Groot lied-boeck

[p. 270]

tekstkritische noten

LXXIV

Hoe lustigh is 't te spreken¹
Met verstandighe Lie'n!
Die geen ooghen gebreken,³
Noch kennis om te sien
Op yder dingh // soo sonderling⁵
Als 't mooghlijck kan geschie'n.

Want die gemeene wetten⁷
Van een scherp-sinnigh hooft,
Is; met op-merck te letten⁹
Eer 't toe-stempt, of gelooft
Der boosen vond // of loosen mond,¹¹
Die 't sot hart licht gelooft.¹²

De Kloeckaarts onderscheyden¹³
Het wesen vande schyn:
Geen schaduw kan haar leyden¹⁵
Van het waarachtigh zyn,
Haar oordeel sift // het schilt, het schift,¹⁷
En schuymtet grof van 't fyn.¹⁸

Naar een beslepen schrand're¹⁹
Heb ick alt'sints bespeurt,²⁰

LXXIV
In 1622 blz. 103. Het lied heeft geen titel. In vs. 1 grotere initiaal H; in de vzn. 25, 57 en 59 enkele woorden in romein.

1 lustigh: aangenaam, plezierig.

3 Die...gebreken: aan wie ontbreken.

5 sonderling: nauwkeurig

7 gemeene: gewone; wetten: gedragsregel, gebruik.

9 Is: bestaan hierin; met op-merck: opmerkzaam.

11 vond: list, verzinsel.

12 licht: al te vlot, lichtzinnig,

13 Kloeckaarts: scherpzinnige, wijze mensen.

15 schaduw: verschijningsvorm; haar leyden: hen afleiden.

17 het schilt: het neemt de schil, het oppervlak weg; het schift: het maakt onderscheid.

18 schuymtet: scheidt het; eig. schept met een schuimspaan af; grof van 't fijn: dit hoort bij alle vier ww. die ong. synoniem zijn.

19 een beslepen schrand're: een door ervaring scherpzinnige vrouw.

20 alt'sints: alom, overal.

[p. 271]

 

En, onberoemt, uyt and're²¹

 

Een sulcken een gekeurt,²²

 

Die mijn gemoed // so heel voldoet

 

Als 't nau van duysent beurt.²⁴

 

 

25

Myn Sappho kan stracx mercken²⁵

 

De grontvest, en het wit²⁶

 

Van alle ed'le wercken,

 

De zenuwen, en 't pit,²⁸

 

En waar de kracht // van het gedacht

30

In rauwe bolster sit.³⁰

 

 

 

Haar snelle geest kan dringen

 

Tot in het ingewant³²

 

Van d'alderfynste dingen

 

Diemen op aarden vant,³⁴

35

Of vinden sal // 't Sy van wat stal,³⁵

 

Sy kleynstet door 't verstant.³⁶

 

 

 

O spits-zinnige zinnen!³⁷

 

Geleerd, en op-gevoed

 

Om zielen t'overwinnen

40

Van 't alder-klaarste bloed.⁴⁰

 

Hoe haast naamdy // u heerschappy⁴¹

 

Over mijn swack gemoed?

21 onberoemt: het zij zonder grootspraak gezegd; uyt and're: uit een aantal.

22 Een sulcken een gekeurt: er één als zo iemand uitgekozen.

24 Als 't nau enz.: als het nauwelijks bij éen op de duizend gebeurt.

25 Sappho: griekse dichteres van het eiland Lesbos, ca. 500 v.C.; hier erenaam voor een dichterlijk begaafd meisje; stracx: terstond.

26 wit: bedoeling.

28 zenuwen: kracht; pit: kern.

30 rauwe: ruwe.

32 ingewant: binnenste.

34 vant: vond.

35 stal: vorm, gedaante.

36 kleynstet: zeeft het.

37 spits-zinnige: scherpzinnige.

40 bloed: de ziel werd geacht te zijn gevormd uit het allersubtielste bloed.

41 haast: snel.

[p. 272]

 

U gesicht doet beswymen,⁴³

 

Men sach 't aan mijn geschie'n:⁴⁴

45

Ghy toovert met u rymen⁴⁵

 

De voor-barighste lie'n,⁴⁶

 

Die ghy versuft // als zy 't vernuft⁴⁷

 

Van u besinnigh zien.⁴⁸

 

 

 

Ghy puft de school-geleertheyd⁴⁹

50

Met u vloeyend gedicht,

 

Want 't is niet dan verkeertheyd⁵¹

 

Dat dwinght, en niet en sticht,⁵²

 

U Poësy // of rymery

 

Is innerlijck verlicht.

 

 

55

Ons vriend'lijck redeneren⁵⁵

 

Vol heusheyd, sonder maat,⁵⁶

 

Dat sal, noch Kan verkeeren,

 

Het gaat hoe dattet gaat.

 

Maar siet, dat ghy // o Sappho! my

60

U Phaon niet verlaat.⁶⁰

43 U gesicht: uw blik.

44 aan mijn: bij wij.

45 toovert: betovert.

46 voor-barighste: voortreffelijkste.

47 versuft: perplex doet staan.

48 besinnigh: op bezonnen wijze.

49 puft: trotseert, spot met.

51 't: het (voorlopig onderwerp dat vooruitwijst naar vs. 52); verkeertheyd: averechtsheid, ondeugdelijk geschrijf.

52 dwinght: zich opdringt.

55 vriend'lijck redeneren: welwillende conversatie.

56 heusheyd: wellevendheid.

60 U: uw; Phaon: volgens de legende de geliefde van Sappho; hier aanduiding van de dichter-minnaar, my (vs. 59).