Groot lied-boeck

[p. 558]

tekstkritische noten

CLXXVI Aendachtigh Liedt

Daer synder nu soo veel, die haer seer gaen beklagen¹
Van 't swerelds valsch bedrogh, en wonderlijck verraet;²
Diens doode weet-kunst, niet soud' seggen op dat vragen³
Wat dat de Wereld is, en waer sy in bestaet?

't Vernuft en reden sal hier klarelijcke afbeelden⁵
Mijn meeningh op de vraegh, hier boven voor gemelt,
Och of mijn God met kunst soo rijckelijck bedeelden,⁷
Dat ick het wit wel trof van 't geen hier is gestelt.⁸

De boose wereldt is alleen het boose leven
Vanden wereldsche mensch, die wereldts en verdoort¹⁰
Hier voor dit wereldts goet, het eeuwige gaet geven,¹¹
Om dat des Werelds Prins met goedtheyds schijn bekoort.¹²

Dit wast dat Salomon, den wysen Coningh, seyde¹³
Van 's wereldts woest gevaer, soo syn spreuck-boeck verbreyt,¹⁴
Ydele ydelheyt, wiens lichte lichticheyden,¹⁵
En vaste vastigheydt, is sek're onsekerheyt.¹⁶

CLXXVI
In 1622 blz. 25-26. Geheel in romein. In vs. 1 het eerste woord in kap., met grote sierletter D. In verschillende versregels is de komma in het midden kennelijk enkel een metrische aanduiding.

1 haer: zich.

2 wonderlijck: verbijsterend.

3 Diens: van wie de; doode weet-kunst: dorre geleerdheid; niet: niets; dat: het.

5 't Vernuft en reden: de geest en het verstand; klarelijcke: duidelijk.

7 mijn: mij; kunst: kundigheden; bedeelden: wilde bedélen.

8 wit: doel; wel: goed, raak; hier: nl. in vs. 4.

10 wereldts: aardsgezind; verdoort: verdwaasd.

11 voor: om, terwille van.

12 Prins: vorst, nl. Satan; bekoort: verleidt.

13 wast: was het; Salomon: Salomo, zoon van David, van 972 tot 932 voor Chr. koning van Juda en Israël.

14 gevaer: gewoel, drukte; spreuck-boeck: Spreuken, een der boeken van het Oude Testament; verbreyt: verkondigt.

15 Ydele ydelheyt vgl. Prediker I:2; ook Psalmen 62:10, en 144:4; lichte lichticheyden: luchthartige veranderlijkheid.

16 vaste vastigheydt: stellige standvastigheid. Zowel van de veranderlijkheid als van de standvastigheid is dus niets zeker dan het onzekere.

[p. 559]

 

De wereld is vyand, al schijnd sy vrient te wesen

 

Haer vollick troetelt sy, en lockt door lust de vreemt,¹⁸

 

Sy mint de boosen seer, de vrome doet sy vresen,

20

Het leven ende dood, sy naem en faem beneemt.²⁰

 

 

 

Sy verheught haer in 't quaet, de sonden syn haer vreughden,²¹

 

Sy steld ons duren tijdt, en voert ons in het wildt,²²

 

Sy is een moorderin, een beul van alle deughden,

 

Sy is vreck met haer goet, en met het onse mildt.²⁴

 

 

25

Doch den verwaenden Nar, die schenckt sy staet van eeren.²⁵

 

Den gierigaert rijckdom, den gulsigen gebraet,

 

En den verwijfden bloet, vergunt sy zijn begeeren,²⁷

 

Den pronckert pracht en prael, met kostelijck gewaet.²⁸

 

 

 

O wereld boos van aert! hoe lustigh kondy venten,²⁹

30

V seer goed-schynend' quaet, dat ghy soo hoogh verkoopt,³⁰

 

Dat het de bruyckers, laes! syn seer sware ziel-renten,³¹

 

Want u niet-wesend goet, hun in 't verderven doopt.³²

 

 

 

O ghy der eeuwen God! en Heer van alle glory,

 

O Vader alles goedts! Verlosser van mijn siel!

35

Geeft 't menschelijck geslacht, doch over haer victory,³⁵

 

Gunt dat ick de wereld, in my dood en verniel.³⁶

18 lust: begeerte, verlangen; de vreemt: de vreemde, dus die nog niet tot haar volgelingen (Haer vollick) behoort.

20 Het leven ende dood: aan de levenden en de doden; men denke de komma weg; beneemt: ontneemt.

21 haer: zich.

22 steld ons duren tijdt: bezorgt ons een tijd van duurte; voert ons in het wildt: leidt ons in de chaos.

24 vreck: gierig, schriel.

25 staet van eeren: een eervolle positie.

27 bloet: stumper.

28 kostelijck: kostbaar.

29 lustigh: vrolijk; kondy: kunt gij; venten: aan de man brengen.

30 hoogh: duur.

31 de bruyckers: voor de gebruikers; syn: betekenen; sware ziel-renten: hoge prijs aan zielsgeluk.

32 niet-wesend goet: schijngoed; doopt: dompelt.

35 Geeft...victory: laat de mensheid toch over haar (d.i. de wereld) zegevieren.

36 verniel: vernietig.