink; op een schaap-scheeren gaan: tot bloedige gevechten komen; so de luy ymmers praten: dat is wat de mensen tenminste zeggen voetnoot2379 so: als; Eelleman: beste man voetnoot2383 van selfs: uit zichzelf voetnoot2384 gemeene: algemene voetnoot2385 Krijslien: krijgslieden voetnoot2386 tijdt: gaat voetnoot2387 kit: kan voetnoot2388 lustighe kleeter: flinke klap, dus: raak hem maar eens goed; die hans hiet: die er mag zijn voetnoot2389 sulcken droocht: zo'n droge keel; get: god voetnoot2390 kinnetje: vaatje (een kwart ton); ses vaantjes: zes dubbele kannen bier; schieten: mikken voetnoot2391 brangt: brand voetnoot2393 gants lyden: bastaardvloek (Gods lijden); gort: knort; aren: ingewanden; binnen: zijn voetnoot2394 boerekicken: borrelen voetnoot2395 leydender: legde, stopte er; huye nochtent: vanochtend; hachje: stuk vlees of spek; aarhalf ponckt: anderhalf pond voetnoot2396 frey gheluekert: fraai opgewarmd, lauwwarm gemaakt; van passen nae myn monckt: precies goed naar mijn smaak voetnoot2397 sulde: gleed; al: als voetnoot2398 soudy: soldij voetnoot2399 lyden: verkorting van gants lyden (zie vs. 2393); mach: kan voetnoot2400 goet slocker: smulpaap, maar ook: ouwe jongen; dit gat: deze doorgang voetnoot2401 smetst: smult voetnoot2402 also moer: komt in orde; al de nacht... gequetst: gezegde, normaal in seksuele zin gebruikt (doot is een toespeling op het orgasme), hier als een uiting van opluchting

Vorige Volgende

Het vierde deel, het eerste uytcomen

Het tweede uytkomen van't vierde deel

Het derde uytkomen, van 't vierde deel

Het vierde uytkomen, van 't vierde deel

't Vijfde uytkomen, vant vierde deel

Het vierde deel, de seste handelingh

Het vierde bedrijf, de sevende handelingh