Groot lied-boeck (1975-1983)

Groot lied-boeck

(1975-1983)–G.A. Bredero– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende



[pagina 147]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten XXXVI Bruyd-Lofs-Gedicht, Ter Eeren Cornelis Ianszoon Schooneman, Ende Marya Arents de Lange Wilt ghy den Echten-staet in vrede staende houwen, De twist, en haer oorsaeck, die moet ghy voor al schouwen,Ga naar voetnoot2 Waerdighe Bruydegom, gaet voorts u Bruydt wel voor:Ga naar voetnoot3 Haer deuchdelijck ghemoet sal volghen in u spoor. 5[regelnummer] Breeckt ghy dijn korselheyt met wijse raet en reden,Ga naar voetnoot5 Sy sal haer spieg'len dan, in u leenighe zeden,Ga naar voetnoot6 En printense in haar hart, en leerens' an haer ziel Door dag'lijcx oeffhen na, op dat, oft soo ghevielGa naar voetnoot8 Dat eenich mis-verstant, van dese wech u leyden, 10[regelnummer] Sy, dan met lijtsaemheyt, dat buytje mocht of beyden,Ga naar voetnoot10 En swyghen voor een wijl, tot dat d'oploop van 't bloed Besaedt is en ghestilt, ghelijck 't onweder doetGa naar voetnoot12 Dat maer een vlaagje duurt, al tiertet opgheblasen En buldert hevich uyt met roepen en met rasen, 15[regelnummer] Met stormen, met gheweldt op eenich klip of bergh, Die sick niet seer en kreunt an al dat woest ghetergh.Ga naar voetnoot16 Soo sal u brave Bruydt de winden van u TorenGa naar voetnoot17 Met een stantvastich hart verduldelijck anhooren.Ga naar voetnoot18 Doch wildy al te straf beheerschen, en ghebien,Ga naar voetnoot19 20[regelnummer] Ghy maeckt u licht ghehaat, ghevreest, en seer ontsien, 't Welck luttel vrientschap baart, maer speurt ghy in u sinnenGa naar voetnoot21 Van haer gheliefd' te zyn, soo moet ghy eerst haer minnen,Ga naar voetnoot22
[pagina 148]
Gheeft dy de swackheyt toe van u lieve Mannin,Ga naar voetnoot23 Soo sal de eene jonst de ander brenghen in,Ga naar voetnoot24 25[regelnummer] So sal uyt d'eene deucht veel and're deuchden vloeyen:Ga naar voetnoot25 Soo sal de goedheyt Gods, u doen In liefden bloeyen.Ga naar voetnoot26 Soo sal de seghen rijck van voorspoet, en van vree Den Heer u voeren t' huys: God is de liefde mee;Ga naar voetnoot28 Verschoont uyt liefden dan des anderens ghebreken. 30[regelnummer] Maer wildy juyst een saeck, of een gul-hertich sprekenGa naar voetnoot30 Doorkloven tot een hayr, versteurt van bloet en breynGa naar voetnoot31 Soo ist begrijp wel groot, soo is u liefde kleyn,Ga naar voetnoot32 Soo suldy uyt u huys, de vrede gantsch verjaghen, Soo krijghdy in haer stee de tweedracht, met haer plaghen 35[regelnummer] Van ongheluck, van ramp, van laster, quaet-vermoe:Ga naar voetnoot35 Tot wien de Bulle-back stracx licht sijn fackel toe.Ga naar voetnoot36 Dus kan ick u gheen goedt, ghelieven, meer aenprijsen Als dat ghy wilt u plicht elckanderen bewijsen, Ghelijck als ghy verstaet uyt 'tGoddelijcke woord 40[regelnummer] Dat ellick Christen mensch sijn echt-Ghemael behoort:Ga naar voetnoot40 T' is buyten mijn beroep hier over disch te preeckenGa naar voetnoot41 Doch ist my niet verboon somwijls wat goets te spreecken,Ga naar voetnoot42 Maer hier by jonghe lien besonder by de wijn, Ten dunckt my waerlijck niet dat het sal willen zyn; 45[regelnummer] Dies ick my nechtelijck, en gantsch eerbiedich keereGa naar voetnoot45 Tot u, ons Bruydegom, die in u hoochste eere In dese Bruylofts-feest nevens u speelknechts sit,Ga naar voetnoot47
[pagina 149]
En blaackert u int oogh van't bastert bruyne gitGa naar voetnoot48 Van u ghekroonde Bruyt: de welcke, ick van varrenGa naar voetnoot49 50[regelnummer] Bekranst sie met een krans van tintelende starren: Haer Maaghdelijcke kroon, wiens goude lovers fijn Een glans gheeft an het dof en droeve Roosmarijn,Ga naar voetnoot52 Ghevlochten, en gheswiert door het gheswinde sling'ren Van u speel-maechden schoon haer ted're langhe ving'ren,Ga naar voetnoot54 55[regelnummer] Ay siet Heer Bruydegom hoe dat de Bruyt al prijckt, En hoe steel-wijs dat sy u syelinghs an-kijckt,Ga naar voetnoot56 Al loer-ooghent ter sluyck om 't vollick te bedrieghen,Ga naar voetnoot57 Dan 'k sie dijn oogen soet wel lonckend' overvlieghen:Ga naar voetnoot58 Met lieffelijcke list. o Minnelijcke vondt!Ga naar voetnoot59 60[regelnummer] Hoe snackt haer heete hart, hoe veynst haar wijse mondt,Ga naar voetnoot60 De Alderliefste lust die ghy't saam met verlanghen Soo dickmael hebt ghewenst in dese staat t' ontfanghen;Ga naar voetnoot62 Die blyde tijdt ghenaeckt van u ghewilde wensch, Die meest begheerde vreucht ter wereldt voor de mensch. 65[regelnummer] O meer als noem'lijck goedt! voor die u recht verkoosenGa naar voetnoot65 En bruycken op syn maet, ick dool, sien ick niet bloosenGa naar voetnoot66 De Lely-witte Bruydt? ter Silver-blancke kropGa naar voetnoot67 En stijghen anders niet als roode-roosen op, Die tusschen vel en vleys vast vlammende doordringhen 70[regelnummer] En schild'ren wangh' en kaack, ô watte wond're dinghen!Ga naar voetnoot70 Het dommelt sich in een, haer effen voor-hooft glatGa naar voetnoot71
[pagina 150]
Heeft van dees hooghe verf een aartjen oock ghevat.Ga naar voetnoot72 Ick raas in myn verstant in dien men niet kan lesenGa naar voetnoot73 Al de bevallicheen in haer aanminnich wesen, 75[regelnummer] Siet nu de schoonheyt an, die ghy wel eer soo preest, Doch is haer lichaem schoon, noch schoonder is haer gheest, Die blinckende steeckt uyt, meer als ick kan versierenGa naar voetnoot77 Van d' edelheyt haars ziels bevallighe manieren, Met deftigheyd bedaart, niet reuckeloos, noch wuft,Ga naar voetnoot79 80[regelnummer] Let hoes' haer woortjens kleynst door 't seeffje van 't vernuft,Ga naar voetnoot80 En hoe sy alle dingh ten orber kan besteden,Ga naar voetnoot81 Tot nootdruft en tot nut, 't blijckt by d' ervarenthedenGa naar voetnoot82 En d'ondervindingh selfs, versocht soo menich IaerGa naar voetnoot83 Int raadelyck voorsien, waer het van noode waer.Ga naar voetnoot84 85[regelnummer] Vergheeftet mijn Vrouw-Bruydt al gae ick niet beschryven V deuchden teenemael die onghenoemt noch blijven,Ga naar voetnoot86 Door overvloedt van stof: of door ghebreck van kunst Mits ick my niet ghenoegh, na grootheyt van mijn gunst.Ga naar voetnoot88 Speel-meysjes! wildy niet het Bruylofts-bed bereydenGa naar voetnoot89 90[regelnummer] Daer ghy ons waarde Bruydt ghesint zijt heen te leyden? Bestroyet doch met palm, met Tuyltjes, en met groen Ghelijck als men ghewendt na lands-wijs is te doen, Verciertet op 't verweenst met loovers en met bloemen,Ga naar voetnoot93 Met sulcken aardicheyt als ick u niet can noemen;Ga naar voetnoot94 95[regelnummer] Ghy weet dat selver best: of is het al beschickt?Ga naar voetnoot95 Ick sie wel 't is al klaar, sy het my toegheknickt.Ga naar voetnoot96 Ghenooden rijst wat op, Speel-nootjes tijdt doch heenenGa naar voetnoot97 En helpt de droeve Bruyd haer maaghdom doch beweenen.
[pagina 151]
Gaet volcht nu het ghebruyck van onse maachden t'saart:Ga naar voetnoot99 100[regelnummer] Maer diese dus verliest die heeftse best bewaart:Ga naar voetnoot100 Dus is het noodeloos te schreyen of te schreeuwen,Ga naar voetnoot101 Knoopt Bruyd'gom met u Bruydt De Langhe draat der eeuwen,Ga naar voetnoot102 Door teelen van de vrucht en vreughden, langh verwacht, En boet u lusten wat voor 't eynde van de nacht, Ga naar voetnoot104 105[regelnummer] Op dat ghy na-maels meucht met blijdtschap noch aenschouwen Van u lien voortghebracht veel Schoone Mans en Vrouwen, Die ghy door onderwijs alsoo voor-leven meucht,Ga naar voetnoot107 Dat sy voorts wassen op als spruyten van u deucht Dat gun u Israels-Godt! dien ons allen wil gheven,Ga naar voetnoot109 110[regelnummer] Na dees Bedroefde tijdt het blyde, eeuwich leven. Amen.	[tekstkritische noot]XXXVI In 1622 blz. 48-52. Tekst geheel gedrukt in romein, met in vs. 1 grote sierletter W. In vs. 3 enz. telkens woorden cursief. Het paar was ondertrouwd op 22 april 1615. Zie Memoriaal van Bredero, blz. 141. voetnoot2 schouwen: schuwen, vermijden. voetnoot3 voorts: verder; wel: goed. voetnoot5 breeckt: bedwingt; korselheyt: korzeligheid, lichtgeraaktheid. voetnoot6 in u leenighe zeden: aan uw inschikkelijke karakter. voetnoot8 oeffnen na: navolgen; oft: indien het; gheviel: gebeurde. voetnoot10 of beyden: afwachten, doorstaan. voetnoot12 Besaedt: bezadigd, gekalmeerd. voetnoot16 sick: zich; kreunt: bekommert. voetnoot17 de winden van u Toren: de vlagen van uw woede. voetnoot18 verduldelijck: lijdzaam, geduldig. voetnoot19 straf: streng. voetnoot21 vrientschap: genegenheid, liefde; speurt ghy: streeft gij ernaar. voetnoot22 Van haer gheliefd': door haar bemind. voetnoot23 Gheeft...toe: zijt gij toegeeflijk jegens. voetnoot24 jonst: daad van genegenheid. voetnoot25 deucht: goede daad. voetnoot26 In liefden bloeyen: toespeling op de zinspreuk van de amsterdamse Rederijkerskamer. voetnoot28 Den Heer: onderwerp; God is de liefde mee: God is tevens liefde; of God is de liefde gunstig gezind. Vgl. WNT XI, kolom 367. voetnoot30 juyst: nauwkeurig; een gul-hertich spreken: een openhartige uitleg. voetnoot31 tot een hayr: haarfijn; versteurt van bloet en breyn: opgewonden en dolzinnig. voetnoot32 begrijp: verwijt. voetnoot35 laster: schande; quaet-vermoe: achterdocht. voetnoot36 Bulle-back: duivel; stracx: onmiddellijk; licht sijn fackel toe: zijn licht laat schijnen, voorlichting geeft; vgl. WNT III derde stuk, kolom 4344-4345. voetnoot40 behoort: toebehoort; zie I Kor. 7: 2. voetnoot41 over disch: aan het feestmaal. voetnoot42 wat goets: een stichtelijk woord. voetnoot45 nechtelijck: vlug. voetnoot47 speelknechts: bruidsjonkers. voetnoot48 't bastert bruyne git: ofwel het niet écht donkere git, ofwel het donkere niet echte git. Het hele vers betekent dan: en die u zont in de als git glanzende maar niet echt donkere ogen. voetnoot49 van varren: van ver. voetnoot52 Roosmarijn: een altijd groene heester met diepblauwe bessen en een wat specerij-achtige geur, gebruikt voor bruidskransen maar ook voor grafkransen; in dit laatste verband, dus als symbool van droefheid, doelt het hier op het verlies van de maagdelijkheid; vgl. vs. 98. voetnoot54 Van u speel-maechden enz.: door de...van uw schone bruidsmeisjes. Het bez. vnw. haer heeft hier de functie van de genitief-uitgang. voetnoot56 syelinghs: van terzijde. voetnoot57 loer-ooghent: lonkend. voetnoot58 Dan: maar; overvlieghen: naar de overkant kijken. voetnoot59 vondt: vinding. voetnoot60 veynst: nl. veinst dat het niet zo is. voetnoot62 dese staat: nl. het huwelijk. voetnoot65 meer als noem'lijck: onuitsprekelijk. voetnoot66 op syn maet: op gepaste wijze; ick dool: ik dwaal af, ik ga te ver. voetnoot67 krop: keel. voetnoot70 schild'ren: kleuren. voetnoot71 dommelt sich in een: vermengt zich, vloeit in-een. voetnoot72 hooghe verf: blos; een aartjen...ghevat: een zweempje meegekregen. voetnoot73 Ick raas enz.: ik moet wel gek zijn, als men. voetnoot77 versieren: verzinnen. voetnoot79 deftigheyd: zedigheid, ingetogenheid; reuckeloos: roekeloos, onbeheerst. voetnoot80 kleynst: zuivert, zift. voetnoot81 ten orber: tot voordeel; besteden: aanwenden. voetnoot82 d'ervarentheden: de ervaring. voetnoot83 selfs: zelf; versocht: beproefd. voetnoot84 raadelyck: welberaden, bezonnen. voetnoot86 teenemael: geheel en al. voetnoot88 Mits ick my enz.: daar ik niet over mijn werk tevreden ben, gezien mijn grote genegenheid. voetnoot89 Speel-meysjes: bruidsmeisjes. voetnoot93 op 't verweenst: zo rijk mogelijk. voetnoot94 Met sulcken aardicheyt: zo kunstig. voetnoot95 beschickt: geregeld, gereed gemaakt. voetnoot96 sy het: zij heeft. voetnoot97 tijdt doch heenen: ga toch weg. voetnoot99 t'saart: tedere. voetnoot100 diese dus: die ze zo; nl. de maagdelijkheid. voetnoot101 noodeloos: onnodig; schreeuwen: hetzelfde als schreyen. voetnoot102 De Langhe draat: woordspeling op de naam van de bruid, zoals in vs. 106 op die van de bruidegom. voetnoot104 boet u lusten: bevredig uw sexuele begeerten. voetnoot107 voor-leven: ten voorbeeld leven. voetnoot109 wil: moge.

Vorige Volgende