Enkele reis Paramaribo. Terug in Suriname

High Quality zonder garantie

Door herhaaldelijk de propeller een zwaai te geven, probeer ik de ventilator aan te zwengelen. Tevergeefs. Het heeft iets van een reanimatie. Tot nu toe is het mij steeds gelukt. Maar nu blijft de patiënt levenloos en ben ik toe aan alweer mijn derde ventilator.

In Suriname krijg je niet echt de kans om iets te verslijten. Op korte termijn houdt menig huishoudelijk apparaat ermee op, of het is nog slechts met de nodige improvisatie aan de praat te krijgen.

Mijn strijkijzer raakte al na enkele weken op elke stand oververhit. Maar je leert ermee leven. Zoals een ouderwets ijzer af en toe in het vuur moest worden geplaatst, steek ik tijdens het strijken om de zoveel tijd de stekker even in het stopcontact. Bij kledingstukken van nylon of polyester mag dat niet meer dan tien tellen zijn. Sinds mijn tweede gasfornuisaansteker binnen een maand niet meer vonkte, gebruik ik weer de conventionele lucifers. Ook koop ik regelmatig een voorraad gloeilampen, omdat ze sneller opbranden dan een kaars.

De Surinaamse consumentenmarkt wordt overspoeld met inferieure producten. Vrijwel alles is made in China: bureaulamp, gereedschap, fietsonderdelen, stekkerdozen, bestek en servies. Je hoeft het maar te noemen, of het

[p. 135]

is in China vervaardigd. Ondanks de drievoudige Franse slag waarmee het kennelijk gebeurt, plakken de Chinezen zonder blikken of blozen het predikaat High Quality Product en Superior Quality op de verpakkingen. Als ik nu iets koop, zeg ik er meteen bij: ‘Geef me geen made in China.’ Maar vaak heb je geen keus omdat er geen duurzame variant te krijgen is.

Toen voor de derde keer mijn fietstrapper afbrak - ik had al twee keer het zadel en de dynamo moeten vervangen - bekroop mij geen frustratie, maar het eureka-gevoel. Plotseling wist ik hoe het zat met de befaamde ‘rijke handelaar’ in Suriname. Ik heb me vaak suf zitten piekeren hoe je je als handelaar kon verrijken aan zo'n kleine gemeenschap. Maar natuurlijk: als een half miljoen inwoners van alles vier tot tien keer opnieuw moeten aanschaffen - en dat jaar in jaar uit - kom je uit op een indrukwekkende markt. Tel uit je winst!

Garantie krijg je hier zelden. Ook niet voor televisies en wasmachines. Als je erom vraagt, wil het weleens gebeuren dat een winkelier weifelend zegt: ‘Maar niet te lang.’ Wie denkt met een gerenommeerd merk - meestal assembled in een ander derdewereldland - beter af te zijn, komt vaak bedrogen uit. Niet alleen mijn rijstkoker en mijn strijkijzer zijn daarvan het bewijs, ook mijn draadloze telefoon. Van het beloofde bereik van honderd meter komt niets terecht: al in de tuin ruist het ding als de golven van de Noordzee.

Ik liet me door een econoom uitleggen dat fabrikanten van gerenommeerde merken drie kwalificaties hanteren. Naast de goedgekeurde exemplaren heb je nog ‘uitval’ en ‘afval’. In het laatste geval verdwijnt het product direct in de afvalbak, omdat het eenvoudigweg niet werkt. Uitvalproducten die de toets der kritiek niet doorstaan in westerse landen, met consumentenbonden die over de kwaliteit waken, worden voor een schijntje van de hand gedaan en vinden hun weg naar de Derde Wereld. Daar is de hand-

[p. 136]

having van mensenrechten al niet gegarandeerd, laat staan het recht op een goed werkend strijkijzer.

Maar het is niet allemaal kommer en kwel in Suriname. Naarmate je hier langer vertoeft, begin je ook de kwaliteitszaken te ontdekken met een eigen ‘reparatie- en after-saleservice’. Ook zijn er heel wat technisch begaafden onder de Surinamers, die nu eenmaal gedwongen zijn te improviseren en zelf het nodige te repareren. Dus je kunt met alles wel ergens terecht.

Wel moet je het juiste adres weten te vinden. Zo heb ik moeten leuren met mijn Swatch, op zoek naar een batterij. Hoeveel imitaties van het Swatch-horloge er ook worden aangeboden, gek genoeg kon ik nergens het juiste celbatterijtje kopen. In de hitte voerde een hectische trip me van de ene Chinees naar de andere. Ze probeerden allemaal, koste wat het kost, een batterij in mijn horloge te persen. Eentje ging het geval zelfs te lijf met een dermate grote schroevendraaier, dat er met gemak een tractoronderdeel mee kon worden vastgezet. Ik vluchtte naar een dealer van merkhorloges, waarvan ik sommige slechts kende van advertenties in Time.

Alleen al het binnenstappen van die winkel was een verademing. De deur werd elektronisch geopend en binnen was het heerlijk koel. Mijn plastic horloge zag er weliswaar niet uit vergeleken met de peperdure waar in de glanzende vitrines, maar de man behandelde me met alle egards. Mijn horloge werd zorgzaam op een vilten werkblad gelegd en de oude batterij werd doorgemeten met twee elektronische pennetjes, die haarfijne piepjes lieten horen. Voor de man een nieuwe batterij plaatste, werd het horloge met een hoge-drukpompje schoongeblazen.

Nieuwsgierig vroeg ik of hij garantie op zijn horloges gaf. ‘Een tot drie jaar,’ was het verrassende antwoord. Maar dan stuurde hij ze zeker wel op naar het buitenland? ‘Nee hoor, dat zou te kostbaar zijn. We repareren alles zelf.’ ‘Al die merken?’ vroeg ik ongelovig. ‘Alles,’ knikte de man.

[p. 137]

Met trots overhandigde hij mij mijn horloge. Eveneens trots op Suriname verliet ik de winkel. Iets gewoons als kwaliteit is hier toch nog te vinden.

24 januari 1998