Enkele reis Paramaribo. Terug in Suriname

In de spotlights

In het centrum zijn bomen en overheidsgebouwen behangen met kleurige verlichting. Paramaribo maakt zich op voor de viering van de tweeëntwintigste verjaardag van de onafhankelijkheid op 25 november. Ik heb gemengde gevoelens en ben al dagen gedompeld in grote vertwijfeling over mijn gang naar de grote ndp-vergadering aan de vooravond van de viering. Van alle kanten wordt het mij afgeraden, omdat ik de afgelopen twee weken tijdens wijkvergaderingen als ‘verrader’ en nationale kop van jut ben gelanceerd door Bouterse himself.

Als ik nu al toegeef aan een gevoel van onveiligheid, kan ik er net zo goed direct mee stoppen. Maar om nou alleen te gaan om mijn onbevreesd-zijn te tonen, vind ik wel erg mager. Vlak voor de vergadering realiseer ik me dat ik me zal bevinden tussen Nederlandse collega's van verschillende media, die zijn komen overvliegen omdat er ‘vuurwerk’ is beloofd. Zichtbaarder kan ik me als zwarte niet

[p. 126]

maken in ‘het hol van de leeuw’. Ik schrik van het door de ndp aangewakkerde zwart-witdenken dat mij besluipt. Daaraan toegeven vind ik minstens zo erg. Ik hak de knoop door en besluit te gaan.

Met Joset en een Nederlandse collega arriveer ik bij de vergadering. De tribunes zijn vrijwel vol en de perstafel op de benedenvloer is volledig bezet. We begeven ons naar een plek boven op de tribune, waar een verzameling Nederlandse journalisten zit. Even word ik onrustig van ndpaanhangers om ons heen die, als in een voetbalstadion, zwaaiend hun vlaggen aan lange stokken laten wapperen. Twee persvoorlichters van de ndp hebben mij opgemerkt en smoezen met elkaar.

Intussen houden vertegenwoordigers van wijkressorten beurtelings hun toespraak. Het is wederom een aaneenschakeling van anti-Nederlandse sentimenten en achterhaalde thema's, die het publiek warm moeten houden totdat rond middernacht de ‘Baas’ zijn opwachting zal maken. Het liedje wordt nu wel erg saai.

Opeens schalt door de speakers: ‘Welkom meneer Brave, komt u gerust naar voren en neemt u vooraan plaats, want we zijn een vredelievende partij.’ Na een kort moment van twijfel en enige aanmoediging van collega's maak ik mijn gang dwars door de kleine arena. Als letterlijk het spotlight op mij wordt gericht, is de klucht compleet. ‘Een applaus voor meneer Brave,’ zegt de conferencier. Ik hoor spaarzaam geklap en ergens boe-geroep. Bij de perstafel verzekeren Surinaamse collega's mij met hun blikken en opgestoken duimen dat ik niet alleen sta. Ik weet ook dat het voor hen een morele opsteker is dat ik ben komen opdraven. Van verschillende kanten was me al verontrust gevraagd of ik zou afhaken. Ik neem plaats in het midden van de perstafel, schuin achter Bouterse. Van het lauwe publiek ontvang ik voornamelijk verbaasde blikken.

Voordat hij aan zijn speech begint, laat Bouterse zich omhullen door mist uit een rookmachine en klinkt ‘The

[p. 127]

Final Countdown’ van Europe. Als hij na afloop wordt omhelsd door aanhangers en kameraden, richt een vrouw fanatiek haar vlaggenstok op mij. Haar woorden kan ik niet horen, maar haar haatspuwende ogen zeggen voldoende. Op weg naar de uitgang hoor ik regelmatig mijn naam vallen. Om niet paranoïde te worden, ontwijk ik iedere blik.

Op het terrein word ik aangesproken door een coalitiegenoot van Bouterse. Hij vertelt me vaderlijk dat ik ‘voorzichtig’ moet zijn. Hij adviseert me een ‘persoonlijk gesprek’ met Bouterse aan te gaan. ‘Dan zult u merken dat hij een heel andere persoon is dan men beweert.’ Als ik me omdraai zijn Joset en de andere collega's weg. Het kost me moeite om vanbinnen kalm te blijven. Gelukkig komt Joset teruggelopen. Daarna wringen we ons door de menigte naar een gereedstaande taxi. Een ndp-topper zwaait met zijn wijsvinger naar mij. ‘Ik heb je gewaarschuwd, al vanaf het begin dat je hier bent.’ Ik kan me niets van die waarschuwingen herinneren, wel zijn eeuwige glimlach die nu achterwege blijft.

We rijden langs het kabinet van de president vlak bij het Onafhankelijkheidsplein, waar journalisten klaarstaan om de menigte op te vangen die hem een petitie komt aanbieden. Ik kies ervoor linea recta naar huis te gaan. De morele overwinning is weliswaar behaald, maar dat neemt niet weg dat mijn gelaat op het netvlies van enkele fanatiekelingen gebrand staat.

De volgende morgen zijn wij op de ‘Volksreceptie’ in de tuin van het presidentieel paleis, die overloopt in de Palmentuin. Er is een feesttent opgesteld en verspreid staan tafels met parasols. Drank en hapjes in overvloed. De menigte is een mengeling van burgers en hoogwaardigheidsbekleders. De militaire kapel zorgt voor sfeervolle muziek. Ik merk dat ik word gefotografeerd door een man in uniform. Later komt een vrouwelijke persvoorlichter van de ndp dat dunnetjes overdoen.

Als president Wijdenbosch gearriveerd is, schudt hij Jan

[p. 128]

en Alleman de hand. Als ik hem even later feliciteer met de onafhankelijkheid van Suriname, is het hartelijke gevoel niet bepaald wederzijds.

Een bosnegerin, gehuld in de kleuren van de nationale vlag, draagt in puur Surinaams een gedicht voor over ‘een kwaal waaraan Suriname lijdt’, waardoor het land verdeeld en ‘verzwakt’ is. ‘Maar het is geen aids, dus we zullen een remedie vinden,’ zegt ze hoopvol. Dan houdt de president zijn toespraak. Na afloop roept hij Bouterse bij zich. ‘De man met wie ik in de clinch lig en in een machtsstrijd ben verwikkeld.’ Ze lachen gebroederlijk en laten zich omringen door de pers. Ik vang een smerige blik op van de vrouw die mij de vorige avond nawees met haar vlaggenstok.

Als we het paleis hebben verlaten, maken we een rondje door de omgeving. Noch aan de Waterkant noch in de Palmentuin slaag ik erin op te gaan in de feestende menigte, uitgeput als ik ben door de geestelijke inspanning. Daarbij is eenvoudigweg de affiniteit, zoals met Koninginnedag, er nog niet. Wellicht volgend jaar, als Bouterse inderdaad een andere persoon blijkt te zijn.

29 november 1997