Groot lied-boeck

[p. 50]

tekstkritische noten

III Van Gijsjen, en Trijn Luls

So haest as Gijsjen had vernomen
Dat tet Kermis was in Stee,
Nam hy sen tuyg, sen poppe-goed mee,³
Om wat eerlijck uyt te komen,⁴
Stack hy veeren op syn hoedt,
Wangt de Eer is 't waertste goet.

Gysjen is nae Stee gevaren⁷
Met Trijn Luls syn lieve Sangt,⁸
't Was de moyste Meyd van 't langt,
Dus most hy zijn eer bewaren¹⁰
Daer hy in was op evoet,
Wangt de Eer is 't waerdtste goedt.

Als de Kramers Gysjen sagen,¹³
Riepen sy: kom koop wat vaar!¹⁴
Wilje niet? ick houme waar,¹⁵
Gysje dorster niet na vragen,
Soo eerlijck was syn gemoedt,
Wangt de Eer is 't waerdtste goedt.

III
In 1622 blz. 6-7. Ook in Apollo, 1615 en in het Geestigh Liedt-Boecxken, 1621. In vs. 1 grotere sierletter W, drukfout i.p.v. S. De laatste regel van elke strofe in romein.
60 mijn eer in 1622: mijneer

3 tuyg: gereedschap; poppe-goed: versiersels. Beide woorden worden vaak scabreus gebruikt.

4 eerlijck: fatsoenlijk, netjes; uyt te komen: voor den dag te komen.

7 gevaren: gereden, getogen.

8 Sangt: sint, aangebedene.

10 Dus: en daarom; zijn eer: zijn fatsoen, kennelijk ook de zuinigheid; vgl. vs. 15-16 en vs. 19-21.

13 Kramers: marktkooplui.

14 vaar: vader, heerschap.

15 ick houme waar: dan houd ik mijn koopwaar zelf.

[p. 51]

 

Door 't gequel en stadigh bidden,¹⁹

20

En op Trijntjen Luls versoeck

 

Koft hy noch ien lange koeck,²¹

 

Die brack hy doe juyst in 't midden.

 

Deynckt! wat Liefd' en Eer al doet,

 

Wangt de Eer is 't waerdste goedt.

 

 

25

Gysjen gingh wringen en duwen

 

d'Hiele koeck in sen holle mongt,²⁶

 

Sagger uyt soo kakel-bongt,²⁷

 

Dat ter ien mensch schier souw of gruwen,²⁸

 

Soo eerlijck had hy gewroet,²⁹

30

Wangt de Eer is 't waerdste goedt.

 

 

 

Onder 't brassen en dit slempen,

 

Wou noch Gys enckel te bier:³²

 

Sus, sey Trijn, 't is geen benier,³³

 

Stee-Luy souwen daer op schempen,³⁴

35

Latet, 't is de beste voet,³⁵

 

Wangt de Eer is 't waerdste goedt.

 

 

 

's Nachts ging Gysjen Trijntjen prysen,

 

En hy sey: gy bint soo moy,

 

Was ick nou met jou in 't hoy,

40

Daer sou ick jou iens bewysen

 

Hoe men liefde eeren moet,⁴¹

 

Wangt de Eer is 't waerdste goedt.

19 gequel: gezeur; stadigh bidden: aanhoudend vragen.

21 Koft: kocht; noch: toch.

26 sen holle mongt: zijn wijd open mond.

27 Sagger uyt: en hij zag er uit.

28 of: van.

29 gewroet: gewrongen.

32 enckel te bier: niets anders meer dan bier drinken.

33 benier: manier, wijze van doen.

34 schempen: schimpen, kritiek hebben.

35 de beste voet: het beste gedrag.

41 eeren: in ere houden, nl. door die te bedrijven.

[p. 52]

 

Sus, sey Trijntjen, houwtje hangden,⁴³

 

Of ick word aers uyt me kraft,⁴⁴

45

Wilje wat doen, soo doettet saft,⁴⁵

 

Hebje gien Eer! wat duysent schangden,

 

'k Rae niet Gysjen datjet doet,⁴⁷

 

Wangt de Eer is 't waerdste goedt.

 

 

 

Ongder dit stormen en dit woelen,⁴⁹

50

(Seyden hy:) wel Trijntjen Luls,

 

Maackje hier om soo veul spuls!⁵¹

 

Ghy meught immers mijn wel voelen⁵²

 

Van men hooft al tot me voet,

 

Wangt mijn Eer is oock mijn goei.⁵⁴

 

 

55

Nou Gijs (sey sy) laet die woorden,

 

Praatme niet mier vande Eer,⁵⁶

 

Maar as je wilt soo komt vry weer,⁵⁷

 

Ick miende, ghy sout mijn vermoorden,⁵⁸

 

Och het eyndt dat was soo soet!

60

Adieu mijn eer mijn waerdste goedt.

 

 

 

Vrome Dochters rijck in Eeren⁶¹

 

Soo ghy vreest de schande groot,

 

Geeft u selven niet soo bloot:⁶³

 

Wilt van Gijsjen niet begeeren,⁶⁴

65

Wildy sijn ge-eert, gegroet:

 

Wangt mijn Eer is 't waerdste goedt.

43 houwtje hangden: houd je handen thuis, word niet handtastelijk.

44 ick word aers uyt me kraft: ik raak anders buiten mezelf.

45 saft: zachtjes.

47 'k Rae niet: ik raad je niet aan.

49 dit stormen en dit wroeten: dit stormachtige gewoel.

51 spuls: drukte.

52 Ghy meught: je kunt.

54 Wanght enz.: want mijn eer ligt ook in mijn potentie.

56 Eer: voor de vrouw de kuisheid.

57 vry: gerust.

58 miende: dacht.

61 Vrome: deugdzame, eerbare; Dochters: meisjes.

63 Geeft...bloot: zowel figuurlijk als letterlijk bedoeld.

64 niet: niets.