Groot lied-boeck

[p. 157]

tekstkritische noten

XXXIX Toover-Liedt

O Du Toversche kol,¹
Wat karacters ghelol,²
Laest ghy uyt een onsichber rol,
Doen ghy mijn siel belaest, beswoert,⁴
Als sy mijn yligh wert ontvoert.

Ach toomeloose tongh!⁶
Die mijn besnoert bedwongh:⁷
Ick twijffel wat u daer toe drongh,
Dat ghy so met u guychellery⁹
Mijn vrijheyt brocht in slaverny.

Naemt ghy uyt hovaerdy,
Over my heerschappy,
Om dat myn slechte Rymery¹³
Met onvercierd' Poeetsche pen
Sou singhen ick u slave ben?

Oft en mocht ghy misschien,
Als die nydighe lien,¹⁷
Mijn goedt en groot geluck niet sien,
Of hebdy aen myn ziel ghedacht¹⁹
Te toonen eens u kunst en kracht?²⁰

XXXIX
In 1622 blz. 55-56. Ook in Geestigh Liedt-Boecxken, 1621. In vs. 1 grote initiaal O; in vs. 36 de naam in romein.
30 sijn zonder punt, in 1622: sijn. - 55 myn stomme in 1622: mynstomme

1 Toversche kol: toverheks.

2 karacters ghelol: bezweringsformule, het opdreunen van wat in geheimzinnige lettertekens geschreven staat.

4 Doen: toen; belaest, beswoert: belezen en bezworen hebt, dus behekst en betoverd.

6 toomeloose: niet in toom te houden.

7 Die mijn besnoert bedwongh: die mij geketend in uw macht kreeg.

9 guychellery: bedriegerij, zinsbegoocheling.

13 Om dat: opdat, met de bedoeling dat; slechte: eenvoudige.

17 Als die enz.: zoals de afgunstige mensen.

19 Of hebdy enz.: of hebt gij gedacht, eens aan mijn ziel te tonen.

20 u kunst en kracht: uw tovermacht.

[p. 158]

In 1622 blz. 55, linkerhelft

[p. 159]

 

Want voor dees toovery²¹

 

Was ick helaes so bly!

 

So vroom, so vrolijck, en so vry,

 

Soo redelijck en so gerust,

25

Mijn leven was een lieve lust.

 

 

 

Ick was verheucht van gheest,

 

Licht-hertich onbevreest,

 

Ick docht niet eens dat inde Feest²⁸

 

Daer niet dan jonst was, of't was schijn²⁹

30

Alsulcke Kollen souden sijn

 

 

 

Als die 't Kerck-hof betre'en,³¹

 

En der versturven le'en

 

Met vertwijffelde sno gebe'en,

 

En grill'ge grepen, stout en straf,³⁴

35

De dooden driesschen antwoord af.³⁵

 

 

 

O Circes! ghy gaeft mijn,³⁶

 

Een schael met leck're wijn,

 

Op dat ick wellekom sou sijn,³⁸

 

De woorden die ghy daer by spraeckt,

40

Die hebben myn te seer vermaeckt.⁴⁰

 

 

 

O heymelijck verstant!⁴¹

 

Ghy naemt my by der handt.

 

En brocht my aende Ledekant,

 

Daer mijn lichaem, als sonder ziel,

45

In slapen van syn selven viel.⁴⁵

21 voor: met sterk accent: eerder dan.

28 niet eens: helemaal niet.

29 jonst: genegenheid, goede gezindheid; of 't was schijn: of althans scheen te zijn.

31 Als die: zoals die welke.

34 stout en straf: gedurfd en streng.

35 De dooden: datief, blijkbaar herhaling van vs. 32; driesschen...af: afdwingen.

36 Circes: Kirke, tovenares die de tochtgenoten van Odysseus herschiep in zwijnen; vgl. Odyssee, zang X.

38 Op dat: om te tonen dat.

40 te seer vermaeckt: helemaal veranderd.

41 heymelijck verstant: raadselachtige geest.

45 van syn selven viel: verdoofd en machteloos werd.

[p. 160]

 

'k En kon noch wit noch swart,⁴⁶

 

Ick mommelde van smart,⁴⁷

 

Ick was verandert in een hart:⁴⁸

 

Ick meende wel te spreecken yet,⁴⁹

50

Ick had de wil, 't vermoghen niet.

 

 

 

Och dit ghebeurtmen staegh!⁵¹

 

Dus sucht ick alle daegh:

 

Ick sucht als ick myn droefheyt klaegh,

 

Ach 't is gheen snuyven van een beest!

55

Maer clachten van myn stomme gheest.⁵⁵

 

 

 

Ach wijse toveres!

 

Spreeckt een woord vijf of ses,

 

En maeckt myn weder fris, en fres,⁵⁸

 

Doch woorden sonder herten-gunst,

60

Is groot bedroch en kleyne kunst.

46 kon: kende, onderscheidde.

47 mommelde: mompelde, mummelde.

48 hart: hert.

49 meende: bedoelde, had de bedoeling.

51 ghebeurtmen: overkomt mij; staegh: gedurig, telkens.

55 myn stomme gheest: door de betovering was ook de spraak teloorgegaan.

58 fris en fres: fris, gezond, levendig. Het verder niet bekend woord fres lijkt een (misschien dialektische) bijvorm van fris, of een contaminatie van fris en vers.