Verzamelde gedichten
(1966)–Gerard den Brabander–
Auteursrechtelijk beschermdbron
Gerard den Brabander, Verzamelde gedichten. De Bezige Bij, Amsterdam 1966
codering
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
logboek
-
-
verantwoording
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Verzamelde gedichten van Gerard den Brabander uit 1966.
redactionele ingrepen
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (binnenkant voorplat, 2, 6, 24, 40, 54, 72, 94, 96, 106, 108, 120, 134, 156, 182, 184, 214, 244, 254, 256, binnenkant achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[ voorplat]
GERARD DEN BRABANDER
Verzamelde gedichten
[pagina 1]
Gerard den Brabander
Verzamelde gedichten
Literaire Reuzenpocket 162
[pagina 3]
Gerard den Brabander
Verzamelde gedichten
1966
Uitgeverij De Bezige Bij
Amsterdam
[pagina 4]
Copyright 1966 Gerard den Brabander Amsterdam
Omslag, foto's en typografie Peter Renard
Druk Mouton & Co Den Haag
Letter Monotype Garamond
[pagina 243]
INHOUD
[pagina 245]
| eerste verzen (1934-1937) | |||
|---|---|---|---|
| Grootvaders dood | 7 | ||
| Kinderloos huwelijk | 8 | ||
| Kerkgang | 9 | ||
| Dandy in Artis | 10 | ||
| Eenzame | 11 | ||
| Koning | 12 | ||
| Oude vrouw aan het loket | 13 | ||
| Schaatsenrijden | 14 | ||
| Overpeinzing in een blauwe lunchroom | 15 | ||
| Lente | 16 | ||
| Grafschrift | 17 | ||
| Vader en kind in de trein | 18 | ||
| Klein lied voor de liefsten | 19 | ||
| Dood door beroerte | 20 | ||
| Kraamvrouw | 21 | ||
| Vrouw met boodschappentas | 22 | ||
| opus 5 (1937) | |||
| Vorstelijk ontwaken | 25 | ||
| Herfstelijke dracht | 26 | ||
| Dame met kind | 27 | ||
| Benen van een bedrogen vrouw | 28 | ||
| Jong meisje op Amsterdamse veerpont | 29 | ||
| Fata morgana | 30 | ||
| Miliciana | 31 | ||
| Ziekenbezoek | 32 | ||
| De anatomische les | |||
| i Bewegingloze klomp: het lijk; de wrede mond | 33 | ||
| ii Kleverig wit; een onontwarbaar net | 34 | ||
[pagina 246]
| Zomer '36 | 35 | |
| Man met ploertendoder | 36 | |
| Het grote rijpen | 37 | |
| De verloofden | 38 | |
| signes particuliers (1938) | ||
|---|---|---|
| Dans | 41 | |
| Miniatuur | 42 | |
| Danse macabre | 43 | |
| Een weze baadt zich | 44 | |
| Jonge weduwe | 45 | |
| Mank | 46 | |
| Nocturne | 47 | |
| The husband | 48 | |
| Wasdag | 49 | |
| Het zinloos lied | 50 | |
| Hooglied | 51 | |
| Molens, meiden, melkvee | 52 | |
| materie-man (1940) | ||
| Materie-man | 55 | |
| Vers, lieve wieg... | 56 | |
| Zelfportret | 57 | |
| Vervloekt | 58 | |
| De centaur | 59 | |
| Nóg schudden zij... | 60 | |
| Elle se couche | 61 | |
| Rust | 62 | |
| Gevallen vrouw | 63 | |
[pagina 247]
| Lied | 64 | ||
| Al in de droom vermoord | 65 | ||
| Al wie mij eens behoorden | 66 | ||
| Afrekening | 67 | ||
| Herfst | 68 | ||
| Aftands | 69 | ||
| Rukwind | 70 | ||
| oorlog (1940-1945) | |||
|---|---|---|---|
| Alleen met mijn sigaret | 73 | ||
| Soldaat 1812 | 74 | ||
| April 1942 | 75 | ||
| Bezet dorp | 76 | ||
| Het eerste | 77 | ||
| Gij kleedt u... | 78 | ||
| Als ik haar naam zeg... | 79 | ||
| Bommelerwaard | 80 | ||
| Stad zonder joden | 81 | ||
| Omdat ik weten wou waar Sally zat | 82 | ||
| Daar viel een ster... | 83 | ||
| Oorlogsweduwe | 84 | ||
| Voor Sjoerd en Popke Bakker | 85 | ||
| Sonnet ridicule | 86 | ||
| Heer, zó opstandig... | 87 | ||
| De kindren dansten om de spuit | 88 | ||
| Handen | |||
| i Ik stierf in slaap. Mijn hand die wekte mij | 89 | ||
| ii Man van het lied, dat opwelt zelfs uit zand | 90 | ||
| Man in de deur | 91 | ||
| Dood | 92 | ||
| Begrafenis | 93 | ||
[pagina 248]
| de holle man (1945) | |||
|---|---|---|---|
| i In mijn gebaren rekt zich traag de dood | 97 | ||
| ii O ronde hel van halve schemering | 98 | ||
| iii Een hoofd; zo woest en ledig als het gruis | 99 | ||
| iv Ik; kleine slaaf van poëzie en taal | 100 | ||
| v O kleine zielen vol gedempt verdriet | 101 | ||
| vi Daar scheert door de verlatenheid der eeuw | 102 | ||
| vii Paradise regained | 103 | ||
| viii Marche funèbre | 104 | ||
| ix Finale | 105 | ||
| de stenen minnaar (1946) | |||
| Praeludia voor Bertus Aafjes | |||
| i Ik ben de dag. Laaiend uit grijze meren | 109 | ||
| ii Er wordt per eeuw één enkle maar verkozen | 110 | ||
| i Ik ben de vrucht van dit vijandig paren | 111 | ||
| ii Wie zal mij ooit uit die verstarring wekken? | 112 | ||
| iii Vaak is dit hart een tijger achter staven | 113 | ||
| iv Zo ben ik door de eeuwen ingebed | 114 | ||
| v Soms; als ik brul van uit mijn hoge woestheid | 115 | ||
| vi Toen sneed uit herfstbruin en uit avondgoud | 116 | ||
| vii O harde mond; die stuurs zijn grijnslach teelt | 117 | ||
| viii Dichters moeten de minnaars uit zich weren | 118 | ||
| parijse sonnetten (1947) | |||
| Ik zal opnieuw... | 121 | ||
| Zich niet meer | 122 | ||
| Zó neem mij, stad... | 123 | ||
[pagina 249]
| Nu ik dit biecht... | 124 | |
| Als een hond... | 125 | |
| Notre-Dame la Malade | 126 | |
| De armen aan de voet van Notre-Dame | 127 | |
| Notre-Dame in nacht verzinkend | 128 | |
| Sacré-Coeur | 129 | |
| Herfstnacht in de Tuilerieën | 130 | |
| Droomgestalte | 131 | |
| Venus | 132 | |
| morbide mei (1948) | ||
|---|---|---|
| Proloog | 135 | |
| i Hoe lieflijk is de Meie | 136 | |
| ii Tussen de vroege lijster | 137 | |
| iii Waar zijt gij heengelegen | 138 | |
| iv Het onbewogen water | 139 | |
| v Wat is voor mij uw dood zijn | 140 | |
| vi De duiven trekkebekken | 141 | |
| vii Ik lag in veler armen | 142 | |
| viii Rijziger dan tevoren | 143 | |
| ix Breekt uit mijn helder zingen | 144 | |
| x Hoe zal ik met u spreken | 145 | |
| xi Ik zie hier vele namen | 146 | |
| xii Uw naam zal eeuwig blijven | 147 | |
| xiii O hoge Koninginne | 148 | |
| xiv Boven de nachtbriljanten | 149 | |
| xv Liefste der zekerheden | 150 | |
| xvi Hoogmoedig in de deugden | 151 | |
| xvii Over de aardse noden | 152 | |
| xviii Leidt mij niet in verzoeking | 153 | |
| Epiloog | 154 | |
[pagina 250]
| oefening in eenzaamheid (1948-1950) | |||
|---|---|---|---|
| Hoog en eenzaam... | 157 | ||
| Eigenlijk... | 158 | ||
| Langzaam wordt... | 159 | ||
| Kan dit alles... | 160 | ||
| Alle winnen... | 161 | ||
| Richt u, richt u... | 162 | ||
| Herfstmiddag in Gronsveld | 163 | ||
| Afscheid van John van Deventer | 164 | ||
| Kathedraal van Antwerpen | 165 | ||
| Borinage néerlandais | 166 | ||
| Jeker | 167 | ||
| In de goten... | 168 | ||
| Enkhuizen | 169 | ||
| Brief | 170 | ||
| Rendez-vous-huis | |||
| i De kamer, koud tot in de binten | 171 | ||
| ii Wie zich door deze klamme vochtigheid | 172 | ||
| iii Des morgens vroeg ziet hij de kamerpo | 173 | ||
| iv Moet ik aan dit mijn kleine leven wagen? | 174 | ||
| v Vadsig en vet, maar immer niet verzadigd | 175 | ||
| In memoriam Hans Nagel | |||
| i Wij hadden voor wat stierf geen medelij | 176 | ||
| ii 't Is goed dat men niet van tevoren weet | 177 | ||
| iii Wij schertsten samen dikwijls om u, dood | 178 | ||
| Portret van A. | 179 | ||
| Lied voor A. | 180 | ||
| Slotzang voor Jacques Bloem en Jany Roland Holst | 181 | ||
[pagina 251]
| latere verzen (1950-1965) | |||
|---|---|---|---|
| Ondergang | |||
| i De rode haan kraait, en het hart brandt uit | 185 | ||
| ii O, wilde wanhoop! Radeloos van gedachten | 186 | ||
| iii De laatste hoer, naakt in haar nachtverblijf | 187 | ||
| iv De aarde krimpt. De zee verkrampt tot ijs | 188 | ||
| Onlust | 189 | ||
| We leven vrij | 191 | ||
| Ontwakend in de kamer van Vincent | 192 | ||
| Dat kleine klagen... | 193 | ||
| Verwachting | 194 | ||
| Herfstmiddag aan de Prinsengracht | 195 | ||
| Moeders dood | 196 | ||
| Moeder en zoon | 197 | ||
| Het sperma Gods... | 198 | ||
| En een kind zag ik... | 199 | ||
| Voor de haaien | 200 | ||
| Aangeschoten | 201 | ||
| Onverklaarbaar bewoonde woning | 202 | ||
| Niets nieuws | 203 | ||
| Landschap | 204 | ||
| De koeien in het Vondelpark | 205 | ||
| Schepping | 206 | ||
| Tóen brak... | 207 | ||
| Herfst | 208 | ||
| Nu er geen schoot meer is... | 209 | ||
| En nu... | 210 | ||
| Stokoud? | 211 | ||
| Dood van de dichter | 212 | ||
[pagina 252]
| vertalingen | ||
|---|---|---|
| De moede soldaat (Onbekende dichter) | 215 | |
| Herberg in de lente (Li T'ai-po) | 216 | |
| Afscheid (Li T'ai-po) | 217 | |
| De jonge soldatenvrouw (Toe Foe) | 218 | |
| Rondeel (François Villon) | 220 | |
| De herfstwind schudt... (Heinrich Heine) | 221 | |
| Waarschuwing (Heinrich Heine) | 222 | |
| De raaf (Edgar Allan Poe) | 223 | |
| Nonnenklacht (Rainer Maria Rilke) | 229 | |
| Een slot (Rainer Maria Rilke) | 232 | |
| Kleine ballade (Joachim Ringelnatz) | 233 | |
| De globe (Joachim Ringelnatz) | 234 | |
| In de restauratiewagen (Joachim Ringelnatz) | 235 | |
| Overal (Joachim Ringelnatz) | 236 | |
| Liedje (Joachim Ringelnatz) | 237 | |
| Het einde der wereld (Jakob van Hoddis) | 238 | |
| Namiddag (Georg Trakl) | 239 | |
| Schemering (Alfred Lichtenstein) | 240 | |
| Een goed meisje droomt (Erich Kästner) | 241 | |
[pagina 253]
VERANTWOORDING
[pagina 255]
Verzamelde gedichten van Gerard den Brabander verscheen ter gelegenheid van de vijfenzestigste verjaardag van de dichter en werd op diens verzoek samengesteld door Ed. Hoornik. Deze bundel maakt geen aanspraak op volledigheid. Een groot aantal gedichten en vertalingen van poëzie werd, voor zover mogelijk in overleg met de schrijver, weggelaten. De keuze is echter wel zó ruim, vooral uit de tussen 1935 en 1950 geschreven poëzie, dat met enig recht van ‘verzamelde gedichten’ kan worden gesproken.
[ achterplat]
Niemand van ons, aldus Ed. Hoornik op de feestelijke bijeenkomst ter gelegenheid van Gerard den Brabander's 65ste verjaardag (3 juli 1965), zit immers zo ijzersterk in het vel als jij, niemand van ons zou ongestraft langs zoveel afgronden hebben kunnen gaan, niemand van ons zou zoveel eenzaamheid en kou, zoveel dood en oorlog hebben kunnen verduren, niemand ook zoveel risico's hebben kunnen nemen als jij, en dat allemaal om telkens weer je onvrede niet alleen met de bestaande maatschappij - zoals Theun de Vries het graag ziet - maar ook met het bestaan zélf - zoals ik het liever zie - te demonstreren. Als ik zeg: demonstreren, dan doel ik op de buitenkant, op de wildeman, de agitator en bohémien, de dwarsdrijver, de nonconformist, maar als we je vandaag huldigen, dan doen we dat vooral om de binnenkant, waar het demonstreren tot evoceren wordt, waar de realist en de dromer zich bevestigen in de dichter, die in een doodgewoon tafellaken de poolzee en in doodgewone borden vijandige schotsen ziet, een groot dichter, het zij zonder voorbehoud gezegd, in wie deze met moord en doodslag gevoede eeuw voorgoed gestalte heeft gekregen.