Groot lied-boeck

[p. 73]

tekstkritische noten

X Twee-spraeck Van de Beste-moer met haer Nichte

Ick ben vervaert veur Heyntjeman,¹
Ick bin vervaert, etc.
Ay Besje! rater Weyntjen an,³
Die hetty lief, die hetty lief,
Ick binder liever een eyntje van,⁵
As by de brief.⁶

Siet! wat sen harsebecken maeckt,⁷
Siet! wat sen, etc.
Dat t'elckens versche gecken maeckt,⁹
En 't valt hem licht, en 't valt hem licht,
As hy slechts dwarsche trecken maeckt¹¹
Met zijn gesicht.

Sen asingt dat speult spullen vlack,¹³
Sen asingt dat, etc.
Die kop is hum op rullen strack,¹⁵
Hy breect veul wijnts, hy breect veul wijns,¹⁶
O! 't is ien rechte bulle-back,
Hy hoeft gien grijns.¹⁸

X
In 1622 blz. 14-15. Ook in Geestigh Liedt-Boecxken, 1621. In vs. 1 het eerste woord in romein klein kapitaal met grotere sierletter I.
De grootmoeder komt in deze hele Twee-spraeck niet aan het woord; haar aandeel bestaat blijkbaar in luisteren en gebaren maken.

1 vervaert: bang; Heyntjeman: een jongeman die Hein heet en zo lelijk is als de duivel.

3 Besje: grootje; rater Weyntjen an: raad er Weyntje aan, geef Weyntje de raad hem te nemen.

5 van: vandaan.

6 brief: bluffer, opschepper.

7 harsebecken: kop.

9 versche gecken: nieuwe grimassen.

11 dwarsche trecken maeckt: rare gezichten trekt.

13 asingt: aangezicht; speult spullen: voert toneelspelen op; vlack: ronduit.

15 op rullen: op hol; strack: dadelijk.

16 breect veel wijnts: maakt veel lawaai.

18 grijns: toneelmasker, mombakkes; dus: hij is van zichzelf al zo lelijk dat hij geen mombakkes nodig heeft.

[p. 74]

 

Men zieter so veul datjes in,¹⁹

20

Men zieter so veul, etc.

 

Men zieter sprootjes en wratjes in,²¹

 

Och 't is so milt! och 't is so milt:²²

 

Men sieter honckjes en katjes in,²³

 

En watje wilt.

 

 

25

Besje, seght ongse naeyster Tiet,

 

Besje, seght ongse, etc.

 

Datse na ien goet mayster siet,²⁷

 

Die 't ongs iens kuyst, die 't ongs iens kuyst,²⁸

 

't Is best datmen 't in plaeyster giet,²⁹

30

So hebmet juyst.³⁰

 

 

 

En steltet in de Warmestraet,³¹

 

En steltet inde, etc.

 

By hem die dus zyn armen slaet,³³

 

En leelijck kijckt, en leelijck kijckt,

35

'k Wet as hy wat by Harmen staet,³⁵

 

Dat hy 't gelijckt.

 

 

 

'k Wouw ick hum iens na 't leven had,³⁷

 

'k Wouw ick hum, etc.

 

En dat hy hoogh verheven sat,³⁹

40

Ick acht de lien, ick acht de lien,⁴⁰

 

Die souwen daerom geven wat,

 

Om hem te sien.

19 datjes: gebreken, puisten.

21 sprootjes: sproeten.

22 milt: rijkelijk, overvloedig.

23 honckjes en katjes: honden en katten, allerlei vreemde figuren.

27 mayster: heelmeester.

28 ongs: ons (ethische datief); kuyst: schoon maakt.

29 't in plaeyster giet: er een beeld in gips van maakt.

30 So hebmet: dan heeft men het.

31 steltet: stal het uit, stel het ten toon; Warmestraet: Warmoesstraat, destijds de winkelstraat in het hartje van Amsterdam.

33 dus: zo; mogelijk wordt hier gedoeld op het beeld van een gaper bij een drogist.

35 Harmen: bijnaam van de gaper?

37 na 't leven: met sprekende gelijkenis.

39 hoogh verheven: op een podium of een stellage.

40 ick acht de lien, Die: ik denk dat de mensen.

[p. 75]

 

De maysters, Besje, op de Kolck,⁴³

 

Die maysters, etc.

45

Die meugen hum huyren tot ien Tolck,

 

Hy klapt uytheems, hy klapt uytheems:⁴⁶

 

Of laten hum sien voor al het volck,

 

Wangt 't is wat vreems.⁴⁸

 

 

 

Ey lieve Besje! sus, swijght stil,

50

Ay lieve Besje, etc.

 

Ick wou dat jy jou mongt wat hil,

 

Hoe quelje mijn? hoe quelje mijn?

 

't Sel, of men sin op hylicke vil,⁵³

 

Gien Heynje zijn.

43 maeysters: meesters, hier waarschijnlijk de chirurgijns; de Kolck: de Oudezijds kolk in het centrum van Amsterdam.

46 klapt: praat; uytheems: vreemde talen, misschien ook Latijn.

48 wat vreems: iets eigenaardigs. Mogelijk moet hierbij gedacht worden aan misgroeide wezens, die in medisch opzicht interessant waren en tegelijk een bezienswaardigheid voor het publiek.

53 of men sin op hylicke vil: als ik ooit lust kreeg om te trouwen.