Des wereldts proef-steen ofte de ydelheydt door de waerheyd beschuldight ende overtuyght van valsheydt
(1643)–Anton van Bourgoingne, Petrus Gheschier– Auteursrechtvrij
[pagina 152]
| |
Waerheydt.
| |
[pagina 153]
| |
VVaerheydt.
Wyse-lien den teerlinck stellen
By de woeckers die ons quellen,
Daer-men onder schijn van goet
Niet dan dieverije en doet.
Dit begheer' ick tot misprijsen
Van den teerlinck te bewijsen,
Hoe den woecker en den steen
Seer wel comen over een.
Als den Borgher voor sijn tanden
In den woecker draeght sijn panden,
En daer vooren crijght wat ghelt,
Dat den woeckeraer hem telt;
'T schijnt voor hem een grooten seghen,
Dat hy heeft wat ghelt ghecreghen,
Om in sijnen grooten noot
Voor sijn volck te coopen broot.
Maer wanneer hy lost de kleeren,
Compt den armen man te leeren,
Dat den woecker is een dief,
En gherief vol ongherief.
VVant al wat hy heeft ontfanghen,
Moet hy wederom uyt langhen,
En betalen al veel meer
Als hy creegh den eersten keer.
| |
[pagina 154]
| |
Soo doen oock de dobbel-steenen,
Die een schoone kansse leenen;
'T schijnt ghy zijt nu machtigh rijck,
En aen Coninghen ghelijck;
Maer ten lijdt gheen seven uren
Desen dief die doet u treuren;
Siet den teerlinck quiste-ghelt
Heeft u naeckt en bloot ghestelt:
En noch selfs u goude ringhen
Met noch ander beuselinghen,
Dat ghy noyt en had ghedocht.
Leelijck aen den hals ghebrocht.
´T docht u dat ghy waert verheven,
En tot in de locht ghedreven,
Maer en was maer eenen droom,
Die verliep ghelijck den stroom.
Alle ghelt is ront van lijve;
Noyt en sagh-men ander schijve,
Daerom blijvet noyt op een,
Maer verkeert ghelijck den steen.
Iae den naeme van de steenen.
Leert ons, dat sy ons vercleenen;
VVant hoe wel het spel verghinck,
Teerlinck bleef een teire-linck.
Die met spelen sich gheneeren,
En den teerlinck soo begheeren,
| |
[pagina 155]
| |
Zijn meest altijt naeckt en bloot,
Op-ghevoet met drooghen broot.
VVint-men heden ses ducaeten,
Merghen salmen hondert laeten,
En 'tghewin van desen dagh
Lockt ons tot een harder slagh.
Datse my haer ooren leenen,
Die soo rollen met de steenen,
En eens prenten in hun hert,
Dat ick heden werp in't berdt.
Niemandt magh sijn sinnen stieren
Om den dobbel-steen te vieren,
VVant dit ongheluckigh spel
Baert niet anders dan ghequel.
'T Goetjen wordt hier door verslonden,
En den goeden naem gheschonden;
Oock de tuysschers metter tijdt
VVorden hunnen vrijdom quijt
Iae dit spel neemt ons het leven,
En doet onse ziele beven;
VVant den rechten wegh van d'hel
Vint-men in het dobbel-spel.
Neemt voor preuve van mijn segghen
Dat ick gaen voor ooghen legghen:
Daer is eenen mensch gheweest,
Soomen in de boecken leest,
| |
[pagina 156]
| |
Die heeft in den steen ghelaeten
Sesthien hondert duyst ducaeten:
Noch een ander met een worp
Liet een 't alderschoonste dorp.
Ander tot dit spel ghedreven,
Hebben op den kans ghegheven,
Niet alleen hun ghelt, en goet,
Maer hun eer, en vry ghemoet.
Duysent zijnder neer gheslaghen,
Die noch eeuwigh sullen claghen,
Dat sy in dees droeve saeck
Blijdtschap sochten en vermaeck.
Seker Prins, om langh te spelen,
Dé sijn ondersaeten kelen,
En hy nam hun goedt en macht,
Om te tuysschen dagh en nacht.
Maer dat boven al moet rijsen,
Compt dit spel ons d'helle wijsen,
Daer de siel voor eeuwigh treurt,
Soo dat eertijdts is ghebeurt.
Scheltorf eenen grooten speelder,
En sijn eyghen zielen keelder,
Besigh met dit tijdt-verdrijf
Gaf den duyvel ziel en lijf.
Bravo nu in onse tijden
Moeste van den duyvel lijden
| |
[pagina 157]
| |
Dat hy opghetrocken werdt
Boven tot het solderberdt.
Maer den steen noch niet te vreden
Vindt veel ergher nieuwigh-heden,
En trotst onsen grooten Godt,
Die ons wet stelt, en ghebodt.
Als den Heere was ghestorven,
En het duyvels rijck bedorven,
Heeft den Teerlinck, soomen weet,
Deur ghesneden Christvs cleet.
Hoort gheleerde mannen spreken
Van den steen, en sijn ghebreken;
D'eene seght met wijs ghemoet,
Dat hy sesthien quaden voet:
D'ander bringht soo vele trecken
Als de locht kan overdecken:
VVilt ghy hooren mijnen sin?
Alle boosheydt steckter in.
Laet ons dan een eynde maken,
En de teerelinghen staken:
Teerlinck baert groot ongherief,
Teerlinck is een woecker-dief.
|
|