Kroniek van de 20ste eeuw [tot en met 1940]

Arbeidersopstand in Moskou

In Moskou hebben stakende arbeiders barricaden tegen de regeringstroepen omgeworpen.

MOSKOU, 21 december - Terwijl de leiders van de algemene staking in St. Petersburg, Nosarj-Chroestalijov en Trotski, zich onder arrest bevinden als gevolg van een mislukte poging een gewapende opstand te ontketenen, breidt de stakingsbeweging te Moskou zich uit. De arbeiders hebben massaal gehoor gegeven aan de oproep van de Moskouse Sovjet gisteren om het werk vandaag neer te leggen. Het zijn er al meer dan 100 000.

Barricaden

Bijeenkomsten en demonstraties volgen en na interventie van politie en leger worden er barricaden opgeworpen. In de nacht van 22 op 23 december geeft de gouverneur-generaal van Moskou, Doebasov, het bevel het vuur te openen op de opstandelingen.

Ongeveer 6000 gewapende arbeiders en andere actievoerders schieten terug met jacht-en legergeweren en pistolen.

De barricaden kunnen geen verzet bieden aan het zware materieel van de regeringstroepen en dienen eerder als beschutting. De opstandelingen opereren vervolgens in groepjes van een man of vier. Vanuit ramen en deuren en vanaf daken nemen ze eenheden die de tsaar trouw gebleven zijn, onder vuur en richten daardoor ook vrij gevoelige verliezen aan.

De situatie in Moskou wordt kritiek voor de autoriteiten en op 28 december komt het Semjonovski-garderegiment uit St. Petersburg aan per trein alsmede het Ladozjski-regiment uit Warschau. De spoorwegmensen op de lijn St. Petersburg-Moskou staken namelijk niet. Door deze aanvoer van versterkingen wordt de strijd beslist. Vervolgens besluit de Moskouse Sovjet op 1 januari 1906 de staking en de opstand te beëindigen. Het verzet in de deelstaat Presnja gaat nog enige tijd door. Na beëindiging van de opstand worden tal van deelnemers, die zich aan de regeringstroepen hebben overgegeven, ter plekke geëxecuteerd en anderen worden naar Siberië verbannen.

Tijdens de opstand zijn meer dan 1000 burgers om het leven gekomen.

Strategie

Plechanov, de geestelijke vader van het Russische marxisme, vindt dat het een onjuist moment is geweest om de staking te beginnen en dat het daardoor geen zin heeft gehad door te gaan en naar de wapenen te grijpen. Lenin is het hiermee niet eens: ‘Integendeel, men had veel vastberadener, energieker en offensiever naar de wapenen moeten grijpen... de revolutie kan nog zeer veel verdergaan, in de breedte en in de diepte... een grote massale strijd nadert. Het zal de gewapende opstand zijn’. In Nederland prijst Henriëtte Roland Holst de ‘heerlijke exaltatie’ van de revolutionairen.

Demonstrerende studenten in St. Petersburg.