Groot lied-boeck

(1975-1983)–G.A. Bredero– rechtenstatus

CXIX Liedeken, op een Franse Voyse

I: 397-398

Liefdeslied in speelse toon, voor een meisje dat in de laatste strofe wordt aangeduid als myn Chlorint (vs. 59).

Beginregel: O schoonste schoonheyt wreet!

Vindplaatsen: Geestigh Liedt-boecxken 1621: 135-138; Groot Lied-boeck 1622 II: 50 (foutief genummerd 51); Liedt-boeck 1644: 17; Liedt-boeck 1677: 21; Kalff 1890: 428-429; Knuttel 1929: 150-151; Van Rijnbach 1944: 209-210.

Omvang: 44 verzen, vier strofen van 11 regels, maar in feite 12 daar het vijfde vs. telkens herhaald wordt.

Versvorm: drieheffingsmetrum in de vzn. 1-4, tweemaal twee heffingen in vs. 5, twee anapesten in de vzn. 6-10, en vijf jamben in vs. 11. De vzn. 6-10 zijn in elke strofe onderling gelijk van structuur en van syntactische functie, en in de twee middenstrofen geldt dit zelfs van de anapesten waaruit elke vershelft bestaat. Vgl. ook lied CV en lied CXXVIII.

Melodie: Matter 1979, blz. 26, 43.

Varianten
Groot Lied-boeck 1622	Geestigh L.B. 1621	Liedt-boeck 1644
5 bitterde	bitterde	bitterder
10 gewust	bewust	bewust
31 veel	Heel	Heel
36 in	inde	inde

5 Wat bitterde pijn, mach soeter syn: Het spel van tegenstellingen om de verliefdheid in haar contrasterende gevoelens te karakteriseren is in feite al begonnen in vs. 3 en zet zich voort in de vzn. 6-9 met pijnbanck en Beulin enerzijds, en Goddin en waerdichste gast anderzijds. Trouwens ook in vs. 21 wordt nog met tegenstellngen gespeeld.

10 gewust: Bij dit woord vermeldt WNT IV, kolom 2150 enkel: ‘Zie Bewust.’ In WNT, kolom 2436, wordt opgemerkt: ‘Naast bewust vindt men ook enkele malen gewust (zie b.v. Bredero 3, 428), overeenkomende met het deelw. van hd. gewissen.’ De verwijzing naar Bredero betreft dit vers.

22 Waer ick sonder u, ick waer dood geweest: Het bijzonder afwijkende ritme van deze versregel laat zich gemakkelijk regulariseren, door te lezen Waer 'k sonder u, ick ware enz.

28 heel van loot: In de opsomming loot, tin, staal, glas, metael, ijs zit een zekere climax, al is deze niet consequent volgehouden; zowel op de hardheid en onontvlambaarheid wordt de aandacht gevestigd, alsook op de koude.

39 myn Chlorint: Misschien heeft Bredero deze ongewone meisjesnaam gevormd

naar de jongensnaam Chloris, Kloris. Dat hij op de hoogte was van de griekse betekenis: geel-groen, bleek, helder groen, fris, jong, geelvink, nachtegaal etc. is niet waarschijnlijk. De naam Clorinda komt voor in het beroemde epos Gerusalemme liberata (1575) van de italiaanse dichter Torquato Tasso (1544-1595), en betreft daar een in het woud verloren zuigeling die, door een tijgerin gezoogd, later opgroeit tot aanvoerster van heidense troepen. De verwante naam Clorin wordt gedragen door de hoofdpersoon van The Faithfull Shepherdess, een pastoraal spel (1610) van de engelse dichter John Fletcher (1579-1625), over een kuise herderin die, trouw aan haar gestorven geliefde, woont nabij zijn graf. Ook Hooft heeft later, nl. in 1625-26, de naam Clorinde gebruikt, en wel in gedichten voor Susanna van Baerle; zie ed.-Stoett, deel I, blz. 241, 242-244, 245.

Vorige Volgende