Groot lied-boeck

[p. 53]

tekstkritische noten

IV Aenspraeck vande Petemeuy, tot de Neef^-

Marten Aepjes eerje gaet¹
So hoort hier noch ien kleyn beetje,
'k Raeje Neefje datje staet
Noch ien lutje byje Peetje,⁴
Gaet dan vry by Brangjes Brecht,⁵
Datsen Vryer! datsen Knecht!⁶

Gaet benierlijck by de wegh,⁷
Liert jou woortjes wel beleggen:⁸
Hoortme seun wat ickje segh:
Ierst-in, asje wat wilt seggen,¹⁰
Siet dat gy genavent segt,
Datsen Vrijer! datsen Knecht!

De Noom en ick die sin al klaer,¹³
Gae jy moytjes byje Vryster:
Datsen Man! wat so men Vaer!¹⁵
Trouwen vriendt, gy keunt te byster,¹⁶
Heer! je gaet so regel-recht,¹⁷
Datsen Vrijer! datsen Knecht!

IV
In 1622 blz. 7-8. Ook in Apollo, 1615, en in Geestigh Liedt-Boecxken, 1621. Het gedicht is een pendant van het volgende. In vs. 1 de eerste naam in romein, met grotere sierletter M. De laatste regel van elke strofe in romein.

- Petemeuy: peettante, ook bejaarde tante.

1 Aepjes: misschien zoon van Abe.

4 ien lutje: een korte tijd.

5 Brangies Brecht: Brecht, de dochter van Brandje.

6 Knecht: knaap, jonkman.

7 benierlijck: fatsoenlijk, met goede manieren.

8 beleggen: kiezen en rangschikken.

10 Ierst-in: als je pas binnen bent.

13 De Noom: nl. de oom van Brecht; die sin al klaer: wij hebben het al voor elkaar, mogelijk ook financieel.

15 Datsen Man: nl. de oom; zo ook vs. 19-24; wat so men Vaer: vooruit, mijn jongen.

16 Trouwen: waarachtig; te byster: heel goed.

17 je gaet so regel-recht: je zult zonder omwegen of moeilijkheden je doel bereiken.

[p. 54]

 

't Is ien werrelt van een Man,¹⁹

20

Van lijf en le'en uytgelesen,

 

Hy speult soo aertigh mit de Kan,

 

Dat hy 't puycken plech te wesen²²

 

Van Diemen en Duyvendrecht,²³

 

Datsen Vrijer! datsen Knecht!

 

 

25

Neefje, gaeje dan soo voort?²⁵

 

Lustje noch niet wat te eten?²⁶

 

Hemsick Marten: noch ien woort,²⁷

 

Je sloncksje hebje noch vergeten,²⁸

 

Wel me kijnt dat was te slecht,²⁹

30

Datsen Vrijer! datsen Knecht!

 

 

 

Marten segh ick, koomt in huys,

 

Sin j' al vry van Symen Sijtjen,³²

 

Van Schele Stijn, van Griete Gruys,

 

Van Pieter Paters dochter Fijtjen,

35

Sinjer oock me inden Echt?³⁵

 

Datsen Vrijer! datsen Knecht!

 

 

 

De Jongers hadden langt noch goet,³⁷

 

Daerom schat ick binje scheijen,³⁸

 

Tot Brechjes is klay an de kloet,³⁹

40

'k Sie een hylick uyt je beijen,⁴⁰

 

Gaetmen vaer, en maecktet hecht,⁴¹

 

Datsen Vrijer! datsen Knecht!

19 ien werrelt van een Man: een man uit duizenden.

22 't puycken: het puikje, het allerbeste; plech: placht.

23 Diemen en Duyvendrecht: dorpen in de omgeving van Amsterdam.

25 gaeje dan soo voort: ga je nu zo maar weg.

26 Lustje noch niet: heb je geen zin om nog.

27 Hemsick: uitroep om de aandacht te trekken.

28 sloncksje: lantaarntje.

29 dat was te slecht: dat zou niet goed zijn.

32 Sinj' al vry: heb je je al losgemaakt.

35 inden Echt: door een trouwbelofte gebonden.

37 De Jongers: de (genoemde) jonge vrouwen.

38 schat ick: veronderstel ik, denk ik; binje scheijen: heb je een eind aan de omgang gemaakt.

39 Tot: bij; klay an de kloet: geld, bezit; lett. klei aan de polsstok. Vgl. WNT VII, tweede stuk, kolom 3720.

40 hylick: huwelijk.

41 hecht: stevig, vast.

[p. 55]

 

Mach 't met Brechtje niet geschien,⁴³

 

Of en keunjet soo niet meuy'ren,⁴⁴

45

'k Sou niet meer na heur om sien,

 

In ick sou na Stee gaen keuy'ren,⁴⁶

 

Gaet mijn langst, doet as-je plecht,⁴⁷

 

Datsen Vrijer! datsen Knecht!

 

 

 

Al quam in Ste soo plompen boer,

50

Als ien Kinckel oyt mocht maken,⁵⁰

 

Al quam mall' Oene met sen moer,⁵¹

 

Had hy gelt hy sou anraken,⁵²

 

Siet Marten datjet wel belecht,⁵³

 

Datsen Vrijer! datsen Knecht!

43 geschien: gebeuren, in orde komen.

44 meuy'ren: beredderen, voor elkaar krijgen.

46 In: en.

47 langst: jonkman; plecht: placht, gewoon was; dus: doe maar gewoon.

50 maken: wezen, zich voordoen; vgl. WNT IX, kolom 124.

51 mall' Oene enz.: de eerste de beste idioot.

52 anraken: een meisje krijgen.

53 wel: goed; belecht: regelt, voor elkaar krijgt.