Groot lied-boeck

(1975-1983)–G.A. Bredero– rechtenstatus

CL Voor-sangh

I: 489-491

Speels liefdeslied voor een mooi en jong meisje dat vroeger nogal toeschietelijk is geweest, maar nu de minnaar ontloopt.

Beginregel Ick sieje wel, al gaeje snel.

Vindplaatsen: Geestigh Liedt-Boecxken 1621: 139-143; Groot Lied-boeck 1622 II: 92-94 (foutief genummerd 72-74), met dezelfde illustratie als bij lied XXX; Liedt-boeck 1644: 17-18 en 27; Liedt-boeck 1677: 21-22; Kalff 1890: 487-489; Knuttel 1929: 76-78; Van Rijnbach 1944: 261-262.

Omvang: 64 verzen, zestien strofen van 4 regels.

Versvorm: jambisch metrum, vier heffingen (of liever tweemaal twee) in de vzn. 1 en 3, drie in de vzn. 2 en 4. Omzettingen in de vzn. 10, 12, 46, 47, 49, 54, 59 en 64.

Rijmschema: (a) a b (c) c b.

Melodie: Matter 1979, blz. 194-197.

Varianten
Groot Lb 1622	Geestigh LB 1621	Lb 1644: 17	Lb 1644: 27
13 my	my	mijn	my
22 die	de	de	die
35 hooger	hooger	hoogre	hoogher
40 hertjes	hartjes	hartjes	hertjes
42 wanghen	wanghen	wangyn	wanghen
43 roode	roode	rooder	roode
52 uwe	uwe	u	uwe
57 En... ick	Nu... ick	Nu... ick	En... en

- Voor-sangh: Over de precieze betekenis van dit woord bestaat verschil van mening. In verband met de opvatting dansliedje zie men Moortje, vs. 2627: ien rongsde dangs, daer de Meysjes an vuersingen. Vgl. ook Mnl.Wb. IX, kolom 1062.

17 Als: Dit woord kan moeilijk identiek zijn aan Als (vs. 15) dat zoals betekent. In vs. 17 moet Als de bet. hebben van wanneer, indien, en vormt het het begin van een uitroep van verrukte herinnering. De gehele vijfde en zesde strofe beschrijven wát er die vorige Sondach (vs. 15) heeft plaats gehad: een soort danswedstrijd van jonge mannen en vrouwen, waarop dit meisje (ghy alleen, vs. 23) de prijs heeft gewonnen. Binnen die feestelijke sfeer heeft zich van alles afgespeeld: het ghewenck (het flirten), ons blije kuurtjes (de vrolijke invallen), ons gevry (de kusjes af en toe) en het vertellen van avontuurtjes (amusante gebeurtenissen; sterke verhalen).

19 Van ons ghevry: bijvoeglijke bepaling bij kuurtjes of misschien voorzetselbepaling bij denck (vs. 17).

23 En was daer geen: Alleen in dit vs. en in vs. 4 is En onderdeel van de negatie, alle andere gevallen in dit lied zijn cumulatief. Vooral de opeenvolging van de beide soorten En in de vzn. 22-23 kan tot misverstand leiden.

26 Vol dichte Eglentiertjes: De wilde roos is in heel de middeleeuwse minnelyriek een openhartig erotisch symbool. De uitnodiging aan het meisje om zich de jonkman in een luw en dicht eglantiersbosje terug te trekken, heeft dan ook een nauwelijks verbloemde bedoeling.

29 't Wildt: Mede gezien de tegenstelling tot 't Gevoghelt worden hier de in het wild levende zoogdieren bedoeld. In lied CXXXVI, vs. 13 staat: 'tghevoghelt, en de dieren; bij Hooft, Granida vs. 1046: t'gevogelt en het vee. (ed.-Stoett, deel II, blz. 183).

35 na hooger sien: De voorkeur van een meisje - of van haar familie - voor een jonkman van hoger afkomst of van rijke stand is bij Bredero geen uitzonderlijk motief. Herhaaldelijk noemt hij het een onzedelijk argument in een liefdesverhouding, en een slechte prognose voor een gelukkig huwelijk. Merkwaardig is in vs. 36 de vermelding van de ionge ventjes, alsof de minnaar zoveel ouder is dan het meisje en in haar ogen eigenlijk al te oud. Vgl. ook de vzn. 11 en 12.

53 troertigjes: De betekenis van dit woord kan uit het zinsverband wel zo ongeveer worden opgemaakt. Maar daar blijft het dan ook bij: het is een hoogst ongewoon woord; in WNT XVII, tweede stuk, komt het in het geheel niet voor. Bij Starter vindt men in het Harder-Liedt de versregel: Toertige, boertige, vrolicke Maeghd, door Brouwer in zijn editie van de Friesche Lust-Hof (Zwolle 1966, blz. 232) verklaard als: levendige. In WNT XVII eerste stuk, kolom 649, komen andere voorbeelden voor, en houdt men het op lachwekkend, grappig, dwaas. Misschien is troertigjes bij Bredero een variant van toertigjes, of enkel een schrijf- of drukfout.

Vorige Volgende