Enkele reis Paramaribo. Terug in Suriname

Kort maar heftig leven

Onderweg, terwijl ik een vriend een lift geef naar het veer, zie ik in het gras een gedumpte pup. Ik rijd door en overweeg of ik hem op de terugweg zal oppikken. Maar ja, zo blijf ik aan de gang. Er is hier nu eenmaal een overschot aan al dan niet gedumpte honden. Het is bij mij thuis al een beestenbende met mijn twee honden en drie katten. Het is

[p. 152]

niet zozeer diervriendelijkheid als wel de kick van het hebben van een groot erf, die me tot de nobele houding heeft gebracht ze van de straat te plukken; op mijn etage in Amsterdam had dit nimmer gekund.

Al met al is het verwonderlijk hoe in Nederland mijn houding ten aanzien van dieren is veranderd. In Suriname leerde je dat dieren een eigen plaats hebben: buiten. Als je een hond had aangeraakt, moest je grondig je handen wassen. Tegen een hond praten, dat deed je niet. De enige twee woorden die een Surinaamse hond kent, zijn wellicht ‘mars gwe’ - donder op. Toen wij in Nederland kwamen en werden geconfronteerd met honden die in huis op de bank lagen, aangesproken, geknuffeld en zelfs gezoend werden, was dat een hele overgang. We moesten wel lachen om die ‘vieze Hollanders’.

Nu jaag ik mijn Surinaamse vrienden opzettelijk de stuipen op het lijf door mijn katten uitgebreid te knuffelen. Heerlijk, zoals ze dan vol afschuw kijken. Het is inderdaad niet aan te bevelen een Surinaamse hond te knuffelen, want die wroet overal in als een straatvarken, eet allerlei rotzooi en zijn pels is een verzamelplaats van ongedierte. Bovendien stinkt hij.

Het overschot aan trouwe viervoeters ervaart menigeen als ‘overlast’, met alle gevolgen van dien. Met name straathonden hebben echt een hondenleven. Ze worden opgejaagd, geslagen, aangereden, vergiftigd en soms beschoten. Al deze hinderlagen maken van de Surinaamse hond een ware survivor, waarbij de lichtste verslapping van de alertheid de dood tot gevolg kan hebben. Met name op de weg, waar het credo ‘ik rem ook voor dieren’ geen opgang doet.

Daar de erfhond zichzelf uitlaat, is het ook voor hem verre van vanzelfsprekend dat hij een veteraan wordt. De verstijfde kadavers - waarop je regelmatig in de bermen stuit - liggen erbij als sculpturen van gevallen helden aan het front, meestal met een spottende grimas van blootliggen-

[p. 153]

de tanden, een dikke, uithangende tong en opengesperde ogen die zich - zo lijkt het - zelfs dan nog niet durven te sluiten in die verraderlijke mensenwereld.

De kadaverophaaldienst rukt sinds mensenheugenis niet meer uit, dus moeten de brandende zon en de maden het werk doen. De eerste dagen is het kadaver gezwollen als een zeppelin. Dan, als door een subtiel lekje, zakt het gestaag in totdat de huid als ongelooid leer om het geraamte komt te liggen. Een week later rest slechts een karkas. Ligt er een dode hond op de route naar huis, dan kijk ik er iedere dag naar uit om te controleren in welk stadium dit wonderlijke proces verkeert. Even snuif ik dan de penetrante doodslucht in, als een van de vertrouwde herinneringsgeuren aan Suriname die ik in mijn Nederlandse tijd had. Bij kadavers die op de weg liggen, maken gevoelloze automobilisten met hun banden dat deze gaandeweg verpulveren.

Als een hond 's nachts vreselijke pijn lijdt en hartverscheurend jankt, stijgt er bij wijze van medeleven een loeiend gehuil van andere honden op. Dat geluid golft over de omgeving. Maar geregeld lijken de viervoeters gewoon de blues te hebben als gezamenlijke reactie op hun leefomstandigheden. Het is alsof je in een reusachtige, rumoerige kennel de slaap tracht te vatten.

Het doorgaans korte maar heftige leven heeft natuurlijk ook zijn prettige kanten. Dagelijks trekken ze er zonder beknotting van halsband en riem in groepsverband op uit. Als ware macho's blaffen en grommen ze stoer naar een vreemde hond, die zich dan snel uit de voeten maakt, fietsers maken ze het trappen onmogelijk door naar hun enkels te happen, en geen baas springt ertussen als ze zich overgeven aan het paringsritueel. Ook al is een loopse teef willig, het blijft een ware gang-rape. Ze doen het overal. Zelfs op drukke kruispunten tref je hopeloos aan elkaar vastzittende honden aan. Even is Suriname dan hondvriendelijk en nemen mannelijke automobilisten met een

[p. 154]

oude-jongens-krentenbroodgrijns gas terug en rijden nog net niet hun duim opstekend eromheen.

Op de terugweg heb ik mijn dilemma opgelost en vind ik dat je je altijd dient te ontfermen over hulpeloze wezens. De wollige puppy, die een holletje in het hoge gras heeft gemaakt, komt kwispelend te voorschijn, alsof hij mijn komst al had verwacht.

's Middags toon ik hem als mijn ‘nieuwste aanwinst’ aan een buurjongen. Hij vraagt of hij de pup mag hebben. ‘Mijn vorige hond is vergiftigd,’ zegt hij. Geheel redenerend vanuit de volkscultuur is hij niet verwijtend jegens de dader maar tegen de hond: ‘Hij was veel te gulzig.’ Alsof het een appel is, draag ik de pup zonder enige weifeling door het hek aan hem over. Terwijl ik kijk hoe hij wordt meegevoerd naar zijn nieuwe erf, kan ik slechts hopen dat hij langer meegaat dan zijn twee voorgangers, die niet ouder dan een half jaar werden.

7 maart 1998