Enkele reis Paramaribo. Terug in Suriname

Stoelendans op bilhoogte

Onverwacht kwam op een hete zondagmiddag Alwin, een goede vriend uit Amsterdam die een jaar voor mij naar Suriname was geëmigreerd, mij afhalen om te gaan zwemmen. Ook geheel onverwacht kwamen we terecht op een ‘familiedag’, vanwege het 45-jarig jubileum van de zwemvereniging. Er was een braderie met heerlijke hapjes en er werden activiteiten georganiseerd zoals een zwem- en een bierestafette.

Het feestje bereikte een hoogtepunt met een stoelendans voor ouderen, waaraan ik besloot mee te doen. De deelnemers werden getrakteerd op soul en exotische muziek, waardoor dit burgerlijke tijdverdrijf een swingend en carnavalesk karakter kreeg. Ik liet me lekker gaan, want ik was immers thuisgekomen.

Het ging er lijfelijk aan toe, vooral bij de kaseko-nummers. Regelmatig werd ik door dames ingeklemd, die me als welkomstgebaar lieten meedeinen op hun ritme. Ik won uiteindelijk de stoelendans. Op de terugweg zei ik tegen mijn vriend: ‘De eerste symbolische stoelendans die ik in ieder geval heb gewonnen.’

Geheel volgens afspraak met een redacteur leverde ik de volgende morgen een sfeerverslag van de happening aan het ochtendblad. Op grond van het eerste oriënterende ge-

[p. 24]

sprek dat ik met de uitgever had gehad over vaste medewerking, leek het me een aardige binnenkomer, bovendien is de jubilerende zwemvereniging een begrip in Suriname.

Maar de eindredacteur, die de uiteindelijke beslissing nam, verwelkomde me niet bepaald hartelijk. Hij keek me niet eens aan. Hij stond voortdurend een kwartslag van mij afgedraaid, terwijl ik op een stoel zat, zodat ik tegen zijn achterste aankeek. ‘U hoort vanmiddag wel van ons,’ was het enige wat hij enigszins direct tegen me zei, en hij verdween zonder groet.

Mijn vrees werd bewaarheid. De hele week vernam ik niets en iedere dag keek ik tevergeefs of het stuk was geplaatst. Van oom Frans - inmiddels mijn troost en toeverlaat - kreeg ik alleen maar op mijn kop. ‘Je moet ook iets voor jezelf beginnen in dit land, dat zeg ik voortdurend. Dat soort figuren lusten je niet; in hun ogen ben je een bedreiging.’

Aan het einde van de week had ik genoeg moed verzameld om de eindredacteur te bellen. Ik besloot niet over het stuk te beginnen, maar hem een nieuw stuk aan te bieden. Een familielid had me getipt dat de school van zijn zoontje een ‘bezinningsweekend’ zou houden voor de zesdeklassers die zojuist hun schooltoets achter de rug hadden. De school wilde een voorbeeld voor andere scholen zijn.

Tot mijn verrassing was de eindredacteur geïnteresseerd. Wat betreft het vorige stuk legde hij uit ‘wat moeite’ te hebben mijn naam aan de krant ‘te verbinden’ zonder overleg met de hoofdredacteur, die in het buitenland verbleef. Met het Buigend Riet van Willem Kloos in gedachten, liet ik achterwege te zeggen dat er op zijn minst een beleefdheidstelefoontje af had gekund. Ieder koninkje zijn eigen rijkje, dacht ik maar.

Het werd een enerverend weekend met de schoolkinderen, waarbij het bemoedigend was te zien dat niet overal werd toegegeven aan het moreel verval dat Suriname

[p. 25]

teistert. In een weekend vol gezang, gebeden, spelletjes en toneelstukjes - die de saamhorigheid moesten vergroten - werden de kinderen voorbereid op de ‘wereld vol verleidingen’ van de middelbare school. Tienerzwangerschappen, jeugdprostitutie en het gezinsleven waren hoofdonderwerpen.

Vanwege de participerende journalistiek kwam ik die zondagavond uitgeput thuis. Toch heb ik het verslag nog tot middernacht uitgewerkt en bijgevijld. Zoals ik vreesde, was de eindredacteur de volgende ochtend nergens te bekennen en de rest van de redactie wist niets van onze afspraak. Toen ik de man eindelijk tegen de avond te pakken kreeg, zei hij me dat er ‘te veel sfeer’ in het verslag zat. ‘Maar hoe zakelijk kan een sfeervol weekend worden verslagen?’ vroeg ik licht cynisch.

‘Meneer Brave, ik hoef u niet te vertellen wat een zakelijk verslag is,’ klonk het onvriendelijk.

Toen ontplofte ik. ‘Ik ben geenszins van plan mee te doen aan dat zogenaamde speciaal Surinaamse. Ik bied een bepaalde kwaliteit aan, en het is graag of niet. Als u niet geïnteresseerd bent, zegt u dat dan gewoon. Gaat u het stuk opnemen of niet?’

‘Nou, voor deze keer dan, maar voortaan zal ik toch wat terughoudender zijn.’ Ik vroeg wat hij met mijn naam zou doen.

‘Ik zal eronder plaatsen “van een speciale medewerker”.’

‘Nou, weet u wat, doe dat maar niet, want ik voel me niet bepaald een speciale medewerker en welkom evenmin,’ besloot ik maar meteen de koevoet ertussen te plaatsen. ‘Want over het vorige stuk heeft u me niet eens teruggebeld, bovendien hebt u me zowat met uw achterste aangekeken. Het wordt óf samenwerken óf tegenwerken.’

‘U gaat me niet bedreigen. Bovendien ga ik niet direct in de houding springen omdat u er aankomt.’

‘Ik bedreig niemand. In de houding springen hoeft u ook

[p. 26]

niet, maar gewoon menselijke beleefdheid zou op zijn plaats zijn. Ik snap trouwens niet waarom u opeens met allerlei kwaliteitseisen komt. Jan en Alleman levert stukken in, niet zelden van slechte kwaliteit, die ik ook elders gepubliceerd zie.’

‘Wat zegt u daar over onze krant? Ik zal de hele redactie hiervan op de hoogte stellen.’

‘U start uw campagne tegen mijn komst maar, het doet me niets. Ik solliciteer naar uw baan,’ flapte ik eruit vanwege zijn misplaatste gevoel bedreigd te worden, en ik hing op. Ik voelde me meer dan geringeloord. Oom Frans, die al die tijd had zitten luisteren, adviseerde mij de schoolleiding het stuk te overhandigen. ‘Zeg maar tegen ze: “Ik heb me aan de afspraak gehouden, maar de krant niet. Jullie mogen het elders aanbieden.” Dat is in Suriname heel gewoon.’

De volgende ochtend droomde ik van schoolkinderen die met hun kostbare centjes pakken met kranten hadden gekocht en tevergeefs naar hun stuk zochten. De telefoon belde mij wakker. ‘Iwan,’ schalde Carla, de echtgenote van oom Frans, haast buiten zinnen. ‘Je stuk staat erin mét je naam! Je hebt gewonnen, jongen. Hij heeft geprobeerd je klein te krijgen, maar het is niet gelukt.’

Met de bijsmaak van een Pyrrusoverwinning besefte ik dat er nu een serieuzere stoelendans was begonnen.

24 augustus 1996