Groot lied-boeck

[p. 418]

In 1622 blz. 58, rechterhelft

[p. 419]

tekstkritische noten

CXXVI Liedeken

Princessen preutsch en prat met al u pronckery¹
Van noode-loose pracht: staet op en wijct ter sy,²
Maer groet eerbiedelijck met neygingh en ghekniel,
De triumphante Vrou van myn verwonnen ziel.⁴

Waer toe dit marren? ach! ghy jonge Jufferschop⁵
Spreyt die Tapyten neer, en stroyt daer soetjes op⁶
Ghemalen gout, oock zy, op dat de harde aerdt,⁷
Haer ted're voetjes niet en quetse noch beswaert.⁸

Ghy grooten dicht bestoet met Vorstelijck gesnor⁹
Gebiet de Volcken, dat sich niemant drijft, en por¹⁰
Te naken aen haer kleyt, te stooren haren gangh,
Op dats haer niet verblaes, noch quade lucht bevang.¹²

Sy komt, o Goon! sy komt: de Princen staen als stom:
De verslagen gemeent stort van een swenckjen om:¹⁴
Als met haer wyse tong basuynt een helder woort,¹⁵
Het dondert, en het wert met wonderingh ghehoort.¹⁶

CXXVI
In 1622 blz. 57-58. In vs. 1 het eerste woord in romein met grotere sierletter P. Dit lied komt ook voor in het Geestigh Liedt-Boecxken, 1621.
29 Voordees in 1622: Voordeel - 31 geslacht in 1622: geslacht. - 33 jeucht in 1622: jeucht.

1 Princessen: edele meisjes; aangesproken persoon; preutsch en prat: trotse en fiere.

2 noode-loose: overbodige.

4 triumphante: zegevierende; verwonnen: overwonnen.

5 marren: talmen, aarzelen.

6 die: de.

7 Ghemalen gout: goudvijlsel, stofgoud; zy: zijde.

8 quetse: verwonde; beswaert: last veroorzaakt.

9 bestoet: omgeven, begeleid; gesnor: gevolg.

10 dat sich niemant enz.: dat niemand zich opdringt en het waagt haar kleed aan te raken.

12 Op dats haer niet verblaes: opdat zij niet in ademnood kome(?); noch quade lucht bevang: en dat geen ongezonde lucht haar overvalle.

14 de verslagen gemeent: het (door haar schoonheid) overwonnen volk; swenkjen: wenk, blik.

15 Als: als zij, wanneer zij; of is woort onderwerp?

16 Het dondert: dan dondert het; wert: wordt; wonderingh: eerbiedige vrees.

[p. 420]

 

Een yeder riep met my wat vruntschap en wat jonst,

 

Wat Goddelijcker glans, wat wijsheyt en wat konst¹⁸

 

Heeft Jupijn oock gebruyckt, wanneer hy heeft verlicht,¹⁹

20

Dit schepsel dat ons sloech met blixem int gesicht?²⁰

 

 

 

'tIs Venus, Venus ist, daer ick wel eer of las,²¹

 

Die van het pekel-schuym der Zee geboren was²²

 

Die met een holle schulp door vloeden vlet en vlot²³

 

Ick hielt voor narrery, en beuselingen sot.²⁴

 

 

25

Ach Heyl'ghe rymery, ick vonnisten verkeert,²⁵

 

Want eenich geest, of God heeft dit gepropheteert,²⁶

 

Op dat de werelt en myn tijt gelijcke lien,²⁷

 

Haer gulde Godtheyt niet onwaerdich souden sien.²⁸

 

 

 

Voordees in't gulde jaer van't suytsche Cipres quam,²⁹

30

Mijn soete Cithera in't schip-rijck Amsteldam,³⁰

 

Daer sy den rouwen hoop van't graeu en groots geslacht³¹

 

Heeft aen een sachten aert door les en leer gebracht.³²

 

 

 

Der ouden boosheydt snoot en d'ondanckbaere jeucht

 

Vergolden na met spijt de wel-daet en de deucht,³⁴

35

Mijn Venus die vertrock, o leydt! o quaet! o doot!³⁵

 

Sy sturf indiense kon in't Dorp van Ackersloot.³⁶

18 Goddelijcker: goddelijke; konst: talent.

19 oock: toch; verlicht: glans verleend aan.

20 dat ons sloech enz.: dat onze ogen verblindde.

21 of: van, over.

22 van het pekel-schuym: de griekse godin van de liefde, Afrodite, is uit het schuim van de zee geboren; zo ook de romeinse godin Venus.

23 schulp: schelp; vlet en vlot: vaart en drijft.

24 hielt: hield het, beschouwde het; beuselingen: praatjes.

25 rymery: dichtkunst; vonnisten: oordeelde.

26 gepropheteert: voorspeld.

27 myn tijt gelijcke lien: mijn tijdgenoten.

28 gulde: stralende; niet onwaerdich: in haar volle waarde.

29 Voordees: tevoren, eertijds; 't gulde jaar: het eeuwjaar 1600 (?); Cipres: het eiland Cyprus, waar een tempel van Venus was. Of de dichter hier doelt op een eiland waar de vereerde vrouw vandaan kwam, is onzeker.

30 Cithera: bijnaam van Venus.

31 Daer: waar; den rouwen hoop: de ruwe, onbeschaafde troep; wschl. betekent dit gehele vs. enkel: de mensen zoals ze zijn.

32 Heeft aen... gebracht: bekeerd heeft tot zachtmoedigheid.

34 na: daarna, later; spijt: hoon.

35 leydt: leed.

36 indiense kon: als zij sterven kon, maar zij is onsterfelijk; Ackersloot: dorp ten z. van Alkmaar.