Het lelijkste land ter wereld

Wij zijn allen samen verantwoordelijk!

Dit is vanzelfsprekend, of zou vanzelfsprekend moeten zijn, voor iedere kristen en voor ieder bewust levend mens. Maar is het streven naar liefde en licht niet aanwezig als stuwende drijfveer achter alle pogingen welke werden aangewend om een systeem te ontdekken in het heelal, en daarin een plaats te vinden voor een zinvol bestaan? Liefde en licht, niet in besloten kring, maar voor allen?

In alle religies ligt een kern van bevestiging der menselijke solidariteit, de noodzaak het goede te stellen boven het slechte - etische criteria verbonden aan het belang van de clan, familie, individu en gevolg van het begrijpen van de noodzaak samen front te maken tegenover de in essentie onverschillige, maar in praktijk vijandige krachten der overige natuur. Iedere religieuze binding is verweven met die typische noodzaak die er ons toe drijft elkaar te helpen met weten en doen, zelfs op basis van onrecht en dwang. eenheid te betrachten in doel en middelen, een levenstechniek op te bouwen die de evolutie positief kan doen vorderen naar groter beheersing van het milieu en de natuurkrachten, naar groter onafhankelijkheid van enkeling en groep tegen-

[p. 17]

over honger en verdere vormen van leed.

Het ligt in de lijn der ontwikkeling zelf, of liever het is de voorwaarde tot die ontwikkeling dat de zwakke, slecht tot de strijd uitgeruste mens zich groepeert, al is het zo dat allengs de overschotten door minderheden in beslag genomen worden en de meerderheid door de minderheid steeds efficiënter uitgebuit wordt door de geschiedenis van alle volkeren heen.

Het is echter ook zo, dat de differentiatie der funkties in de zich ontwikkelende gemeenschappen, naast een binden van de meerderheid aan zware materiële taken, de mogelijkheid schept voor enkelingen louter kontemplatief werkzaam te zijn, nl. toe te zien en uit de waarnemingen systemen op te bouwen tot begrip, d.i. beheersing van het levensmilieu in zijn totaliteit, syntese die een zin, een reden tol leven en werken, een aanvaarden van het leven beoogt.

Wetenschap - d.i. zoeken naar de algemene wet in de bijzondere feiten om, met vooruitbepaling van de uitslag, ons handelen te organizeren - is slechts mogelijk op deze basis, nl. dat buiten de materiële arbeid tijd blijft om te denken.