Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier–
Auteursrechtvrij
[pagina 158]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 159]
| |
VVaerheydt.Die veel schepen op de baeren
Sien te zeyle gaen, en vaeren,
Toegherust met alle goet,
Dat den See-man hebben moet,
Scheppen over-groot verheughen,
Dat sy dit aenschouwen meughen,
Maer en letten voorder niet
Op ghevaer, en op verdriet.
'T Dunckt hem al ghenoegh te wesen,
Dat de Schepen zijn ghepresen,
En gaen zeylen alsoo licht,
Als den aldersnelsten schicht.
Maer sy worden seer bedroghen
Van den schijn, en van de loghen,
VVant een schip soo cleen als groot
Voert in hem de bleecke doot.
Iachten boeyers, en galeyen
Hebben menigh maet doen schreyen,
Kraken, sluyten, buys, en loot,
Bracht veel menschen oock in noot.
Karaveelen, Sloupen, pincken
Siet-men dickwils oock versincken;
Iae het grootste Vallioen,
Kan en goet, en lijf verdoen.
| |
[pagina 160]
| |
Soo dat alderhande Schepen
'T graf met de ghereedtschap slepen,
En zijn als een kist bereyt,
Daer-men doode lien in leyt.
Is dit waer van houte peerden,
Die de zee voor lant aenveerden;
Laet ons dit veel meer belien
Van de peerden die wy sien;
Die wy daghelijck berijden,
En verblindt niet eens en mijden,
Min oft meer dan oft hun cracht
VVaer ghestelt in onse macht;
Daer elck peerdt in't hof ghepresen
Naer den aert, en naer sijn wesen,
Seker en ghewis besluyt
Groot ghevaer in sijne huyt.
Brenght my soo veel schoone peerden,
Als bevanght den cloot der eerden,
Die oyt Eel-man heeft berêen,
Op het landt oft in de stêen.
Duytsche, Spaensche, Vriessche rossen,
VVilde van de Palsche bossen,
Fransche, Deensche, boven dien
Al wat Napels heeft ghesien:
Oock het peerdt dat langh gheleden
Alexander heeft bereden,
| |
[pagina 161]
| |
Oft op vrye peerde-merckt
Peerde-kutser heeft bemerckt:
Ick segh gheene uyt-ghesteken
Sy zijn al vol quae ghebreken,
Eensdeels door hun vaderlant,
Eensdeels van hun eyghen kant.
'K sal voor alle lien verclaren,
Datse steken vol ghevaren,
Iuyst ghelijck een machtigh schip,
Dat vergaet ontrent den klip.
D'eerste strijden met den ander,
D'ander lijden noyt malckander;
Dese bijten, d'ander slaen,
Dees en willen noyt vergaen.
Ander hebben harde ghanghen,
Die den Ridder dapper pranghen;
Dese zijn seer kort ter borst,
D'ander quelt ghestaegh den dorst;
Dese dickwils struyckel-voeten,
En in vuyle weghen wroeten;
D'ander dempigh, schouw, en steegh,
Dienen noyt den Heer ter deegh.
Dese trotten, d'ander draven,
Onghewilligh als de slaven,
Somma daer is altijdt wat
Dat de peerden hangt aen't gat.
| |
[pagina 162]
| |
Selfs het rijden heeft ghevaren,
Min oft meer dan als de baren,
Die ontsteken gansch het lijf,
Door haer ongherust bedrijf.
Die te peerde dickwils sitten,
Springhen, loopen, hen verhitten,
Hoe goe Ridders datse zijn,
Voelen dickmaels smert en pijn.
Naer de leer der Medicijnen
Lijdt den Ridder groote pijnen
In de nieren, in del icht,
En niet min in sijn ghesicht.
VVant men kan ghenoegh bevroeden,
Dat dit rijden, dat dit woeden
Aen den mensche door het peert
Dickwils vleesch en bloet verteert.
VVillen wy wat voorder loopen,
'T peerdt doet ons de doot becoopen;
VVant het peerdt is oock soo vals,
Dat het bringht sijn Heer om hals.
Die belieft te ondersoecken,
Van dit stuck de oude boecken,
Hy sal vinden meer dan een,
Die het peerdt brack hals en been.
VVel is dit alsoo gheschreven,
En tot onse leer ghebleven,
| |
[pagina 163]
| |
Vindt-men iemandt soo ghesint,
Die noch peerde-const bemindt?
Magh ick u daer op wat spreken,
Hoordt noch al veel meer ghebreken:
Niet alleen en wordt een peerdt
Tot ons lichaems quaet begheerdt;
Maer verslint ons beste panden,
Renten, huysen, erven, landen,
En om 'tpeerdt in't stal te sien,
Moet den armen hongher lien.
Ick moet hier een saeck ontdecken,
Seker weerdt om mé te ghecken,
Die waerachtigh is gheschiedt,
Maer aen wie, en noem' ick niet.
Een vermaert en rijck gheselle
Hadd' op 't stal een schoone Telle;
In sijn herte was dit peerdt
Hondert duysent croonen weerdt.
'T Is ghebeurt naer corte daghen
Dat het peerdt begonst te claghen,
En soo't naer den stal sou gaen,
Met de sieckte wierdt bevaen.
Hoordt wat dat hy heeft bedreven
Om dit peerdt te sien in't leven
Hoordt wat een sotten treck
Dat ghespeelt heeft desen gheck.
| |
[pagina 164]
| |
Hy beval aen sijne knechten,
Datmen voor het peerdt sou rechten
Een het schoonste ledekant
Dat-men in sijn woonsté vant;
En gheboodt daer op te bringhen,
Opghevat in sijde stringhen
Sachtjens sonder stoot oft val,
'T peerdt dat sieck lagh in den stal.
'S Morghens quam hy 't peerdt besoecken,
En met soete woorden cloecken,
En riep menigh medecijn,
Om te weiren dese pijn.
Alexander dé bereyden
Voor de peerden die verscheyden
Alsoo costelijcken graf,
Alsmen oyt aen Coninck gaf.
Siet hoe dapper datse suffen,
Die bevaen met dese truffen,
VVorden van den schijn gheleydt,
Door den lust van ydelheydt.
Leser gaet ghy ander weghen,
En soeckt in de waerheydt seghen;
Schouwt de peerden allegaer,
VVant sy steken vol ghevaer.
Al en siet-men die ghevaeren
Sich ghestaegh niet openbaeren;
| |
[pagina 165]
| |
Al en voeldt-men niet altijdt
Ramp en rou wanneer men rijdt;
Nochtans moetmen altijt duchten,
Dat een peerdt ons kan doen suchten;
VVant soo wie bemint 'tghevaer,
Valt eens door 'tghevaer daer naer.
|
|
