Groot lied-boeck

[p. 395]

CXXVII Claegh-Liedt

I: 421-425

Liefdeslied voor een vrouw van hoge afkomst. Blijkens de franse novelle waarin dit lied voorkomt, richt de zoon van de forestier van Vlaanderen zich aldus tot de prinses aan wie hij zijn liefde niet openlijk kan verklaren. Voor het franse origineel zie Vertaalde Gedichten (ed. Keersmaekers, 's-Gravenhage 1981, blz. 131-141).

Beginregel: Met Edel hooch begheeren

Vindplaatsen: Tragische Historien IV (1612; enkel bekend in drukken uit 1646 en 1650); Groot Lied-boeck II: 59-60; Kalff 1890: 442-445; Knuttel 1929: 186-187; Van Rijnbach 1944: 222-224.

Omvang: 114 verzen, negentien strofen van 6 regels.

Versvorm: jambisch metrum met drie heffingen, in vs. 6 van elke strofe twee trocheeën.

Rijmschema: a b a b c c.

Melodie: Matter 1979, blz. 162.

Varianten
Groot Lied-Boeck 1622	Trag. Historien
1 lijen	lijden
10 myn	my
27 croes	corts (alleen 1650)
35 De	Die de
55 Verwerpt myne	Verwept (alleen 1646) mijn
59 ond'r	onder
70 lust en	lust om
73 Con souder minne	Con Minne soude (zie Aant.)
82 soete	soele (alleen 1650)
105 de	die
106 weer-liefde	weer liefde
114 Met	Mer (alleen 1646)

27 vermanden: Het is zeer de vraag of we hier te maken hebben met een meervoud, ofwel met een enkelvoud. In de 17de eeuw komen vormen op -en herhaaldelijk als enkelvoud voor. Zie Weijnen 1965 § 44. In dat geval wijst sy niet terug naar handen (vs. 25) maar naar de prinses. Hiermee is de ongelijkheid van verleden tijd en tegenwoordige tijd (smijdt: verwinnen) echter niet opgelost. (+)

34 smelt met pijn: In plaats van de bet. afnemen, verdwijnen, genezen, verkiest Keersmaekers (Vertaalde Gedichten, blz. 135) de emendatie smeult of swelt; in dit geval behoudt met pijn uiteraard z'n fysieke betekenis.

[p. 396]

35 De Sotten Artz: Al vormt de variant Die de Sotten Artz (Zie Trag. Hist) in metrisch opzicht een nogal forse inbreuk, toch is de zinsconstructie veel begrijpelijker. De eenvoudigste lezing zou overigens wezen: Die 'n Sotten Artz.

65 begheere: Dit gesubstantiveerde ww. is meew. vw. bij toeheylighen (vs. 64).

73 Con sonder minne dwalen: Al is het vs. in déze vorm (d.w.z. na wijziging van souder in sonder) niet duister of tegenstrijdig,. toch verdient de varian Oon minne soude dwalen (op basis van Trag. Hist.) binnen de context de voorkeur.

86 Apollo: God van de zon, tevens aanduiding van de geliefde, hoewel deze in dit gedicht geen man is, maar een prinses. Iedere veronderstelling, zoals destijds o.a. gemaakt door Van Rijnbach 1944 (blz. 224), dat men hier te maken zou hebben met een toespeling op de verzamelbundel van die naam uit 1615, is voorgoed zinloos geworden door het feit dat dit lied een vertaling is uit 1612.

113 wijse: wij ze (nl. de Helften), met verontschuldiging voor de zetfout wijze bij de woordverklaringen in deel I: 425. (+)