Groot lied-boeck

[p. 570]

tekstkritische noten

CLXXX Nieu-Jaer-Liedt

Vernieut, o mensch! dijn leven,
Doet op de poort van 't slaperich hert en ooren.²
Siet hoe d'Engeltjens sweven,³
Wiens soet gejuyg ghy kennelijck meugt hooren:⁴
Sy singen seer⁵
Gods hooghste eer,
Het schepsel vreed' op aerde,⁷
Blixem en Wolcke⁸
Doorscheurde, en 't licht den volcke⁹
Openbaerde.¹⁰

De anghstvallende kudde¹¹
Door bleke vrees besturven, schichtigh trilden:¹²
De bange Herders schudde,¹³
Een bootschap blyd' haer bloode herten stilde,¹⁴
Die sand haer doe¹⁵
Nae 't Bethlem toe,
Gods rijcke Soon te soecken,¹⁷
Die s'arrem vonden
In een krebbe gewonden,¹⁹
Inde doecken.

CLXXX
In 1622 blz. 33. In vs. 1 grotere sierletter V.
4 gejuyg ghy in 1622: gejuygghy - 13 schudde in 1622: schilde

2 Doet op: open.

3 d'Engeltjens: vgl. Lucas II: 13-14.

4 Wiens: wier, van wie (gij) het; kennelijck: duidelijk; meugt: kunt.

5 seer: luide.

7 Het schepsel: meew. vw.

8 Blixem en Wolcke: onweerswolken.

9 Doorscheurde: scheurden vaneen.

10 Openbaerde: openbaarde zich.

11 anghstvallende: angstige.

12 besturven: verstard.

13 schudde: beefden.

14 bloode: vreesachtige; stilde: kalmeerde.

15 Die: nl. de bootschap (vs. 14); sand haer doe: zond hen toen.

17 rijcke: machtige.

19 gewonden: de komma denke men weg.

[p. 571]

 

Het goude Hemels teken,

 

De Leyd-ster klaer bescheen der Vorsten tenten,²²

 

Hier werden door ontsteken²³

 

De Coningen van 't goud-rijck Orienten,

25

Dies reysens lust²⁵

 

Haer gaf geen rust,²⁶

 

Voor sy in Bethlem togen,²⁷

 

Daer sy nae 't draven²⁸

 

Hem offerden haer gaven,

30

Nae vermogen.

 

 

 

O Geestelijcke Schapen!³¹

 

Wat slaep-kruyt houdt u oogen soo gebonden,³²

 

Wat doet u dood'lijck slapen,³³

 

In 't schalck bedrogh van Duyvels list en sonden?³⁴

35

Went u gesicht³⁵

 

Nae 't levend' licht,

 

Verlaet de aerdsche palen,³⁷

 

En vliet van 't quade

 

God sal u met genade³⁹

40

Licht bestralen.

 

 

 

Die eenvoudige lieden,⁴¹

 

Oprecht en slecht van 't waenwijs volck verschoven,⁴²

 

Liet Godt voor eerst ontbieden,⁴³

 

Hoe dat zijn Zoon vernedert quam van boven,⁴⁴

22 Leyd-star: zie Mattheus II: 2 en 9.

23 ontsteken: getroffen, aangespoord.

25 Dies: daardoor.

26 Haer: hun.

27 togen: aangekomen waren.

28 Daer: waar; draven: snel reizen op de kamelen.

31 Schapen: zinspeling op vs. 11.

32 gebonden: bedekt.

33 dood'lijck: als dood, of met de dood als gevolg.

34 schalck: listig, sluw.

35 Went: wend, keer.

37 de aerdsche palen: het aardse gebied.

39 God sal enz.: dan zal God u; genade: lees genadelicht als éen woord.

41 Die: de; lieden: de herders; meew. vw.

42 Oprecht en slecht: eerlijk en eenvoudig; van: door; verschoven: veracht.

43 voor eerst: als eersten; ontbieden: verkondigen.

44 vernedert: in nederigheid.

[p. 572]

45

Want Godt wierd mensch

 

Om ons na wensch

 

Met zijn armoed te rijcken,⁴⁷

 

Die van haer goeden⁴⁸

 

De nood-druftige voeden

50

God gelijcken.⁵⁰

 

 

 

Nae-yvert u voorbeelden,⁵¹

 

Ghy Princen stout, ghy weecke groote Heeren,⁵²

 

Die swemt in ruyme weelden,

 

In leckerny, in lust, in bancketteren,⁵⁴

55

Die 't wel insiet⁵⁵

 

't Swaert en 't gebiet,⁵⁶

 

Dat is u lie'n gegeven,

 

Om 't quaedt te snoeijen⁵⁸

 

Doet elck in liefde bloeijen,⁵⁹

60

Door u leven.⁶⁰

47 te rijcken: rijk te maken; na dit vs. denke men een punt.

48 Die: zij die; haer goeden: hun bezittingen.

50 God gelijcken: gelijken op God.

51 Nae-yvert: volg met ijver na.

52 weecke: gemakzuchtige.

54 leckerney: genot.

55 Die: wie; dus: als men het goed bekijkt.

56 't gebiet: de heerschappij, de macht.

58 te snoeijen: in te korten, te bedwingen; na dit vs. denke men een punt.

59 Doet: laat; zorg ervoor dat gij enz.; in liefde bloeijen: toespeling op de zinspreuk van de Rederijkerskamer.

60 u leven: uw wijze van leven.